장음표시 사용
101쪽
90 ix ioANXEn coMMENTARIVM graeca exemplaria vulgatiora non modo, sed et eodex vaticanus omnium vetustiSSimus pro Oυκ αναεαινω non ascendo habeant ουπω γναSαtυω nondum aseendo. Deinde Christum n quaquam simpliciter negasse se iturum, sed iturum eo modo, quo sui volebant, satis ossicitur ex tota narrati Ono, pra Serlim ex v. 3. 4 comparatis cum v. 10, in quo ipso evangelista videtur
Praeoccupasse quod Opponitur. Consor Verba nemo ... in Occulto quid facit, ... manifesta te ipsum mundo, cum verbis non manifeste, sed quasi in occulto. Τum Christus non dixit se non iturum , sed non ire , quo praesens hora designatur; neque
enim unum atque idem est non ascendo et non aseendam.
V. 13. Pars quippe gentis, ut apparet ex V. 12, eaque non
exigua, sicut colligimus ex Io. III, 26s IV, 1. 45; VI, 2. 14,
eque celeris evangelistis, etiamtum Christo favebant. v. 14. Graeca Sic Sunt: της εορτης με Ουσης sollemni mediante. Lege quae annotavimus in Io. IV, 45. v. 16. Scientia Christi in ipsius divina natura caussam habet, hanc autem naturam Christus acceptam habet a patre. Doctrina ergo Christi ab ipsius patre est. Lege quae dicemus de Io. XII, 44.
v. 17. Quam rem ut ita esse cognoscatis, ad Dei voluntatem Vosmet conformosis, animoque sitis ad eius praecepta facienda bonumque agendum propenso, necesse est. Neque enim Sporandum crat o Iudaeis alios in Christum credituros fuisse, nisi qui animo sic essent comparati. v. 18. Quanam animi comparatione eos esse oporteret ut rem cognoscerent, Christus Iudaeos docuerat; iam rei cognoscendae indicium suggerit. ne licetur assumptio, quae Sic est: Λl qui ego non gloriam propriam quaero, sed quaero sto riam eius qui misit me; ii in conclusio: Ergo a me ipso non loquor, et Ceraae sum. - Animadverte ut Christum virtutem
humilitatis dicat signum atque indicium esse ex quo sciri queat an ipso Dei nomine doceat. - Qui a semetipso loquitur, hoc St, qui sua placita a se excogitata docet; agitur enim de doctrina. - Iniustitia hic idem valet atque improbitas pravitasque. Logo Lib. III de Evangoliis Diss. XV. n. 25. v. 19. Qui huius ei insequentium Versuum connexionem cum superioribus disquirunt, vix quidquam extricant; tum
102쪽
cAPUT SEPTi xv κ Mnecesse non est id sacere, sed solum quaerendum quae caussa suerit cMr Christus de iis, quae sequuntur, sermonem imstituerit. Itaque meminerimus ut superiore anno, per idem hoc sollemno Scenopogiae, quum Christus quemdam a grotum Sanasset die sabbati, Iudaeorum primoros consilium in iverint ipsum interficiendi i l . Haec caussa suil cur Christus illo anno neque ad sollemne paschalis Hierosolymam venerit i2 , et ad ipsum hoc sollemne scenopegiae , quod tunc , quum haec loqueretur, agebatur, v ni re una eum Suis recusaverit. Lego quae diximus de V. 6. De illis vero Iudaeorum machinali uibus erat sane cur Christus, ut primum occasio data ost, cum ipsis expostularet. Quamobrem, ut Ilierosolymam advo-
nil, in medio sollemnis, ad templum adscendit, auditisque hominibus do ipsius doctrina duhilantibus, his primo paucis r spondit, continuoque ad illud nefarium consilium venit in ipsum ab urbis primoribus excogitatum. Itaque insit, se quidem ab ipsis calumnia de violata sabbati religione notari, qui tamen totam Iegem a Moyse ipsis da iam negligerent ac perrumperent. V. 20. Grammatice quidem ac Iogico esse deberet: Ouid ergo et cetera; sed istud ergo, expostulationis gravitatem atque ἐνεργειου ener aus, non certe ille adhibeat qui vehementiore animi assectu commotus aliquid cum aliquo expostulat. v. 21. De verbo respondit, recole, quae diximus in Io. V, 17. Christus, neglecta, ut par erat, inurbana atque impia i terpellatione, dicere pergit. - Graecum θαυμάζε tu, neque ac latina mirari, admirari, non semper approbationem rei, quam miramur, sed et improbationem adiunctam sibi habet; tum ea miramur quae laudo digna sunt atque eximio placent, tum quae valde indecora ac vituperanda; hanc alteram significationem illud verbum habet in hoc loco; quod a Chrysostomo
notatum iam est, et apparet ex ipsa orationis materie et contextu. - Omnino assentiendum Τheophriacto, qui autumat verbo miramini iungendum illud propterea τουτο propter hoc, quae vox nunc legitur initio insequentis versus. - Facile sentimus haec a Christo ita dici ut ea eontra ponat illis nemo 1ὶ Io. V, 16. 18. 2) ib. Vt, 4 eoll. VII, 1. Lege Lib. II de Evang. Annol. LXXVII.
103쪽
92 ix io ANXEM COMMENTAR lv Meae vobis Deit legem, sensumque esse: Vos, qui nullam legem servatis , mirum esse ducitis me contra legem , prout voltis videtur, unum quid commisisse. v v. 22. 2 3. Soni illia incipit nomine Moyses. Iam 'hristus argumento a minore ad maius se dosondit. ostendit tuo nihil in eo, quod socerat, Psse rastigatione dignum. - In sabbato, id est etiam in sabbato. - non ἐυα μη ne solvatur leae. v. 24. Christus concludit opportuna commonitione. Secundum faciem κατ' secundum visum, secundum Oxternam Spoclem, socundum id quod prima specie apparet. v. 27. Ex Christi responsione v. 29 intelligimus adverbio unde in hoc versu signissicari, non locum, Sed genus Patrem que. - Ex Isaiae vaticinio ill Iudaei didicerant Christum ex virgine Oriturum sine patro; hinc illa vulgi sententia: Christus
autem cum venerit, nemo sciι unde sit.
v. 28. D me scitis, et umle sim i figura concessionis, sed per ironiam; italico sic diceres: Si si, gapete on de io sono J ,eι tamen, s quod scire non vultis , a me ipso non veni, sed esι verus ἰληθtυος τer , oique propior a crodendum, qui misit me, quemquo vos nescitis. Consor Io. VIII, 26. Nomen ἀληθtυος
erus, ver , in hoc loco eamdem vim habet ne hebraicum quod nomen Verbale ost, quamquam non ut tale usu
patum in hibliis reperiatur, quodque, sicut ipsa forma docet et comparatio eum aliis linguis semiticis , eum significat cui fides omnino habenda est. Conser cum hoc loco verba Apoca
mee dicit Augs, testis fidelis eι τ' sil , in quibus Amen est nomen si 'Amen , quo Christus signatur, quodque explicatur Verbis quae Sequuntur. Conser Ap. XIX , 11. 13. Quum ergo fides omnino habenda sit ei qui Christum misit, tacito is inseri sibi quoque credendum.
v. m. ne colo quae diximus do Io. VI, 46. v. 30. Consor v. 6 et VIII, 20. Item conser hos tres locos cum Io. XIII, 1.
104쪽
CAPUT SEPTlvvv v. 31. Illi iidem, qui crediderunι, ita alios percontabantur: Siquidem hic Iesus non est Christus, num puta lis Christum plura signa editurum 3 v. 33. Ergo, hoc est, eo quod venissent ut apprehenderent
eum v. 32. - Adhuc modicum tempus vobiscum sum; velut si diceret frustra ipsos esse qui cum vellent apprehendero, quum ipso nollet; se enim inter eos sex etiam mens S mansurum, quia nondum venerat hora eius v. 30, tum vero sponto sua
abiturum, nam oblatus est quia ipse noluιι l . Consor Io. X, 18. v. 34. D ubi ego sum, id est, quia ubi ego sum. - ΝOia illud sum tempore praesenti, et compara cum Verbo vado, quod est in versu superiore, item cum Io. VIII, 21; ex quo loco intelliges quoquo quid Christus significaverit tum verbis non invenietis, tum verbis non potestis venire; illudendo haec dicere Christus videtur, ut sensus sit: Nunc me quaeritis; verum et alias alia ratione quacrolis, sed frustra. v. 35. In dispersionem Gentium εἰς του διασποραν των Ελλην , hoc est, ad Iudaeos qui inter alias gentes dispersi degebant. Conser Iac. I, l; Ι Pet. I, 1. v. 37. Hic dies octavus erat scenopegia , secundus et vicesimus mensis tigri, qui dies illo anno incidit in diem 29 septembris. Hierusalem, inquit Hieronymus, penuriam patitur siι is, ita ut caelestibus utaιur pluviis, eι raritatem fontium cisternarum eaestrueιione soletur 2 . Has pluvias Iudaei a Deo petebant die octavo scenopegiae. Hinc occasio Christo oblata haec dicendi. Conser Io. IV, 10. 13. 14. - 0uid sit renire ad Christum, diximus ubi enarravimus Io. VI, 35. 37; quod meminisso nece se est ut huius et sequentis versus nexus perspiciatur. v. 38. Oui eredit in me, gracco 'o πιστευ- Hς Credens in me, nominativus absolutus sine verbo; qui est h0braismus ita exponendus ac si dictum osset: Uuod attinet ad credentem in me. - Vorba sicut dicit scriptura pertinere possunt ad sententiam quae sequitur, etsi haec sunt lilia his verbis Expressa in scripturis non legatur, quum lamen legatur illud quod statim Ioannes nos docuit iis verbis significari, datio inquam iij Is. LIII, T. 2ὶ In Is. XLIX, 14.
105쪽
94 is io ANIEM co LITARIUM Spiritus sancti. Lege Ioel. II, 2 et Act. II, 16-18. Possunt tamen pertinere ad priora , ut sensus sit: Oui credit in me ita ut praecipit scriptura. Confer Deut. XVIII, 11.18. Qui erodunt in Christum, aliis quoque, accepto Spiritu sancto, doctrina sua profuturi praedicuntur. v. 39. Logo Lib. ill de Evangoliis Diss. XLIII. nn. 71. 72. Christi ergo sententia in v v. 3T. 38 haec ost: Qui eredit in me, dabitur ei Spiritus sanctus, postquam ero glorificatus Uuisnam vero haec dicere potuisset, nisi qui Deus esset y
mus de Io. I, 19-23. vv. 41. 42. Vides ut oracula de Christo odita vulgo nota
v. 45. Non tamen eodem die quo missi fuerant. Conscrvv. 32. 37.
V. 48. De his principibus habes quae Iogas in Lib. III do Evangeliis Diss. XXVIII. n.
v. M. Frustra hominos Nicodemum seripturas scrutari iubebant, ut illud reperiret quod in seripturis non est. v. 53. Quae sunt ab hoc versu ad V. 11 insequentis capitis Vi II, absunt a plerisque ac praecipuis codicibus praecis, patres item graeci plerique vel ea non agnoverunt vel de iis dubitarunt; secus latini tum patres tum codices. Qua de romultos habes quos legas. Nobis satis sit quaedam annotasse. Aliud est quaerero an haec sint seripturarum sacrarum pars, aliud an ab ipso Ioanne scripta. De primo iam non licet d hilare, ex quo ecclesia iudicium de eo tulit. Quod ad ali rum, sunt utique in hac narratione de muliere adultera quao dictionem Ioannis propriam redolere non Videntur; non tamen via deest qua difficultas, si quam haec faciunt, removeatur. Nam primo, inquiunt, illa in montem Olineti, nullo,
contra ac Ioannes solet, apposito quo huius montis situs signetur , vix adiudicari queant Ioanni. At non magis, quam Oliveti, si ius torrontis Cedronis ad huius moniis radices d currentis nolus lectoribus erat, Cedronem tamen Ioannes sino
106쪽
CAPUT SEPTIuvat in annos numquam populum ut in Io. VIII, 2, sed Iudaeos v eal. Verum codices sunt in quibus non πας ο λαος omnis p pulus, sed πας ο omnis turba legitur, Vocabulum inquam saepe a Ioanne usurpatum ad designandos Ilierosolymitas. Τertio seribarum, qui in Io. VIII, 3 comparent, nulla alia mentio est in hoc ovangelio. At lamen in quibusdam exemplaribus non scribae et Pharisaei nominantur, sed pontifices et Pharisaei, qui utrique saepius una consociantur apud Ioannem. Quarto Ioannes alios Iesum Magistrum compoliantes non inducit, sed Rabbi aut Rabboni, addens his vocabulis magistrum significari. Sed hoc bis dumtaxat s cit; potuitque certe semel id sacere omisso vocabulo hebraico. Tum, etsi alias homines Iesum Magistrum compoliantes non inducat, inducit tamen eum hoc voca hulo appellantes ac d
signantes Io. XI, 28. Conser Io. III, 2 et XIII, 13. Alia eo
radere, quae aliena sint a Ioannis Oratione, puto, nequibis. Quod enim quaedam in his versibus voces sint alias a Ioanno non adhibitae, hoc quidem nihil conficitur ad id ut haec περ κοτο Ioannis non Sse dicatur; nam et in reliquo evangelio quaedam sunt semeI dumtaxat a Ioanno adhibita. E contrario in hac ipsa narratione aliquot reperimus quae alias qu que Ioannes usurpavit, numquam Vero ceteri evangelistae , atque adeo quae Ioannis propria haberi aut possunt aut d hent. Verbum καταλαμεο ε tu deprehendere Io. VIII, 3. 4 numquam apud alios legitur, nisi sempI apud Marcum; ast Ioannes aliis quoquo in locis eo usus est inque cumilem sensum accepto. Illa me autem dicebanι tentantes eum Ioannis orationi consonant omnino. Conser Io. VI, 6. Item illa Μηκert ἀμερτανε Ne ultra pecces Io. VIII, 11 nuspiam nisi in Io. V, 14 dicta item Ioguntur. Pro verbo λιθοεολε tu lapides iacere in Io. VIII, 5 alia exemplaria habent verbum λtθαζειν lapidare
ab uno Ioanne alias adhibitum. Neque a Ioannis eonsilio haoc narratio abludit, quod erat, non modo ad fidein, sed et ad amorem erga Iesum homines excitare. In duobus doniquoversibus postremis 10 et 11 ecquis Ioannem haec narrantem non sentiat 3 Ceterum, quum hac de re ecclesia nihil pronuntiaverit, condemnandus certe ille non esset qui, pro certo habens hanc περικοπον eSse ea nonicam et θεοπεωστον, negaret
107쪽
λ ix io m En ceri L TARlVM tamen a Ioanne osse conscriptam, sed ab alio aucis re divinitus inspirato, atque huic Ioannis capiti insoriam. Equidein ah ipso Ioanne scriptam existimo, sed serius; quo posito caussa discrepantiae, quae in codicibus est, iaci Ie patet. c A P v T v lit Iosus autem perrexit in montem Oliveti: 2 et diluculo iterum venit in templum , et Omnis populus venit ad eum, et sedens docebat eos. 3 Adducunt autem Scribae, et Pharisaei muli rem in adulterio deprehensam : et Statuerunt eam in medio, ε ot dixerunt ei: Magister, haec mulier mindo deprehensa est in adulterio. 5 In lege autem Moyses mandavit nobis huiusmodi lapidare. Τu ergo quid dicis p6 Hoc autom dicebant tentantes cum, ut poSsent accusare eum. Iesus autem inclinans se deorsum, digito scribebat in terra. 7 Cum ergo perseverarent interrogantes eum, erexit se, et dixit eis: Qui sine peccato est vestrum, primus in illam lapidem mittat. 8 Et iterum se inclinans, scribebat in terra. 9 Audientes autem unus post unum exibant, incipientes a senioribus : et remansit solus Iesus, et mulier in medio Stans.
10 Εrigens autum se Iesus, dixit ei: Mulier, ubi Sunt, qui te accusabant 7 nemo te condemnavit p
108쪽
li Quae dixit: Nemo, Domino. Dixit autem Ic- sug: Nec ego te condemnabo: Vado, et iam amplius noli peccare. 12 Iterum ergo locutus cst eis Iesus, dicens: Ego sum Iux mundi: qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae.13 Dixerunt ergo ei Pharisaei: I u de te ipso testimonium perhibes: testimonium tuum non est Ve
14 Respondit Iesus, et dixit eis: Et si ego lo-stimonium perhibeo de meipso, Verum est testimonium meum: quia Scio unde veni, et quo vado: vos autem nescitis unde venio, aut quo Vado. 15 Vos secundum carnem iudicatis: ego non iudico quemquam: 16 ot si iudico ego, iudicium meum verum eSt, quia solus non sum: sed ego, et qui misit me, Pater. 17 Et in lego vestra scriptum est, quia duorum hominum testimonium verum est. 18 Ego sum, qui testimonium perhibeo de meipso: et testimonium perhibet de me, qui misit mo,
19 Dieobant orgo ei: Ubi est Pater tuus 7 Respondit Iesus: Nequo me scitis, neque Patrem meum: si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. 20 Haec verba locutus est Iesus in gazophylacio, docens in templo: et nemo apprehendit eum, quia necdum venerat hora eius. 21 Dixit ergo iterum eis Iesus: Ego Vado, et
109쪽
quaeretis me, et in peccato vestro moriemini. Quo ego vado, vos non potestis venire.
22 Dieebant orgo Iudaei: Namquid interficiet so- metipsum, quia dixit: Quo ego Vado, vos non potestis ventro 723 Et direbat Ois: Vos de deorsum estis, ego de supernis sum. Vos de mundo hoc estis, ego non sum do hoc mundo. 24 Dixi ergo vobis, quia moriemini in peccatis vestris: si enim non credideritis quia ego sum, moriemini in peccato vestro. 25 Dicebant ergo ei: Tu quis es 7 Dixit eis Iosus: Principium, qui et loquor vobis. 26 Multa habeo do vobis loqui, et iudicare. sed qui me misit, verax est: et ego quae audivi ab eo, haec loquor in mundo. 27 Et non cognoverunt quia Patrem eius dice-hat Deum. 28 Dixit ergo eis Iesus: Cum exaltaveritis Filium hominis, tune cognoscetis quia ego sum, et a meipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, haec loquor: 29 et qui me misit, mecum est, et non retia quit mo solum: quia ego quae placita sunt ei, sa-cio semper.
30 Haec illo loquento, multi crediderunt in eum. 31 Dicebat ergo Iesus ad eos , qui crediderunt ei, Iudaeos: Si vos manseritis in sermone meo, Vero discipuli mei critis:
32 et cognoscetis veritatem, ut veritas liberavit VOS.
110쪽
33 Responderunt ei: Semen Abrahae sumus, et nemini servivimus umquam: quomodo tu dicis: Libori eritis p3i Respondit eis Iesus: Amen, amen dico vobis:
quia omnis, qui facit peccatum, Servus est peccati. 35 servus autem non manet in domo in aetemnum: filius autem manet in aeternum.
- 36 si ergo vos filius liberaverit, vere liberi critis. 37. Seio quia filii Abrahae estis: sed quaeritis me
interfficere, quia Sermo meus non capit in vobis.
38 Ego quod vidi apud Patrem meum, loquor: et vos quae vidistis apud patrem vestrum, facitis. 39 Responderunt, et dixerunt ei: Pater noster Abraham est. Dicit ei Iesus: Si filii Ahrahao ostis, opora Abrahae facite. 40 Nunc autem quaeritis me interficere, hominem, qui veritatem vobis locutus sum, quam audivi a Deo: hoc Abraham non fecit. 41 Vos facitis opera patris vestri. Dixerunt itaque ei: Nos ex fornicatione non sumus nati: unum Patrem habemus Deum. 42 Dixit ergo eis Iesus: Si Deus pater vester e set: diligeretis utique me. ego enim ex Deo processi, et veni: neque enim a me ipso veni, sed illo me misit. 43 Quare loquelam meam non cognoscitisy Quia
non potestis audire sermonem meum.
44 Vos ex patro diabolo estis: et desidoria patris vestri vultis lacero. illo homicida erat ut, initio, et in veritate non stetit: quia non est veritas in eo: