장음표시 사용
211쪽
371 D is p. I. S E c T. ΙΙ. Eursus emendi viliori pretio, huiusmodi ρ-ctum pest βω-
ese reipubtica εν Hia Mohatra : praemiserat Vero ante, laedi posse charitatem reculato mutuo. si dari poterat, non iustitiam M tandem secundam adhibet solutionem , quam more se essuria fide refert Amada:us, non ilum om- millis quae praemiserat Bannes sed etiam cautela submota, sMod si mer tor inquit Bannes, bona fide φωa ριωramum nom iste eme 9 mendιῶν nrarces ρή- , parenthesii 1sibmouit Amadaeus, quia de bona fide agebatur, cu qua nihil habet commune, damnat Bannes laeta charitatis mercatorem, si suppetat facultas, se iudemne seru to, amictis rebus emptoris subueniendi mutuo, & illud neget: inde etiam probat abesse bonam fidem , ac proinde iustitiam laedi, studio lucrum captandi ex mutuo. Nisi has omnes cautelas a B anne adhibitas, si1bmo- utilet Amadaeus, periisset illi occasio duplicis fraudis, traducendi Thomistas apud probos de sapientes, quasi laxio-xum opinionum cusores , & illorum authoritate apuc auaros, conciliandi securitatem falsis & periculosis' opinionibus. Haec duo molitur Amadaeus ubique toto opust culo, & maxime cum urget Bannem , & ab eo vult doceri modum fugiendi hane illationem, licere mercatori rem
redito .centum venditam, numerato redimere so Nodum te docuit dissoluere responsione prima & secundae Parenthesis ac primi argumenti solutione , quae omnia fraude subticuisti: valde durus & indocilis omnino sis, nisi istis documentis docearis, modum fugiendi huiusmodi illationem, quod illa iterata emptio a mercatore, cha Titatem laedat & iustitiam, pestifero pacto Mohatra ι Scruod ut plurimum absit bona fides : ac proinde, quamuis
aremus speculatiue emptionem probabilem esse , &posse etiam iniri cum alio, quo cum vitiis& periculis ca-xet, quibus scatet cum eodem mercatore ex conflicto, ut etiam libere celebrata: εἰ ideo iure positivo Castellae Prohibetur omnino ; non ut quidam interpretantur, cum fit iniusto pretio : ad quid enim opus erat , noua lege interdieere iniustum pretium redemptae mercis, cum illo senere venditionis iniusti pretii omnibus mercatoribus interdicatur Ergo ista prohibetur, ut per se iniqua, uod vix umquam Careat mala fide, & animo captandi
212쪽
Τertia Propositio : obiicitur Aquilae rig. quasi ex com- uni sententia Theologorum Societatis liceat ex centum nummis mutuis, foenus viginti exigere: id vero uterque eadem responsione excipit calumniam esse : & ideo nutalum citari Potuisse ex suis, qui hoc scripto tradiderit. Sed Amadaeus hac defensione minime contentus , Criminatur Dominicanos ita sentire, aut ex illorum principiis sequi maxime Caietani, qui aliquam locationem pecuniarum,& ex illa lucrum concedit, necessario trahi. Si quis nostras animaduersiones legerit attente, obseruare licuit, me hactenus intra inculpatae metas tutelae conatinuisse, nee lacessivisse aduersiarios, sed calumnias in nos instructas depulisse, & nullas reposuisse. Laetor Aquilam,& Amadarum, uno ore, iisdem verbis, suo suorumque nomine testari, se ab illia assertione abhorrere: assentior
illorum dictis, quamuis plures neutri fidem habeant, δε credant multa quidem edi , sed plura premi, & taceri
dogmatum domesticorum: at ego, mhil istam suspicionem moror, saltem in re usuraria; quia nullus re vera ape eam docent, quam habet propositio usuram , sed fucata inducitur aperta deterior multiS titulis, maxime contra- cietatis, addito duplici, quo mutua pecunia ad societatem collata , & lucrum inde certum, pacto ponitur, id est, omnino euertitur secietas, quam ex Diuo Thoma obseruatum est habere omnino periculum , perinde ac lucrum commune, alias futuram non societatem, quae aeternitatem, ut conuenit resipiat, sed vulpinam & hae dulentam, atque hamum aureum , captandis & expiscam dis usuris. Ita docet Bannes quaest. 78. an. 4. dubio via
Seuerius etiam damnat, huiusnodi contractum asse curationis capitis pecuniae, & venditionis ex illa lucri eum
socio, siue a primet piin, siue successue initum sorias lib. δ.
quaest. s.art. 1. Nec Verum est, quod refert Amadaeus, pro bari a Sylvestio Verbo, Sociotae quaest. 1. ibi enim subiecto .dnbio , Utrum collocans pecuniam, apud. mercatorem vel arrificem , titulo societatis, vel depositi, possit aluo eaApite certum lucrum percipere, saltem ex pacto. Resert varias antiquorum utriusque iuris, S Theologiae consultorum opiniones , easque refellit , aut ad sen fiam verum
uisit, & absolute negar huiusinodi pactum licitum esse
213쪽
s fiat ea lege, ut in omnem euentum, sors & caput firmamae sit in tuto : quia ut ex Baldo reseri, non est pactum societatis ex sorma, sed ex mutuo , nec ex natura, quia est contra naturam Societatis, Vnuiri habere caput saluum, alium vero certum fructum. Nec excusat secundum Archidiac. periculum , cui pecunia subest deposita apud illum, qui possit deficere : qui
Iucrum non speratur ratione periculi , immo si immineat deterret a pecunia conferenda in Societatem , sed capta, tur ratione mutui, ex quo tamen percipi nequit, etiamsi periculum accedat ex cu . Nauiganti: nec honestat quod plurimum depositarius lucretur, quia hoc suae debet industriae non pecuniae, & aliunde in se suscipit curam seruandae pecuniae, &amittendae perieulum. Improbat vero quod quidam addunt,contractum Societatis nudum non Corrumpi, addito pacto de securitate capitis & partis lucri , de saltem iure ciuili esse permissum huius opinionis est Ioannes Andreas teste Panormitano : quia putat hoc pactum esse quidem praeter, non tamen contra naturam Contractus, ac proinde Valere; & si sors periret, remittendum putat deponenti estoeonus sibi restituendi. Sed ex Aetorio& Acutio.. aliisque Theologis, & Iuris utriusque Consultis, ait pactum illud esse contra naturam Societatis, quae fraternitatem debet respere, constituto inter contrahentes pari iure : & si gratis concedatur, licitum esse pactum; addit non esse honestam Societatem, quia qui operam & industriam confert, duplex damnum subirer, nempe suorum laborum & sortis, quod Societati repugnat, & ex iure non est honesta,nisi pecuniam locans particeps sit damni & lucri: & si quando iure admittitur pactum, quo sociorum unus immunig a damno , lucrum percipiat Ioannes Cal interpretatur, hoc intelligendum minime de capite silmmae, sed de damno & lucro , quae accidunt salua sorte: sed ut addit Sylvester , hoc valet, frponens operam & industriam , immunem se pacificatur a damno capitis , quod satis resarcitur damno operarum,
quae contra ponuntur pecuniae. ι . ἰAdeo vero alienus est Sylvester ab illo triplici pacto, ut quacumque ratione ineatur, illicitum ad calcem Quaestionis esse pronunciet ; Sc quamuis esset incerta mens - Sylvestri, non est tamen dubium, quin triplex ille corr-: by Corale
214쪽
ractus, D. Thomae regulis aduersetur : quare in illius defensionem falso citatur Caietanus Tomi et . Opusc. Tractat. 3I. Responcri. cum Tomus ille nouem tantum Tractatus habeat, & ille loco octauus, sex tantum Q tuestiones complectatur , & nec verbum quidem de contractii Societatis habeat-, nec credibile est fidelissatum interpretem , a sui Magistri mente recessis e. . . . Excusabit forte culpam Amadaeus, ita citatum locum ilSerra : sed esto, cur in re tam graui non consuluit Caietanum 3 & sine dubio nouerat deceptum Serram : sed noluit corrigere, quia commodum Vndequaque capi possit, apse putat sibi licitum esse captare: nam dolus an virtus: quis in hoste requirat PARAGRAPH vs QVARTV s.
Te Monte Pietatis oe ex illo calumnia a Soto depellitur. I Ο N patitur Amadarus nos dubitare, se nihil nisi
L'mentito nomine, differre a Petro a clausa valle necutriamque a Theophilo Raynaudo, cum data occasione ςx Tractatu de ustris , mentionem faciendi de Monte Pietatis, quam inde deprompserat in Sotum calumniam Diatriba secunda de immunitatc Cyriacorum , hic in illum , & in Caietanum instauret , & Vtrumque reum peragat lesae Maiestatis Pontificiae, quod ausi sint aliqua Vserae labe., maculare montem pietatis a Leone X. & a Concilio Lateranensi probatum innoxium. Vno verbo haec machina dissoluitur, Sotum attigiste tantum ex commercio illius montis, quae ad ius naturale & morale pertinent, quae rationibus ex Philosophia, potius quam decretis expendenda sunt, quae probabilium iure gaudent, ut possint in utramque partem disputari, citra cuiusquam offensam : idque etiam boni consulunt. Summi Pontificis , a Theolosis factum, ut de Baptismi& Poenitentiae
Sacramento , Iam insinuauimus.
Sed nihil opus habet nostra defensione Sotus, nam quas futuros insultus praevidisset, tot se praesidiis muniuit, contra hanc iniquam de insulsam accusimonem, vo
215쪽
idis . . D is p. I. S E C T. II.
exemplo esse possit Theologis omnibus eosque docere
qua reuerentia nos prosequi conueniat Sedem Apostolicam : eam namque, hac disputatione exhibet, quae perinde a difformi obsequio & praerupta audacia longissime absit. Quis prauiis mi Theologi prudentiam & modestiam non miretur Benefici j maximi loco reponimus Amadaeo quod occasionem praebuerit, subiiciendi omniabus Scriptdribus exemplum charitatis, & obseruantiae in Sedem Apostolicani, quod imitentur. Solus itaque u luti praescius calumniarum , quas in se morosi & aemuli, possent apparare, tribus aut quatuor praesidiis si se tutatus est. Primum est ab exemplo Cajetani, qui licet interfuerit Concilio Lateranensi anno Is I s. habito, ut ipse
testatur, Commen rario in Art. I. quaest. I. 2. 2. tamen o
pustulum scripsit in eam Montis Pietatis conueEt onem, qua a pauperibus qui i nutuo pecuniam a monte sumunt, aliquid extra sortem exigitur ad stipendium ministrorum, qui curam pecuniae accommodandae habent. Sed hac re deceptus est Soto , quod crediderit opusculum illud de Monte Pietatis scriptum fuisse ab Auti ore post Concilium Lateranense, cum tamen ad calcem libri annotatum sit, illud absoluisse anno I 's. Sed addit secundum praesidium validius , licet etiam primum non si condemnandum, ex ipsa natura disipula tionis , quod Summi Pontifices & Concilia, quibus sumo ma com et it authoritas condendi, tum Fidei Articulos. tum moru leges, nolunt mittere falcem suam,ad definiendas tanquam de Fide, Philosophiae disputationes, qua ex nuda Philosophia eliciuntur, qualis est quisnam contractus usi rarius sit &c. quam ex sacra Scriptura, Unde suas veritates elicit sancta Sedes: huic vero pacto Montis pietatis, aliquod vitium inesse putat, ex eodem capite, quod impro dabat Cajetanus , videri immerito a Paupe tibus exigi, ex mutuo ultra sortem stipendium , quo ministri aut praesecti Montis.alantur, cum ad ipsos pauperes non videatur pertinete haec cura alendi ministros , sed ad
si dicas nisi adsint ministri, periturum Μontem, in
perniciem tantum miseroru,qui inde mutuabuntur: Ergo eorum resert mentem suis expensis seruare. Negat consequentiam Solo, simili enim ratione probares, pauperi bus
216쪽
1ns incumbere suis expensis, seruare diuitias hominis mi sericordis, qui illos solatur pecunia mutuo dat . Nec tuta
sum censet hoc onere grauare pauperes, Ut alant mini-1tro Wontis , quia inde beneficium suscipiunt, pari enim
inquit ratione, postes alias usuras excusare, cum mutuum sit gratis dandum : non debet pentari in cuius fauorem Opes cedant ministrorum Montis, sed mutuatione suppo sita, speculari oportet, cuiusnam teferat pecuniam seru ri tutam. Et hoc onere leuat pauperes solo: idque exem
plo plurium Italiae ciuitatum , quae ut refert C eranus, stipsemet in Italia audiuit Soto , ministros Montis publico stipendio sustentant. Male videtur Amadato Sotus de republica Christiana, & de toto genere humano meruisse, quod persectissimae charitatis exemplum Mediolani, Bri xiae, & in aliis ciuitatibus, optarie ad alias totius orbis Christiani ciuitates pertinere, totisque viribus annixus sit, in eas inducere simile commercium. At dices praetextu nisae charitatis, laesam Bisse tene rentiam in Constitutiones Pontificias,&Cociliorum, quae illud stipendium ministris collatum , aequum & omnis usurae expers esse statuunt: sed praeter quod Soto disputationis initio, & ad calcem se censurae Summorum Pon rificium subjecit, protestatus se salua illorum reuerentia. de re probabili, Jc ratione potius naturali, quam ex Scitia pluris expendenda disserere k addit suam sententiam posse facile conciliari cum decreto: licet enim pro mutui beneficio, neget quidquam poste recipi, ultra sortem, conee dit tamen , cum onus mutuandi, seu habendi pecuniast paratas, ad pauperum subsidium graue fit & dignum preiatio , nullum esse usurae periculum, si hoc solo nomine, alia quid ultra sortem exigatur, quod Mons astringat, se ac habendas , toto anno in promptu pecunias , pauperibus mutuandas. Hoc igitur est Sota crimen , quod pauperam causam egerit , & omnem usurae suspicionem Voluearit exulare a eommerciis Christianorum,non quibuscum ἀque, sed ad minus, ab illis quae solius ira pauperes charita tis gratia, inita & constituta: sent. Adde Concilium Latearanense & Leonem X. ut obseruat Suares Tomi s.de Ce seris disp. 13. seet . . approbasse Montes Pietatis, quatenus hon dissentium a sacris Canonibus, & excommunicatio nes ab illis latas, non esse via receptas. Bellarminus etiam
217쪽
Iib. 1. de Conciliis c. I . ait dubium esse an ultimum Laterilranense Concilium Vere sit Oecumenicum.
Alter titulus fucata Uura ex pretio locatae
pecunia. NOVAM initiat & munit viam ad usuras Amadarust
Num. eiussiem Propositionis T. aere alieno post num aut alterum annum soluendo , minoris empto in antecessiim numerata pecunia : quod ex Cajetani principiis deducit licete, & Philippia Cruce ordinis sancti Baslij Theologi authoritate & argumentis confirmat, laudata, ut inquit, hominis argumentatione, non conclusio ne. Sed frigida illa responsione, non curat malum quod inflixit: nam si huiusmodi emptio, aut commutatio arris alieni, sit licita, sublatum est usurarum peccatum : id vero licere nititur probare cum Philippo a Cruce, ex vitia ma quaestione, qua Cajetanus Summam claudit,ut merito dixeris, hunc in Cajetanum impetum aliquid sapere, illius qui calcaneo nostro dicitur insidiari r Eo loco Cajetanus ad calcem Summae satis intricatam versat quaestionem de. ruodam genere aeris alieni, & prouentus inde comparani, quem Italico verbo paras vocat, quarum differtur λ-hatio ad biennium, & ideo cum longius absunt a tempore solutioni condicto , dicuntur acerbae: cum vero instat
dies solutionis , tum maturae vocantur. Quaerit igitur Cajetanus, utrum illud aes alienum sapiat naturam mutui , apud Genuenses mercatores collocatum , aut ex illa Prouentum, liceat redimere minori pecunia numerata in antecessum , id est, ut triennio exacto , centum nummi soluendi, nonaginta numeratis redimantur. Assirmat
Cajetanus id licere, cui assentitur Nauarrus. Negant vero Ioannes Medina& Solus : has distordes sententias conciliat Cajetani interpres sepra memoratus,hac distinctione ; v iram esse emptionem prouentus acerbi , seu aeris alieni minori pecunia initam, si nullum damnum creetur, ex dilatione solutionis, aut lucrum cesset, nec
ullae sint expensae, aut dissicultates subeundae, ad illos Pro-
218쪽
uentus repetendos, in quos jus comparatur : quia ut Ioamnes Medina arguit , actio ad rem tantum Valet, quantum
ipsa res ad quam actio comparatur, deductis laboribus Mexpensis.Caeterum si subsit aliquod periculum amittendae summae & sortis, vel sint faciendae expense in ea recuperanda, nihil vetat,quin viliori pletio ematur ius ad illam, attentis expensis, & diminutione pretij compensandis. Atque hac distinctione, aut concordia opinionum , eua- nescit argumentum, quod ex Cajetani principiis depromit Caramuel, & ex illo intorquet Amadaeus in Scholam nostram: quasi usurarum nundinatio injecta sit, ex uno principio quod vocat Thomistarum , quamuis subjungat damnari a D. Thoma, nec ignorare possit, improbatum a reliquis omnibus Thomistis , nec ab ullo receptum, nisi exposito damni emergentis , & expensarum onere, quo infringitur illa, quam vocat legitimam & ineuitabilem eonsequentiam Caram uel ex Thomistarum principiis, quasi unus Scholae nostrae condiscipulus, constituat communia principia . etiam si damnentur a Magistro,aliisque discipulis.
Certum autem est, ipso Amadaro teste, a D. Thoma improbari solutionem anticipatam , quae majus se ipsa debitum extinguat, nisi creditor remittat gratuuto partem aeris alieni, aut qui eo grauatur, solueren
queat, sine maximo sitarum rerum dispendio. Nec aliud sentit Cajetanus loco quem carpit Amadaeus; sed totus ipse est a Num. Io. ad calcem usque illius Propositionis, in dilatanda vorasine usiurarum, relatis argumentis nec solutis Philippi a Cruce , qui parum memor aut sorte ignarus, eorum quae D. Basilius in auaros, & in usuram scripsit ad Pal. 1 . eloquentia quae Demosthenem pro-hocet,eti paterna charitate alienissimus, propugnat Vsuras, id est, foenus ex mutuo captatum, quod Cajetanus dixerit Verbo Usura cap. I. poste Iocari peeunias, & inde lucrum honeste percipi: sed loci illius ex C etano compendium dedimus, & eo nihil aliud docet, quam pecunias posse interdum locari ad alios usus,qui ad commutationem non pertineant, qualis est pecunia accommodala trapesitae ad pompam, vel aegro ad remedia condienda.d vero locationis genus, quid commune habet cum ilici
quod ex Cajetano inuehit de La Cruz ad omne genu
219쪽
commutationum Nec videtur dissentire Amadaeus, qu Periculosia argumenta reseri, & nullam dignatus adhibere selutionem : nempe ut venenum propinet illitu auctoritate unius aut alterius Doctoris, & argumentis, quoruni non facile occurtet solutio. Sed parum pensi habet Amadaeus animas perire, & in laqueos induci, dum expleat cupiditatem traducendi, & criminandi Dominicanos. Quartam Propositionem habet Aquilae II s. eam vero regerit Amadaeus in Thomistas, quos vult tae mangotium & cauponum Magistros, quos doceant Vinum aquartuto miscere, & triticum paleis, atque ita corrupta Vendere communi pretio. Sed hanc infamiae notam eluat; Soto cui prae caeteris inutit. Ille lib. 6. quaest. 3. art. 2. Pro
seri exemplum mercatoris, qui habeat grana & vini genera maioris pretii, quam possint publico λro diuendi i ponit etiam iniuriam illi fieri a monopolio emptorum , Miab iniquo gubernatore urbis: concedit si haec omnia ad-ώnt, poste aliquid miscere frumento, & vino purissimis, quo seruata utriusque bonitate, nihilo sint inferiora, immo sorte praestantiora , iis quae in foro distrahuntur : δetum licet peccet contra bonam fidem , nihil tamen laedere
iustitiam commutatiuam. Certe qui haec in Soto damnet , iniquus fuerit, aut caecus censer: utinam aeque tuta& honesta, ipse qui carpit Sotum doceret Amadaeus. His omnibus ut finem disputationis de usuris faciam, addo Thomistas interdum huiusmodi opiniones, accensere speculatiuὸ non practich probabilibus, licet secundum apices Metaph cae, semotis incommodis quae praxis attendit, nihil videantur habere mali: haec vero duo genera opinionum , nedum distincta, sed etiam adeo remota siuat, ut hinc inde commeandi, seu ab uno ad alterum legitima consecutione veniendi, nulla detur facultas. Hoc mihi videtur exemplo demonstrari satis idoneo,
ad compescendas Amadaei querimonias. Putat ne sibi&recentioribus fieri iniuriam, si opiniones quas quotidie
cudunt novas, eodem animo excipiamus, & eo loco reponamus , quo ex charitatis & prudentiae legibus, in omnes homines communis naturae, & si velis gratiae conssi res , Oportet nos ei Ie comparatos, ut stilicet reputemus, ῆς praesumamus bonos, quos nullius vitii compertos h
kemus sed credis-ne Amadaee, quotquot praesimp
220쪽
bonitatis, illa probabili aestimatione prosequimur, hominibus nos ex craritate debere, aut per prudentiam licere, res nostras pretiosissimas permittere Damnares ne imprudentiae , dissidentiae, si nollem pro illis spongere, aut eorum cautiones x admittere Atqui probabiliter, id est ex te, firmiter probos existimo: 8c quidquid ex illa probabili opinione fiet, effugiet imprudentiae notam. Quid hoc rei est Iubes me tuae opinioni probabili, id est, non
magis compertae veritatis,quam sit apud me bonitatis homo ignotus, quem praesumo probum, quia nullius mali conscium noui; & huic pateris , me nulla culpa negare nummum, & insaniae damnares,si res meas nullo alio experimento bonae fidei, concederem: & tamen perstrepis, Peccati mortalis damnas, si nolim meam aliorumque saltatem, tuae opinioni probabili credere.
At inquies, probabile iudicium, nihil differt a firmo &eerto ex D. Thomae regulis: Praeter quod supra demon- hiatum est, id te infelicissime suscepisse probandum,comtrouersiarum Scholae nostrae , te prorsus ignarum prodisrignoras hoc Scholae nostrae placitum, opinionem, fidem.& scientiam, ita repugnare eidem intellectui inesse, de re eadem, etiam ex diuersis mediis, ut nulla potentia conuenire queant : nec aliunde repetimus hanc pugnam Mdissensionem, quam ex innata opinioni formidine, quae cum demonstrationis euidentia, aut fidei indubitato assense , coire numquam possit. Sed hae satis de prima. Disputatione.