Dissertatio inauguralis iuridica, de iure sacro et profano circa infideles,

41쪽

CIRCA INFIDELES NON CONUERSOS s

eruditissimi patrocii tum eius susceperunt, inter quos imprimis nominandi lint sΑΜ- -stENpELs Theolog in Basileensis in epist. de iure inconscientia ab homine n serpan-M GERI ARDT. NooD Ita orat de religione ab imperio iure gentium libera, ΒΑΕLivs dans le commentatre philosophiqM fur es paroles de Iesm Christe mitrain tes d entrer,ou traite de laeto rance universede, ELIA sΑvstiesus dans, exionssur Ied is de la conscience, ΗΑsNAGE trisite de la conscience, dc Dn PRAESEs in disi ret.praetim adim eccles Mesant part ude iure circa libertatem constientiae. Omnes hi in eo quia dein Conspiratu,quod conscientiaeo religioni afferenda sit libertas ast gradu libertatis non conueniunt, dum qui gradu iadam lomn,quidam re rimorem ei indulgent Prius con': ..

vendit B AELivs Contra quem hac de causa calamum strinxit 'PRIMivstius in tractam ἄν editosub tit Dei rors de detix fouet ratus,enmatiere derriuion, tu Conscience de Prance, urdetrui te dogme de L indisserence des religions, de la sol rance universede contreuntiet re intitule Commentatrephilosophique furies parot deo Paraboler contrainδ d 'enirer. Similiter illius causam egisse videtur REY IAΜEMIs, a te gato Regis Galliae interpellatus, ut Christianam ample ne retur fidem,qui respondisse fertur, ut eX P. ACHARDI Polyage de Sion; de Perransuites enuo e par te Romaux Indes, ala hine refert cLER1 vcs toma IV. bibnoth. niuem .p. De qu'Heloit elonne que D Rot de Franceis intersa si fora domine

prenne aucun meret, O qu'ilientierement Disse ais trediscreoon Caree vrai Dieu quia creele cietis Q terre, es totvtes le creatures queon, est sequi leur a donne des natures des ines nations si differentes, ourrois bieno illaus uoum en donnant aux homines dercorpsis des ames se im

sectes, parce que Dieu prent aulant de plaser is rere honore

42쪽

m SECT. I. CAP. I. DE IURE SACRO

sarcia prodigieus quantite des creatures, donicies diuerso heauter publient sapuislance in te Le ministre qui n'oυoit pa molen d 4φrit que son attre, ludi repondite theologienconsomme que les hommesi elotentia fiumis mune necessite avevle, qu iis avolent de la raso potir connoatre a verit his religiones de Liberta ouria hos squ' insipour etreerreabies a Dieu ilietoient obligeet de rechercher liverite. Dubitatum Il. His tam eii non obstantibus,a multis retro secu-

tamen fuit, is,ut exprolegonaenis liquet,in dubium vocatum fuit,an inanitidaei in ter Christianos speciatim inter hos iudaei tole- fideles intς sint Plura argumenta contra receptionem eorum

laudi dissut p. HI. seq. in dissert de iudaismo Graviter et

iam contra eorum receptionem edisserit4vDov. GILHAV- spes in arbore iudic.part. I. c. I. n. o. docetque eis modi hominespersidos nudo modo apud Chrisianos esse ferendos,multo nin inter eos recipiendos, non solum quiaChrisianorum, inter quos versantur, vera pernicies sunt, sequi vere sanguifugis aequipararipossunt, verum etiamsolis umpropter eorum diri execrationes ita hemim,qua inflium Dei evomum Non recoquam omnia illa argumenta, quae sine iudicio afferri solent contra infidelium receptionem illud tantumi addo, illa haud euincere, eos plane non esse tolerandos,sed praecautione aliqua in eorum tolerantia opus esse, ne ex illa pax ciuilis turbetur, aliaque mala funesta in republica exsurgant. Experientia docet, diuersitatem religionum non uidem per se, sed ex intempestiuo quodam Zelo odia is cordias parere, nonnunquam motus ciuiles eXcitare, qui tamen praecaueri possunt,si hi ipsi, qui ut plurimum talium turbarum autores sunt, compescuntur, de in ossicio suo continentur. Optimis id ipsum illustrat argumentis ioM CLERICVS dans biblioth. uniuers tom. XII p. F. 'seqq.

quibus addi potest,quod hodie imprimis ab infidelibus nihil adeo turbarium metuendum sit,quam olim quidem,Vbi religio christiana ad dominatum tendebat, eumque infide--n sectae eripere conabatur, quod sine grauissimis moi

43쪽

CIRCA INFIDELES NON CONVERSOS. 3

huciteri non potuit. Id tamen minime dissite' irae auri Eremiis. tiones nonnullas obseruandas esse, quarum nonnulla ad ne in totis. duxit Dia paΑEsrsin si de causa i or toler. Has com rantia nece mendat IOH in Icvscit. Dλp. Ma.&seqq. i. quod haut i DN permittendae sint doctrinae societati mali eiusque tranquillitati contrariae, quorsum imprimis refert athei --, de quo speciatim deinceps dicam. Etiam inter Christianos sectae reperiuntur, de quibus dubitatum fuit, an salua reipubliae pace tolerari possent,de quibus egit Dia B DDEvs dis de eoncordia religion Christ statusque imi Dissimulare

tamen nequeo, in the quidem hoc verum, sed in appMa tione Schupothesmultis abusibus obnoxium esse, Cum pler1que, qui sectae alicuius interitum meditantur, hoc argumento utamur. Ipsi gentiles contra Christianos d)rse runt, eorumque religionem pestem reipubsicae esse asserue

runt, testeon. BVDDEo cit sic. c. u. Iudaeorum rei 1gioni

idem vitio datum est. Quaecum ita sint, in ipsam rem p sentem veniendum, solicite M audiendi, quibtis taliadourmata peruersa imputantur. a. Addit CLinovs, fac lius supportandas esse omnes reliquas speculationes, eChonis moribus, nec statui ciuili contrarias. 3. Tolerantiam hanc quoque desiderare quasdam praecautione corsetra eos, qui omnem tolerantiam destruere conantur,Vtpote a quorum conssiliis non raro plus turbarum quam peTOculi a secta peregrina metueandum est,maxime si alicuius uetrepublica autoritatis sunt, quodam cum impetu agunt. l. Tolerantiam hanc esse debere constantem, nullisque variis mutationibus obnoXiam. Inhumanum videtur eo dem, quos respublica recepit tolerare constituit, mox rursus eiicere maleque habere, quod fatum saepius udaei experti sunt, ut de aliis sectis non dicam Speciatim circa iudaeos hoc monent, ne in una hegioneo ciuitate tanto recipiantur numero, Vt rempublicam ternis mot1bus κseditionibus concutere possint praeterea ut autoritati iurisdictioni magistratuum se subiiciant, praecaueaturque,

ne. ad quod alias satis proniiunt, Christianos diris deuo

44쪽

ueant, aut blasphema verba in Christum evomant. De tolerantia gentilium aliorumque infidelium vix necesse est aliquid addere, quorum rarissima apud nos exempla sunt, nisi forsan per captiuitatem bellicam ad nos fuerint de- dum vel extra Europam constituti. Non sunt tu. III. Inde liquet, quid de eorum sententia dicet,st, arma iii dumsit,qui iusta in quoscunque infideles arma esse putant.

quoscunque Veteranorum sententiam re eri CARDIMAL. uscuius liti Linsiduies, id cono ia . docetque, infidelibus bellum esse inferendum,' IS9 si' etiamsi ipsi vivere velint in pace, quia quamprimum occa- insidς,ςβ praebuerit, in Christianos arma conuertunt. c. M. C. G. q. . Alii hoc restringunt ad illas terras,quae fuerunt aliuquando fidelium,in ab infidelibus occupatae sunr. Adferunt exempla iudaeorum, Caanitis ob idololatriam bellum inferentium Vnde haec opinio nata sit, iam inprolegoni nis monitum est. Nullo sane argumento ostendi poterit, christianae religioni hoc ius esse peculiariter datum, vim tione infidelium extirpare&delere debeat, quin potius, ut recte storius lib. I de L. B.9 P cap. o. g. . I. docet Clariasto hoc placuit,ut ad legem suam recipiendam nemo liuius vitae poenis aut earum metu pertraheretur. Nec quodDeus in veteri testamento iudaeis peculiariter commisit, in con sequelatiam trahendum est, cum tali mandato speciali de- nee semς ς' stituamur. Huc quoque alia pertinet quaestio an insides

s Ait alia de cauo deuicti sub iugum redacthvrletiam bonagrm. . L. . F eoepti, pro lubitu expedi possint, ea unice de causa, quod

sui insidues 'Constat plures Principes Christianos,regna, terras&ciuitates medios inter infideles possidere, in reli quis orbo partibus, imo subditos plures antiquo errore ad- Euc imbutos habere,quo tamera semel in fidem: tutelam receperunt. ICCIVLLVS de iure personar extr. ecc grem. exsent. lib. I cap. si expulsilonem talem quidem negat, sed num it plures adiicit limitationes, sub quibus eYpulsio infidelium qualiscitiaque facile defendi poterit. Hucipefert, si regnum nouiter ad fidem conuersum quo enim

facilius ibi christiana religio propagari possit, infidelibus T

45쪽

CnCA INFIDELES NON CONVERSos. s

amperati posse emigrationem censet exemplo COΝs xAN-mvi. Porro expulsionem tunc iustam esse adclit, si in chrissianam religionem evadant contumeliose si seditiones

excitent; si in tam magnum numerum excreuerint,Vt pro

ditio inde metuenda sis; si ita diuites euaserint, ut X cultatum augmento aliquid inconueniens suspicari possit His limitationibus subiungit exempla ex antiquitate ecclesiastica petita, quia sub his praetextibus expulsio eorum DAa est memadmodum vero alii iam demonstrarunt, Vt

Plurimum causas expulsionis iudaeorum fuisse friuolas,merasque calumnias, quas quoad iudaeos BAsΝΑGE in tractam

saepe isdato optime detereio ita expulsionem hanc contra fidem publice infidelibus datam fore existimo. Quod si deliquerint, si seditiosi facti fuerint, autores seditionis debitis subiiciendi sunt poenis, non proptorea omne omni no expellendi. Non rarum est,etiam subditosChristianos turbas seditionemque excitare in republica, qui tamen propterea haut expelluntur, sed tantum in autores seditionis animaduertitur. Nec admitto discrimen, si quis asi rere velit, hos esse eles, in eles non eodem fauore dignos; nam quatenus sunt seditiosi ciues, nulla quoad hoc crimen inter eos est inducenda disserentia,nisi forsan infideles nouiter recepti sint sub hac conditione, uti cifice viverent, alioquin scirent se mox expulsum iri, quia tum ex lege conuentionis cum iis agitur sicut enim imp ranti integrum est, infideles aduenas non recipere ita eosdem sub quibuscunque pactis' conditionibus recipere non prohibetur. Cons. REINRis de regis seo lib. g. IV. Quia vero , protegomens obseruaui, meos; iquoque infidelibus annumerandos esse, de eorum tolerantia maior dubitatio nascitur. Quaestio potissimum huc redit, utrum atheismus statui ciuili noxius sit, aut saltem an aius damnum ei asserat quam idololatria aut superstitio p

46쪽

rosesupersio cap. IV. g. s. in not. In eo videlicet BAELIO totus fuit, ut atheismum rebus publicis non adeo noxium esse statueret, ea quidem maxime de causa, quod ipsae societates ad humani generis conseruationem non adeo necessariae esse videantur, cum ipsa experientia doceat, integras gentes substitisse sine societate ciuili, imo sine religione secure&tranquille vixisse ex quo concludit, hoc multo magis de illis, qui in societatem ciuilem coaluerunt, asserendum esse, utpote qui facilius spe praemiorum is eiu poenarum in ossicio conti ireri possent, quam qui extra societatem ciuilem sunt constituti. Addit nullum ex atheismo incommodum reipublicae metuendum es ,cuius conseruatio ita comparata est, ut maxima inde ad singulos commoda redundent, adeoque neminem facile quicquam admissurum, quod ciuitatis rationibus repugnet, quia maiora inde incommoda ipsi metuenda forent. Negat praetemea, religionem ad conseruandam rempublicam prorsus esse neces ariam, sed tantum adiumentum aliquod aut praesidium afferre ipsam religionem non raro quoque plura incommoda habere, cum plebs religione vel superstitione capta magis vatibus quam ducibus parere soleat. Recte

vero regerit Dia. BuDDEuscis. sic adductas rationes admo-

Examinantur dum lubricas esse. Qui structuram rerumpublicarum exa-Baeli algu utinat, facile intelligit, ita res hominum esse comparatas, m*n x py vi sine societatibus tranquille vivere non possint, di vel sthei stilum 'Xi in gente quaedam dentur,quaeuajocietates ciuiles or- faeientia haud abierunt, more Pecudum viventes, inde tamen argumentum ad cietates ciuiles ordinatas minime trahendum est, quae, cum arctius vinculum desiderent, reti gionis culturam omnino expostulant. Id ergo unice tantum quaeritur, an non semes consitutis reb ublicis athemmus aduersetur Sane qui religionem omnem pro mero commento potitiis habent,vi omnia pietatis semina euellere Conantur, non possunt non omne subiectionis,mciescam in dubium vocare, quos nec ratio commodorum, quae X

conseruatione reipublicae sperant, a proposito malevolo

47쪽

CIRCA INFIDELES NON CONVERSOS.

re iocabit, si id rationibus suis congruere visum fuerit Non nego, quandoque ser monem idem praestare posse; Donramen tanta inde mala sunt metuenda, quam e do-Hocinat athei sint, quae omne omnino fundamentum reipu-hlicae uertit, vinculumque ciuile dissetuit, quae nullum Dei cultum, nullum Numinis timorem, nullumque con ficientiae iudicium admittit. Haec omnia admittit superstitio, utut erronee peruerse, ne eo, qUo debebat, modo. Aliquis ad minimum est cultus leuerentia Numinis in superstitione omnis exulat in athei mo Cum ergo in iora mala ex allieur gna commercio reipublicae immineant, quo plures in eandem ruinam secum trahere possint, id quod tamen principi magnopere praecauendum est, iuste athi semigrationem imperari posse existimo, ne pars sin cera trahatur. Eandem sententiam aliis argumentis con

firmat Asius in interes principum circa re . euange ubi potissimum tria principia fundamenti loco Anit Primum eri religionem est undamentum societatis ciuilis, quae absque ea subsistere nequit. Inde mox concludit, atheos nullo modo in republica ferendos esse, quin, quod grauius est, eos ut turbatores quietis Publicae puniendos credit, si fit nestam hanc doctrinam publice profiteantur Alterum est, leges humanauesupponere seges diuinas, unde illae mautoritatem accipiant. Addit tertio, religionem eopraesan tiorem esse, o magis obseruantiam legu1 ciuilium inculcat, subditosque adeam ad ingit, quae hic quidem sub incudem speciatim haud reuocabo. g. V. Quaecum ita sint, facilediquet, qui factum me Hae de eiusErit, ut tolerantia inndelium, eosque recipiendi potestas ad tolerantia tu . regalia principum rela talisit, ita ut, quamuis inferior magi uidelium ad ratus subditos quoscunque regulariter ciuium numero' 'gβli prin- inserere possit, minime tamen tu os aliosque inserit,ipsiFiPVM Vi-i recipere permissim sit. Docent secula praecedentia, tu daeos aliosque infideles hinc inde expulsos, creditumque fuisse, eos regulariter tolerari haud dehere Privati ergo potissimum sunt habilitate acquirendi i ciuitatis Teuto nis

48쪽

SECT. I. CAP. I. DE IURE SACRO

nicae,adeo ut sit tolerentur,per 3ieram gratiam dissenotionein recipi debeant, ut nec Pontifex in cap. ar de te b d in δέ iudaeps sub fletur. Inde olim Caesares peculiare ius in iudaeos sibi vin- Miseri P0 ς' , eosque sibi immediate subiici, quandoque con

d , his obstituerunt, ut vel hac de causa serui cameraespeciales dicti

ditum proprietatem eius translati. Vid. ivs LEMANN. radio s. Prorector magnis Dia LVDw1G ad Aur Buz tit. IX. . . 3. p. IV. AGERVS de Advocat cap. VII n. a 3. q. Inde traditio vulgaris orta est, iudaeos olim Statuum iurisdietione exemptos, specialesque suos aduocatos, qui iudaeis ius dicerent, habuiste, nec aliter Status iurisdictionem in eos sibi vindicare potuisse, quam priuilegio vel praescriptione. s. i. hii Sila in diplomate de a)rno si T. apud EusEst de sapula Sax.busdam spe Magdeburgensi ecclesiae specialiter hoc ius tributum est:

ciali priuile. 91ae v I iudaei, veleeter ibi manentes negotiatores, malia

gi*ς minu unde, iis abido, qui eidem ecclesiae praefuerit, frictionis Di*- -m aut diseiplinae sententiam, regestire su ineant, volam is

1 miter iubemus c. Ap1STOPH. BRowER. I. IV am Et Fuldens cap. U. f. ψ. testatur, adhuc Ao. Ur gentem Udaeam in tutela Imperatoris fuisse, tandemque CAROLI V. pactione eam ΠΕNRico Abbati obuenisse; qui agnorat sanctionem Avu EAE PULLAE tit. IX. g. a. qua Electoribus ius recipiendi si lusos,ut speciale priuilegium, concenum estΘConfisi iv d subiere territ. q. L SCRILΥΕ ad myeua. Alem cap. XXXVI q. s. Tandem tamen postquam Statiliam superiorita territorialis maiora Coepit incrementa, Caelarum vero decreuit maiestas, ius hoc, tot specialibus priuilesiis quibusdam datum, omnibus communicatum superioritati territoriali adscriptum est. Ea de causa ut plurimum iudaei quoque peculiares suos iudice interritorio Principum habent,6 a subiectione oppidana liberati sunt, ideo quod immediate ea principis gratia recepti fuerint. De iurisdi VI. Quia vero e doctrina Romanae ecclesiae prae-GiQR pQ terre publicam secularem, ecclesiastica quoque datur, S

ila 4 2s subditi hoc intuitu sub duplici imperio seu gladio ruunt,

49쪽

. CIRCA INFIDELES NON CONVERSOS 4;

dubitatum fuit an etiam iudaei, aliique in deses nimis loco metire fi ecclesia Ii ecclesia dicuntur eis proprie, qui perta Calliolieo-ptismum tanquam ianuam quandam, ut loquuntur, fide-rum lium numero aggregati sunt, uno verbo Christiani. Hoc supposito, extra ecclesiam constituti est dicuntur, quod etiam ipsi pontificii testantur, obseruante DICCIVLL cit. tr. cap. I lib. V Sub ecclesia esse dicuntur, qui sub iurisdictione ecclesiastica cleri potentioris sunt constituti LO- quo ex hypothesi Romanae ecclesiae, secundum quam tu irisdictio ecclesiastica est independens a potestates seculari: quo intuitu certi limites facerdotio & imperio sunt constituti, ne collisio imperii secularis Scecclesiastici fiat. Qitam- Protestari. His vero inter Protestantes haec distineti in sensu addi xium isto sublata, & status ecclesiae, quatenus specialem rempublicam in sensu iuris canonici format, mutatus sit, denuque iurisdictio ecclesiastica a potestate territoriali princi- pstim dependeat Constat tamen, inplerisque locis Cons-storia adhuc emgiata esse ad formiam iudiciorum ecclesia Ricorum Catholicorum, adeoque quaestio adducta uia in etiam inter Protestantes usum habebit, quando quaeritur, tum de iure circa sacra iudaeorum, tum depotesate Consi sorti in iudaeos. Equidem in LI. C. de tuae generatim in qui . t& hi Istia buscunque catas iudaei foro seculari subiecti esse videntur norum Impe.

his verbis Dduei communi iure Romanormn vitientes in his ratorum pri-car s. quae tam adsuperstitionem eorum, quam adforum mixtusexum Ieges ac iura eminent , adeant solenni more iudicii, omnes Romanis lembis conferant, excipiant actiones. Verum incidice Theodos. quo haec sanctio refertur indio de iurisdict. 4bi quis conuen d b. diuersa prorsus sententia affertur, semiadum quam textus ita legendus est: me non tam ad supersitionem oram, quam a forum se leges ac iura perti-nstat; quae sententia etiam magis intiquitati conuenit. I daei e isti, ub orbe Romano degentes, partam legibin Ro- manis regebantur, palaritim ero proprio iure Moad ea, quae ad superstitionem eorum pertinebant, ut plenius ostendit GoDuFREDus ad cis l. In his enim causis, quae ad

50쪽

SECT. I. CAP. I. DE IURE SACRO

Pontificii

per iratare

uulnum spectabant, cognitionem maioribus e ludaeis re linquebant, adeo ut TuEODOSIVS etiam iis es ouum lamuli peccatores adhuc illis permiserit. cons BASNAGE dans Phisoire des)ui s lib. VIII cap.1.2.2o. Hoc iure in sacris perplures annos si sunt, quod indicium praebet, Episcopos olim nullam in eos exercuisse iurisdictionem , quippe

quam tantum in eos, qui membra ecclesiae erant, Xerce

bant. Ipsi Pontificii hodie in hac quaestione non satis stibi

constant. Facile admittunt, mini; ec n ecclesam potectum potesta statem exercere in infideles, meerando principibus, Vet cm cclς sita hoc . et illo modo contra illosibocedant, cita execut

adscribunt in infideles.

res praeceptorum clericalium fiant, testeis Cius Loib. II. It. tr. Fa. u. I seqq. Plura sane de iudaeis in concili)ssunt constituta plerumque tamen eo resperui, ut princia pes ad executionem eorum adigant. Compertum enim habent, arma spiritualia, quibus tuntur, inania esse coimtra infideles, Cum, quia non sunt in communione ecclesiae, excommunicari non possint. Interim Certo enumerant casus, qui vel contra ficim sunt, vel ubi in eius contemtum quid committi potest in quibus nouo iure imquisnoribus haereticae prauitatis ius procedendi continans deles datum,praesertim cum horum inquisitorum pro cessiis criminalis sit, in effectu ad ultimum supplicium tendat. Imo Papam sibi directo potestatem in omnes infideles vindicare, ex iis, quae inprobgomems disiecta sum, liquet, adeo ut adhuc hodie Episcopos, Archiepiscopos dilatriarchas in partibus in delium constituat, pro iure in horum ditionibus, quae olim ecclesiise subfuere, sibi conseruando vel asserendo. Quin quod passim Papa infidelibus etiam exercitium religionis concessisse legatur vi iuris via uersalis, quod in religionemri eius exercitium sibi vii adbcat Memorabile huius rei exemplum occurrit apud LEis-NITIVM tom. I. diplom. Od. n. Issi de Papa fixa o IV qui ad Sol danum Babyloniae annot D scribens refert, Sarac nos sub FERDiMANDO Catholico, semet approbante, in Hispania publicum habere religionis exercitium, cum hac tamen