장음표시 사용
111쪽
cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia
45 Ego autem si veritatem dico, non creditis mihi. 46 Quis ex vobis arguet me de peccato7 Si veritatem dico vobis, quare non creditis mihi γ47 Qui ex Deo est, verba Dei audit. Propterea
vos non auditis, quia ex Deo non estis.
48 Responderunt ergo Iudaei , et dixerunt ei: Nonno bene dicimus nos quia Samaritanus es tu, et daemonium habes 749 Respondit Iesus: Ego daemonium non habeo: sed honorifico Patrem meum, et vos inhonorastis me. 50 Ego autem non quaero gloriam meam : est qui quaerat, et iudicet. 5l Amen, amen dico vobis: si quis sermonem
meum servaverit, mortem non Videbit in aeternum. 52 Dixerunt ergo Iudaei: Nunc cognovimus quia daemonium habes. Abraham mortuus est, et Prophetae: et tu dicis: Si quis sermonem meum servaverit, non gustabit mortem in aeternum.
53 Numquid tu maior es patro nostro Abraham, qui mortuus est y et Prophetae mortui sunt. Quem te ipsum facis p54 Rospondit Iosus: Si ego glorifico me ipsum , gloria mea nihil est: est Pater meus, qui glorificat
me, quem vos dicitis quia Deus vester est, 55 et non cognovistis eum: ego autem novi eum: Et si dixero luia non scio eum, oro similis vobis, mendax. Sed scio eum, et sermonem eius Servo.
112쪽
56 Abraham pater vester exultavit ut videret diem meum: vidit, et gavisus eSt. 57 Dixerunt ergo Iudaei ad eum: Quinquaginta annos nondum habes, et Abraham vidisti 58 Dixit eis Iesus: Amen, amen dico vobis, antequam Abraham fieret, ego Sum. 59 Tulerunt ergo lapides, ut iacerent in eum: Iesus autem abscondit Se, et exivit de templo.
vv. l. 2. Confer Lue. XXI, M. M. v. 3. De scribis si quid scire cupis, lege Lib. III de Eva goliis Diss. XXIX:
V. 5. Lege Lev. XX, 10. v. 8. In aIi quibus exemplaribus graecis legitur: seribebat
in terra uniuscuiusque ipsorum peccata. Sic etiam Hieronymus: Eorum videlieει, qui accusabant, et omnium peeeata mort lium si . Quo posito apparet ratio eius quod narratur in v. s. v. 9. Graeca sic sonant: Audientes auιem, et a conscientia redarguti, exibant unus post unum, incipientes a senioribus usque ad ultimos, eι tetera. v. 10. Graece: Erigens autem se Iesus, et neminem videns nisi mulierem, dixit ei: et cetera. v. 12. Pari modo, ac Matthaeus frequentissime usurpat vocem τοτε tunc, ita tamen ut nullum certum tempus destrugnet , ita apud unum Ioannem vox si v ergo multo pluries legitur quam apud ceteros tres coniunctim, nec tamen sem-Per rerum consequentiam significal. - Haec Christi verba exposuimus ubi dicendum fuit de Io. I, 4. S. Occasio ita lo- lὶ Adv. Pelagian. II. 17.
113쪽
queruli praebita Christo fortasse est e luminibus quibus per dies scenopegiae tota urbs illustrabatur si . v. 13. E Christi responsione intelligimus a Pharisapis alterum ex altero adduci, mendax esse Christi testimonium quia de se ipso testabatur. v. 14. Christus illud connexum resulat ostenditque ali rum ex altero non estici. Ralio, quam Christus su hiicit, prima specie non satis claro patet. Sed mox palohit ubi animadvertas his verbis caussam exponi, non cur res ita sit, Sed cur Christus affirmare queat rom ita esse, quo simul ostenditur , quod affirmat, verum esse. Seni nita ergo haec est :Quia scio unde venio et quo vado, quia, inquam, ficio Deum esse ex quo sum et ad quem Vado i 2 , ei me, quippe qui ex Deo sim, mentiri non posse, pro corto a stirmare illud habeo, quod, etsi ego testimonium perhibeo de me ipso, testim
nium tamen meum verum est. Fos autem propterea id negatis, quia nescitis unde venio auι quo vado. v. 15. Neque mirum est meam originem ineompertam
obis esse, qui pro pravis animi vestri assectibus iudicium
lacitis. Ast ego non item; ego non iudico quemquam secundum earnem. Christus in v. 14 caussam aperuerat cur ipso qui roteam rem assirmare quam Iudaei negaverant, caussa autem ea crat ex qua simul colligebatur Veram esse ipsam rem quam ipso assirmabat. - In hoc versu transilio quaedam est ad proximam caussam, cur haec ipsa res nequeat non Vera esse, aperiendam.
v. 16. Haec caussa aperitur, cur Christi iudicium, pr ptereaque et testimonium, nequeat non verum esse; nimirum unum atque idem est ipsius Christi ac patris iudicium. Nola Christum una cum Deo iudicium forentem. v v. 17. 18. Conclusio, qua Christus consectum habet quod Iudaei in v. 13 negaverant. - Animadverto ut pari Ioeo Christus suum ac patris testimonium ponat
v. 19. Priora Christi verba ita intellige, veluti si is dixisset: Quum me nesciatis, neque patrem meam , id est,
114쪽
patrem meum. Nunc esse sensum tum praec dens interrogatio, tum ea, quae sequuntur, nos docent. - Particula graecati, , pro qua in hoc loco forsitan Ialinus interpres reddidit, alibi, velut in Io. XIV, 7. 28, ab eo vertitur υιique. Simplex
sensus est: Si me sciretis, et patrem meum sciretis, hoc est,
quinam sit pater meus; si, inquam, sciretis me esse filium Dei, sciretis simul Deum patrem meum esse. Considera ut nosse Christum idem sit e nosse Deum esse Christi patrem. v. 20. Gazophylacium vocabatur locus quidam post poditieus templi, in quo loco cistac positas crant excipiendis P cuniis quas quisque in usum sacrorum conserebat. Qui assi mant hunc locum fuisse in atrio mulierum, id colligunt ex
Flavii Iosephi verbis il , o quibus au recte id colligatur, sa-elle sentient qui attentius ea legerint. - Postrema verba huius versus conser cum Io. VII, 30, utraque autem eum Io.
v. 21. Quaeritur utrum haec, et quae sequuntur, sint pars unius atque eiusdem sermonis ac superiora, aut saltem mox prolata, an alio 1oco et tempore. Verbis quidem Ego v sententiam repetere Christus videtur quam Oblique in V. 14 enuntiaverat; tum constat haec quoquo, et quae Postea sunt, in templo, aeque ac superiora, dicta esse V. 59. Ati men versus re haec superioribus dividere ac tempore disti guere tantum non cogit. Potest nihilominus utrumque componi ita, ut Christus sermonem, qui sequitur, habuerit, etsi non in gazophylacio, neque continuo ut superiora loquutus erat, at lamen non multa post hora in alio templi loco; captaque occasione ex iis quae protulerat v. 14, iterum, ut ait Ioannes, Iudaeos docuerit do proximo ipsius abitu ad patrem, quod et paucis ante diebus s2ὶ laeerat. Consor hunc et ins
quentem versum cum Io. VII, 33-35, perspiciesque nunc a Christo repeti quae tunc dixerat. Ex qua collation simul intelliges, quod hic legitur, in peeeato vestro moriemini, caussam esse eius quod illic enuntiatur verbis non inuenietis, Beli. V. 5, 2l2ὶ Io. VII, 33. 24.
115쪽
l04 i' io 1'xEv cnκκEXTAR lv i quodquo utrobique verbis non potestis venire. Neque vorologicus deest horum dictorum ordo, qui sic est: Ouaeretis me, eι non invenietis, quia , ubi ego sum, quo ego vado, vos non potesιis venire, nam in peccato vestro moriemini. Quum in peccato suo morituri essent, non poterant illuc ire quo Chrisius ibat, quumque illuc ire non possPnt, neque ipsum invenire poterant. Mali ergo origo, ut apparet, illa erat, quod futurum esset ut in peccato suo morerentur; hoc tamen non
aliter nisi si, ut ipse Christus id paullo inserius v. 24 explicat, non crederent quia ipse est.
v v. 23. 24. 0uod Iudaei non intelligebant, id Christus
ipsis exponit. Rem facile mente assequemur, si meminerimus ut Christus alibi suos, hoc est, qui in ipsum credunt, assi maverit non esse do mundo sit; qui ergo do mundo sunt, in Christum non credunt. Iudaei disputabant de sensu verborum quo ego vado, vos non potesι is xenire, praeteribant vero illa apertissima at ius horrenda in peccato vestro moriemini.
Christus ergo disputantibus ac dubitantibus respondens, non adeo illa, de quibus disputabant, quam haec altera ut probo perciperent, curavit, quibus perceptis et illa priora nullo no-gotio percepturi essent. Vsus autem est sxllogismo, ut Vocant, conditionato, cuius propositio est in altera parie versus 24 , assumptio in versu 23, comploxio in prima parte versus M. Assumptio quidem non expresso enuntiata esl, sed implicita in ipsa rei caussa, quam Christus aperit; quum enim aiebat Iudaeos de mundo esse, sequobatur ut hi minimo in eum crederent. Potius autem rei caussam quam ipsam rem ideo enuntiavit, ut quaestionis et responsionis quaedam analogia exstaret; quum enim Iudaei quaererent de loco quo Christus iiii-rus esset, cur ipsi illuc ire nequirent, Christus respondit rationem asserens petitam quodammodo e locorum distantia,
videlicet eos de deorsum esse, se vero de supernis, eos de mundo, se non item. - Sed quid illa quia ego sum p 0uinam ipso sit aut quid naui, Christus non dicit. Si huic verbo sum simplex ea notio subesset quae propria ipsius est, stultus habendus potius is suisset, qui non crederet Iesum esse, quem ta- εὶ Io. XV, 19; XVII, 14. 16. Di iliaco by Corale
116쪽
. ' cAPUT OcTAvva laemon et praesentem Videbat et loquentem audiebat, quam ut ei haec res in crimine poneretur numquam condonando. Ν mo itaque non senili την ἐμφασιν quam haec verba habent; Porro autem, quaenam eorum significatio sit, quisque facito assequetur qui ea contulerit cum his, quae in Exodo lem tur: Aiι Moyses ad Deum: Mee ego vadam ad filios Israel, et dieam eis: Deus patrum vesιrorum misti me ad vos. Si diserinι mihi: Quod esι nomen eius ρ quid dieam eis p Diaeis Deus ad Moysen: Eoo suu uvi sua. Ait: Sie dices filiis Israel: Qui
EST, misit me ad vos i1 . V. G. Ea, quae postremo loco Christus dixerat, occasi nem Iudaeis praebuerunt ita eum interrogandi: Tu quis east Christi responsio graece sic est: Την ἀρχγγυ o, τι rat λαλωυm9. Constat νυ adhibitum hic esse loco adverbii, sed de eius deque totius enuntiationis significatione disceptatur. Quidam aiunt τηυ dρχηυ idem valere ac prineipis , lnιιιο, alii idem ac omnino, prorsus, alii denique ita litem diiudicani, ut haec vox nequeat significare Omnino, prorsus, nisi in propositionibus negantibus. Itaque Christi verba quidam ita veriunt: omnino sum id, quod et loquor nobis, id est: Is Promus sum quem me esse profiteor. Alii vero ita: A principio quod et loquor vobis, ut sit verborum transpositio prorouod eι loquor nobis a priseipio, Is sum quem principio Vobis dixi; sed transpositio haec satis inconcinna esse videtur. Celerum Christus salis de se dixerat e quibus, quinam ipse
esset, quisque intelligere posset, non tamen apertius rem enuntiandam esse huc usque putaverat; quare nunc quoque, quum illa Iudaeorum interrogatione urgeretur, ita respondit, ut iis, quae alias de se dixerat, nihil adderet. Consor v. 26. Perspicie hat enim quo animo Iudaei de pa re ipsum interrogarent, certo non ideo ut croderent quae dicturus esset, sed ut calumniandi occasionem nanciscerentur, sicut paullo post apparuit v. 59. V. 26. Vos quidem velletis ut plura de me dicerem; ast ipse e contrario multa habeo de vobis loqui. Iis, quae sequuntur, Christus Iudaeorum animos ante occupavit, ne sorte n Ex. III, 12. 14.
117쪽
lta is ioA 'AEv covIENTAR Valgarent vera esse quae de ipsis loqui habebat; quam ante o cupationem particula adversaliva sed manifestam esticit. v. 2T. Graeca sic sonant: Non eognoverunt quod de patre ipsis loqueretur. Animadverte ut Ioannes Deum appellatione patris Christi simpliciter designet. v. 28. Superius v. 24 Iesuq haoc loquebatur: Si enim non eredideritis uvi A EGO SUM , moriemini in peccato vestro. L quentem Iudaei interpellaverant v. 25. Quum interpellantibus respondisset, ita interruptum sermonem repellit: Cum eaealtaveritis filium hominis, tunc eognoscetis uvi A EGO SUM. Lege quao diximus de Io. III, 14. Fac memineris eam solum fidem
in toto hoc evangelio commendari quae per caritatem operatur, intelligesque longe aliud esse cognoscere ac eredere. - ΙΙ- Iud ergo, a Ioanne adhibitum in hoc Ioco, non modo supe vacaneum non est, sed ita versus N et 28 connectit, ut novum inde lumen verba Christi habeant; ostendit enim propie ea haec a Christo addita esse, quia Iudaei, quae Ioquutus erat, non intellexerant, eiusque sententiam hanc esse: Quod nunc non cognoscitis neque intelligitis, tunc intelligetis et cognoscetis, cum eaealtaveritis filium hominis; sequitur ut verbis quia Patrem eius dicebaι Deum verbisque quia ego sum analogus sensus subsit. Consur Luc. XXIII, 48. - Νeque modo cognoscetis quia ego sum, verum etiam eorum, quae nunc sa-cio aut dico, nihil me neque arbitratu meo neque Per moipsum sacere aut dicere, sed sicut docuiι me Pater, nimirum Deus, quem patrem meum esse nondum cognoscitis, atque una cum patre. Verbis a me ipso utrumque significari, arbia ιratu meo et per me ipsum, id est sine altero, apparet ex Pr positione adversativa, quae continuo subiungitur, et ex Prima parte vorsus insequentis. Quo autem indicio id tunc cognituri Iudaei essent, quum cruci Christum fixissent, ipse docuit in insequentis versus parte altera. v. 29. Quae sunt in prima huius versus parte, ea uir
vis modo die la intelligi possunt; vel ita ac si haec quoque Iudaei dicantur, ubi Christum eruci fixissent, cognituri esse, vel ita ut quae caussa sit eorum quae Christus proxime dixerat. Hoc aliorum praestat. Vel enim ea significant coniunctionem Cli risii et patris sit una numero natura, vel Patrem Di illi. od by Corale
118쪽
cAPUT Oc T vvn 107 Christo iugiter lavore suo suaque ope adesse. Si primum, sique haec a verbo cognoscetis proxime dependerent, non ea a verbis quia ego sum separanda suissent aliis interpositis quae, non ad Christi naturam, sed ad eius saeta ac dicia pertinent. Si alterum, supervacanea inrot horum mentio, de quibus nemo, qui iam cognou isset quinam Christus esset, dubitare posset. Neque sequitur ut super aranea dici illa quoque debeant, et a me ipso facio nihil et cetera I ut enim verba quia ego sum divinam Christi naturam, ita illa distinctam a patre personam significant. Concluditur verba Et, qui me misis, mecum esι, et non reliquit me solum, non dependere, saltem proxime, a verbo eognosceιis. Itaque in prima parte versus 29 caussa est cur Christus a se ipso faciat nihil, videlicet eius et patris coniunctio in una natura; quumque propterea altera huius versus pars nequeat ratio esse primae partis, sed eorum quae sunt in aliora parto versus 28, eoncludimus primam partem versus 29 esse quasi παρειθετου. - Postremis ergo verbis quia ego, quae placita sunt ei, facio semper Christus indicium Iudaeis praebuit, quo, ubi ipsum in crucem sustulissent, eognoscerequirent ut a se ipso faceret nihil, sed, si ι docuit eum pater, haec loqueretur; quod enim Christus semper ea secerit quao patri placerent, tune poliissimum apparuit, quum oblatus est, quia ipse voluit, et tradidiι in mortem animam suam si , tunc, inquam, quum humiliaris semetipsum, faetus OBEDIENS usque ad mortem, mortem avitem erueis s2j. Senisentia subiecta versibus 28 et 29 ita exponenda esse videtur: Cum exaltaveritis filium hominis, tune cognoscetis quia ego sum, nimirum Deus, ex signis quibus tunc divinitas mea manifesta sui. Neque id modo cognoscctis, verum etiam, quod ConSequens est, quia ... a meipso facio nihil, ergo nec loquor, sed sicut docuiι me pater, haec loquor, i pater namque, qui me misit, mecum est, et non reliquiι me solum , propterea quia ego, quae placita sunt ei, facio semper; id quod tunc compe lum habebitis, quum, ut patri obtemperem, mortem subibo. v. 30. Nola clausulam Ioanni usitatam. si s. LIII, 7. 12.
119쪽
v. 31. Sic Manere in tenebris il , Munere in lumine s2 , Manere in morte sal , Munere in dilectione i4ὶ , Manere in charitate s5 , Permanere in doctrina Christi 6 .
v. 32. Sicut sunt qui ita losum eo oscunt osso Cliristum filium Dei, ut lamen non in eum credant, id quod iam supra v. 28 animadvertimus, sic etiam non hoc, quod quis in eum eredat, dicendus est plonam simul Christi notitiam adeptus esse. Apostolorum quoquo fides, dum Christus in terris mansit , ut imperfecta esset, videmus. - Veritatis nomino in hoc loco signinicatur quidquid do Christo redendum est, atque adeo ipso Christus. Consor v. 36. - Liberabit vos, a peccatis videlicet. Conser v. 34-36. Non ergo sola fides homines iustificat. v. 33. Haec non eorum, qui in Christum crediderant v. 30, Verba esse, sed aliorum, qui sorte praesentes aderant, intelligimus ex Christi responso, praesertim ex V. 37.
Christus, his respondens , primo illud , quod iidem hi,
quum non intellexissent, nogabant, explicat uv. 34-36; dei de de ratione, propter quam negabant, aliqua subiungit, o casionem inde capiens pos redarguendi v. 37. v. 35. Haec Christus non ideo protulit ut propositionem confirmaret quae est in v. 34, neque ut huic propositioni co necteret complexionem quae est in v. 36, sed ut Iudaei se lirent quam reformidanda esset ea servitus, quantique ea libertas facienda, do quibus sermo erat; quare παρενθετα haec sunt. Exhibent autem in universum discrimen quod est inter servos et filios, quo inseratur quaenam sors servos peccati
120쪽
CAPUT OCTA v xv 100 Christus vero his: Qui facit peccatum, servus est peccati V. M. Si ergo vos filius liberaverit a peccato, vere Iiberi ossecti esse
dicendi eriιis, ver quo dixi vos liberos futuros. v. 37. Cur se liberos croderont, Iudaei hanc caussam allulorant , se Abrahae filios esse v. 33; hanc suam ori tinem crepare illi solebant. Christus rem non negat, sed degener sipsos arguit. - Quia sermo meus non capiι in vobis, quae doceo, quae loquor, mente non capitis si , v. M. tametsi non alia loquor quam quod ridi apud patrem meum. Consor v. 28. Considera illud vidi et conser cuni Io. VI, 46. Concludit Christus Iudaeos castigans vivida amii thesi verborum ego et vos, patrem meum et patrem vestrum,
loquor et facilis. v v. 39-41. Apparebat, quem timus patrem Iudaeorum appellaverat in v. 38, alium esse ac Abraham. Hinc ista Iudae rum interpuIIatio. Christus autem, tum quae ipse postremo loco dixerat, tum quae Iudaei responderant, una componens, Propositum argumentum urget: Eos non id agere quod Abrahamo genitos deceret, sed quod illo alio patre, quem indicaverat. Tum demum Iudaei Christum non do naturali patro loqui , nondum tamen , de quonam loqueretur, intellex Prunt, sed putarunt patrem ipsorum a Christo dici mendax aliquod num n; quare simpliciter negarunt alium sibi patrem esse quam Deum. - Fornicatis in hoc loco, sicut id, quod insomtur, ostendit, mendacium numinum cultum, ut saepe alias in bibliis, significat. Lege Lib. I de Interpretat. scripturar. Aa-Crar. n. 195.
v. 42. Quemadmodum superius Christus Iudaeis exprobraverat quam malo ipsorum facta origini ex Abrahamo ductae , quam iactabant, respondorent, ita nunc eosdem ipsos revincit alentes se unum patrem habere D um. - Graeca sic sunt: Ego enim eae Deo exivi, et venio. Nota illud eae Deo eaeia vi , ol consor cum Io. XIII, 3. Dicta haec sunt pro eae Deo eaeiens venio; graeca enim verba ἐρχεσθαι et οἰκεis renire, quum adiunctum habent ea sum nominis quo persona significatur, numquam huic casui coniunguntur praepositione eae, sed si Couser Io. V, 28.