De trium, quae graeci coluerunt, comoediae generum ratione ac proprietatibusdisputatio scripsit et edidit Leopoldus Florens Andreas Roeder

141쪽

mατων. Quae deinde praestantissima haberi solet dictio, quae plurimis

gaudeat intermissionibus et structurae permutationibus, cum quaedam periodo inclusa, quaedam extra Periodum esserantur, cumque altera ex Pluribus membris Pcriodus, altera ex Paucioribus componatur, eandem in Platone advertore urtium Pristimatores Volucrunt et laudare. Ex quo intelligitur, quam vere idem philosophus, de quo loquimur, dicondi modiocritatem assecutus sit, qua sublimitas quaedam et tenuitas in dicendo mire temperetur; in eaque tanta est ejus virtus, quanta in nullo ullo scriptore cognoscitur, qui ad idem genus studium Contulerit. Omnia perspicua sunt adeoque jucunda, ut vernantem florem spirare atque Pratorum blandam mollemque auram exhalare videantur. Quod omnino adiiciendum est, Pauci sucrunt, qui novis verbis inveniendis, Veteribus cum vi adhibendis, imaginum litalcritudine, descriptionum magnificcntia Cum Platone conia serri possint, ut summi oratores ejus doctrina uterentur, εβ. eumque non modo intelligendi, verum etiam dicendi gravissimum auctorem et magistrum

dicerent, cujus disciplina oratores exstitisse possent. Quam in rem Quint lianus, ingeniosus dicendi magister, ita disputat: Philosophorum, ex quibus plurimum se traxisse eloquentiae M. Tullius confitetur, quis dubi tet Ρlatonem esse Praeci Puum, Sive acu mino disso rota di sive eloquendi facultate divina quadam et Homerica Τ Multum enim supra prosam orationem, et quam pedestrem GP.aeci vocant, surgit: ut mihi non hominis ingenio, sed qu odam Delphico Vidhatur oraculo instinctus. M vero multa insunt in philosophi, quem Saepe dicimus, Scriptis, quae reprehensionem effugere non Potuerunt, quaeque Paucis describenda sunt, ut apparcat, quid muxime ad eum deridendum medios poetas impuleriti Fuerunt et ipsa Platonis actate et multis post annis, qui dial gos ejus calumnia ussicerent carperentque, si quid reprehensione dignum

43. Ideni de compositione verborum. Vol. V. Pag. 133. 44. Id. ibid. pag. 187.45. De admirabili vi dicendi in Demosthene. Vol. VL pag. 905. 46. Cie. orat. 4. 47. Ibid. 3. 43. Instituti orat. X. l. 8I. cons. I. 108.

142쪽

vidissent, non in idia ducti aut inimicitia, sed veritatis investigandast gratia.

Sunt autem in numero eorum, quos indicamus, discipulus eius Aristoteles, Cephisodorus, Theopoml, , Zoilus, Hippodamas, Demetrius, et alii multi. Sed ut omnis quaestio absolvatur, transscribam Dionysii verba, quibus et virtutes et vitia scriptoris sponte intelligantur, quaeque ejusmodi sunt, ut, quid mediae aetatis poetae in Ρlatone videro voluerint, sacile efficiatur: 49.

'H-δῆ Πχατωνικὴ διάλεκτος βουλετωι μῖν εἶν- και αὐτὴ δεῖγμα ἔκατερων τῶν πτερων, του τε υ νολον καἐ ω σου, καθάπερ εἰρηται μοι προτεροπι πέτυκε δ'ουκ ὁμοιως προς ἀμφοτερους τους χαρακτῆρας ευτυχῆς. οταν ριὸν odν τὴν ἰσχνῆν παὶ ἀφελῆ και οίοτον ἐπιτηδευνὶ φράσιν, ἐκτοπως ξδειά ἐστι και φιλάνθρωπος. καθαρά τε - χρωντως γινεται καὶ διαυγος, ω σπε λ τα διαφανέσFατα τῶν να/tατων' ἀκριβῆς τε καἰ λεπτὴ παρ' hντινουν ἔτεραν των εἰς τὴν αμῆν διαλεκτον εἰργασμένωπι νον τε κοινοτηrαδιώκει των ὀνομάτων, καὶ τῆν π φη νειαν ἀσκεῖ, πάσης ὐπεριδουσα κατασκευῆς ἐπιθέτου. δ τε nῖνος αυτῆ καὶ χνούς ὁ ι χωοτητος ήρ ἐμα mi λεληθυτανς ἐπιτρέχει, χλοερον τέ τι καὶ τεθῆλος καὶ μεστον ἄρας υνθυς ἀναδιδαψι' καἰ ῶσπερ απὸ τῶν εὐωδεστατων suo νων αυρα τις ήδεια αυτῆς g ἐρεται' καὶ Ουτε τὀ εοικεν ἐμφαινεν ν λῶον, Ουτε τῖ κομViὸν θεατρικόν. ἄταν δ' εἰς τvν περιττολογίαν καὶ το καλλιον εἰπειν' ὁ πολ- λακις ειωθε ποιειπι αμετρον υρνιῆν λάβη, πολλῆ χείρων ἔαυτῆς γίγνεται. καὶ γὰρ ἁ δεστέρα τῆς ἔτέρας καὶ κάκιον ἔλληνιχουσα καὶ παχυτέρα φαίνεται. μελαίνει τε νῶρ τοσαφὲς καὶ ζόφου ποιει παραπλῆσιον, ελκει τε μακρυν ἀποτεινουσα τῖν νουν. συστρέψαι δὲ δέον ἐν ὀλίγοις ὀνομασιν, ἐκχειται εἰς ἀπειροκάλους περιφράσεις, πλουτον δνοιιώτων ἐπιδεικνυμένη κενον ' υπεριδουσά τε τῶν κυριών καὶ ἐν τῆ κοινῆ χρῆσει κειμένων, τὰ πεποιομένα ζvτεr καὶ ζένα καἰ ἀρχαιοπρεπῆ. μάλιστα δε χειμῶζεται περ i τὴν τροπικὴν φράσιν ' πολλη ιιὸν γὰρ - τοις ἐπιθέτως, ωκαιρος δ'ἐν ταις ἐπωνυμίαις, σκλορὰ δῶ καἰού σοόέουσα τὴν ἀναλογίαν ἐν τως μεταφοραῶς γιγνεται. ἀλλογορι ς τε περιβάλλncia μέ πρας καi πολλὰς, ου τε μέτρον ἐχούσας, - τε καιρον. v ήμασί τε ποιοτικοῖς ἐσχάτην

προσβώλλουσιν ἀηδίαν, καὶ μάλιστα το ς Γοργείοις, ἀκαιριος mi μειρακιωδῶς ἐναβρυ- νεται καὶ πολυτέλειά τις ἐστὶν ἐν τοῖς τοιουτοις παf -τῶ. - Sed ne longiores hoc

loco simus, quam necesse est, sufficiat totam rem ad Me ineLium reiicere, qui in tertio quaestionum specimine omnes congessit locos, quibus indige

inus ad id, quod volumias, probandum. Qui volet, inspiciat illum librum, ex quo intelligatur, quinam maxime poetae se ad Platonem, Aeademicos mi , Pythagoraeos ceterosque pMIosophos videndos contulerint .

-- Αd Cn. Pompei. de Platone. Vol. m. pag. 758 - 760. eonL de admirab. vi die in Demosth. ibid. pag. 966.

143쪽

γ. Oratores perstringuntur, inque numero eorum ipse Demosthenes, de quo Tullius ita judicat: '. in oratoribus vero Graecis quidem admirabile est, quantum inter omnes unus Excellat. Easdem summi oratoris laudes, cui nihil addi posse Plerique satentur, . ac principem dicendi rite haberi, Quintilianus hoc modo tradidit: Sequitur oratorum iugoris manus, ut eum de Cem simul Athenis aetas una tulerit. Quorum longe princeps Demosthenes ac paene I exorandi suit: tanta vis in eo, tam densa omnia, ita quibusdam nervis intenta sunt, tam nihil otiosum, is dicendi modus, ut nec quod desit in eo, nec quod redundet invenias. Neque

multo, ut arbitror, sermone opus est ad hanC Partem confirmandam, Cum habeamus, quom sequamur in judicio nostro, summum criticum. Tribuit enim Demostheni Dionysius tale dicendi genus, quod structurae Permutationes ac varietatem habeat, cum hoc membrum brevius, illud longius, aliud volocius, aliud remissius, aliud denique accuratius sit: numeri praeterea cum diversi, diversae figurae vocisque variae intentiones. Nec sua interim gratia caret, quod ita constituitur, ut arte minimc constitutum videatur. Sed ut totum complectamur, unde omnis oratio appareat, ejusdem Dionysii verba mea faciam:

κτον ἰδίας. Illud autem, quod dicimus, orationis genus nonnulla habuit, quae

b0. Orat. 2. 51. Institui. orati X. l. 76. 52. De composit. verti. Vol. V. pag. 13. 53. De admirab. vi dic. in Demostli. Vol. VI. Pag. 974. seqq. cons Pag. III 2.

144쪽

reprehendi possent, ut recte Quintilianus ita judicasse videatur: Neque id statim legenti Persuasum sit, omnia, quae optimi aucto res dixerint, utique esse perfecta. Nam et labun iur at i quando et oneri cedunt et indulghnt ingeniorum suorum voluptati: nec semper intendunt animum; nonnumquam fatigantur: cum Ciceroni dormitare interim Demost Lenes, Horatio vero etiam Homerus ipse videatur. Ne quis ἔgitur miretur, quod mediac aetatis poetae ne ipsi quidem Demostheni Parcere voluerunt, quorum omne studium in eXagitaridis poetis omninoque scriptoribus collocatum esset, id quod de Alexide confirmat Mei nekius his verbis: οβ Sequuntur Στρατ οτος apud Athon. VI. P. 223. I. In utraque sabula videtur Demost hones Propter lusum verborum δουναι et tinodo υνα ι, quo illum usum esse Constat in oratione de Ha Ioneso. - . h. Sed ne quis sit admiratus, cur medi I poetae aliam etiam argumen-mcntorum SP Ciem tractare voluerint, Cujus omnis ratio atque institutio cem iis hominum generibus perstringendis cerneretur. Erat autem latissimo Patens haeC species, Cum mores hominum multa suppeditent, quae traduci POSsint, minimeque corum, qui in vita communi degere solent. Sunt igitur inter eos, qui describuntur maxime, agrestes stupidi, vel ulae bibaces, tibicinos inepti, Piscatores, Coqui insipide gloriosi, parasiti, meretrices, milites aliiquo id genus homines. Quae cum ita essent atque illi poetae hiscgenero multum occuparentur, facile explicatur, praei iMB Os novae Comm .diae poclis, qui candem rem magis etiam excolerent. Illo autem ex g nore, ut Grauerti verbis utar, 7. Antiphanis fuerunt

54. Instituti orat. X. 1. 24. cons. 2. 24. 55. Quaest. specim. III. pag. 32.

145쪽

δες, Πορνοβοσκος, Ψαλτρια, aliae multae. Hoc loco repeti memo ria potest Aeolosi conis, in quo, quemadmodum supra dixi, poeta imaginem praebet hominis ventosi stolideque gloriantis, pertinentem ad omne coqu rum genus, ut iure in rem nostram converti possit. Quam apti autem sum Pint coqui atque res coquinaria ad risum excitandum, quamque saepe in

scenam prodire iussi sint, de eo dici non debet, cum sabularum fragmentis satis multis doceri possit. Musdem sabulae e reliquiis intelligitur, se

vos inductos esse atque mulieres leves et protervas, quas Sunt ἄλητριδες, ἔσωραι. Quid dicam de Pluto, cujus argumentum totum in generali morum descriptione Versari dictum est, quaeque inter alias Chrem lἴ personam continet, cujus hoc loco mentionem fieri oporteat 7 Est autem

illa quidem multa cum arte delineata pertinetque ad id hominum genus, qui boni viri sortesque videri volunt, simulata justitia, cum ab omni scelers vacare se dicunti Quid enim judicemus de ejus ingenio, quamque ambigua sit morum ratio apud aequales, id ipse poeta Plepsi demi verbis deci ravit, cujus magna sit admiratio de amici divitiis in altum exstructis. Sed ne his quidem opus est, ut intelligatur, qualis vere Chre ius haberi debeat, cum Verba eius, quibus oraculum consuluit:

nihil omnino dubitationis relinquant. Ex omnibus his, quae breviter di putavimus, facile conflatur, quantum haeo morum descriptio differat a v teris comoediae ratione, de qua supra expositum est, ut singularis quaedam rito haberi soleat. Sin vero quaeratur, utrum alios imitari voluerint modii poetae, an ipsi lioc genus invenire, quid respondeamus, in nperto est, cum omnem rem ad Epicharmum revocandam Putemus, qui cum in argumentis m)thologicis, tum in his, quae dicimus, exemplo fuisse videatur. Is igitur, si argumentorum rationem habeas, mediae comoediae poetis non immerito annumerari queat. Quo maxime autem Epicharmus ceteris poe-

146쪽

tis praeivit, id situm est in describenda Arii persona, γε- persaepe in

scenam induceret, quaeque deinde adeo placero inciperet, ut sabularum summam esseere posset. Ex quo genere est, ut exemplo utar, Alexidis .mίροινος, cuius omne argumentum in ebrii hominis delicatione consistat, omisso, quod nova comoedia idem hominum genus multa Cum arte representavit. Multo magis placuit Parasiti persona, cpiae cum omnino ridicula sol maximeque comoediae rationi accommodata, omnium poetarum si dium Oxcitaviti Est tamen controversia quaedam inter veteres, utri, Siculorum an Atheniensium, poetae prior ri hanc personam in scenam introduxerint, ut ambigi possit, utris inveniendi Iaus tribuatur necesso sit. Qua de re non alienum erit adjicere, quas Meinekius hoc. modo disputavit: In rct scenica an quidquam. no a Verit Alexis, non satis com

Pertum est; nam quod Carystius Pergamenus in libro do Didascaliis apud Athen. VI. p. 235. e. Scripsit τον νυν λεπόιιενον παράσιτον ευρεθῆναι vino πρωτρυ Ἀλέξιδος, ipso refutat Athenaeus, docens ille, parasiti personam induxisse jam Epicharmum in Spe vel P Iuto et Eupolidem in Assentatoribus,

nomine autem παρασιτου ante Alexidem usum esse Araro temin Hymenaeo. Cfr. Geelius in Bibl. criti IV. p. 19. Nec tamendo nihilo ess videtur, quod dixit Carb stius, cujus hanc mentem fuisse suspicor, ut Parasiti et nomino et persona, qualem plerique Postea Comoediae auctores proposuerunt, Atticorum comi Corum primum omnium Alexid Em usum osse Oxistimare L Hoc igitur extra omne dubium Positum est, parasit rum personas omnium in deliciis suisse, ut non modo ioci earum multis sabulis immixti sint, verum etiam in nonnullis primas egerint, cujus rei testes sunt Alexidis et Antiphanis comoediae eodem nomine inscrἰptae. Nec vero continuit sese parasitus Graecorum subulis; migravit etiam ad Romanos, qui cum in aliis multis, tum in hac re Graecos imitari vellent. Quae autem sit ratio describendi, qua inter alios Plautus uti solet, do sto crudito

59. Quaest. specim. III. pag. 29.

147쪽

exposuit. Wachmiiutius, ut verba eius apponere non dubitemus: ορ. Der

stinere κόλαξ ded Theophrast, fondern der αναισχυντος, in den der κόλαξ, bei denSpatern parasit genanni, Gul. Poll. on. I. VI. Sem. 123. Athen. VI. C. 12. sq.

c. S. und 9. s. XIV, 1. γελωτοποιός.

Sed exposita sententiarum atque personarum ratione, qualis medio in genere appareat, deinceps de actionis modo dicendum esti Sed cum d plex virtus sit actionis, ut et artis leges serventur, et animi hominum commoveantur, non est id quidem dubium, quin utraque conjuncta PlurimumWpossit et majorem vim habeat ad eos, qui nudiunt. Quaeri igitur debet, quantum in hac re valuerint medii poetae, ut satisfacerent eis, quae jure desiderentur. Est autem totius actionis magna Praedam simillicitas, majori quo etiam, quam in antiquo genere, cum et Chorus et Parabasis desciant, quibus arcta sabulae conjunctio nascatur. Quae quidem virtus eo maxime essicitur,. quod certae sunt actionis partes, quarum ope omnis explicatio sa-

148쪽

cile perspiciatile, cum non habeat, 'quod alienum. a re dixeris. Altera ex parte omnis acti Otiis natura talis est, ut imaginandi vinx vehementer amciat, quoniam et gravis a Principio vi latiar et dissicultates habere, quae animos commoveant; denique omnia singula in Primaria sententia comprehemduntur. Omnino autem magna quaedam ingenii subtilitas requiritur, ut poetae, quod Felint, consequantur, atque rerum Observatio, cum desint huic generi homines, qui vivi xepiraesentari possint, et Vitae rutione et senten- 'tiarum natura illustres. - Qualis igitur actio sit mediae comoediae, ut desiniatur, magnopere iuvamur AristDIγhanis Pluto, quam integram nobis serva tam videmus, cujus institutio exemplo esse Possiti Explicuit autem ejusdem sabulae actionem accurate Ritterus; quare optime iactum erit, si descriptionem, qualem is proposuit, huc transscripserimus: Senex Chre mylus, qui consuluit Apollinis oraculum, utrum si lius suus ad impetrandam feliciorem vitae Conditionem corruptos aequalium inores imitari, an Patris integritatem servare de heat, inde cum scrvo Curione redit, accepto dei reponso, ut, in quom primum inciderit, eum sequeretur. Incidit autem in senem sordidum, caecum et Omnibus corporis incommodis afflictum, quem mug O cum gaudio P Iutum esse comperit, cuique se visum restituturum esse pollicetur. Eius

in eopti ut participes fiant amici, ad illos victum in agris

molesto quaerentes mittit serVum Curionem, et ipso cum Pluto domum suam intrat 1 - 152. Servus cum rusticis it Iis in orchestram Progreditur eosque varie illusos ad domi ni domum arcessit 253 -321. Procedit Chrem y Ius, sociisque salutatis si nova Pe amico Blepsi domo exposita, ad visum Pluto restituendum se accingit; Paupertatem propter istum conatum indignabundam retrudit; deumque caecum ipse cum

servo et Blepsi domo ad Aesculapii templum deducit, in quo illo incubans oculorum lumine donaretur 322 - 626. Redit

servus et felicissimum rei oventum rusticis et dominae rei. Do Aristophanis Pluto, Pag. 2. 3.

149쪽

nunciat 627 - 770. Quo facto Ρlutus caecitate liberatus ipso in scenam prodit et inde domum Chrem yli intrat 77I-881.

Iam Cario enarrat choro, quae bona novus deus aedibus domini intulerit S02 - 822. Tum vir justus, a Pluto non amplius caeco dives sactus, ad gratias deo munifico agendas accedit et cum Chromylo soras veniente sermones Consert: sycophanta autem, ab eodem deo ad paupertatem redactus, multum queritur et lamentatur, qui ut malo tractatus abigitur, ita vir justus a Chromylo intus ad Plutum deducitur 823 - 958. Chremylus paulo post rursus in scenam Pro Cedit,

cum vetula quadam viroque juvene iocatur eos quo ad Plu tum tendentes comitatur 965 - 996. Sequitur Carionis cum Mercurio atqiae Chromyli cum sacerdote colloquium, et omnes eo tandem consentiunt, Plutum in Minervae ὀπισθοδομον deducendum esse. Solemni pompa, Cui Se chorus adiungit, fabula finitur. Quam supra diximus actionis simplicitatem, qualis medio in genere sin eadem cernitur in Aeolo, cujus actionem Grauertus in disputione nobilissima voconcinnaro ex ovidio studuit, assiduo Euripidis imitatore. a. Quale autem fuerit Α, .Oli argumentum, cuius natura tantopere laesit tragoediae dignitatem, ut non sit admirabilo, cur Aristophanis studium ad dorisionem excitari posset, id maxime intelligitur ex his grammatici vellis: γέγραπται δραμα φριπιπου λ.λος λεγοιιενον, ἐν Ψ παρήγαγε Μακαρέα, FDν ααιδα Αἰολον, φθειραντα Λανακῆν την ἀδελφήν. Ex Grauorti igitur doctrina actionis ratio ita constituenda est: e Ponitur Verum status eo, quod Canacae

nutrici aperit amoris vim et culpae magnitudinem: non deest ossicio nutrix, cujus omne studium in ope serenda PDSitum sit: sequuntur plangores seminae parturientis Et Curae nutricis: advolat Dator et idem sponsus, omnem animi perturbationem Prae se serens: Celatur modo natus, ne pater Aeolus totam rom sentiat, a nutrice, quae sacra institui simularet: parat eadem nutrix puerum domo esserre, sed Proditur omnis res ejusdem va 2. Mi istum. l. S. M. f. a. Sestol. ad Ari,topli.

Nub. v. 1374. cons. Ran. v. 873.

150쪽

gitu, accelerat rex, eripit insantem, omnia fiant plena horroris: Dido, nutricis a choro celebrabantur cantico: irrumpit Aeolus ira incensus in Ca naeos cubiculum omniaque iacit, quae animi commotioncm relaxent: ipsa nihil nisi Iacrimas profundit, conquerens de sua Dutrisque sorte, donec satellos patrius gladium affert, quo silia miserandae vitae finem imponat, idquo mox illa exsequitur. Tantum ex Ovidianis repetitur, quo tragoediae oeconomia constituatur, neque id quidem dubium est, quin Aristophanes in sabulae perpetuitate, qua Euripidra deridetur, eundem ordinem tenuerit, quem in Aeolo servatum esse Veri Perquam simile est. Quo maxime autem medium genus ab antiquo dignoscitur, id cernitur in chori et parabasis desectione, quibus magna et saepe vel primaria comoedias pars contineretur, cujus rei testis est gravissimus Platonius .his ver

ἀτε- ονω. Idem grammaticus alio loco dicit, deficientibus iem porum inopia choragis, restricta esse a comoediis χορικῶ μέλο et παραβάσεις, eoque sensim mediam Provenisse comoediam. Neque habemus, cur testimonio eius dissidamus, cum praesertim ipsius rei fides accedat. Nam et choros docere, alere, instruere, et mmicis Stipendium persolvero atquo etiam apparatum scenicum Parare, magnos fecit sumtus multasque desideravit iacultates, ut non sit admirabile, quod civium paupertate totum como

dias genus mutari potuerit. Sed ut omnis ratio chori instituendi probo in telligatur, ex qua multum lucis Proposito nostro inundi possit, omnino ponderandum cst, quod Boecinius Praeclare in his dixit: unter den regeli