장음표시 사용
81쪽
teste Dionysio Carthusiano in . sent. dist. 1 f. q. 3. Quaemeum est ἱ Theologis Parisiensibus, an mulieri studio 1alu-ris , & vitae persectioris , institutum religiosium ambienti, ingressus permitti posset, recepta gratis pecunia ad victum
necessaria, in Monasterium, cuius praescriptus esset in Dialium numerus , par suis redditibus, nec plures alere POstet, nec subinde ullam recipere, nisi serret secum ad victum necessaria.
Ad hanc quaestionen duo respondent sapientissimi Theologi: primum videri id licere, si fiat sine staude aut ulla vi, nec eiicienda sit puella, nisi pecuniam numeret.Sed quod hodie receptissimum est, ut nulla in Monasterium. Virgo admittatur, nisi collata dote, visum est quid habere simoniae , quare ad fugiendam , aut se mouendam, huius viiij suspicionem, tandem respondent, tutius esse
nullam recipi ultra numerum praescriptum : quia non habet Monasterium quo alat, nec tutum putat eo nomineruidquam recipere. Poterant ne viri timorati apertius. amnare laxitatem.opinionem, quam correcta & retractata priori opinione quae videbatur recedere a rigore, magis quam ab aequitate legis. Faceret ad mentem aduersarii decretum , si postremam responsionem prima correxissent, at secus accidit. Ergo timebant sibi ab opinione minus tuta, quamuis forte magis probabili. PARAGRAPH vs Q V I N T V s. s
Dirimitur utraque quassionis pars testimoniis recentium Thomstarum.
DVo aut tria monuimus esse huius quaestionis capita. obtendit primo aduersarius , concordes esse recen ves Theologos, maxime Thomistas antiquis , quoad liberum & licitum usum opinionis minus tutae, & probabiliS pro commodo, omissa tutiori , & probabiliori pro lege. Secundo contendit hunc delectum , vno consensu, docuisse omnes, nullis metis coercitum, & primo Soci tatis Theologos, pluribus exceptionibus emendasse, nostra aut superiorum temporum errata. At Thomistat iis . Ommet locis quibus reseruntur, expressis verbis, scribor Diuiti eo by GOrale
82쪽
RECFΡΤ. THOMIST. VINDICANTUR. 63 sententiae de minus tuta , & probabili opinione sequenda, principem & primum Authorem esse Bartholomaeum Medi nam , addunt se ab antiquis , qui illum praecesiere , Theologis dissentire. Praeterea iisdem mei locis quibus
Citantur , Occuparunt omnes exceptiones Suaris, qui dicitur primus usum probabilitatum inter certos fines cohibuisse, immo plures addiderunt exceptiones : Ergo falsa
est Thesis quoad singula capita, idque sigillatiin demon
Quoad primam partem , Alvares seirael & iterum , primum inter Episcopos cap. 3. deinde ititer recentes Thosaistas cap. s. citatus, disp. 8 o. in I. a. controuersiam de. v se probabilium in duas diuidit sententias, recentem Vnam Authore Medina, antiquam alteram duce Cajeta -MO. Ergo recentes Theologi & Thomistae, dissident ad antiquis , quoad licitum usum minus tutar, & probabilis opinionis. Exactius Doctores antiquos, a modernis dis
do praeli habet quaestio , & Cajetano neganti periculo ca rere delectum minus tutae, & probabilis contra legem , addit Sotum, Cordubam, Nauarrum : his adjungit Martines , Conradum & Canon istas omnes. Sed multo plures refert Ildephon sitis : superioribus enim addit Adria anum, Sylvestrum , Armillam , Tabienam, Rosellam sidest omnes Dominicanorum veteres Summast Solo : existraneorum vero Canonis as ad unum omnes ὁ Theologis Gabriel , Henricum , Almainum , Major, GomeS, Corneto. Notat etiam pro laxiore opinione citari a Suare D. Thomam in . dis h. 18. Palud anum dist. 36. Sotum lib. 3. de iustitia q. 6. articulo 3. quibus locis nihil prorsus habent in gratiam probabilitatum. His omnibus testimoniis salsi conuincitur primum caput quaestionis faeti, nempe antiquos Doctores consen tire recentibus, quoad liberiorem usum probabilitatum rcum expressis verbis alterant, se ab antiqua & recepta doctrina recedere, de tutioris delectu necessario ad salutem. Et sane ad Scholae nostrae bonum referebat, taceri magis aut dissimulari hunc dissensum , quam ne dicam fingi . vel augeri in majus: & si potuissent conciliari discordes sententiae omnino id tentandum erat, ne viderentur antiquam & au: tam Scholae nostrae doctrinam immutare deaeserere.
83쪽
Nec verius est secundum caput quod obtenditur, e fraenem licentiam probabilium , ab antiquis & nostris Theologis inductam , variis exceptionibus a Suare primum , aeinde ab aliis eius dem instituti Scriptoribus correctam. Contra hanc quaestionis facti partem , alteram Pronuncio & d monstrandum se scipio, omnes, opinionis Medinae, seu laxae probabilitatis , a Suare castigationes ascriptas , fuisse a Banne Medinae successore, ei uiaque primariae Salmanticensi Cathedrae suffecto occuparas , pluresque alias additas a nostris Thomistis.
Bannes sua in 1. 2. Commentaria edidit anno 118 . id est, decem ante editionem tonat 3. Sua res in 3. partem,ae I . annis ante Vasques Commentaria in I.2. praelo data. Bannes vero loco citato. Qua s. pagina 21. Commentarit in 1.2.q. I.a.I.dubio 3. Medinae sui deces oris laxiorem de probabilitatis usu sententiam correxit, constituta distinctione opinionum duplicis generis; earum scili-Cet, quae versantur circa actiones exercendas, seu circa res ex solo praecepto necessarias ς & earum, quae de rebus
ipsis agunt, ut v .g. an domus de qua lis est, propria sit vel
aliena : & hoc ordine opinionum continentur , res nece se
fariae ut inedia ad salutem, vel quemlibet finem honestum consequendum. Opinionum prioris ordinis , cum Medina delectum concedit arbitrarium, & permittit opinionem sequi minus probabilem, relicta probabiliori r id vero negat de opinionibus secundi generis, ad quas referuntur opiniones , quae pertinent aa Sacramentorum administrationem , ad iudicia publica, ad vim & essicaciam Temediorum, quibus morbi curantur. Ergo ex hoc principio a Baniae constituto deduxit Sua res correctiones vagae probabilitatis. Bannem sequitur Nugnus citatus eadem pagina : n cprobata, aut improbata eius conclusione, quoaὸ opinionum primi generis liberum delectum, eo gratis concesso, ait ab hac regula generali , esse quandam famosam exce- Ptionem in Sacramentis administrandis, non licere sequi opinionem minus probabilem , sed adhaerendum certae & tutiori.
Vtrumque Thom istam quoad has exceptiones , sequi- ur Ild ephonas citatus pag. 1 . sed non bona fide : quia conclusio dimidiata refertur. Sic vero habet verbis
84쪽
omissis : Quando vero opiniones versantur circa res, vel
circa factum , tum praeserenda est opinio probabilior , si
sequatur ex minuo probabiti aliquod 3ncommodum , vel damnum . ex Chri ritate mel Iustitιά vitandum. Immo addit : Si damnum sequatur ex probabiliori opinione , δε- quenda es minus probabilis , eo quod tutior es , ut eωtte tur damniam. Ergo hic Auctor negat licere sequi opinionem minus tutam & probabilem, si immineat damnum ex charitate vitandum : at non caret periculo huius damni , opinio pro libertate minus tuta, & probabilis, quamdiu stat probabilior pro lege: quia verisimilius est legenaeo delectu violari, quam teruari illaesam : Ergo abstinendum est ex Ildephoni , ab opinione minus probabili pro
libertate, cum habeat adjunctum probabilius periculum,& damnum praeuaricationis legis, a Charitate vitandum. Iis exceptionibus & correctionibus Medinae opinionis, nouam adhibet Alvares cautelam, non licere sequi opinionem pro libertate, si aduersa pro lege sit notabilitet robabilior. Hanc exceptionem impugnat Corneto, sedesenditur ab Ild ephonso. Gregorius Martines omnium in speciem laxissimus, reipsa aliis seuerior est: 'rmittit quidem delectum opinionis minus speculative probabilis, dummodo practi-c 3 probabilis fiat: sed adeo alienus est a regula nupera , cuilibet opinioni tutam probabilitatem concilianti, unius Doctoris sitfiragio , aliis reclamantibus Theologis , Ut Contra conrengat , non euadere practicὶ probabilem, etiam magno Doctorum numero , nisi accedat grauissima, ac penὰ conuincens ratio. Sic, inquit, opinio Theologorum Berhicae Prouinciae, aestimantium pretium frumenti lege publica laxatum , polle citra culpam praete gredi mercatores , non esse probabilem practice, quia reclamant Theologi Castellani. Addit probabilitatem securam & practicam, de cambiis, non posse statui sitsRagio illorum , qui commodum ex cambio percipiunt equς regula funditus euertit securitatem nouarum opinionum , ex suorum auctorum suffragio repetitam: quia nulli vel certe pauci sunt huiusmodi opinionum cusores, quie, huiusnodi inuentionibus non expetant gloriam, aut dius quam Trapesitae lucrum ex suis cambiis.
Censet itaque non posse eligi opinionem quamlibes
85쪽
1peculatiuὸ probabilem contra legem, nisi fiat prastic δprobabilis. Hac distinctione, nodum quaeitionis ad viuum secat , & soluit; & antiquos Theologos cum m dernis conciliat. Rem paucis explico, reuocata distinctione probabilis, supra explicata, late & stricte sumpti :& huius iterum probabilis quoad assensum tantum quod speculative dicimus probabile j & probabilis quoad assensum & opus , id vero Martines vocat practice probabile. Haec duo postrema probabilium genera adeo diuersa sunt . ut interdum quod est in supremo probabilitatis spe-Culatiuae gradu, excludatur in totum a probabilitate practica. Nihil verosimilius hac Cajetani opinione,validam esse formam baptismi his verbis : Ego te baptiῆo m no--ιne Genitoris , geniti, I ab utroque procedentis : nihil eodem genere improbabilius, seu magis dubium, aqua roseacea , aut ex sale expressa in materiam Baptismi aD sumpta, & tamen istius materiae improbabilis speculati-uἡ, vsius practicὸ probabilis est, atque omnino adhibendus puero morituro, si desit aqua Elementaris. Formae vero Baptismi an nomine Genitoris &c. speculatiuὰ probabilissimae, improbabilis est uso practice, quamdiu o Currit memoriae forma communis Baptismi in Ecclesia
Hac sententia, seu distinctione MartineEsic explicata, nihil verius, nihil accommodatius sedandis Theologorum dissensionibus. Cum hoc Thomista concedimus, licere opinionem nullius, aut minimae probabilitatis speculativae, eligere, & usu Fare, dummodo practice probabilis sit, id est, stet pro lege , & subinde careat omni periculo peccati, hac ad minus excusatione, quod necessaria sit ad maius euitandum malum. Quid enim est probabile practicὁ Diximus alio loco, a probabili speculatiuὰ distingui, sicut voluntatem consequentem Dei ab antecedente, ex circunstantiis adiunctis, quas probabile speculatiuum excludit, attentis solum rei principiis. Probabile vero practicum pertinet & porrigitur ad quascumque,
rei de qua opinamur, accidentarias circunstantias. Mentem meam aperio, toties usurpato venatoris exemplo,
noua obseruatione locupletato , quam locus hic exigit,& quae ad faetium Lamechi Cainum incaute occidcnti S,
accedit. Hactenus obseruauimus quidem, si probabiliter
86쪽
seram reputet, quam ferire possit iure , cum formidine tamen , & dubio paris aut etiam minoris similitudinis veri, hominem esse; esto assensus prioris partis speculatatiue probabilior sit, practice tamen Omnino est impro babilis , quia nequit ad ustim licite deduci, neque excusare venatorem, si seram fagitta, aut glande plumbea impetat, cum periculo homicadij. Si tamen ipse venatot& graui, & probabili dubio, ne quod sibi apparet, ursus
sit, aut latro, qui in se insurgant, nisi illos occupet, ex graui metu assensus probabilis speculatiue,accedit ad probabilitatem praeticam , qua licet sagittam ex arcu, aut glandem ex siclopo emittere, arcendae mortis causa; ad quod ius habet etiam cum periculo alieni damni. Ex quibus omnibus colligere est, veram mentem MartineZ aliorumque Thomistarum, cum permittunt opinionis speculative probabilis, & minus tutae delectum , si praefica probabilis euadat, non sola in ipsam probabilitatem parem aut minorem, aduersis opinionis pro lege , reflexa cogitatione, squod volunt recentiores & ridendum , aut potius summe timendum est j sed adiuncto graui damno alieno, aut proprio, quod lex Vetari Velit, quale est, mortis impendentis venatori ab urso , aut latrone, probabili ter se occisuris, nisi occupentur. His circunstantiis qui bus lex aliqua fere nunquam deest, totum pondus accedit probabilitati, unde secura & tuta fieri possit, non a seipsa, ut post Medi nam primum huius inuenti aut horem, contendunt recentiores multi, denegant expressis verbis D. Thomas, ex antiquis D. Antoninus, Sylvester, Caic tanus, qui ex professo controuersiam tractarunt; & negant ex a.
regula Sylvestri, opinionem 'u mlibet probasilem prolibet late, omni legis praesidio destitutam, posse inualescere, & tutam fieri contra aduersiam opinionem lege muni tam . Si vero neutra opinionum careat sita lege pro qua pugnet, ex eadem regula diximus conciliandas esse huius modi opiniones, Ut interdum Vna, aliquando altera ob tinear. Paludanus, Viguerius, Victoria, qui pro laxioris opinionis securitate reseruntur, rem tantum attigerunt obiter, quare fiunt interpretandi ex regula Sylvestri, tum licitum esse utriusque opinionis usum, cum neutri deest sua lex quam implendam contendat.
Λtque hoc sensu Paului det Blanchis receua Thomista
87쪽
citatus pag. et . docet licere Sacerdoti ordinario, seu delegato , deposita propria opinione etiam probabiliori. poenitentem absoluere, secutum diuersam minus probabilem , quod explicat exemplo rei conuicti publico iudicio criminis morte puniendi, cuius iudex priuatim sitit falso accusiatum Sc omnino immunem : Scotus negat pos se legitime a iudice ad mortem damnari; D. Thomas asserit debere : utraque sententia munita est sua lege, Sc liquidem , ne insons occidatur, D. Thonice ut publica & authenticae probationis ratio habeatur , etiam cum detrimento priuato : &iam supra diximus consessarium D. Thomae discipulum, non poste negare iudici absoluti nem , 'ui reum morte exemerit, nec illum poeniteat ex sententia Scoti, quia utraque opinio cum legi faueat practice probabilis est. Atque hoc ununi vult Paludanus , citatus pag. 8. & ad illum sensum interpretor aliquot Theologos diuersorum ordinum, qui absoluendum confessario contendunt reum adhaerentem opinioni a sua diuersedi id concedam, si utraque opinionum poenitentis & confessarii, pro aliqua lege pugnet. At si dissensio opinionum sit, pro lege& pro libertate
pugnantium , liberum delectum relinquimus ex D. Antonino , & Sylvestro, si opinionum pugna eo deducta est, quo solent promouere scrupulosi , ut opinio pro lege leuem ingerat tantum dubitationem , ridendam potius, quam dis oluendam, nec maiori, aut pari, vel paulo m
nori probabilitate debilitet aduersam pro libertate; & si collatio sit, non mali alicuius, sed boni tantum , quale est matrimonij collati cum coelibatu : scrupulosi enim sibi fingunt, id omne mali rationem habere, si maiori bono
locus supersit. Caeterum Thomistae etiam recentiores, licet Barthol maeo Medi nar aliquantulum faueant, nunquam tamen eo delapsi sitiit, ut expressis verbis docuerint, opinionem Pro libertate paulo minoris , aut paris, cum aduersia protege probabilitatis , securam esse , seu practicὸ probabilem , quod praeter citatos quatuor, aut quinque, expresSE docet Ludovicus Lopes relatus pag. 2 o. Nam Vbi senten tiam Bartholomaei Medinae explicuit, quae id videtur me-xito solius probabilitatis vindicare, annotat Ybanes satis eruditἡ obseruare, licitum esse eligero opinionem proba . bilem
88쪽
, item ad actiones , seu contractus ue secus Vero , cum iii dubio versamur, de rebus ipss, praecipue si magni sine pondetis, ut sani quae pertinent ad salutem 1 quales sint sine dubio, ad illam necessariae, ex solo preteepto : quia in his eligenda est probabilior. His omnibus recentioribus Thomesis , addo duos magni nominis Ioannem Martineet de Prado, & Araujo , quos sibi aduersiari Amadaeus non dissitetur, nec alienus est ab his restrictionibua
Ioannes a S. Thom.ut Mercorus explicat 3. p.art. 7. Cum vero reliqui Thomistarum qui citamur cap. s. Thomas Mercado , Nazarius , Candidus , obiter tantum hanc controuersiam delibarint , interpretandi sunt omnino iuxta mentem eorum, qui fusids , & accuratius, de hae.Controuersia scripserunt: ut nunquam practice probabitalis , seu tuta sit opinio pro libertate, quamdiu stat contra, aque aut magis probabilis pro honesto. Ad hunc communem sensum scholae nostrae trahere nititur Mercorus loco citato Bartholomaeum Medinam: quamuis ut verum fatear, videatur aliis Thomistis paulci inde remotior, cum I Hephonsus, Lopra, & reliqui, quo Tum mentem explicuimus. principem faciant nuperae huius opinionis ab antiqua seueriore omnino diueris. in re videtur mihi Medina, maiori quadam fortunae in Sch lis , quam nominis similitudine, cum Molina conuenire,& quam iste in Theologiae partem dogmaticam induxit.
inuenta a se, ut in Domino gloriatur, scientia media fi turorum, super comprehesione causarum secundarum innixa , doctrinae de scientia Dei, de Praedestinatione, de Gratia a SS. Augustino , Bernardo & Thoma haustie
immutationem , eamdem inuexisse videtur in Theol Riam Moralem Bartholomaeus Medina, asserta securitateialutis, & immunitate a peccato, opinionibus pro libet rate , etiam minori probabilitate pugnantibus , aduersus opiniones de rebus ad salutem, ex praecepto , aut necessitate medij necessariis. Atque uti Μolinae, praeter totam Societatem , innumeri ex aliis familiis adhaeserunt, ita in Medinae nuperum inuentum pedibus manibusque iue runt, multo plures & lona 3 apertius ex aliis, quam ex
nostra Familia relati cap. 6. Ex Augustiniana qua tu Salonius, Aragonius, Ludovicus de Bria, Basilius Potiatius. Ex Carmelitana tres , COm O, Lezana, VIbanu
89쪽
ab Ascensione. Ex Cisterciensi Lorca , Petrus a S. Iompho , Maletus. Ex Benedictina, Satrus. Ex Franciscana, Angles, Pelbartus, Villa lupensi, Ioannes Pontius ἡHauZeur. Ex Capucina, Basthus a Coriolano , Caspen-Gesualdus. Ex ordine Sanctissimae Trinitatis, Leander de S. Sacramento. Ex Hiero lymitanis, Garcias. Ex Clericis Minoribus, Auersia. Ex Theatinis, Diana, Pasqualisus, Marcus Vidat, Lan franchus. Ex Barnabitis , Borius, Homo nus. Et Sommaschis , Spinula. Ex Oratoria , Merula , GuaZZinus, & Ianuarius. Non dubito, quin Medina si superstes esset, miraretur se tanta discipulorum, & asseclarum turma, nihilo Molinae inseriorem , nec minuS stuperet, se extraneis magis acceptum, quam suis, qui nonnis multis castigationibus
emendato adhaeserunt, ut iam pluribus testimoniis comprobatum est : atque hinc existit nouae causa admirationis, quam non dubito, prudens Lector, tuum animum
stibituram, quid sit, quod cum haec de tutae opinionis pro lage & salute delectu , regula comperta sit S S. Patrum, maxime Augustini & Bernardi ; nec non etiam Scotimens ι hanc Scriptores ex Dominicanis plures, & longθacrius inuestigarint & propugnent, quam ex ipsismet Familiis , quae Augustinum & Bernardum parentem agnoscunt, & Scotum Magistrum elegerunt, unde etiam illis nomen adhaeret. Haec obseruatio latius patet quam de probabilitatis securitate distulatio, & ad plures alias de Praedestinatione & de Gratia pertinet, sed in promptu causa est, quod in D.Thoma in cuius verba iuramus S S. Pa trum maximὸ Augustini & Bernardi mentem , sensum ac spiritum s ut ipse morti proximus loquebatur optaret,&assecutus sit, 3c tutam ubique, tum ad fidem, tum ad moia res sectatus sit doctrinam. Falso gloriaremur eius discipulorum nomine nisi ubique in SS Patres quos coluit ut
Magistros, reuerentiam praeserremus; nisi mordicus illo rum sententiis adhaereremus, nisi doctrinam ubique sanam, & moribus Christianis conuenientissimam, sectaremur. videor enim Angelicum Doctorem nos verbist Christi compellantem audire in hoc cognoscent omnes vos meos esse discipulos, si Sanctissimis Patribus Augustino & Bernardo auscultetis , si eorum sensus accuratius
si emini, si ubique meliora, & viciniora saluti sequami
90쪽
nt, aliosque doceatis. Haec ad minus bona reportamus a
Ridio, S proposito sectandi D. Thomam, quod Theo Ahilus alibi seruile, & pecuinum genus obsequij vocare
non dubitauit. PARAGRAP Ilvs VLTIMus.
Respondetur generatim toti opusculo.
THOMAM Morum celeberrimum Angliae Cancella iarium , & Martyrem, ferunt audito sub specie peregriani Erasmo, exclamasse, qui se alloqueretur Erasmum este, aut diabolum. Liceat mini idem usurpare de Amadaeo ista scripsisse Theophilum Helluonem librorum , idque Lugduni in Bibliotheca Societatis instructissima, & in maximo totius Europae Librorum emporio , unde licuit ex toto orbe, Bibliopolarum opera, comparare libros huic farragini conficiendae. Parum fuit nullum delectum habuisse, nec melioris notae Authorum ambiuisse sitffragia, Momnes ad subsidium promiscue aduocasse: placuit etiam confingere, qui nunquam scripserunt , nec usquam exstitere. Quid facies homini ita intemperanter abutenti,& otio & litteris a Mira est styli, & animi inconstantia, di forte etiam dolus, quo se tegat. Qui Bannem. Candidum , aliosque Dominicanos, non nisi per conuitium Fratres, & Fraterculos alibi solebat vocaxe, hic perhonorifica appellatione laudat doctissimos, Reuerendissimos,&c. Accurata Responsio ad singula Ioca, dissiciliot est, suam ut tentari queat. & esset sine dubio illi timenda, si a nobis sperari posset; sed in tuto se positum putat, & extra teli jactum , quod vix centesimam partem ad manum habeamus librorum, quibus abutitur ad suam causam: quamuis expedita sit ad omnia solutio, ex antiquis Theorlogis ante Medi nam & Sanches, nullum referri, qui ad rem faciat, & permittat arbstrarium, & vagum probabulitatis cuiusque usum : recentiorum e nostris obscuri nOminis , vel ambigui sensus, fere omnes esse, nec extraneorum unam esse mentem, sed inter se digladiari : quamuis re conuenirens, cum de iure naturali & diuino agitur , antiquos Patres,& Theologos, qui tutiorem Par D ir