장음표시 사용
231쪽
stianum adstringunt ossiciis in Deum , in se aliosque eiundem gratiae consortes, aut capaces homines , opus este infusarum virtutum supellectile , ab humanis omnino diuersa. Hanc occultissimam mirabilemque virtutum oeconomiam , tuis oculis Lector subiiciam , Hierosolymitant Templi, nothrarumque Ecclesiarum fabrica & partitione: tribus constant ut plurimum partibus, atrio quo populus confluit, Choro siue sancto, ubi Levitae & Sacerdotes diuinas laudes decantant; Altari denique de Sanctitario illo aususto, quo summo Sacerdoti semel per annum, concedebatur ingressus ad Dei colloquia. Virtutes infimi ordinis, quae nos ipsos nobiscum domitis affectibus, &Cum aliis conciliant, ad atrium pertinent Laicorum, quibus non erat concessum sacra contingere, nec Deo litare, nisi manibus Sacerdotum : ita huius ordinis Virtutes, in Deum non exsurgunt ut finem proximum, sed in illum ut finem generalem omnium bonorum, superioris ordinis Virtutum opera referuntur. Ad alterum locum, seu ad Chorum Sacerdotum & Levitarum, religio,deuotio,& pietas conscendunt, & Deo suis manibus ministrant. Solis virtutibus Theologicis, ut olim summo Sacerdoti, datur subire Sancta Sanctorum , & vni Deo nedum ut fini, sed etiam ut objecto adhaerere, & semota Marthae sollictitudine , assidete Christo cum Maria, & una diuinitate
De hac triplici distinctione virtutum, sorte selectiora
ex D. Thoma addemus, cum de virtutibus Theologicis rhic paucis perstringam , quae de Religione S. Doctor copiosissima habet qua h. gr. nam quae praemisimuS COmmentarij vim habent & lucem. Ea ergo veluti media,inter superioris & infimi ordinis virtutes, Deum inspicit,
veluti finem proximum , eumque colit sacrificiis , orationibus , quasi fontem, & finem rerum omnium. Hinc conuenientissime nomen Relisionis sortitur,Vt e plieat S. Doctor Arr. I. seu a relegendo cum Cicerone, re Isidoro, etymologiam repetamus, quod identidem doceat nos relegere, & mente reuoluere, quae ad diuinum cultum pertinent: siue a religendo ex Angustino dicatur,
quod peccatis a Deo delapfi, & remoti, illum iterum eligamus, esque arctissimis vinculis alligemur. Et ut solu-
232쪽
tione ad . addit S. Doctor seruitutem dominio respondere oportet; cum singularissimum in nos Deus habeae dominium , singulari etiam seruitute esse colendum : &quamuis ad omnes id pertineat, religiosis tamen id maxime conuenit, quia aliis negotiis valedicunt, ut uni Deo
Sic explicata notione & etymologia religionis quis dubitet virtutem esse persectissimam, & unam 3 Quid enim sanctius, quam rependere Deo obsequia, iure domini j debita , eIusque Majestatem reuereri Hinc probat Art. 3. religionem unam specie atoma virtutem esse, quia illi
incumbit Deum reuereri, ut omnium rerum primam causam , & finem ultimum : & hoc illustrat responsione adari. 4. subtilissima collatione religionis cum charitate. Haec una Deum & homines prosequitur, quod bonitatem inspiciat consoriij patientem & amantem ι & ideo una sertur in Deum,caeterosque eiusdem boni & amicitiae participes t religio autem unam Dei Majestatem & excellentiam spectat , qua Deus a creatis omnibus sejungitur. Hinc etiam diuidenda est religio , qua Deus colitur , ab
ea virtute, qua homines reueremur,& obseruantiam vo
Religionem mediam constituimus inter virtutes The logicas dc morales : hinc Art. s. concludit S. Doctor, infra illas stare, & Art. 6. istis eminere, quod Theologicis a Deo longius absint, & propius moralibus. Licet enim Deo adhaereat religio, ut fini, in quem omnia reseri, ip-ss tamen rebus quibus colitur Deus, addicta est, ut Ma tha distenta erat prandio quod parabat Christo : atque inde ut a suo obiecto speciem haurit religio. Theologicis Vero virtutibus, diuinitas una loco est omnium , fides Deo, Deum credit, & in Deum, quia illius testimonio de se ipso aut a se reuelatis assentitur: eadem est ratio cha Titatis, Deum amat, uno suae bonitatis respectu. Religio licet Deo jungatur , illique nos subiiciat, aut eo referat, rebus tamen ad illius obsequium paratis insistit: ac proinde arctior & intimior est charitatis cum Deo cognatio , quam religionis, quod ad illam nullum medium praeter Deum , ad istam vinculi loco, sint orationes & sa Crificia, per se attenta,& inspecta a religione, in Deum tandem reserenda.
233쪽
Verum si remotior sit a Deo virtutibus Theologici
Propius accedit moralibus: quia Deo subditur ut fini proximo , & ex illa adhaefione ius sibi comparat, in res omnes , easque aduocat , & admouet ad Dei obsequium. Hinc concludit Art. g. religioni maxime cum sanctitate conuenire t nam sanctitatis duplex est significatum, &Veluti dos, nempe mundiciei, recessit a rebus infimis &sordidis,& accessu ad Deum comparatae, & firmitatis, unde apud antiquos sancta dicebantur sancita, id est,tege firmata, quae nefas sit violari. Hoc duplici sensu religio indiuidua est sanctitati: quia nos vosque Deo facras , ab affectu rerum infimarum, & a quocumque usu prophano segregat, & vni Deo addicit: quae vero semel Deo consecrata & mancipata siunt, sacrilegij genus est, ad alia transferre & adhibere. Vnde consecrationi additur fi mitas , quae est altera significatio sanctitatis, & dos religionis. Haec omnia praemisimus veluti praesidia, aduersus Α- madaei conatus,qui religionis sanctitatem impetit, & pa
tes sere omnes conculcat.Non dicam quae ex superioribus,
facile intelligi possunt, Christianos sanctissima religione Deo sacros, edare illuvie sordium, & indulgere posticos
Congressus, irruminationes : quorum nequidem vestigia in brutis extant, & a quibus etiam nominandis, ne dicam patrandis, abhorrent Philosophi. Praeter haec sacrilegia, in religionis munditiam,firmitas etiam Iabefactata est,arbitrario illo & versatili probabilitatis.vsu, quo nihil statum. aut ratum est ex legibus & moribus, sed omni vento opinionu circumserimur. Sed ut generatim ad ea quae supersunt expendendarespondeam,nihil illi videtur sanctu,aue sacrum esse. Quid enim religioni arctius aut sanctiori necessitudine cognatu deuotione & oratione quae religionissos, fructus & operaepretium estὶ Sed has religionis partes
omnino profligat , dum mentis attentionem, necessa -xiam negat ad orationem, & ad horas canonicas persoluendas: ut cum de summis rebus Deo colloquimur, liceat labiis Deum honorare, corde & animo, voluntarie variis distento. Nec reuerentius vult excipi & administrari
Sacramenta, Baptismi, Poenitentiae, Matrimonij & Eucharistiae, vel tremendo Misis sacrificio interesse, quam Horas Canonicas persolui. Nec melius consulit aut riis
234쪽
tati Ecelesiae, & censuris ab illa latis in contumaces, quam Sacramentorum sanctitati. Vnius simoniae, religioni insensissimae, patrocinium videtur suscepisse : quare religionis vindicias, tota hac Sectione prosequar , aduersus septem Tractatus in illam stilo serreo exaratos. RETI cvLvs SECUNDVS.
Auimaduersiones in Tractatum 6. de Horis
CanoniciS. HV N c primum Tractatum aggredimur, quo Tem plum Dei, & domum Orationis, videtur mutasse in nundinationes prophanarum cogitationum, ac pene in speluncam latronum, qui patrimonium Christi Sanin uine comparatum, & piorum bona collata in stipenium ministrorum Dei idoneorum , qui assiduis noctu diuque precibus, vigilias agant aduerius daemonum insultus, pravidio sint Ecclesiae, iram Dei compescant, pr uocent misericordiam, ea dilapident 3c orationibus mente vaga peractis, quae nant illis in peccatum, & toti Ecclesiae in ruinam, putent se iure emercari, & in omne genus deliciarum, ne vitiorum dicam, impune dissiuere, diuitiis piorum opulenti & pingues : nec deest Amadaei tan tae impietatis patrocinium.
De Devotione ct oratione obseruationes aliquoι ex D. Thoma.
RE L i o 1 o N I S. Doctor annectit veluti florem, fructumque arbori & foetum matri, aut verius germen foecundissimum orationis , omniumque pietatis Christianae operum. Ista non attingeremus, nisi ex constituta religionis notione, quasi sponte profluerent, & renponsionem ad opus Amadaei indevotissimum, ne dicam
impium, omni spiritus pinguedine , & succo solidae doctrinae expers, solis pene falso citatis ut plurimum Autli O- .
235쪽
rum testimoniis conflatum, in gratiam Lectoriun aliquii
pietatis & eruditionis lenocinio condiam. Devotionis cum religione cognationem,probat S.Doctor Art. I. ab ipsa nominis significatione : deuotos enim
dicimus, qui vel se Dei totos dedunt obsequio, vel pro h
salute patriae , ut olim duo Decij, caput certae morti objectant. Vnde deuotio religionis seruor est, seu prompta voluntas ad perpetuum Dei famulatum,auid ἡ expetens,&arripiens quaecumque ad Dei gloriam conducunt. Et cum voluntas a fine cui se subiicit, comparet in alia aut horitatem & imperium , hinc religio & deuotio , dum nos Deo subiiciunt, vim & ius habent imperandi reliquis virtutibus , & facultatibus, ut dicit S. Doctor ad I. atque ex hoc imperio singulis modum praescribunt, illisque immistentur, non ut species singulorum generum, sed quasi vis
mouens incst mobilibus. Hinc etiam apertum est quod docet S. Doctor , deuotionem nihil a religione differre, nisi forte ut actum a facultate & virtute unde prodit; quia eiusdem virtutis est, aliquod velle bonum , illudque prompta voluntate insequi:& cum relisionis pars praecipua sit operari quae ad Dei cultum pertinent , accedit prompta voluntas a deuOrione, veluti stimulus & calcar ad ea implenda, quae con- ' 'ferant ad Dei gloriam. Devotionis autem & religionis fomentum, ait S. Doctor Art. 3. esse diuinarum persectionum , aut beneficiorum Dei assiduam meditationem. In hunc vero Articulum Cajetanus Commentarium
habet, quod Grana tensi nostro est admirationi , illudque refert aa versum , quinta ni salior, parte Memorialis, seu Enchiridi j vitae Christianae, & veluti gemmam inseruit
annulo aureo & pulcherrimo. Memoranda sunt verba, quibus enumerationem eorum quae nobis sunt continuo meditanda concludit : Nee rei, Osi, inquit, aut reis Ua e spirituatis etram nomine vocarι potest qui saltem semel rn die aά ei modi se non transfert: qMomodo namquo effectuε absque caesa usinia absquo medio , insulaqport- absque nauigatione haberi nequit , sic nac religio ab Masequentibus actibiu suarum causarum , mediorum vehiculosem Similes gemmas non licet ex Amadati opuscuro colligere: quamuis enim titulos & speciem pietatis prae- ferat , eius tamen omnino abnegat vetitalcim Quam
236쪽
longe abest ab excolenda religione,& accendenda charit
te , qui opera religionis docet licite peragi, solis labiis ,
corde voluntaria evagatione a Deo remotissimo, atque
eo animo stipendia constituta , iis qui Horis Canonicis Deum colunt & demerentur, comparari 1lla Antichristiana solutione pensi horarii 3 Duabus superioribus de religione & deuotione quaesti nibus 83. de oratione annectit, eaque solita breuitate &vbertate tractat, quae Scriptores exegetici multis Voluminibus prosequuntur. Nos ea tantum sieligemus quae superioribus appendent , quae singularem habent eruditionem , & faciunt ad nostram controuersiam. Cum vero orationem statuat Art. I. esse operationem mentis elicitam a religione , quae insit voluntati: ad lucem huius profundiis mar doctrinae, obseruari velim quae habet S. Doctor lech. o. Periherm. mentem seu rationem practiacam a speculativa differre, quod ista rerum tantum conceptus , & iudicia formet, practica vero efficiat, idque bifariam contingere . nam vel rem cogitatam absoluit dc perficit necessario , cum subditur mentis facultati & impe- Tio , vel inchoat tantum, aliosque precibus, & votis inuitat, penes quos est rei concedendae,&imphendae arbitrium. Sed virostiis modo res fiat, semper importat rationis operationem ad directionem, quae falsi & veri iudicio, &aς sensiu careat. Vnde concludit petitionem & imperium,esIe quidem a voluntate admouente intellectum, sed ab intellectu elici, quia rationis est ordinare : unde Aristoteles Ethic. ait ad optima quaeque deprecari rationem , cui consentiunt Augustinus & Damascenus , dum oratiOnem , petitionem quamdam decentium a Deo esse definiunt , & veluti desideriorum nostrorum interpretem. Hinc Art. 3. infert orationem ad religionem pertinere et quia religio, ut dictum est, cultum promouet. Orationem generatim definit ex Cassiodoro, quasi oris rationem directam ab egeno,& subdito ad maiorem, cuius Q pem petit, sicut imperium est superioris ad inferiorem.
Vtriusque communis ratio est esse actum mentis, Ut egregie explicat S. Doctor I. Periherm. lect. 7. Vbi duo genera operationum distinguit , dc subinde duas sermulas verborum : Primo inquirimus & exprimimus, quid sit rei,
e qua cogitatio subit, & iudicamus, & propositione indis
237쪽
cativa siue neget, sue assirmet, nostrum de re iudicium
aperimus. Secundum verborum aut operationum mentis genus, ad alios dirigimus , tribus de causis , unde totidem existunt orationum species : vocante , eos qui adsunt compellimus , ut attendant, & nos audiant; interrogante , Ut respondeant; compellente, ut impleant quae ani
Rutis haec postrema species orationis , fit imperio maioris ad subditum , aut votis & precibus subditi ad maiorem , in quem nihil potest. nisi significatione desiderij,
quod optantis verbo exprimit. Has omnes operationes
ait S. Docto ad mentem pertinere khoc differre, quatuor species operationis intellectus practici , a prima intellectus speculatiui: quod huic soli, quae iudicio de quacumque re & propositione exprimitur, verum aut falsium insit, & enuntiatione efferatur, aliis Vero quatuor ora
tionum speciebus , inest quidem ordo & direAio rationis & ad operationem mentis a D. Thoma, & Aristotele, ex Communi hominum sensu reuocantur: sed a veri consecutione, notitia, & significatione, ac subinde a falsi exerratione & periculo abuint. Mirum est quam late pateat apud D. Thomam haec obseruatio, vix ulla est Philosophiae aut Theologiae pars, in quam non excurrat, soluendis infinitis dissicultatibu opportuna. Hinc enim S. Doctor imperium a iudicio distinctum constituit, quo vult legem aeternam Praedestinationem ,& omnem Prouidentiae diuinae vim constare. In eo prudentiae operae pretium ponit: & licet recentiores totis viribus obsistant, & ab illo imperio libertati perniciem impendere vociferentur, vani tamen sunt illorum conatus. & pro D. Thoma nedum Aristoteles, & sapientissimi Philo phorum 1 sed etiam communis hominum sensiis pugnat, illa vulgari formula, cogitandi & loquendi, enuntiando & imperando quasi iure gentium constituta sit, illa operationum mentis ratio , qua tot dissicultates eruditissime & profundissime profligat Sanctus Do-
hora Sed ad orationem redeamus Art. I. cuius interpretandi gratia haec attulimus, definitam oris rationem, seu decen-rium petitionem, quod ad intellectum practicum,ad alios Dperationem suam dirigentem pertinet. Λtque ex ei d
238쪽
finitione infert S. Doctor Art. 3. orationem esse actum religionis : ad illam enim pertinet, reuerentiam & honorem exhibere Deo, quod maxime fit oratione ad illutindirecta , ut ad omnium bonorum Authorem , cui nox subiicimus, & malorum nostrorum ab illo remedia enflagitamus , quo nullum illi gratius sacrificium iuxta illuclPsalm. 4'. Inuocis me in die tribulationis , eruam te honorificabis me. Omissis aliis articulis, quae minus ad rem nostram faciunt, & a principio posito non ita aperte deducuntur, infert Art. x. orationem soli creaturae rationali conuenire, quia est petitio inferioris & egeni,directa ad superiorem , cuius auxilium efflagitat e unde nequie conuenire creaturis inferioribus homine rationis expertibus , nec Deo, qui nullius rei eget, nec superiorem habet aut parem. Art. II. Ex eodem fundamento elicit orationis vocalis usum. Nam cum duplex genus orationis esse possit, publica una, priuata altera, priorem esse Vocalem oportet,
ut innotescat populo , cuius nomine & stipendio fieri oportet: altera singularis a priuato licet sola mente peragi possit, conuenit tamen voces adhiberi, ut quaedam signa externa, quibus ait Augustinus Epistola riI. ad augendum desiderium sanctum , nos ipsos acrius excitamus. Deinde conueniens est hominem se totum Deo dedere, & illi non solum mente, sed etiam corpore, M voce seruire di sed gratissima & laudatissima oratio vocalis est, cum ex vehementi in Deum affectu redundat in corpus, & linguam soluit in Dei laudes: ita Art. ri. Decimo septimo & vltimo ex principio ad totam quaestionem posito , egregie illustrat diuisionem orationis ad
Timoth. h. in obsereritiones, orationes, po latrones ,rranarum amones. Cum oratio sit quoddam cum Deis
colloquium , de rebus ad salutem necessariis , primo conueniendus est Deus , non loco, sed mente, quod orati ne fit, ut est assensus mentis in Deum: Deinde emagitanda sunt quibus egemus , quod postulatione fit, aut supplicatione , se3 toris viribus enitendum est, ut optaris fruamur , & varia hinc inde argumenta arripienda, quibus Deum ad vota nostra sectamus, haec vero loca argumentorum , vel a Deo sunt obsecratiot e, seu sacra con-
aestatione , qualis est illa Danielis , propter temeriumnE
239쪽
.netina Dem meus aurem tωam , vel a nobis ipsis assit mimus , gratiarum actione de beneficiis acceptis , ut po tiora obtineamus.
Sed ad quid ista congerimus 3 Vt inde iudicet Lector , quis nos melius orare doceat, an D. Thomas a quo ista omnia didicimus,an Amadaeus qui orandi genus insinuat, quod non sit ascensus mentis in Deum, sed ad futilia quaeque voluntaria evagatio , qua non Deum revereamur, 1ed rideamus & aspernemur , non dignati illi attendere, etiam dum rogamus , ut subueniat nobis, & aliis quorum stipendio vivimus. Scio Caramuelem hanc de oratione explicatam suam opinionem, vocare virginem ma curum quae nihil moretur , anxie religiosorum scrupulos, quae orationem ad Deum caecam & clausam, ad vana quaeque propensam , ab omni macula peccati vindicet, Sed viderit Amadarus qui Caram uelis vestigiis insistit, his probabilitatibus masculis & virginibus, religionem funditus tolli, negata Deo attentione, quam si recusaueris seruo te alloquenti, vix sensus communis compos habendu3 sis. PARAGRAPH vs SECUNDUS.
Refelluntur propositiones tra ius sexti de horis
Canonicis. V AM vis de oratione quae ex D. Thoma retulimus , hunc tractatum conuellant pauca tamen addenda sunt, ad Dominicanos a calumnia vindicandos,ex
quibus suffragia petit, pro suis propositionibus deploralissimis. Prima Propositione, sacerdotes qui ossicium diuinum voluntarie distracti recitant, asseritur authore Asorio Catisfacere praecepto : sed adeo falsa , inuidiosia Amadaeo visa est haec propositio, & quam illi adiungit veluti ramum trunco, qui ossicium non modo voluntarie distractus recitat, sed qui etiam omnino praetermittit, ante sententiam iudicis fructus beneficii non debere restituere,& licet velit maxime utramque obtinere, non audet tamen manifeste probare , suosque exceptis taucis dica
240쪽
DErgNsio ORATI NI S. 2o Idamnare , & ipsimet Asorio cui adscribitur improbari.
Sed suis purgatis maonis nominibus nostrum S. Anti Ioenini, Duranti, Sylvestri, Paludant, & nequidem D.Thoma excepto,munit ut probabilem, ac securam facit, addito tot testimoniis hoc argumento, quod Caramueli demonstratio est, qualibet Peripatetica evidentior: Ecelesiam principere non posse actus internos, qualis est attentio
mentis, ergo etiam si desit nihil peccar, qui pensum horarium soluit, & ossicio vaga mente de industria recitato, fructus sacerdotii suos facit. Sed defendenda est religio S innocentia nostrorum hominum : hos enim Amadaeus passim , sed hic maxime lacessit, & plus odio nobis prodest, quam postet obsequio, cum communem faciat nostram, & pietatis Christiana: causam. Suspectam fidem hominis habebam, quod D.Anthonini, Sylvestri, Paludant & D.Thomae suffragiis astri
piis, taceret loca unde deprompserat, quod tamen ad rem quam molitur plurimum conserebat, sed contentus aliorum fide retulisse restimonia , noluit indicare authorum libros , ratus ut res erat, iis lectis calumniam in ip sus caput este cairam. Legi D. Anthoninum 3. pari. Tit. . c. . I. g. legi Sylvestrum Verb. Horae quaest s. ubi de attentione ad horas, resert mentem D. Thomae & Paludant, quos etiam incusat Amadaeus, & ex illis statuit ad pensum horarium adhibendam attentionem cum inchoatur, ita Vt ex Paludano, non ab imaginatione, sed ab intellectu haec recitatio proficiscatur, & si inter orandum mens euagetur, subinde reuocandam, ne ut inquit S. Doctor prima intentio omnino desinat,&ea stante quaelibet euagatio inuoluntaria , caret peccato mortali, eo Vero gratiat quotquot inter recitandas horas, externis rebus quae nihil ad osticium pertinent distinentur : & euocantur ab attentione necessaria. Haec D. Anthon. & Sylvester ex D.Antonino & D. Thorna. Quid de Caietano dicam , quid de ISoto 3 Illi non solum propositionem damnant, sed fundamentum etiam ex Caramuele convellunt, & attentionem internam necesssariam probant , Concilii Latera- nensis verbis expressis Innocentii cap. dolentes , de celebratione Millarum, ἀβncte praecipimus an virtute obe
'Μm, quantum eis i nempe clericis in Dem de crat, stu si celebrent pariter S do ote.