장음표시 사용
91쪽
80 is io 1 IEM cox MENTARIVM in proprium sensum a Christo proferri. 0unm vero fidem his Christi verbis detrectarent, siquidem perperam ea intellexissent, iam docendi fuissent, metaphoris procul amandatis. At contra Christus secisset; nam , qui in propositione
atque expolitione semper nomen panis, numquam carnis, nisi in explicatione v. 52, ex quo lis exorta, usurpa erat , iam non ultra panem se Vocavit, nisi in totius sermonis epilogo et conclusione v. 59, sed carnem suam manducandam, atque insuper sanguinem bibendum inculcavit, quo certo ossiciebat ut tuo suorum verborum intellectus in Iudaeorum mentibus confirmaretur. Concludere itaque oportet, non perperam ab his, sed recte Christi verba in proprium sensum accepta esse. xv. 54. 55. De modo Iudaei quaerebant, quum de roesset cogitandum. IIoc Christus oblique eos monet, ita re Pondens, ut, non modum, sed necessitatem discant vescendi carne et sanguino suo, ut habeamus vitam in nobis, id est gratiam, quamque is esus isque potus utilis sit ad vitam aeternam oblinendam; haec, inquam, eos monet de earne deque sanguine distincte ac magis expresse, utque solet, tum amrmatione rei, tum contrarii negatione asseverans quod de pane universe dixerat. - Apparet eucharisi iam necessariam se ad vitam gratiae vivendam, sed ad vitam gloriae non item, idque ex dispari ratione qua Christus de utraque re loquitur. - Nota illud, ut Christus responsionem concluserit iisdem verbis camdem ob caussam adhibitis ac secerat in prima sermonis parte V. 40. v. 56. Rei credendae arduitas postulabat ut ipsa plenius explicaretur, Omni metaphorarum ac sJmbolorum suspicione amandata, nec modus, de quo Iudaei quaesierant, prorsus praetermittoretur. Itaque Christus primo v. in metaphorao et symboli suspicionem removet allata diciorum ratione i geminatoque adverbio vere. Vbi, velim, illud Consideres, quod, si in hac secunda sermonis parte vox panis esset immutata symbolumque exhiberet, iam sensus propositionis v. 52 hic foret: Panis signifieat carnem meam, quem tamen se um tuum Iudaei assequuti minime essent, Christus explicare de- huisset; num vero apto id fecisset his verbis: Caro mea vere en cibus, eι sanguis meus vere est potus pDissiliaco by ooste
92쪽
CAPUT SEX Tvv 8 iv. 57. Iam de modo. Ac primo de formix vitae iis, qui Christi carne et sanguine vescuntur, promissae. Consor Io.
v. 58. Deinde et illius vitae caussa ossiciens, et caussae esticacia, et ossicaciae sons et origo indicatur. Caussa, inquam,ost cibus illo divinus, nimirum Chriς tus, caussae ossicacia vita quam Christus in se continet it , emcaciae sons vita Dei; in Deo autem vivere non aliud quam esse; Christi ergo essentia divina haec praestat. - Vsitatum Christo fuit, ad fidem sibi
conciliandam, illud urgere, quod ipse a Deo missus Psset. Ita ot nunc, obliquo Iudaeorum interrogationi respondens, eos docet posS se ea, quae pollicebatur, Praestare. At quo haec fortasse caussa fuit cur huius missionis monitonem s cerit propositione directa, tametsi adverbium sicut, non ad verbum misit, sed ad participium vivens refertur, non enim
missio cum vita comparatur, cuius Pomparationis vim ac sensum vix ullum colligeres, scd vita cum vita, ac si dicium essel: Sicut pater, qui misit me, virens ost, et sicut ego, hoc ipso quod a Patre missus sum, vivo, idque propιer patrem δια τρυ πα ερα Per patrem, ita, et qui manducat me, hoc ipso quod me manducat, vivet, idque propter me δι' ἐμυε por me, non secus ac per fruges vivere dicuntur qui frugibus sese
nutriunt. Habes in Io. V, 36 unde in horum προτασιν lumen
V. 59. Quod in prima sermonis parte Christus haud foecerat, huic allori, propter rei ardui talem, quo ipsam rem magis confirmet, epilogum subiungii. Sic Τullius, post narratam Clodii caedem: Haee, sicut exposui, ita gesta sunt, item Virgilius, Priami nece descripta: Πie finis Priami. Sensus est: Quid panis illo sil, vobis exposui, illo nimirum, non de quo Superius v. 35, sed de quo nunc v. 48, longo alius illo quem Moyses maioribus vestris praebuit, ita et signum multo magis mirandum quam quod mihi opponebatis v v. 30. 31. Ex quo ratio apparet cur in hoc opilogo atque in Proxima co clusione nomen panis Christus denuo usurpet. 1ὶ Io. I, 4.
93쪽
8 2 is iox' Εκ couuENTARIVM Compara nunc utrumquo Christi responsum, tum quod in prima parte formonis est, tum quod in altera, et, siquidem utrumque eadem de re est, de fide inquam, rationem, quaeso, me doce cur Christus, re plenissime declarata in prima parte, dimidio sero plus verborum in huiusmodi m taphoris urgendis impenderit in hac altera. ut manducaι hune panem, vivet in aeternum. Conclusio responsionis et secundae partis; de qua conclusione idem dictum puta ac de conclusione primae partis. Sed quam alia ratione hanc conclusisset atque illam primam, si in his re his postremis nomen panis per metaphoram adhiberetur. Ecquis putet Christum huius metaphorae tenacem adeo fuisse, ut neque in ipso totius sermonis exitu Ferbis translatis propria substitueret P0ui igitur nec caeci sunt, et se communi sensu destitutos prositori erubescunt, et illam lolius sermonis partitionem, quam secimus, accipiant, necoSse est, et veΙ inviti nobis assentiantur, siquidem in prima parte de fide agitur, non posse in altera parte alia de re esse nisi de Christi came vere com dolida eiusque sanguine Vere polando. Quod tamen argumentum sane praevalidum adhibere conira Sacramentarios ii ii queunt, qui in prima quoque parte Christum de eodem hoc ipso esu ac potu loquutum esse contendunt. v. 61. 0uod durum PSSe Videbatur, certo non ea sunt de quibus est in prima parte, quae alias saepe Christus docebat, neque tamen unquam durum quid prae se ferre visa sunt, sed illo esus carnis illeque potus sanguinis Christi; hape, inquam, sunt quae quosdam e Christi discipulis impulerunt ut eum desererent v. 67. Non ergo Christus ultra polorat melaph rae explicationum disserre, siquidem per metaphoras loquutus
suisset. V. 62. Allamen conira facit. - Nola illud hoe tum in evangelistae narratione, tum in Christi responso. - De verbo γογγυζουσt murmurant tempore praesenti siquid quaeras, lege quac infra dico nus de V. M. v. 63. Christus ergo non modo discipulos non dedocet
sensum in quem ipsius verba ace operant, sed imo hunc lamquam proprium verborum Sensum argumento confirmat. Ιn-
94쪽
cAPUT 8EX Tvκ 83 super his Christus eos occupavit qui nobis illud opponunt, non posse cucharistiam , quippe quam esse ii solum credant qui Christo fidem habent, illud signum esse quod Christus Iudaeis promittebat; nam, inquiunt, ut tali signo aueloritas et
fidos adiutigeretur, alio praeterea signo fuisset opus. Ceterum Christus haud dixerat sensile aliquod signum ab ipso datum iri; oueharisi iam vero eiusque totam rationem at tuo osse ius quis non pro certissimo signo habeat quo Christus doctrinis
suis fido in laciat 3 Noque enim hac de re λογtκως et θεωρητως iudicandum, sed et πρακτικως, utpote de qua Christum
inter Iudaeosque, non philosophorum more, sed familiari se mone agebatur. Quae Christus et Iudaei colloquuti sunt, in εPauca cons r. Moyses, aiebant hi, fidem sibi conciliavit pane nobis caelitus praebito. Tu vero quid talo praesum 3 Quibus ille: Ego, inquit, signum Iongo praestantius exhibiturus sum; nam me ipsum vobis comedendum praebebo. Quid, amabo, in his minus aperte dictum minusve opportuno 3 Quorsum ergo litem de signorum natura ac modo excitemus 3-Nota in honversu illa ubi erat prius. V. M. Frustra Sacramentarii sunt qui haec verba nobis
opponunt, nequo ex his unquam et scient carnem Christi e medendam et sanguinem potandum figurato dici, nisi antea demonstr nt crha spiritus et uisa sunt tantumdem nequo aliud Sonare quam translata sunt, ita ut visitus et nita idem sit ac metaphora. Christus, quum ait verba, quae loquutus erat, spiritum et vitam esse, certe non id dicit do vocum sonitu , sed de ro quam illis verbis exposuerat. Sensus itaque est eucharistiam spiritum et nitum osse, ipsiusque eucharistia oexcellentia et necessitas enuntiatur. Quemadmodum enim spiritus, hoc est anima, hanc vitam, quam omnes i Vimus, Continet atque alit, ita Pucharistia eam vi iam, de qua Christus in hoc sermone loquutus cst, ipsaque huius itae quasi spiritus est atque anima.
V. 65. In graeco exemplari pro essen ι et esset legitur εἰσι υ sunt et ἐστιν est; qua do ro diximus in Lib. I de Evangeliis c. IV. n. 6. - Animadverte cuiusmodi sit haec scientia, quam Christo Ioannes propriam esse ait.
95쪽
in loANXEu covMENTA Rivvv. 66. Conser quae diximus do v. M. Christus ad illa spectat quao dixerat in v. 44. Graeco non est παρα τρυ πατρος a patre, sed ἐκ του πατρος eae patre; qua loquendi ratione Oxprimitur doni, de quo agitur, excellentia, ut sit quaedam quasi participatio divinitatis. v. 67. Consur quae annotavimus in v. 61. V. 68. Neque tunc, quum discipulorum desectionem videret, Christus quidquam dixit quo suspicionem salioni ing reret se per metaphoras loquutum esse, sed o contrario ipsa hac percontatione proprium Vorborum suorum Sensum confirmavit. v v. 69. 70. Nola Petrum Omnium nomino respondentem , et conser Matth. XVI, 16. Quam simplex ct nativa, quam Pl na sensu et assectu haec Petri responsio lv. Ti. His Christus Petrum docet se non sine optima caussa quaesisse an ot ipsi abire vellent; simulque Iudam commonefacit. v. 72. Cognomen Iscariotes Iudae factum est, prout er
ditur, ab urbo patria Carioth sita in tribu Iudae il ; est quo Iscariotes deductum ab hebraico ria' p σου vir Cariοιh, sicut Istob 2 ab Ino vir Tob. Talia etiam sunt vir Israel, vir Ephraim, et horum similia.
i Post haud autem ambulabat Iesus in Gali-
lacam, non enim volebat in Iudaeam ambulare: quia quaerebant cum Iudaei interficero. 2 Erat autem in proximo dies sestus Iudaeorum, Scenopegia.
96쪽
3 Dixerunt autem ad cum fratres cius: Transi hinc, et vado in Iudaeam, ut et discipuli tui videant opera tua, quae facis. 4 Nemo quippe in occulto quid facit, et quaerit ipso in palam esse: si haec facis, manifesta tot-
5 Noque enim fratres eius credebant in eum. 6 Dicit ergo eis Iesus: Tempus meum nondum advenit: tempus autem vestrum Semper est paratum. I Non potest mundus odisso vos: me autem odit: quia ego testimonium perhibeo do illo quod opera eius mala sunt. 8 vos ascondito ad diem festum hune, ego autem non ascendo ad diem festum istum: quia meum tempus nondum impletum est. 9 Haec cum dixisset, ipse mansit in Galilaea. 10 Vt autom ascenderunt fratres eius, tune et ipso ascendit ad diem festum non manifeste, Sed quasi in occulto.
11 Iudaei ergo quaerebant eum in die festo, et dicebant: Vbi ost illo
12 Et murmur multum orat in turba do eo. Quidam enim dicebant: Quia bonus est. Alii autem dicebant: Non, sed seducit turbas. 13 Nemo tamen palam loquebatur de illo propter metum Iudaeorum.14 Iam autem die festo mediante, ascendit Iesus in templum, et docebat.15 Et mirabantur Iudaci, dicentcs: Quomodo hic litteras scit, cum non didicerit p
97쪽
16 Rospondit cis Iosus, ct dixit: Mea doctrina
non est mea, Sed Dius, qui misit me. 17 Si quis voluerit voluntatum eius sacere: CO-gnoscet do doctrina, utrum ex Deo sit, an ego a me ipso loquar.
18 Qui a semetipso loquitur, gloriam propriam quaerit . qui autem quaerit gloriam eius, qui misit cum, hic vorax est, et iniustitia in illo non ost. 19 Nonno Moyses dedit vobis legem: et nemo ex vobis facit legem 3 20 Quid me quaeritis interficero 7 Respondit tu ba, et dixit: Daemonium habes: quis te quaerit in torsicere p21 Respondit Iosus, et dixit cis: Unum opus seci, et omnes miramini:
22 Propterea Moyses dedit vobis circumcisionem: non quia ex Moyse est, sed ex patribus in et in sabbato circumciditis hominem. 23 Si circumcisionem accipit homo in sabbato, ut non solvatur lex Moysi: mihi indignamini quia totum hominem sanum laci in sabbato 24 Nolito iudicare secundum faciem, sed iustum iudicium iudicato 25 Dicebant ergo quidam ex Ierosolymis: Nonne hic est, quem quaerunt interficere 7 26 Et oeco palam loquitur, et nihil ei dicunt. Numquid vere cognoverunt principes quia hic est
Christus p27 Sed hunc scimus unde sit: Christus autem
cum venerit, nemo scit unde sit. Dissiligoo by Corale
98쪽
28 Clamabat ergo Iosus in templo docens , Didieens: Et me scitis, et unde stin scitis: et a mu ipso non veni, sed est verus, qui misit me, quem vos nescitis. 29 Ego scio eum: quia ab ipso sum, et ipse me misit. 30 Quaerebant orgo sum apprehendere: et ue-mo misit in illum manus, quia nondum venerat ho
31 Do turba autem multi crediderunt in eum , ut dicebant: Christus cum venerit, numquid plura signa faciet quam quae hic facit p32 Audiorunt Pharisaci turbam murmurantem do illo haec: et miserunt principes et Pharisaci ministros ut apprehenderent eum. 33 Dixit ergo eis Iesus: Adhuc modicum tempus vobiscum sum: et vado ad eum, qui me misit. 34 Quaeretis me, et non invenietis: et ubi ego
35 Dixeruut ergo Iudaei ad semetipsos: Quo hic iturus est, quia non inveniemus cum p numquid in dispersionem Gentium iturus ost, et docturus Gentcsp36 Quis ost hic sermo , quem dixit: Quaeretis me, et non invenietis: et ubi sum ego, Vos non potestis venire p37 In novissimo autem die magno sestivitatis stabat Iesus, et clamabat, dicens: Si quis sitit, voniat ad me, et bibat. 38 Qui erodit in me, sicut dicit Scriptura, numina de ventre eius fluent aquae vivae.
99쪽
39 Hoc autom dixit de Spiritu, quem accepturi
orant credentes in eum: nondum enim erat Spiritus datus, quia Iesus nondum erat glorificatus. 40 Ex illa ergo turba cum audissent hos sor- mones eius, dicebant: Hic est vere propheta.
4l Alii distobant: Hic est Christus. Quidam autem dicebant: Numquid a Galilaea venit Christus 7 42 Nonne Scriptura dicit: Quia Ox semine David, et de Bethlehem castello, ubi crat David, venit Christus p43 Dissonsio itaque facta est in turba propter
44 Quidam autem ex ipsis volebant approbendero eum: sed nemo misit super eum manus.
45 Vonorunt ergo ministri ad Pontifices, et Pharisaeos. Et dixerunt eis illi: Quare non adduxistis illum P 46 Responderunt ministri: Numquam sic loc tus est homo, sicut hic homo. 47 Respoliderunt ergo eis Pharisaei: Numquid et vos seducti ostis p48 Numquid ex principibus aliquis credidit incum, aut ex Pharisaeis p49 sod turba haec, quae non novit Iegem, maledicti sunt. 50 Dixit Nicodemus ad eos , ille, qui venit ad eum nocte, qui unus erat ex ipsis: 51 Numquid lex nostra iudicat hominem, nisi prius audierit ab ipso, et cognoverit quid faciat γ52 Responderunt, et dixerunt ei: Nuinquid et tu
100쪽
Galilaeus os p Scrutaro Scripturas, et vide quia a Galilaea propheta non Surgit. 53 Et reversi sunt unusquisque in domum Suam.
COMMENTARIVM v. 1. Christus hoc anno videtur Hierosolumam non ivisse ad pascha celebrandum. Lege Lib. II de Evangeliis Anno l. LXXVII in Λddita inent. v. 2. Dies sestus scenopegiae hoc anno 28 aer. vulg. suit dio 22 septembris. Quae inter huius anni pascha et Se nopegiam Christus egit, Ioannes practeriit. Lego Lib. II de Evangeliis Annot. XCI. v. 3. De Christi Dalribus diximus supra si . - Εx hoc loco discimus non omnes Christi discipulos una cum eo fuisse, sed horum aliquos in Iuda a dogisso, quum ipse in Galilaea versabatur. Consor Io. XIX, 38. 39 coli. III, 1 seqq. et VII,
v. 4. Sensus est: Si cognosci vis, palam omnibus facito ea quae facis. V. 5. Iis certe exceptis, si qui erant, qui inter apostolos uorant adlecti, ut lacobus fortasso et Iudas Thaddaeus. v. 6. Christus magna consanguineorum ac discipulorum frequentia comitatus Hierosol)mam ingrediens facile procerum animos ab ipso iam aversos magis contra se concitasset, quod tamen cavere volebat, quia tempus suum nondum advenerat, illud tempus videlicol quo sponte manibus illorum ses Iesset traditurus. At nil late ipsius consanguineis immin hal. v. T. Ratio dictorum; cur, inquam, Christo, non item suis, periculum ex celebri illo itinere adventuque immineret. . 8. Quaerunt interpretes quomodo hoc Christi dictum cum facto v. 10 componi queat. Primo itaque animadvertit ut 1ὶ In Io. II, 12.