Francisci Xaverii Patritii e Societate Iesu In Ioannem commentarium

71쪽

60 lx ioA AEu covvEXTARIUM bus accideret. Iubet ergo eos Christus v. 28 non mirari hoc, quod dixerat, continuoque rationem addit, quia omnes quidem resurgent, allam n v. 29 alios alia sorte ac conditione. Quare Verba: quia omnes, qει i in monumentis sunt, audient v

eem silii Dei, non exprimunt rom, quam Itidaei mirari prohibentur, sed rationem ne, quod Christus dixerat, perperam i telligentes mirarentur. Animadvortero iuvat ut Christus in hac oratione, sicut alibi it , ita de iudicio faciendo loquatur, ut quod de unis improbis faciendum sit, idque ob eas Caussas quas

Nicodemo dixerat i2J.

v. 30. Eorum, quae Christus in hac prima orationis suae parte nos docuit, caput est aeternas hominum vices ab ipsius iudicio dependere. Hanc itaque partom concludit iudicii sui aequitatem demonstrans, ratione deprompta ex po ipso quod explicandum sumpserat, et, non possum, inquit, a me ipso facere quidquam, nec quaero Soluntatem meam, sed voluntatem

eius, qui misit me, qua ro nec aliter iudico nisi sicut audio; orgo iudicium meum iustum est. Vides ut filius iudicium qu que non solus faciat, sed una cum patre; qua de re vorsus 22 aliquam dubitationem assorro videbatur. - Illud considerationem meretur, quod Christus in superioribus versibus de filio loquutus est adhibita semper tertia verhorum persona; nunc primam Orationis partem concludens primam personam usurpat, tum ut Ostendat non de alio se loquutum osse nisi de se, tum quia iam transeundum cst ad alteram partem, in qua Propositum urgendum, gensque incitanda ad credendum iis quae ipso de so dixerat. - Christus Ioquohatur qua homo erat; hinc illud, quod prosito tur sibi volunt alom Psse alteram

praeter illam quae patri est. Consor Io. VI, 38, itemque Matth.

XXVI, 39; Marc. XIV, 36; Lue. XXII, 42.

In prima parie Christus complura de so Iudaeos docuerat, atque adeo quae ipsum parem Deo, ita et Deum, esse, siquidem Vera essent, evincerent. Bostabat hoc ipsum eis ere, ea nimirum vera esse. Hoc in altera parto praestat, citatis quodammodo testibus, deinde Iudaeis caussam exprobrat cur sὶ Io. III, 37-l9; XII, 47. 48. 2. ib. IlI, 18. Diuitiaco by GO le

72쪽

cAPUT QVINTVM 61 ei minime crederent, denique minas addens unaque simul Moysis testimonium urgens sinem dicendi lacit. - Ductus autem huius socundae partis sic est. - v. 3l Non ipsum dose, - v. 32 sed alium ipsi, eumque Veracem, perhibere testimonium. - v. 33 Ioannem quidem perhibuisse, - v. 34 'seque id commemorare, non quod eius indigeat, sed bono Iuda orum , - V. 35 qui Ioannem magni fecerant; - v. 36 verum potiores testes sibi esse quam Ioannem, suamet opera nimirum, - VV. 37. 38 patremque, cui iamen credere illi dotr clar ni, - v. 39 et scripturas. - V. 40 Nihilominus eos fidem ipsi habere nollo. - v. 41 Haec se Pis improperare, non quod opus sibi esset ab ipsis honor in accipere, - v. 42 sed quod caritate vacui essent. - v. 43 Hinc pracpOSistra atque perversa ipsorum agendi ratio in excipiendis qui eos regerent docerentque. - V. 44 Tum caussam aperit cur minime credant, - v. 45 minaturque Moyson OS accusaturum, - vv. 46. 47 quippe qui, quum ipsi Christo sidem non habeant, nec Morsi habere profiteantur. v. 3l. Figura concessionis. v. 32. Hunc alium testem, non Ioannem esso, sed patrem

apparet tum ex Verbo praesenti μαρτυρει testimonium perhibet, Ioannes enim iam interemptus suerat il), tum ex v v. 34. 36. v. 35. Erat; iam ergo, ut modo diximus, vivere desierat. v. 37. Testimonium perhibuit de me, baptismo absoluto αὶ.-Qui ergo Christus continuo haec dicere potuit: Neque Boeem eius umquam audistis p Si respondeas, quia ii, quos ali quobatur, Christi baptismo non assuerint, ratio sano frigoret.

Sensus ergo est non auscultastis, audire noluistis, quem sensum

versus 38 confirmat. - Illa Vero: neque ειδος αυτ υ ἐωρο κατε speciem eius ridistis, tantumdem valent ac minime cognoscitis, neque de faeis, ac figurate dictum est. V. 40. Vis coniunctionis et ea ipsa est quae foret in hac vulgari sententia: m per me testimonian re, Ε non mi credete ; eadem, inquam, est ac si dictum esset: nihilominus non

vultis xenire ad me. sit Do Evangel. L. I. Anno . L. 23 Matth. III, 17; Mare. I, 1l; Lue. III, 22.

73쪽

ix lOANNEM couvENTARIVM v. 41. Non accipio, ita ut qui cius indigeam. v. 43. Quam omnis artificii expers, quam suo loco, quam secundum naturam haec animadversio lv. 44. Nota superbiam fidei adversantem. v 46. Christus haec dicens spectabat ad oraculum a Deo Moysi, a Morso Israelitis redditum in Deut. XVIII, 15.18 l .c A p v T v Il ost haec abiit Iosus trans mare Galilaeae, quod est Tiberiadis: 2 et sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa, quae faciebat super his, qui infirmabantur.3 Subiit orgo in montem Iesus: et ibi sedebat eum discipulis suis. 4 Erat autem proximum Pascha dies sestus I

daeorum.

5 Cum sublevasset ergo oculos Iesus, et vidisset quia multitudo maxima vonit ad eum, dixit ad Philippum: Vndo omenius panes, ut manducent hi p6 Hoc autem dicebat tentans eum: ipse enim sciebat quid esset facturus.7 Respondit ei Philippus: Ducentorum denario rum panes non sussiciunt eis, ut unusquisque modiacum quid accipiat. 8 Dieit ei unus ex discipulis eius, Andreas frater Simonis Petri: 9 Est puer unus hic, qui habet quinque panes

si in Patrit. De interpret. Mripturar. Mer. L. II. Quaest. VIII.

74쪽

ordeaceos et duos pisces: sed haec quid sunt inter tantos 7 10 Dixit orgo Iesus: Facito homines discumbere. Erat autem foenum multum in loco. Discubuerunt ergo viri, numero quasi quinquo millia. 11 Accepit ergo Iesus panes : et cum gratias egisset, distribuit discumbentibus: similiter et ex piscibus quantum volebant.12 Vt autem impleti sunt, dixit discipulis suis:

Colligito quuo superaverunt fragmenta, ne pereant.13 Collegerunt ergo, et impleverunt duodecim cophinos fragmentorum ex quinque panibus ordeaceis, quae superfuerunt his, qui manducaverant.14 Illi orgo homines cum vidissent quod Iesus secerat signum, dicebant: Quia hic est vere propheta, qui venturus est in mundum.15 Iesus ergo cum cognovisset quia venturi essent ut raperent eum, et sacerent eum regem, fugit iterum in montem ipse solus.16 Ut autem sero factum est, descenderunt discipuli eius ad mare. 17 Et cum ascendissent navim, Venerunt transmare in Capharnaum: et tenebrae iam factae erant: et non venerat ad eos Iesus.18 Mare autem, vento magno flante, exurgebat.19 Cum remigassent ergo quasi stadia viginti

quinque aut triginta, vident Iesum ambulantem supra mare, et proximum navi fieri, et timuerunt.

20 Illo autem dieit eis: Ego sum, nolite timere. 21 Voluerunt ergo accipere eum in navim: et Si tim navis suit ad terram, in quam ibant.

75쪽

22 Mtera die, turba, quae Stabat trans mare, Vidit quia navicula alia non erat ibi nisi una, et quia non introisset cutii discipulis suis Iesus in navim, sed soli discipuli eius abiissent: 23 aliae vero supervenerunt naves a Tiberiade iuxta locum ubi manducaverant panem, gratias agento Domino. 2. Cuin ergo vidisset turba quia Iesus non esset ibi ne tuo discipuli eius, ascenderunt iri naviculas, ct venerunt Capharnaum quaerentes Iesum. 25 Et cum invenissent eum trans mare , dixerunt ei: Rabbi, quando huc venisti γ26 Rospondit eis Iesus, ct dixit: Λmen, amendico vobis: quaeritis me non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus, et saturati estis.

27 Operamini non cibum, qui perit, sed qui permanet in vitam aeternam, quem Filius hominis dabit vobis. Hunc onim Pater signavit Deus. 28 Dixerunt ergo ad eum: Quid faciemus ut ο- Peremur opera Doty29 Respondit Iesus, et dixit eis: Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quom misit illo. 30 Dixorunt ergo ei: Quod ergo tu facis signum ut videamus, et credamus tibi P quid operaris 331 Patres nostri manducaverunt manna in deserto, sicut scriptum est: Panem de caelo dedit eis

manducare.

32 Dixit ergo eis Iesus: Amen, amen dico V bis: Non Moyses dedit vobis panem de caelo, sed Pater meus dat vobis panem de caelo Vcrum. Duiliroo by Coosl

76쪽

33 Panis enim Dei est, qui do caelo descendit,

et dat vitam mundo. 34 Dixerunt orgo ad eum: Domine, semper da nobis panem hunc. 35 Dixit autem Ois Iesus: Ego sum panis vitae: qui venit ad me, non esuriet: et qui credit in me, non sitici umquam.

36 Sed dixi vobis quia et vidistis me, et non creditis. 37 Omne, quod dat mihi Pater, ad me veniet: et eum, qui venit ad me, non eliciam foras: 38 quia descendi de caelo, non ut faciam voluntatem meam, sed voluntatem eius, qui misit me. 39 Haec est autem voluntas eius, qui misit me, Patris: ut omne, quod dedit mihi, non perdam exco, sed resuscitem illud in novissimo die. 40 Haec est autem voluntas Patris mei, qui misit me: ut omnis, qui videt Filium, et crodit in

eum, habeat vitam aeternam, et ego reSuscitabo eum in novissimo die.

41 Murmurabant ergo Iudaei do illo, quia diaxisset: Ego sum panis vivus, qui do caelo descendi. 42 Et dicebant: Nonne hic est Iesus filius I

Seph, cuius nos novimus patrem, et matrem3 Quomodo ergo dicit hic: Quia de caelo descendi 43 Respondit ergo Iesus, et dixit eis: Nolito

murmurare in invicem:

44 nemo potest venire ad me, nisi Pater, qui misit me, traxerit eum: et ego resuscitabo eum in novissimo die. S

77쪽

45 Est seriptum in Prophetis: Et erunt omnos docibiles Dei. Omnis, qui audivit a Patre, et didicit, venit ad me. 46 Non quia Patrem vidit quisquain, nisi is, qui ost a Deo, hic vidit Patrem. 47 Λmen, amen dico vobis: Qui credit in me ,

habet vitam aeternam. 48 Ego sum panis Vitne. 49 Patres vestri manducaverunt manna in deseris, ct mortui sunt.

50 Hic est panis do caelo descendens: ut si quis ex ipso manducaverit, non moriatur.5l Ego sum panis vivus, qui de caelo descendi. 52 Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aeternum: et panis, quem ogo dabo, caro mea eSt pro mundi vita. 53 Litigabant ergo Iudaei ad invicem, dicentes: Quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum p54 Dixit ergo eis Iesus: Amen, amen dico VO-bis : Nisi mandueavoritis carnem Filii hominis, et biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis. 55 Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet vitam aeternam: et ego resuscitabo oum in novissimo die. 56 Caro enim mea, vere est cibus: et Sanguis meus, Vere eSi potus. 57 qui manducat meam carnem, et bibit meum Sanguinem, in me manet, et ego in illo. 58 Sicut misit me vivens Pater, ut ego vi VO pro

78쪽

CAPUT SEX Tun 67pter Patrum: ut qui manducat me, et ipse vivet propter me.

59 uic ost panis, qui do caelo descendit. Non sicut manducaverunt patres vestri manna, et mortui sunt. Qui manducat hunc panem, Vivet in aeternum. 60 Haec dixit in synagoga docens, in Caphar

naum.

61 Multi ergo audientes ex discipulis eius, dixerunt: Durus est hic sermo, et quis potest eum audirep62 Scions autem Iesus apud semetipsum quia murmurarent de hoc discipuli eius, dixit eis: Hoc vos Scanduligat 63 Si ergo videritis Filium hominis ascendentem ubi erat prius γ6 i Spiritus ost, qui vivificat: caro non prodest

quidquam. verba, quae ego locutus Sum vobis, spiritus et vita Sunt. 65 Sed sunt quidam ex vobis, qui non credunt. Sciebat onim ab initio Iesus qui essent non credentes , et quis traditurus esset eum.

66 Et dicebat: Propterea dixi vobis, quia nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo. 67 Ex hoe multi discipulorum eius abierunt retro: et iam non cum illo ambulabant. 68 Dixit ergo Iesus ad duodecim : Numquid ut Vos vultis abire γ69 Respondit orgo ei Simon Petrus: Domine, ad quom ibimus y verba vitae aeternae habes. 70 Et nos credidimus, et cognovimuS quia tu DS Christus Filius Dei. Diuitit oste

79쪽

71 Respondit cis Iesus: Nonne ego vos duodecimoleo: et ex vobis unus diabolus est p72 Dieobat autem Iudam Simonis Iscariotem: hic

enim erat traditurus eum, cum c SSet unus ex duodecim.

COMMENTARIvM v. l. uuantum temporis post sollemne scenopegiae Christus sive II ierosolymae sive in alia Iudaeae urbe manserit, evangelistae non dicunt; sunt autem caussae cur credamus eum, brevi illic moratum, in Galilaeam ante hiemem rediisse. L

go Lib. II do Evangeliis Annot. LIV seqq. Ioannes hunc reditum haud narrat, sed statim id describit quod paullo anto proximum pascha accidit prope lacum Tiberiadis. Do loco d que tempore habes quae legas in Lib. II de Evangeliis Anno t. LXXIII et Lib. III Diss. XLII. nn. 5-8; Diss. XLIII. nn. 232T. - Νomino mari lacus quoquo Hebraei designant. Hic Iaeus in Votori Tosta monto mare vol laeus Oneroth, Cenereth, Genesar nomen habet, in Novo aulom Τ flamento mare Genesarem vel Tiberiadis, quae urbs fuit ab Herodo Antipa, Η rodis regis filio, in honorem Tiberii Λugusti exstructa in Oeeidentali litore lacus. v. 4. Hoc pascha suit an . aer. vulg. 28, tertium post Christi baptismum, actumque est die 28 vel 29 mensis martii. Ioannes, utpote aliis ac Iudaeis scribens, explicat quid pascha sit. v. T. Lege Cavedonium Numismattea bibliea p. 1ae. V. 10. Viri αυῖρες numero quasi quinque millia, Matthaeus addit: exceptis mulieribus et parvulis; ita ut, qui panes com

derunt, suerint sorte non pauciores quam sex hominum millia. v. 14. Nota clausulam narrationis consentaneam Ioannis

80쪽

V. 17. Henerunt; graeco est ηρνυτο veniebant, idque animadvertere oportet, ne quis putet ea, quae sequuntur, saeta ESSU Postquam navis appulerat Capharnaum. - Iesus iusserat quidem discipulos, sicut Marcus narrat, ascendere na Dim, ut Praecederent eum trans fretum ad Bethsaidi din, non tamen roria huc navi tendere atque appollere; nulla ergo pugna inter utriusque evangelistae narrationem.

V. 19. Ioannes navigandi peritus vel uno intuitu distantias litorum metiri noverat. Conser Io. XXI, 8. Triginta stadia sunt sermo IV M. P. Fieri ergo no poterat ut discipulio navi inter tenebras noctis Iesum viderent ambulantem supra litus maris, sicut haec interpretari unus ex illis recentioribus Protestantibus, quem celeri de eodem grege tamquam mira-rulum suspiciunt ac Venerantur, veritus non est, ut omne miraculum ab hac historia removere tyV. 21. Illa Voluerunt ergo accipere eum in navim idem valent ac acceperunις non insolens est apud Ioannem isto

Pleonasmus verbi velle. Conser Io. I, 43; V, 35; VII, 17;VIII, 44. Non ergo, quae sunt in v. 21, contraria sunt illis quae legimus in Matth. XIV, 32. 33.

v v. 25-59. Hic sermo habitus est in synagoga urbis Capharnaumi v. 60. Eum enarravi in Commentalione de Christo pane vitae; quaeque in illa sustus dicta sunt, perstringam in hoc loco. En totius sermonis sJnOPSin.

25 ει eum invenissent eum trans mare, dixerunt ei: Rabbi, quando huc venistit 26 Respondit eis Iesus, et disit: Amen, amen dieο vobis: quaeritis me non quia vidistis styna, sed quia manducasιis eae punibus, et saturati estis.