장음표시 사용
51쪽
Denique culpa liberari PerIeles non potuit, neque causa probabilis reddi
tur, quod rem molestissimam τὰ θεωρικα in civitatem invehere non dubit viti Omnino qui admirabilis viri mores explicaturi sunt, hoc teneant, necessitate ductum talia eum instituisse, qualia modo demonstravimus. N que enim habebat, quibus liberalitatis ossicium explere atque hominum animos capere posset; deerat magnitudo divitiarum multarumque rerum copia,
qua plurimi, qui potentiam adipisci volunt, juvari solenL Quod pleriquo
illius aetatis intelligebant, Athenienses avaros ac prodigos esse, pigritiae deditos, omnes voluptate caPi ad earnque propensiores esse, videndique et audiendi delectatione justo plus duci: id ipsum quidem Periclem pro ingenii praestantia sugere non Potuit, sed non aliam viam patere vidit, nisi plebem sublevasset, qua Et suam ipsius et civitatis dignitatem et docus sustinere apud Graecos posset. Quae Si r Piciuntur, non nimium increpandi illius viri mores sunt; hoc Cerie apud omnes ConStat, Postea demum cives assuefactos csse cogitare, quasi ossicium civitatis esset, ut eos aleret. Quod autem sit interdum, ut homines, si otio fruantur, suum quoddam institutum sequantur ac potissimum in aliquo genere laudis studeant excellero, quamvis saluti omnium pestiferum sit: id maxime Athenarum civibus accidit, qui in eo plerumque elaborarent, ut magnis ProPositis rem publicam possent capessere. Quorum quidem studio quis non videat augeri
plebis imperium potuisse ' Plerique autem, qui ad civitatis administrationem se applicarent, multitudinis judicio serebantur, quaeque maiori parti pulcherrima videbantur, ea maxime eXOptabanti Itaque nonnulli principes id potissimum sequebantur, quomodo Plebis multitudinem publicis bonis Iocupletare possent, neglecta singuli cuiusque civis diligentia; idque eo saepius fieri solebat, quo magis rem publicam suam existimabant, cujus reditus in omnes dividendi essenti Praeterea etiam, ut Constare In vItae perpetuitate possent sibimet ipsis,
totam civium vitam Pericles ita constituebat, ut splendidissima esse vider tur; qua quidem re non minus publicae saluti ossciebat. Eo enim, quod sustos dies ac Pompas, quibus cives delectari possent, tali cum apparatu colubrabat, quali numquam antea sectum erat, omnem Iibidinem voluptati
52쪽
que studium vehementer excitabat, 'ut taceam, quantas pecunias in easdem
Quicquid autem erit, quod in deorum cultum atque in ptaeclara ingenii artisque monumenta coniectum est: eslusio quidem potius, quam liberalitas aestimanda est; sed habuit tamen, quo ad honestatis laudem perimnere posset. Quantum enim praestantis ingenii 'is aut ellicere, aut quo progredi posset, quale sit illud magnarum artium genus, cui nihil addi possit, quod summum et persectissimum judicium sit, id omnium oculi a resque percipere .potuerunt. Illud quidem excellentium. virorum studium , omnino honestum erat, quia ad totum populum pertinebat, nec vero ad singulos, qui ejus participes essent; deinde quia coniungebatur cum eo, qui cuique carissimus esse debet, pietatis sensu; denique multum conserebat, ut judicium eorum aleretur, qui, quod se assequi Posse considerent, id vellent experiri. Eis igitur, quorum magna in quoque genere laus esset, sive artificos scenici haberentur sive musicis eruditi, eximia praemia proponi voluerunt. Neque etiam Poetae laude praemioque caruero, quod non ita exiguum suisse Par est, quoniam Myrrhi , injuriis comicorum provocatus, populum movere studebat, ut aliquid detrahereti Illud ipsum est tempus, quo multi opifices magni Et clari suerunt, qui in arte sublime quoddam pulcro immixtum exprimerent, ut quasi divinum videri posseti Quod deinde artis genus exstitit, quo nihil esse possit pracstantius, quantopere excelluerit mirabili quadam venustate; qua omnes sensus perfunderet, id poterit, qui volet, ex eis cognoscere, quae prudentissimi homines exposuerunt. Jam video, nonnullos mirari, quid haec pertineant ad ea, quae quaerimus; sed res ipsa cognita docebit eos, opus illa explanatione suisse
ad intelligendam seculi naturam. i i
Quae et qualis publica Atheniensium vita fuerit, quo tempore Pericles ceterique homines populares civitatem regerent, satis explicatum arbitror;
53쪽
sequitur, ut attingam qua rationu illa' qui dom 4n natuiquam comoediam, qualis modo umoruit, formandam valere potueriti Positum sit impi: imis, sino scientia illius aetatis non posse 'intelligi, quam dicimus, comoediam. Sed eo magis necessarium suis, Ut civitatem illam, in qua populi potestas summa erat, . Cognoverimus, quo rectius antiqua Comoedia tanquam poesis popularis dici potest, quae turbas multitudinis ad suum arbitrium : domunantis isureo, quam ludendi iocandique libidinem coercere maluerit. Ipsa quoque sustorum diorum insolens alacritas, quam nonnulli ejusmodi fuisse existimant, ut antiquae comoediae audacium effecerit, ex tali, qualom: d scripsimus, civitatis administratione repetenda cst. Ex quo intolligitur, antiquam Comoediam, qualis nobis esse videatur, recte ita explicari, ut I dus sit civilis, qui cum re publica arcte conjunctus esset in eaque niteretur, tanquam in fundamento. Sed Poliquae quoque nrtes, quod Cum latius dicerem, si hoc praecipiendi tempus esset, hae conjunctione contin bautur, quae, nisi rebus discordia dissipatis, solvi non poterat; indeque conflatur et officitur id, cujus testes sunt locupletissimi, ingenia, quae in gnarum artium disciplinis ex Ita essent, se Iegibus praebuisse obedientia. Quae quidem res tantam vim habuit, quanta paucissimis suisse videbitur; ipsae enim Athenae, quod artibus , cruditos minime sallit, esse desierant, cum comoedia pristinam gloriani perderet. Sed apud alios populos non item,
quoniam esse potuerunt, Eum comoedia aut .numquam, aut non amplius uterentur; atque in hac re omnino differre inter se veteros populos iacile intelligitur. Sed, ut vinculum illud, quod jam dudum nostra indicat
oratio, magis etiam teneatur, dicendum ost, quam libere tum deuium c moedia dicere cori erit, cum, mortuo Pericle, civitas ad arbitrium constituta esset, neque invenirentur, qui, neglecto suo commodo, rei publicae non defuisse vellent.
Quid autem de illo tempore, quo Cleo rerum Potitus esset, statuendum sit, facile apparebit. Etenim ille ipse quamdiu regnabat, tamdiu sum. mum plebis imperium esse voluit, in quo et esset et semaretur sua ipsius potestas. Quid igitur esse potuit, quod comicos impediret, ea, quae sibi utilia viderentur, sequi, quae contra, sugere' omnibus autem sublatis, quas
54쪽
a temeritate dissidebant plarimum, seri potuit, ut comicum genus ad pe sectionem pervenireL Neque in his rebus omitti dcbet, quod gravius est, hominum agrestium mulii tudinem: quae in urbem se rccepisset, dum belli calamitas ingravesceret, Plurimum Valuisse in populum, ut non solum in rebus publicis, sed etiam in ludis constituendis, quod volebat,
Sed jam ad instituta pergamus, ut desin; atur, quid sit illud, i
comoedia cernatur. In tractando hoc loco, quem nemo non
difficillimum, sic versabor, ut, quid doctissimi homines judicaverint, ipsorum verbis reseram, denique meam quoquc sentcntiam' qualemcunque subjiciam. Veteres Grammatici primum haec habent: i. καλον nisus ἐνασθαι-ωL
quae antiqui generis. ratio fuerit, Horatius his versibus expressit:
I. Apud D in dors pag. V. ἐκ τῶν Πλατωνιου περ ἰ διαφορας κωμωδιων. 2. Id. pag. Vi. 'a. Id. pag. VII. 4. Id. pag. IX. b. Θωμo του μαγιστρον, pag. XIX. 6. Serm. I, 4. v. i. seqq. consequeretur.
55쪽
Eupolis atque Cratinus Avistophanesque γεisel . atque alii, quorum comoedia Prisca virorum i . siquis erat dignus deserit, i, quod malu' aut sar, quod moeclius foret, aut sicariu' aut alioqui samosus, multa cum libertale notabant.
Laudars etiam antiquam comoediam et quanta vis fuerit ejus, expromere ita Quintilianus, ingeniosus dicendi magister, non dubitavit: Anii qua comoedia cum sinceram illam sermonis Attici gratiam prope sola retinet, tum facundissimae Iibertatis; et si est insectania dis vitiis praecipua, Plurimum tamen virium etiam in ceteris partibus habeti Nam et grandis et elegans et venustar et
nescio an ulla, post Homerum tamen, quem ut Achillem semper excipi par est, aut similior sit oratoribus, aut ad oratores faciendos aptior. Plures ejus auctores: Aristophanes ta monet Eupolis Cratinusque praeci Pui. Restat, ut ex veteribus Euantilii testimonium adjiciatur: β- κωμωδέα ἐτεώνιος καὶ ἀρχαία dicta est; ἀρχαία idcirco, quia est de nobis Parum cognitis vitiis: soti; νεος autem, quia inest in ea velut historica fides verae narrationis, et denominatio omnium, de quibus libero describebatur. Etenim per priscos Poetas non, ut nunc, Penitus sicia argu menta: sed res gestae u civibus Palam cum eorum saepe, qui gesserunt, nomine decantabantur. Ideo ipsa suo tempore moribus multum profuit civitati S: cum unu Squisque caveret, culpa ne spectaculo ceteris esset et domestico probro. Sodetiam inter recentes scriptorcs nonnulli fuerunt, qui exponere vellent, quid
in illo genere, quod dicimus, inesse videretur. Eorum autem hi potissiamum memorandi sunt: Hecrenius antiquam comoediam uno locos. die
rodie ver Segenivari esse significat; altero haec disputat: xst, Der Diditer hexalten stomodie mar ein gensor der Sitten, ein meiser flathgeber Siaala, vondem l in Sergehen unbestra' blieb. Addantur ea, quibus alius scriptor rei
T. Instituti orat. X, I, 65. s. De trag. et comis P g. 2. s. dierem, 2been, I, I. S. 196. 10. Ibid. III, 1, pag. 490.
56쪽
entiarvt. Sed omnium commemoratione maxime dignus est vir elegantissi
mae doctrinae, A. W. a Schlegetius, qui in libro praeclaro i Ilo quidem haec . praecipit: man sich mohs, die alte Romodie nichi ema ald den ros
et studia amamus, Muellerus, Dorica Atticaque comoedia comparatis inter se, orutionem ita continuat: Die ei niter maren, nath Uristophanta iu urtheo
faciamus transscribendi locos, qui huc pertineant, ultimus Genullius adjiciatur, qui quid sibi de antiqua comoedia vidcatur, copiosius etiam,
57쪽
in quo maxime versetur: non alionum a proposito dicendum crit, si explicatius etiam disseruero, quae antiquae comoediae naturam explanare possinti
Fuit igitur illud, quod aggressi sumus, poeseos genus tale, ut, si qui vitio
obstricti et errore capti viderentur, aut privatis in rebus, aut in re publiaca, eis poetae nullo modo parcerent. Hoc igitur cognito, monendum est, quonam modo hominum mores deridere soliti sint. Rerum enim veritatem exprimere voluerunt eo, quod homines nominatim describebant, qui respublicas male gessissent, quique oculos hereditati nimium adiecissent, alit tales essent, qui malis artibus vitam sustentassent, denique omnes eos, quibus fides haberi non posset, qui male rebus suis consulentes in virtutem.
58쪽
nmorem moresque Patriae peccasse viderentur. Sed non semper rem ita instituerunt; nonnuli Diam homines significasse aut ex occullo perstrinxisse sufficiebat, ut multi Prius exagitatos se viderent, quam coniectare possent,
quid sibi accideret. Sed illa quidem ratio apud istos poetas usitatissima suit, neque dissicile erit Probutu, quam late patere videatur. Reseramus nos igitur ad eos, quos summos esse volumus, Poetas, quorum exemplo id, quod dicimus, firmari possiti Solet autem seri apud eum, qui omnium laude fruitur, Aristophanem, ut is, qui maxime vitio iudicaretur inquinatus, αὐτοπροσωπως inducatur, aut Saltem Vehementer exagitetur, in Acharnensiabus et Ρace Lamachus, in Equitibus et Vespis Cleo, in Nubibus Socrates et Alcibiades, in Avibus idem Alcibiades cum Gorgia, in Τhesmophori Musis et Banis Euripides. Neque minus Eupolis eadem dicendi libertate uti v luit, qui multis subtilis homines odiosos perstringere non dubitareti In n tissima sabula, quae, θεοῦ dicitur, Praeter alios Hipponicum videt, in Baptis Alcibiadem, in Demostratum traducit, in sabula κολάκων Calliam, Hipponici filium; deniquo in ea, quae ncio ικῶς inscribitur, Hyberbulus, turbulentissimus homo, carpitur. Sed multo etiam audacius Cratinus munere lancius esse Videatur, qui etiam Periclem, quamvis potentiae gloria florentissi inum, ludibrio haberet; vocat enim ipsum, ut exemplo utamur, κε φαλνῖπερδεων, cuius rei testis est loculi lotissimus Plutarchus his verbis:
Nec dubium est, quin in adhibendo hoc nomine meminerit Homerici usus, quo Σευς νε νελ γε τέτα tanquam nubes Congerens Plerumque dicitur. Res rendi huc sunt alii quoque Cratini versus, qui apud Plutarchum ita comscripti leguntur: 17.
Sed non contentus, principem rei publicae Atheniensium derisisse, adiecit Cratinus etiam uxorem cjus, Aspasiam, eamque Iunonem ridicule appellat: 1 16. In Periel. e. 53. 17. Ibi L e. 13. 18. Ibid. c. 24.7 o
59쪽
- - - πιραν τε οἱ Ἀσπασίαν τικτει καὶ καταπυγοσυνον παλλακὴν κυνωπιδα.
Sed ut redeamus, unde digressa est oratio, rerum veritas ab antiquis C micis eo maxime exprimebatur, quod homines personati proponi solebant, id quod Crammaticus ita comprobat: ἐν μεν γὰρ παλαιῶ δεκαζον τα προ-
telligatur, paulo uberius exponere, quantopere Vitae publicae Aristophanes rationem habuerit in illo genere excolendo. Ad quem pertinere vidcatur, quod Plinius de poeta quodam expromit, qui Veterem Comoediam tractaverat: o. Non i Ili vis, non granditas, non subtilitas, non amaritudo, non dulcedo, non Iepos de sui L Ornavit virtutes, insectus est vitia, fictis nominibus decenter, Peris usus est
κώ Gnολιδος βλασφημουντων, ἡ ἔδει, Omni modo OPeram dabat, ut eorum, qui, cum civitatis administratores videri vellent, rerum potiri eliderent, consilia, saluti omnium Pestisera, eXPloraret atque Summam eorum, quae exPertus esset, cum POPulo communicareti Optimo autem juro flagravit odio in Clo nem, quod quanti fuerit et qua ratione in medium Prolatum sit, grammaticus probe in his intellexit: διεχθρευσας δὲ μαλιμα Κλέωνι νυ δομαγωγιῆ καἰ γράμνας
Apud DindorL pag. VII. 20. Episti VI. 23. In vita Aristophanis a Grammatico conseripta; apud Dindors. PAED XV. za. Ibid. pag. XV. XVI. J. Theater ιa mken, S. 252. 2Inmert. S.
60쪽
stiner vermogenden 2unge gemist styn muyte; quod igitur ita obserat avit, non tale haberi debet, quasi veritatem illius narrationis infringere possit, quippe
quae totius antiquitatis fide comprobetur. Sed ne universo quidem p pulo pepercit poeta, quod magnis animis ingeniisque Plerumque comtingit, ut salutis Patriae optimus defensor existeret; qua de re Postea Plura videbimus. Sed tamen non inutile videri debebit, si paucis attigerimus, quaenam aequalium vitia in sabulis descripserit, et quos ad quae fugienda exhortatus siti Res autem in hunc modum adumbranda erit: ,,in Achamnensibus exagitatur perversa Atheniensium belli Peloponnesiaci gerendi ci piditas; in Equitibus vi comica vere horrenda Cleonis eorumque, qui rompublicam vexarent, temeritas describitur atque omnia incommoda, quae inde in civitatem redundarenti In Nubibus perniciosae Socratis sophist rumque artes notantur. In Vespis altercandi et judicandi in iudiciis studium Cleone auctore excitatum perstringitur; in Pace et Lysistrata belli continuandi studium et odium; in Avibus Atheniensium spes vanae, magna et supra modum dissicilia tentandi cupiditas eorumquo expeditio in Siciliam suscepta. In Thesmophoriagusis et Ranis verae pomis corruptionem Euriapide potissimum auctore invectam insectatur Aristophanes; in Ecclesiaetusis denique perversum concionandi et rem publicam administrandi morem. Apparet igitur, excepto Pluto, Aristophanis sabulas omnes superstructas esse robus ex Atheniensium re publica vitaque communi delectis, in iis totas