De rebus, Emmanuelis regis Lusitaniae inuictissimi virtute et auspicio gestis libri duodecim. Auctore Hieronymo Osorio episcopo Syluensi

321쪽

LIBER

cuius opem,ut Hispani faciunt, in eodem praelio frequeo ter implorauimus,in acie perspeetias hostes extenuit,eiusdem Apostoli species,voluit, ut in eiusdem insignibus insculperetur. Praeterea ut amoris coniunctio, tuae nobiscum cit illo

est illustri signo consignari possit, Regum Portiagalensium insisnia,quq quinque scutis in Criicis forma dispositis continentur, reliquis signis admiscuit. Iis enim quinq; scutis C M R i s T i Opt. Max. vulnera designatur,quae in Cruce progeneris humani salia te pertulit. Cum enim Alsonsus primus Porturaliae Rex cu quinq; regibus Saracenis maximo exercitu costipatis cofligere in Lusitania voluisset, in coelo,unde auxiliti precibus efflagitabat, Christi speciem eis decuinq; vulneribus illustratam oculis at limente conlpexit , innum elabilemq; tiostium ut titudinem,Christi numine confirmatus,occidi t,& ea de causa illa insignia ad memoriam posteritatis assumpsit. Itaq; modis omnibus Rex sinsulari pietate praeditus,cum haec ad nos tam praeclara Regiae stirpis insigniam iiit, nostra posteritate admonere voluit, ut in bellis non humanis opibus,sed diuino Christi praesidio niteretur Pro his tantis beneficiis Emmanueli Regi fratri nostro carissimo gratias immortales agimus , neq; solum fratrem & patronum agnoscimus, sed omnes regni opes, atq; adeo vitam pro illius dignitate prosundere parati sumus .Qui tamen quavis omnia,quae possumus,illius gratia faciamus,nullam tamen partem illius erga nos meritorum offici js nostris assequemur. Reliquum igitur erit, quando nos parem gratiam reserre non post timus,ut Rex illeuammus atq; sempiternus,in cuius honore Emmanuel haec tam praeclara opera molitur & effici t,illi praemiumdiuinii atq; sempiternum costituat. Nostros autem liberos,&cunctam posteritate obtestamur, admonemus,& pro iuro etianostro iubemus,haec insignia gestare, illis scuta distinguere , literas consignare, signa in bellis intertexta praeferre semper animo atq; mete recolere, quae per illa di signantur,ut sic memoriam ad pietatis & iustitiae recordatione excitantes, de hostibus suis victoriam, freti Christi praesidio,consequantur. Sed quia more etiam receptum est,ut egregia facta nobilitentur,& homines,qui meritis suis in locum altiorem ascendunt , posteritati suae virtutis memoriam prodant: idem Rex Emmanuel alia nobilitatis insignia nobis misit, quibus genus eorum, ex illis sex & triginta,qui valde strenue se gesserunt in co praelio, quo Christi prae sidio muniti, fratris impetum contudimus, illustrare possem : quod etiam impulsi monitis illius exequimur, ut hoc virtutis praemio multi ardentius in studium virtutis incitentur, ut ita non solum in hac vita contra hostiles impetus muniamur, sed etiam in futura bonis sempiternis stui possimus. His litetis in publico propositis, & in totum regnum exemplis earum ad Principes missis, At sensus decreuit, quam gratus esset in Emmanuele, testificari. Petrum deinde,ut ab Emmanuele fuerat admonitus,ad Pontificem maximii legauit. Petro autem duodecim viros nobiles comites adiurit. Emmanueli vero magna vim eboris,

322쪽

eboris,& munera,quibus illa Regio abundat, dono misit. Duodecim praeterea nobiles pueros cum Petro in Lusitaniam venire iussit, qui simili ratione suersit literis & moribus instituti. Emmanuel postquam Petrus in Lusitaniam redij illi & Henrico Alsons Regis filio, & reliquis viris e nobilitate delectis, omnia,

quae ad iter eran t necessaria,praebere large atque munifice iussit. Ii suerunt Romae a Pontifice,& ab omnibus Ecclesiae principibus benigne & comiter accepti. Literas deinde Pontifici Regis Alson si detulerunt.Illarum sententia hoc continebat,se pri mlim Ioannis,hoc nomine secudi ,Portugaliae Regis opera cu regno fuisse e potestate daemonis,& e turbulentissimi erroris tenebris in libertatem dc

in lucem vindicatum.Deinde Regis Emmanuelis studio & sumptibus, in eiusdem sanctissi mo religionis disciplina progressum, clarius leprae deformitatem,

qua fuerat antea deformatus gnoscere,&pristinum errorem& amentiam vehementius detestari: & pro beneficio,quo mirabilibus signis a Deo perductus

in pietatis splendorem extiterat,perpetuo se Deo gratias acturum, neq; tam di uini muneris memoriam unquam depositurum. Sed quonia intellexisset, esseCHRisTi summu in terris vicarium,que omnes Christiani Principes unice colerent, & cuius iussa tanquam coelestia atq; diuina sequeretur,ne se a reliquora Principum Christianorii c5munione segregaret,&aliqua in rea pietatis via deflecteret,Romam filiu suum Henricum,iam sanctis in Lusitania literis eruditum,& Petrum cognatum suu,virum,cuius prudentiae atq; probitati valde co-

fideret,se mittere statuisse,ut ipsius Alson si nomine pedes illius oscularetur, de regnum uniuersum ipsius Pontificis voluntati dc imperio dicarent. Nec enim se unquam ullo tempore comissurum,ut obsequio & pictate erga lanetam Romanam Ecclesia,ab ullo Christiano Principe vinceretur. Pauca deinde adijciebat,quae ad fide legatis habendam,& postulata quaeda,ad religionis causam ne cessaria, cilius impetranὰa pertinebat. Legatio benigne fuit accepta, & postulatis egregie satisfactu.Considerabat enim & Ponti sex & Cardinales,gente bar baram, de ab omni cultu humanitatis abhorrente, no nisi caelesti quada beneficentia,& numinis praesentissimi dono atq; munere in tantu pietatis studiit excitari potuisse: dc idcirco illas AEthiopiae recentes post ta multa secula primitias, gratissimis animis accipiedas esse decreveru t.Hqc quide Emmanuel ad AEthiopiae religio ne firmius sancienda designauit,atq; constituit. sub ide vero lupus, quo h c gerebatur,petrus Menesius Alcoutine sis Dynasta,Fernadi Menesij filius, Ville Regalis Princeps,Septa traiecit,ut illius urbis impertu teneret,&bellti,

Ut maioru vestigia sequeretur,administraret.Interim vero Malacar res,post Albuquercij ab ea ciuitate digressum no suertit adeo traquillae,ut no vatijs bellorute pestatibus agitarentur . De quibus ut comodius agere possimus, necesse erit, prius de insularu quarunda si tu,quae in illa bellu coparabant,pauca dicere. Taprobane,qua Tamatra appellant,ita est Aureae Chersoneso ad Austru obiecta, ut longius tamen in ortu Solis protendatur.Ad Austrum verrivltra Tamatram

. . Imula:

323쪽

insulae frequentes adiacent. Inter quas ab occasiu Zunda magnam vim piperis

palsim fundit. Ea vero non admodum lato maria rimatra disiungitur.Deinde adortum Solis progredientibus aliae duae insulae se ostendunt, quarum prima Iaua maior,altera minor appellatur. Omnes hae tres insulae regum imperio continentur. Iauae vero praecipue sunt fertiles & opimae, fruges multiplices, &fructus varios proserunt, & maximam vim pecorum& armentorum,&equo rum nutriunt. Venatu & aucupio mirifice redundant: piperis & aliorum aromatum copiam passim efferunt. Mediterranea loca homines dediti simulacris incolunt: qui maritimas oras habitant, maxima ex parte Mahumetanis institutis vivunt. Homines nudi plerumq; umbilico tenus incedunt. Multi tamen lautiores vestibus bombycinis, aut gossipinis amiciuntur. Barbas evellunt an teriorem capitis partem radunt: reliquam studiose crispant. Nullum integumentum in capite gerunt. Indignum enim hominis praestantia censent,homi nis principatum, quem in capite constituunt,aliquo velamento quasi rem probrosam tegere. Si quis caput alicuius manu tangit, eam iniuriam armis acerri

me persequuntur. Sunt in bello seroces, & intrepide se se in quod uis magnudiscrimen inijciunt. Artibus fabrilibus dediti sunt arma,tormenta,Variaque telorum genera singulari opere perficiunt: aes ad quodvis genus instrumeti egregie fu ndunt. Naues ingentes aedificant, astra diligenter obseruant, & magicas disciplinas incredibili studio colunt. Sylvas venandi studio peragrant, neque

solum canibus,& venabulis ad apros atque ceruos eminus confisendos,verum& accipitribus ad volucres capiendas utuntur. Omnes colorati sunt: mulieres neque deformem faciem, nec obtusium ingenium gerunt. Eleganter excoluntur. in saltationibus non mediocrem prae se venustatem serunt. Curribus inuectae, cum viris Sylvas & nemora lultrant,& venatione oblectantur. Homines Sinarum moribus & institutis vivunt, a quibus se origem ducere iactant. In ea insula, quae Iaua maior appellatur, erat quidam Saracentas, cui nomen erat Pateonu Zius, ciuitatis cuiusdam princeps,quam Iaparam appellant. Ea est in ora maritima,quae Zama tram spectat,sita. Is ante quam Albuquercius Ma hacam caperet, foedus cum Utetimularaja de pernicie & interitu Regis inierat. Vtetimularaja namque se graues a Malacae Rege iniurias accepisse conquerebatur,quibus offensus, se illuni Pateontagio proditurum per literas asserebat. Pateo nugius regnandi cupiditate indiustus , in eo neruos omnes intendit, ut tantam occasionem minime praetermitteret. Itaque maximam classem aedificare

coepit. Septem aut octo Annos in hac classe comparanda consumpsit: in quevero finem id faceret, tanto utriusque silentio compressum fuit,ut ne suspicione quidem ulla quisquam id assequi potuerit. Interim vero multos Malacam

cum mercibus submittebat, ut mercatorum habitu &specie laterent: & cum opus esset armis,imparatos adoriretur. Hos Vtetimularaja in vicos suos admittebat.quorum eo tepore,quo Albuquercius Vtetimularajam capitali supplicio

P . affecit,

324쪽

OCTAVUS. iii

affecit, erat in ciuitate non mediocris multitudo. Ita latebat h. aec in visceribus rei p. pestis,ut nemo in quanto periculo versaretur,coniectura prospiceret. Vte timularaja de medio sublato, Pateo nugius nihilosecius in eadem mente perleuerabat. Classis erat maxima is opes ingentes habebat: res Malacar non ita stabilitas esse iudicabat,ut conuelli non possent. Itaque cum trecentis nauibus, dc hominum sortium multitudine, Iapara soluit. Fretum igitur,quod inter Iaoas& Tama tram est interiectum praetervectus, multis terrorem praebuit. Res ad Rodericum Brittium Palatinum,qui,ut dictum est, Malacae praeerat, delata est. Is Andradium in fretum illud continuo cum septem nauibus misit,ut exploraret , quem cursum classis illa teneret. At classis aliud ingressa fretum, quo celerius Malacam perueniret,iam se ex eo steto,quod appellant Sabam, abduxerat. Andradius cum nauarchis reliquis in urbem redire maturauit. Ibi classis cospecta suit, quae multum terroris ciuibus uniuersis incussit. Brittius tamen statuit per lectam uniuersa classe dimicare.Id Andradius indigne admodum tulit. Sibi

namque dicebat maritimarum rerum curam,Brittio urbis custodiam fuisse comi stam. Is igitur se arce teneret,& urbem tueretur: sibi maris tuendi curam relinqueret. Brittius contra disserebat,imperium terrae atque maris in oris illis ad

se pertinere,& idcirco quidquid ille de rerum summa statueret,id esse Andradio

sine recusatione faciendum. Id cum Andradius se minime passurit m affirmaret, ut dignitate spoliaretur, iurgio certatum est, & verborum aculeis animus utriusque non mediocriter exulceratus extitit, usque adeo, ut Brittius Andra dium in custodiam traderet. Sed cum primus ille motus animi co sedisse Brittius nocte illa considerauit,non esse eo tempore talem virum propter ullas verborum offensiones alienandum. Itaque misit ad Andradium,qui animum illius in se placaret,& admonere ut nauem conscenderet. Se namque iam illum in classe opperiri,ut victoriae particeps fieret. Andradius alienum a se in tali discrimine,iniuriae memoriam conseruare,reputauit. Itaque imperata sine mora

vlla consecit. Brittius arcis custodiam Ario Peretrat commi sit,ipse in triremem armis & munitionibus instructi sisimam ingressus est. Classis erat sedecim nauium. Ninachetuensis praeterea cum mille & quingentis militibus Malacensibus, in minoribus nauigijs, ut litus custodiret , non procul a terra concursabat. Orto iam sole,& hostes,ut in portum subirent,vela dederunt: & nostri,ut cum ijs in alto congrederentur,incitati sunt . Clasiis hostium non multitudine tantum nauium, verum ordine,quo instructa serebatur, non mediocrem nostris. admirationem commouebat.Nauis,cui Georgius Botcllius praeerat,erat incredibili celeritate velis. Is cum classem antecederet,in praetoriam hostium nauem inuehitur.In illum continuo quindecim actuariς naues inuadunt. Is neque telo quidem ullo in hostiles naues immisso, in naue,quam petebat, incurrit. Petrus Faria ut illi subsidio esset,iriremem,cui praeerat, remis vehementer incitari praecepit. Ambo igitur praetoriam nauem adoriuntur.Sed ea tanta erat magni-X tudine,

325쪽

tudine,ut puppis castellum,nauis,cui Botellius praeerat, carchesium altitudinesse peraret. Eminus igitur eam oppugnare constituunt. Sed tanto erat robore dc crassitudine,ut omnes globos non minus,quam si esset e silice facta, repelleret. Cum igitur Botellius &Farsa pers picerent,a se tempus frustra conteri, & hostes

illos circumuenire pararent, te eadem celeritate qua venerat,in classem receperunt.Tempus fuit in pugna a velitatione non dissimili eo die consumptu. Hostes enim non in alto pugnare volebant, sed ad erbem accedere contendebant, ut motus excirent, &urbem si possent integris viribus occuparent.Nostri rursus ne ab hostibus circumuenirentur,cogressum in alto formidare coeperunt .Hostes tandem ut volebant, cum iam Sol occidisset, in urbis conspectu prope terram anchoras demissere. Nostri similiter ita classem in ora constituerunt,ut minimo interuallo a terra disiungeretur . Ea nocte Brittius c5silium habuit de ratione, qua praelium postridie citet ineundum. Omnes autem nauarchi illu obtestari coeperunt,ne praelio interesset.Si vincimur,inquiunt,& tu ex arce poteris hostibus repugnare, & acceptum incommodum res arcire. Praeterea fidem tuebere non enim ut mari periculum cum maxima pernicie ciuitatis adires, ted ut arcem ab hostium impugnatione defenderes, fidem tuam conceptis verbis astrinxisti. His coactus sermonibus in arce redijt,& Andradius in administrandi belli curam vehementer incubuit. At Saraceni Iaoenses, qui in urbe versiabantur, eadem nocte ad Pateontagium venere, consiliumque dedere, ne cum classe nostra confligeret. Fieri namque posse, ut auxilio a Rege Binta mi accer- sto, classem nostram sine ullo sericulo circumuentam opprimeret,& tum demum arcem obsideret,quam fame facillime intra paucos dies in deditionem acciperet. Interim vero in Muaris fluenta classem subduceret. Consilium placuit. Itaque prima luce anchoras moliri,& vela pandere iussit. Id Andradius cuanimaduerteret, neque tamen quorsum id pertineret suspicaretur, scapha inuectus, Omnes classis naues circuivit, &dnces admonuit, ut velis passis ordine minime confuso in hostes inueherentur, ita tamen, Vt nemo cominus pugnam cum hoste capesseret,sed eminus classem hostium crebris tormentorum ictibus verberarent, & faces etiam in naues in ij ceren t. Id omnes impigre faces sunt. Quod PateonuZius conspicatus, omnia suae nauis vela continuo pandi iussit, & ut omnes idem facerent,imperauit. Id imperiti strenui Ducis omnes

exanimauit. Existimarunt enim, illum rebus suis dissidentem, non de praelio .committendo, sed de fuga facienda cogitare. Itaque se consestim in fuga dant,

nostri eos insequuntur.Naues multas tormentorum ictibus deprimunt, complures etiam vulnerant, & ignem in naues alias conijciunt. Cum vero incendium esset in multis locis incitatum,hostes se in mare exterriti flammis demittunt : qui quidem partim hausti fluctibus, partim concisi vulneribus interierunt . Nostri enim minoribus nauibus inuecti, eos natantes interimebant. At

Andradius cum cerneret hostes ita perturbatos, ut si eo die, antequam illi a

metu

326쪽

metu reficerentur,in eis persequendis insistere bellum progigari posset, de vereretur, ne propter pilarum & munitionum penuriam incepto desistere cogeretur,ad Brittium misit,qui peteret,ut vim tormentari j pulueris atque pilarum in clatsem convehi repente iuberet. Quod quidem factum diligentissime fuit.

At Pateo nugius cum classis suae magnam partem dissipatam cerneret , quatuor naues maximas ita cum sua coniunxit,ut cum binae utrinque consisterent, ipse medium locum tueretur. In eas,quod roboris erat exercitus,traduci iussit.Reliquas deinde,quae integrae restabat,in ordinem cogi, &inter se coniungi praecepit, ut ita facilius nostrorum impetum a se reerimerent. Statuit deinde, ut reliquae naues eas quinque, quae in mari munitissimae arcis instar habere videbantur, circumirent,& quoties vrserentur, in illud firmissimum, ut existimabat, pugnae illius propugnaculum se reciperent, unde rursus possent i n nost ros erupere . Hoc tamen,quod Pateo nuZius existimauit sibi salutem allaturum,exitio riait. Primum enim reliquae naves sortium hominum robore nudatae,periculuarcere minime poterant. Praeterea cum se arctissime coniunxissent,necesse erat, ut nullum frustra telum in eas emissum accideret. Proelio commisso, naues hostiles partim depressae, partim vulneratae & mutilatae,partim in sugam conuerissae sunt. Eoque deuentum est,ut classe hostium diminuta, iam nostri audacius reliquis appropinquarent,ut cominus hostes aggrederemur. Nauarchus quida nomine Martinus Guedius, postquam naues aliquot demersit, in nauem maiorem inuectus est,in eamq; violenter ingressus, hostes partim caecidit, partim in mare praecipites exturbauit. Similiter Ioannes Lupius Albinius in aliam nauem irrupit,hostitimque praesidio nudauit. Hae duae naues incensae consestim fuere. Reliqui nauarchi,cum pro se quisque,quantum poterat, acerritae decertaret,stragem maximam ediderunt. Solae quinque illae naues restabat, quae secundum ventum nactae, palsis velis fugere properabant. Andradius ut tutius posset in Pateo nugij nauem incurrere, aliquot delectos milites ex nauibus aliis in suam traduxit. Deinde cum in praetoriam Pateo nuZij naue incitaretur, eam coni equi non potuit . in quam igitur primum impetum serre potui eam iniectis manibus ferreis alligauit. Ea vero naui vehebatur Temugamus,vir opibus,& virtutis existimatione clarus,qui secundum Pateo nugium in classe principatum obtinebat. In eius nauem Andradius per latus irrupit.Franciscus vero Melius per proram ingressi Is,in hostes si militer irruit. remugamus filium sororis suae ducebat,uirum vas e strenuum,nauis etiam altissimae nauarchum, qui, Ieauunculo opem afferret,in Andrad ij nauem incurrit, in eamque repente desiluit.Nemo enim illum aditu arcere potuit,eo quod Andradius iam in Te mun- fami naue dimicabat. At iuuenis per Andradii nauem,in nauem auunculi ce-eriter ingressus, suis s ublidio sortiter occurrit. Praelium fuit atrocius, quam suspicari quisquam fore in re iam inclinata potuisset. Hostes erant plures numero desiperatio animos illis iaciebat,neque tam ut mortem fugerent, quam Ve

327쪽

non inulti caderent, acerrime pugnabant. Georgius Botellius interim in nave, cuius erat nauarchus Temungami nepos , inuehitur, in eamque conscendens, cum hostibus,qui eam tuebantur, periculosum certamen iniit. Verum hostes tandem vel caesi,vel in mare deiecti sunt,& nauis incensa. Similiter & nauis, inquam Andradius &Franciscus Melius ingrelsi fuerant, hostibus caesis inflammata fuit.Ninachetuensis,&Tuamus Mahuiuere cliis naui, quam iunculi minant, praeerat, ea die hominum sortium decus adepti suiu . Reliqua erat Padi leonuZij nauis, cum duadus aliis: in eas Andradius inuectus, tormetis eminus eas quatere instituit. Nam cum et sciat altilsimae, oc homines, qui eam tuebantur,acerrimi, non erat,cur sine caula cum obi malis in alaensu disticillimocertamen iniretur. Cum autem nostri sine internatis ione nauca hostiles verbera,rent,armamenta dissiparunt ,&castella disturbarunt: latera propter roburnaruium integra permaterunt. Praelium cum a prima luce initium cepisset,adnoctem protractum fuit. Cima vero noctis caligo tam densa suisset, ut omnem aspectum adimeret, Andradius anchoras iecit, ea mente, ut ubi primum dilucesceret, hostes rursus , qui propter tenebras inde moueri non poterant, aggrederetur. Sed tempestas subito coorta cum tonitruis dc ingenti procella,clallem disiecit,& naues summum discrimen adierunt. Parum enim abfuit, quin inter se colliderentur, vel allis vadis frangerentur. Tempestate sedata, cum diluxisset,Botellius & Mahumetes animaduertunt te prope PaleonuZium costi tutos. Itaque pr. aelium itistaurant, duas hostium naues stipprimunt PateonuZis tantum nauis illa restabat,quae globos,ut dixi mus,a se repellebat. Botellius tamentandiu in eo certamine perseuerauit, ut eum tormentarius puluis, atque pilae deficerent. auis autem suae celeritate fretus,urbem peti jt,ut rursus cum munitionibus ad idem certamen rediret.Classem vero quassatam, dc quasdam naues afflictas ex tempestate reperit. Nihilominus tam e rebus necessanis instructus, reuersus est. Sed Pateontagius ventum secundum nactus,se iuga in Iaoam proripuerat : In hoc praelio Pateo nuZius quinquaginta nouem naues maximas ex ijs,quas appellant Iuncos,amisit. Sexaginta in praesum adduxerat,vna tanthmex illis euaserat. Longarum vero nauium,&celocium,quae vel incensa ,Vel depressae sunt, ingens multitudo suit. Supra octo millia hominum vel caesa, vel incendio consumpta sunt. E nostris triginta desiderati sunt, vulnerati quaplurimi. Andradius & nauarchi reliqui cum maxima ciuium admiratione siluerat enim praelium omnium, quae viderant, aut audierant, acerrimum in urbem ingressi sunt. Andradius hoc bello confecto, in citeriore Indiam vela dedit. Post illius digressum patu absuit, quin urbs ab hostibus caperetur. Saracentis enim quidam nomine Tuamus Maxili Eius e Bengala oriundus, vir ad fraudes concinnandas aptissimus, a Mahumete Bintanii Rege maximis praemijs inuitatus fuerat,vi quacunque arte posset,arcem Malace nitem proderet. Is luminam ob eam causam cum Petro Pers na familia ritatem contraxerat. Peti us autem 'O

328쪽

sena regia negotia procurabat. Veditigalibus enim praeerat. Maxeli Eius ad se alios Saracenos asciuerat, quibus negotium dedit, ut cum Petrum Personam

Occisium cernerent,continuo arcem armati ingrederentur,Vt eam arcis partem, in qua Perlona morabatur, quae erat munitissima, armis occuparent, eamque

tan tisiper tuerentur,dum sublidia Bin tamen sis Regis, quae ad eam rem expedita in insidijs collocata suera duenirent . Nec enim dubitabat, quia in eo tumultu complures,qui Lusitanos oderant, se socios sceleris eiusde myraeberent. Rebus ita coparatis, cum Maxelizius a Persena fuisset, ut solebat, familiariter admissus ,& Persona post colloquium scripturae opera daret, Maxeligius in illum incautum inuasit, mortiferumque ei vulnus imposuit.Persona clim se letali vulnere percussum cerneret, & proditionem metueret, ad ostium repente confugit,ut id inducto vecte clauderet,ne reliqui hostes in eam partem ingredi possent: quod, Maxeliato repugnante,cum extremum spiritum ederet summa virtute confecit. Hostes accelerant,tumultus exoritur. Nostri re inopinata pertiarbati, festinanter accurrunt: hostes foribus obductis exclusios animaduertunt,in eos impetum faciunt, & acriter res stentes interimunt. Deinde foribus conuulsis in laxetiatum inuehuntur : qui antequam occideretur, sortissime sine ullo fructu dimicauit. Horum caede fraus compressa est,& Bintami Rex

pacem petiit,quae conditionibus aequis sic enim tempora serebant illi concessa fuit. Ad hunc modum pax Malacae constituta, aliquot annis inuiolata

permansit. LIBER NON US.

riore India gerebantur, Albuquercius in citeriore magna classem coparabat. Goae aute Petrum Malcaregna praeposuit: maritimarum rem curam Ioanni Machia-do commisit: Rodericum Peretram castello Benastarinensi praeesse ius sit. Classis erat viginti nauium. Ducebat autem secum mille & septingentos milites Lusitanos, & mille Indos. Xviij. die Februarij, Anno salutis. M. D. xiij. Goa soluit. Cum vero ab ora lorei sit me disiunctus esset, & ea causa plures dies,quam existimauerat, nauiganilocqnsumpsisset, ad Zacoloram aquandi gratia classem

X 3 appulit.

329쪽

appulit Inde in Arabiae ciuitatem munitissimam, quae Adena appellatur,cum sum instituit. Ea est in radicibus montis editi,qui in mare lingula procurrit, sita,&utrinque fluctibus in sinus reductis alluitur,ita,ut peninsula fiat. Mos est

adeo sterilis,ut nec arbores vllas,neque plantas effera nempe qui sit laxosus, Scpraeruptis rupibus in altum promineat. Aquis caret, raro admodum pluuijs irrigatur. Ex longinquo pago aqua per aquaedui tum in locum, qui ab urbe quatuor millibus passuum distat, derivatur. Ea urbis aquatio est. An nona & cibariis importatis utitur, quorum tamen est incredibilis copia. Est cincta muris, munita turribus,exculta moenibus,& ad alpe etiam pulcherrima. In illam mercatores e Perside,& India, &AEthiopia, & ex multis Arabiae regionibus sepe commeant. Incolae Mahumetem colunt: colore cadido,despecie liberali sunt Homines nobiles armis exercentur, & militaris gloriae decus ardenter expetiit. Rex alias ciuitates in mediterranea regione possidet, & milites non paucos stipendijs alit: &e suis tantum subditis in pt lium,cum opus est,duo millia equitum educit. Vrbi vero illi moderatorem,cuius virtuti m ultum confidi praeponere solet. AEthiops quidam,vir animi maximi, cui nome erat Miram triamus, hoc tum munus obibat, cu ad eam Albuquercius classem applicuit. Eam verbciuitatem Albiiquercius capere cupiebat, ut inde Arabiam in sestam redderet, ct exitus classium,quibus Egyptij primum, nunc vero Turcae Indiae minitantur,m tercluderet. Inde enim Arabici sinus ostium centum &viginti millibus passuum distat,ita,ut sit intra diem unum facillimum, ipsas fauces, cum opus

faerit, paucis nauibus occupare. Praeterea non arduum munus esse videbatur,

inde in ciuitatem Heroum,quam Suegnunc appellant, ubi classes aedificari solent, minoribus nauigijs inuehi, & naualia flammis exurere. Quo facto putabat Albuquercius, in diat imperiti, si ita de rebus humanis loqui licet fore sempiternum. Verum eam oppugnatione infeliciter amrcssiis est. Primum enim, eam Occasionem, quam rumore omnium persuasus sibi oblatam crediderat, minime nactus est. Ciuitatem enim valde munitam,&a nomine Lusitano satis aliena reperit. Deinde Lusitani solitae disciplinae prorsus immemores, causam odij acerbioris hostibus attulerunt. Res autem ad hunc modum euenit. Classis anchoris firmata , quamuis naues salo iactarentur,tandem costitit. Miram itiamus urbis praesectus cum primum tempestas sedata suit, ad Albuquer-rium nuncium misit , qui de illo quaereret,quo animo ad illius urbis portu classem appulisset. Resipondit Albuquercius,ie literis,&multorum sermonibus accepi fle,Sullani classem in Arabico sinu comparatam esse, ut Lusitanos oppusnaret. Se vero,ut homines tam longinquar nauigationis labore leuaret,eo cur- dum direxi sse, ut cum ea classe in Arabico mari congrederetur. Quod vero ad urbem eam adtineret, se non bellum,sed pacem adserre, ea tamen lege, ut imperium Regis Emmanuelis acciperent,sub cuius tutela atque patrocinio multo

silicius, quam antea aetatem degere possent. Miratariamus illi continuo mu-

330쪽

in satis large misi ea nempe,quae ad classis commeatum pertinebant :& si misitauit se Emmanuelis Regis clarissimi imperium libenter accepturum. In

portu triginta naues in anchoris consistebant. Mercatores & magistri cum vectoribus nostrae clasiis metu se in urbem receperant. Ad hos Albuquercius mi his ut dicere ut nullum ab eo malum metuerent,& ad naves suas redirent.uli res radent, verba cum factis minime consentire . Lusitanos enim in eorum

naues inuasisse,& nullo iure, quod eis libitu suisse eripuisse,iu abstulisse. Literas deinde accepit a Miramitiamo, quibus cum illo de iniuria sibi illata grauiter expostulabat,quod mercatores illos admonuisset, ut ex urbe discederent,vecorum digressia, urbs minore praesidio muniretur. Illud enim non esse homini Rui pacem dare vellet,led qui bellum nefarium moliretur. His litetis Albu quercuis intellexit animum praesecti esse Lusitanis rebus infestum, quamuis id in principio dissimularet. Interim AEthiops Christianus, qui captiuus in eavxbe detinebatur, aufugit,& nando in classem peruenit, quinii iactauit Albu Mercio, pnaesectum auxilia conduxisse,magn6que studio omnia,quae ad urbis defensionem neces Iaria videbantur,comparasse. Is cum hoc accepisset, in terra copias exposuit,&castra locauit,ut urbem oppu3naret. Cum isitur nostri tormentis moenia propugnatoribus multis in partibus nudarent,scalas muris ad -m uerunt .Eamque ea die cepissent, si ordine &disciplina res gesta sui siet.Sed eum quilibet in eo pugnaret, ut vel primus,vel cum primis in muros inuaderet, α multi simul per unam scalam scandere properaren tanta perturbatio ordinia extitit, ut nullius imperio contineri militaris insolentia posset. Itaq; scalae homi uu pondere perfractie sunt. Eo tempore iam centu & quinquaginta Lusitani in muros ascenderant,in quibus multi viri nobiles ex titere.Gartia Solita, cuius etia scile confractae fuerant,e pinna pendens, se in terra demiserat. Is ubi animaduertit cos,qui tam serociter primum in muros inuaserant, casu perterritos nolle rursus si is scalis alcendere,suos in urbis quandam partem duxi ubi murus erat humilior. In murum igitursubi jt,& turrim,in qua tormenta loca ea fuerant, occupaui t. Eo confestim Albuquercius se contulit, & muri partem intra pertusam, in qua tormenta fuerat disiposita, sit bruere iussit. Signi lar Emmanuelis Lacerta continuo per eundem locu in urbem penetraui t: ill um sacerdos Crucis signum praeserens, subsequutus est, de multi viri sortes continuo subiere. Miramitiamus ut eorum impetu repti meret, ad eam partem equo in Uectus accelerauit. Georgius Sylveira in muro cum alijs acre praeliu ciebat. Ea parte cum murus esset introrsus humilior,& Saracenias secun)um murum , ut iis,qui iam in urbem ingredi parabant, obsisteret, gradum inferret,hastam ex illure manibus extorsit. noc tantum dedecus minime serens Sylveira, ense districto e muro desiliuit,vi in hostem inuaderet. Ibi cum illi nemo opem afferret 'nterfectus repete suit Miramitiamus aute eos, qui per muri Partem pertu- iam ingressi fuerant,maxima contentione repellebat.Nostri eo se tunc recepe-II a T X A runt,