장음표시 사용
101쪽
Ad idem propostum adducit in alio loco I illud Sapientiet : r Fascinatis .
enim Mueacitatis obscurat bon ι, ct inconstantia concupi centia tra uertit senstim fine malitia. Quod sie explicat. Ou te Saliit Esprit donne a entendre quencore qu'il nbye precede au- , , cune malice conceue en i ame, la se ut e concupiscence , & ioye des ch - ses crees sussit pour causer en esse ce premier degre de ce dommage, qui
est L OBTUSION DE L'ESPRIT, & L OBSCURITE' DE IVGE- MENT POVR COGNOISTRE LA VERITE', ET IUGER BIENn DE CHAQUE CHOS E COMME ELLE EST. Et la Sainctete ny le
, , pus munera, cua etιam e cacant prudentes ct subuertunt verba iustorum. IlM partoit particulierement a ceux qui deuolent ostre iuges. Car iis ont be- , , sol n d auoir te iugement net & lubtii, G qu iis naurolent pas auec Ia,, ioye & conuolti se des presens. LIII. Hare mysticae Sol Theologis accomodatissimh ad intentum nostrum. Qi rei aliquis , quid ergo S. AUGUSTINUS rcturrit ad peccatum originale sud ad peccatum primi hominis, quod liberrima voluntate comis missum est ' Respondeo, S. AUGUSTINUM non recurrere ad peccatum primi hominis, ut inde sumat rationem voluntarij in peccato riuod per ignorantiam committitur : siqiu'm de peccato personet, non de inordinatione naturae agitur. Sed ut rati an reddat peccati ex errore praeueniente commissi , quod nequit esse primum hominis peecatum, suauitas enim Diuinae gubernationis exigit, ut peccatum ex errore commis tum sit: poena peccati et
quod pluribus probauimus in THOMISTARUM TRIVMPHO; ι ad quem
Defeceruat Scrutatores AUGUSTINI, non considerando ignorantiam in- i. ofuse. uincibilem dici ab AUGUSTINO, quae studio vinci non potest; ita. tamerit.cap. it. ut amore vincibilis sit. Non esset autem amore vincibilis, nisi ad alium sequeretur amorem; ac proinde nisi per accident voluntaria foret, ut ait D. ι. Opust. THOMAS in TRIUMPHO relatus. ἰ Quare qudd non excuset a jeccato ,s si lio e liabet g n ex ratione qua inuincibilis est, sed ex ea ratione qua me accidens voluntaria est : in quo distinguitur ab ignorantia negligeiarae, quae per se voluntaria est, & sub nulla ratione inuincibilis. D. THOMAS ignorantiam inuincibilem dicit eam, quς nullo modo voluntaria est . quid mirum , si eam excusare a peccato assirmet ' Omnem verb ignorantiam vincibilem dicit , quae quocumque modo voluntaria est, & per consequens a peccato non excusat. Erit ergo inter utrumque Ecclesiae Solem aliqua in modeloquendi diuersias; sed summa in rei veritate concordia, Vtinam de si e deinceps uniantur eorum omnes Cordati discipuli l
102쪽
g. V. Rarix diuersitatis detegitur in mari
CXLIV. T N D. THOMA laetabistr anima mea; audiant Cordati & lxtenis I tur. Nihil quaerenti veritatem de corae puro tam iucundum ἔruam liberum se videre a latibulis occultantibus eam, & caliginosis quibusam principiis eam inuoluentibus, Vna quandoque distinctio reddit in fine laboriosae & vehementis disputationis concordes eos, qui sbi contradicere &plurimum in initio aduersari firmiter credebant. In hoc laetatur anima mea,
quod una distinctio diuersitatem detegit in modo loquendi S. AUGUSTINI,& S. THOMAE, ratione cuius diuersitatis putarunt aliqui ANGELICUMDoctorem declinasse ii S. AUGUSTINO, ut Aristoteli adhaereret. Cum tamen ipsi maximh ab eo declinarint, deserto ANGELIcI Solis lumine, ut
Duo sunt in peccato, quod per ignorantiam, quae studio vinci non po-
leae, committitur. Est enim in eo ratio voluntarii, secundum quam voluntas libeth amplectitur errorem, sequendo illius dictamen. Est etiam aliquid inuoluntarium, impotentia scilicet intelligendi, quae licet oriatur ex aliquo amore; voluntas tamen isto errore praeuenitur in illis quet intra illius sph ram occurrunt agenda. Inuoluntarium autem est homini ab illo errore sicut M a concupiscentia praeueniri- D. THOMAS attendens ad rationem voluntarij indispensabiliter requisitam, ut peccatum imputetur voluntati, distinxit ignorantiam in eam, qui aliquo modo voluntaria est; & eam, quae nullo modo voluntaria est. Primam vincibilem , & a peccato non excusare affirmat. Seeundam inuincibilem dicit, & a peccato excusantem. Ratio est, qudd voluntas debet tendere in illicitum , ad hoc qubd peccet. In ignotum non potest tendere voluntas. Dum intellectus proponit illicitum sub sola ratione liciti , nonnisi in licitum tendit voluntas, clim illicitum remaneat ignotum: &ipsa illicitum repudiaret, si notum ei fieret. Vt ergo in ista dispositione voluntas tendat in illicitum, debet esse causa, cur illicitum remaneat ignotum. Tune enim existens causa ignorantiae est sibi causa, cur in illicitum ten
CXLV. s. AUGUSTINUs non curauit de ratione voluntarii; hqe enim
ratio omni peccato tam hominis sani, quam infirmi, communis est. Sed magis attendens ad hominis infirmitatem consderauit rationem inuoluntarii, &secundum eam distinxit duplicem ignorantiam; Vnam in qua nihil est inuo-Iuntarium , dum scilicet adest sussciens potestas intelligendi, tunc eam ignorantia nonnis in voluntatem reduci potest siue directe, dum quis vult non intelligere, siuE indirecth dum negligit addiscere in tempore opportuno. Alia est ignorantia, in qua aliquid est inuoluntarium ratione cuius non potest reduci in voluntatem, dum scilicet non adest sufficiens potestas intelligendi, eliquddneeeisse sit eam aliquo errore pret aeniri. Sicut enim concupiscentia praeuenit, ita error praeuenit in illis quae agenda occurrunt intra sphetiam istius erro-M ris.
103쪽
eis. Ipsum praeueniri errore non est peccatum, sed poena peccati. Tune priamum voluntas peceat , quando ex pretueniente errore concludit aliquid agen dum. Vnde quodammodo voluntarium inuoluntario commiscet. Errat inuitu, dum errore praeuenitur; errat voluntarib, dum errorem & causat amor de
applicat ad opus. Vide TRIVMPHVM THOMISTARVM m ex syllogismo
practico id elucidantem in opusculo de Probabititate. Quare ignorantia secundum necessitatem est error prqueniens quae agenda sunt intra sphaerain cuiusdam amoris inordinati, a quo causatur, & applicatur ad opus. v. g. error quo creditur ducllum esse licιtum ad reparationem hon ris prvuenit voluntatem in quibusdam quς occurrunt agenda intra sphaeram honoris inordinath amati, & ab amore honoris inordinato causatur. Se applicatur ad opus. Ex qua parte praeuenit, poena peccati est, iuxta illud AriGVSTINI pluens poenales cacitates supeν illicitas cupiditates. Ex qua parte ab amore procedit, & applicatur ad opus, 1 peccato non excusat. Ex errore praeueniente peccatre, infirmitas est naturae lapsae, quam non habet ex natura instituti ho misis, sed ex poena damnati. Istud attendens S. AUGUSTINUS non negat rationem voluntarij, quam affirmat D. THOMAS , sed ratioηem reddidit inuoluntarij commixti , reducens illam ad peccatum originale P in cuius poenam Deo ordinatur. CXLVI. Vnica distinctio totam rem elucidat, & D. ΤHOMAM S. AV-GUSTINO mite conciliat. Nam si distinxeris ignotantiam in eam, quae tollitur applicatione intellectus , de eam , quae tollitur purgatione a festiu , diuersitatem in modo loquendi inter Sanctos illos Doctores Ecclesiae Soles inuenire poteris, nullam tamen in rei veritate dissensionem. Poteris quoque reddere rationem , cur nulla sit ignorantia excusans a peccato contra legem naturalem; sit tamen aliqua ignorantia excusans a peccato contra legem supernaturalem. Cognitio legis naturalis habet se ad naturam rationalem sicut quod natum est inesse, de debet. uod autem natum
est inesse se ribet, nunquam abessιι, ait D. THOMAS, nisi propter aliquam
causam impedientem. Causa impediens cognitionem eorum, quq Occurrunt agenda secundum legem naturalem est aliqua passio aut amor, cui libere co
sentimus & adhaeremus : & ideo iuste nobis imputatur praedicta ignorantia. At cognitio legis supernaturalis non se habet ad naturam rationalem ut quod natum es inesse 2 debet. Reuelatione fidei eam consequimur. Fides autem ex auditu secundum Apostolum, o Ze auditus per verbum Christi Quare usquedum aliquis audierit, ignorantia eorum, quae secundum legem supernaturalem agenda sunt, nullam habet causam in nobis, ratione cuiuiiusth possit nobis imputari. CXLVII. Aduersus istam doctrinam de ignorantia excusante 1 peccato contra legem supernaturalem grauissima ex doctrina Angelica formatur obiectio. Notum est omnibus D. THOMAM docere, infidelem scut & quemlibet alium peruenientem ad usum rationis teneri sub peccato mortali ordi
nare se in debitum finem; quod si quis secerit, continuli iustificatur, Ac amicus Dei constituitur. Dixit autem Apostolus , p sine sis impossbile est ρω-cere Deo; cum ergo iustificatus placeat Deo veluti amicus amico, fidem procul
104쪽
enl dubid habet. Ex quo ulterius sequitur, infidelem earere fide ex sua culpa, ae demum ignorantiam legis supernaturalis non excusare eum a pec-
Agnoscimus Praeceptoris nostri Doctoris ANGELICI doctrinam; quam toto decursu viri suet tenuit eodem semper tenore; omnis vitae decursus principio, medio, & fine clauditur. In libris sententiarum quasi in principio eam docuit; in quaestionibus disputatis quasi in medio, sed in summa veluti in fine. Constans igitur est DOGMA illius; de quidem TVTISSI-MvM & INCONCUSSUM; eontra quod praeualere 'non potest omnis humana ratiocinatio, quantumvis subtilissima. Exurge THOMA, exurge Sol ANGELICE, de dissipentur inimici tui. Exurge, hoe est, Fac me tuis apud Deum meritis exurgere, amictus insulo tuo lumine sicut vestimento, quo illuminentur tenebrae persequentium te, & incidentium.tibi. Rem speciali Paragrapho faciemus.
g. VI. Erucidatur doctrina Angelica de obligatione
in primo instanti etesus rationis ordinando ii se in debitum finem. It
CXLVIII. Vm verba Angeliea suam vim habeant, & nescio quid ener- giae ad conuincendum intellectum bend dispositum, primo ea . ,- adducemus ex omnibus illis locis, in quibus pret latissimam illam doctrinam diuersis temporibus proposuit. Primo in libris Sententiarum eam se proponit : Non potest esse quod h ε dist.
mo venialiter peccet ante illud te in , quo usum rationis habet, ut 3am momt-l tcr Peccare possit. Statim autem , ut ad terim illud peruenit, vel gratiam ' ''
habet, vel in peccato mortali est ; quia si facit quod in se est , Dem ei gratiam
infundat. Si autem non facit, peccat mortaluer, qu a tunc es tempu/, ut de salute sua cogitet; ct es operam det; Secundo in quaestionibus disputatis de ea in hune modum loquitur : ν Por, de Malo qWam vero usum rationis habent, tenentur salutis sua curam agere. Quod si δε- ' erant,tam absque peccato originati erunt, gratia superueniente et si autem nou f rant, talis o ssio est eis peccatum mortale. Loquitur de pueris, de quibus iterum ait : I Postquam habet usum rationis , peccat mortaliter, si non facit sibi , q Προρή i' se est ad quarendam suam salutem di si autem faciat, gratiam conseque- '' ' με' ur, per quam immunis erat ab originali peccato. Rationem praedictae obliga- . , ionis & authoritate S. Scripturae & ratione probat : ε Dιcendam quod Acer ''''pracepta affirmativa communiter loquendo non obligent ad semper , tamen ad hoc est homo naturali lege obligatus , ut primo sit selicitus de sua salute , secundum illud 4 Matth. 6. Primum querite regnum aeri. Visimus enim finis naturaliter ς dis in appetitu, sicut prima prisci a naturaliter primo cadunt tu Vprehcvsve. Sic enim omnia desideria praesupponunt desiderium ultimi mis, sicut omnes siccHationes praesupponunt teculationem primorum prisci ον-. . . . M a Terin
105쪽
Tertili In sVMMA tot miracula, quot articulos continente, eamdem sine ulla cunctatione iisdem principiis firmat sententiam docens: ' Primum quod tunc cum usiam rationis habere inceperit J homini contandam occurrit, est deliberare de sepse, ct si quidem se sum ordinauerit ad debitum fuem, per gratiam consequetur remissonem originalis peccati. Si vero non ordinet seipsum ad debitum sinem secundum quod in illa aetate est capax discretionis, peccabit mortaliter , non faciem quod in se est , ct ex tune non erat' in eo peccatum veniala
sine mortali, nisi postquam totum fuerit sibi per gratiam remssum. Et in solutione tertii argumenti ad idem inquitor an Od ab alijs peccatis mortalibus potest puer incipiens habere usum rationis per aliquod tempus abstin re : sed a peccato omissionis preium non liberatur, nisi quam cito potest se co- uertat ad Deum. Frimum euim quoἡ occurrit homini discretionem habenti est, quod de seipse cogitet, ad quem alia ordinet sicut ad Dem. Finis enim es prior in intentione, ct ideo hoc est tempus, pro quo obligatur ex pracepto Dei asymatiuo, quo Dominus dicit, Convertimini ad me, ct ego conuertar ad vos Z charia primo.
Haec est ANGELICA Doctrina, quet multis dura videtur, qui non vole tes eam audire, abierunt retrosum. Eleuet se homo supra se, & dignam tanto Doctore sententiam eonfitens admirabitur. Duo asserit D. THOMAS, primum , teneri hominem sub mortali ordinare se in debitum mem cum usum rationis habere inceperit. Secundum, quod iustificabitur, si se ordinauerit. CXLIX. Primum credimus ex S. AUGUSTINO desumptum, qui auream illam protulit u sententiam. CVM COEFERIT 4ANIMA C
PAX ESSE RATIONIS. .AUT A SATIENTE URGENTE V-GITVR εAUT AB ERRORE. In quibusdam exemplaribus loco ly regitur legi regit. Sic citaui in TRIUMPHO THOMISTARUM ' Opust.
Probabititate. Nihil resert quomodb legatur ad intentum nostrum. Quid est a Sapiente regi nisi in finem debitum ordinari, cum Sapientis sit ordinare, nec in finem quemcumque ordinatur, qui 1 Sapiente mente regitur, sed in finem ultimum, sum Sapientis sit in altissimam causam ordivare. Cum tergo coeperit anima capax esse rationis, vel, ut ait D. THOMAS , cum usum rationis habere inceperit, aut in ultimum finem , Sapiente mente ordinatur , aut ab errore regitur,dicit S. AUGUSTINUS, quod idem expressit D. THOMAS alijs verbis inquiens : aut ordinat se in debitum finem aut peccat mortaliter, quia vel in eo.quod debet eonstituit suum finem, vel in aliquo quod non debet. Nec S. AUGUSTINVS dieit actum anima regi sed ipsam animam. Regi est in finem dirigi. Fines particulares sent huius aut illius actus fines proximi. Finis autem ultimus est finis animae proximus. Animam igitur regi est in finem suum proximum, qui & vltimus est suorum actuum, dirigi. Aut ergo a Sapiente mente in finem ultimum suorum actuum & sibi proximum dirigitur, aut ab errore. Idipsum aduertit D. THOMAS, dum signanter non hominis actum sed Usum ait hominem debere in finem debitum ordinari. Nam primd quod occurrit homini regendum, non est aliquis hominis actus
sed ipsemet homo, de ideb dixit D. THOMAS hominem debere de seipso
106쪽
deliberare , non autem dixit de aliquo hominis actu esse tunc deliberan
Loquitur etiam s. AUGUSTINVS pland in nostro casu, nempe de primo instanti , seu tempore, quo incipit uti ratione. Etenim explicat ea verba quae Christus Dominus JESUS dixit Samaritanae : Tene iuxisti, quia η. Ioans non habeo virum, quinque enim viros habuisti, ct nunc quem habes non est tuus vir. Quinque viros priores quos anima habuit, dicit esse quinque sensus , his quinque viris cum ad annos exerendet. rationis venerit, vel Sapientem mentem, vel errorem dicit succedere; Sapientia succedit tamquam vir legitimus , error tamquam adulter. Demas AUGUSTINI verba: CL. ,, Videtur mihi facilicis nos posse accipere quinque viros priores antis, mae, quinque corporis sensus esse. Quando enim quisque nascitur, ante. H quam uti possit mente atque ratione, non regitur nisi sensibus carnis. Mix, ma in puero paruulo quod auditur, quod videtur, quod olet, quod ru' is pit, quod tactu sentitur, hoe appetit aut fugit Secundum hos x. quinque sensus tanquam quinque viros, prius vivit anima : quia istis re- si gitur.
,, Quare autem viri dicti sunt ' Quia legitimi. A Deo quippe iam , de ,
,, Deo donati animae. Infirma est adhuc quae istis quinque sensibus regitur Se,, sub istis quinque viris agit.,, At ubi venerit ad annos exerendet rationis, si eam susceperit optima diueiplina & doctrina Sapientiet : quinque illis viris ad regendum non succe-ridit, nisi vir verus & legitimus Ze illis melior, de qui melius regat, dc
qui ad aeternitatem regat, ad aeternitatem excolat, ad aeternitatem instruat.,, Nam isti quinque senius non ad aeternitatem nos regum, sed ad ista tem-M poralia, vel appetenda, vel fugienda. ubi veri, intellectus sapientia im- ,, butus regere coeperit animam, scis iam non solum fugere foueam, oe am- , , bulare in aequali, qudd oculi ostendunt animae infirmae, &e. Non alba deis nigra discreturus est sed iusta de iniusta, bona de mala, utilia de inutilia, is castitatem 5e impudicitiam , hane ut amet, istam ut vitet : charitatem le,, odium, in hae vi si, in illo ut non sit. D Hic vir quinque illis viris in ista muliere non successerat. UBI ENIM
H NON SUCCEDIT ILLE , ERROR DOMINATUR. NAM CUM COEPERIT ANIMA CAPAX ESSE RATIONIS AUT A SAPIEN-
,. TE MENTE REGITUR . AUT AB ERRORE : sed error non re- ,, git, sed perdit. Post istos ergo quinque sensus mulier illa adhuc errabat,
is 6c error eam ventilabat. Error autem iste non erat legitimus vir sed a- , , dulter : ideta ei Dominus ait; Tene dixisti, quia non habeo virum. uin- , , qNe enim viros habuis : quinque te sensus earnis primi, rexerunt. Venisti,, ad aetatem utendae rationis, nec ad Sapientiam peruenisti, sed in erroremis incidisti. Ergo post illos quinque viros , iste quem habes non est tuud viri, Et quid erat si vir non erat nisi adulter' voca itaque non adulterum sed ,, virum tuum : ut intellectu me capias, non errore de me aliquid salsum
Haec s. AUGUSTINvs Iono ante D. THOMAM, Doctrinam ANGN
107쪽
LICAM exponens. Praecessit Magister, sequutus est Discipulus. Qui fieri
poterit, ut gemini Ecesesiae Solis sententia essicacissima ratione pon fulcia tur ' Vnam ex verbis utriusque credimus, saluo meliori iudicio' cssicacissi
mam bend perpendenti, quid sit illa discretio, secundum quam homo di-
CLI. Sol ANGELI CVS obligationem ordinandi se in debitum finem
probat ex ipsa ratione finis , qui agenti propter finem prius occurrit , quam ea quae ad finem ordinantur. Finis enim est prior in intentione. Indubitatum est istud principium. Omnia alia ordinat homo ad seipsum si cui ad finem. Prius igitur occurrit ipse homo sibi, quam alia, quae ad ipsum ordinantur : & prius de seipso cogitat, quam de quibusvis aliis, quando pri md fit agens propter finem, hoe est quando incipit uti ratione, de diu cernere quod fit aliquis finis propter quem agere oportet; de in quem debeat se ordinare. Et quod iste finis non sit delectabile bonum sensus, sed rationis Ze intellectus bonum, non sit corporis sed animae bonum, non acti- . bus per sensum regulatis acquiratur, sed actibus per rationem directis. Antequam haec nouerit discernere, nondum peruenit ad usum rationis.
Cettum etiam est qudd homo naturaliter velit beatitudinem, id est, peris sectionem suam,& qudd efficaciter mouentur ad ea quae sunt de sua persectione. Dum puer est, non aliam nouit persectionem suam, nisi quam ei ostendunt quinque sensus, ut patet ex S. AUGUSTINO nuper allegato. N i Tune incipit uti ratione , quando ad aliam persectionem, nempe rationis bonum, nouit se ordinatum; usque dum sciat discernere inter perfectionem suam, quam sensus iudieat, de perfectionem suam quam intellectus diiudicat,nondum incipit uti ratione. Qui vult efficaciter aliquod bonum, Be non proponuntur ipsi nisi duo, qui bonitatem amatam possideant, necesse est ut ad unum de duobus se determinet. v. g. Ponamus qudd non si aliud dulce praeter vinum, dc lac; qui essicaciter vult dulce, Ac non aliud dulce discernit nisi vinum de lae, necesse est ut vel vinum vel lac prosequatur. Eo ipsci quod non volet lae, volet vinum, & E conuerso. Si tali praecipiatur Iacappetendum, euidens est, praeceptum illud talem obligare in eo instanti, quo volens dulce, debet se ad unum de duobus determinare. CLII. Ita res se habet in praesenti. Est praeceptum naturale, quod homo . Zach.l. debeat se ordinare in debitum finem iuxta illud, b Conuertimini ad me Oego conuertar ad vos. Tempus quo obligat, non potest non esse illud, in quo necesse sit ho in em, vel in finem debitum, vel in finem indebitum se ordinate. Tale tempus, ut dictum est, adducitur, dum homo incipit uti ratione, quia qui quaesiuit huc usque persectionem suam per quinque sensus , tunc nouit quaerendam esse per intellectum; si perfectio per intellectum quς- renda non placeat, remanet in illa, quam per quinque sensus quaesiuit. Norienim potest non velle persectionem suam, ad quam omnia alia postmodum dirigit. Haec est vis rationis A N G E LIC AE , dum ait, e vltimis snis naturaliter cadit in appetitu. Homo non potest non velle bonum illud, in quo apprehendit rationem ultimi finis : dum duo tantum sub ista ratione apprehcadaatur , non potest non ad unum de duobus se determinare. Conuenien
108쪽
tissimh igitur pro illo tempore obligabitur lege naturali, ad amplectendum id, quod ratio dictat de duobus amplectendum.
. Quare ad declarandam praedictam obligationem , optimd utitur d verbis d. Matth. 6 Christi : Pomum qua rate regnum Dei. Regnum enim caelorum est ultimus finis propter quem homo conditus est : & ideo prima hominis cognoscentis finem illum sollicitudo debet esse de ordinando se in regnum caelorum. Quilibet etiam experitur primam suam sollicitudinem & deliberatam cogitationem esse de illo , qut,d maximi: quaerit & desiderat. Primum quod cogitat Mereator & inquirit in die, est ce lucro suarum mercium. Voluptuosi prima diei sollicitudo est quomodb in bonis ducat diem illum. Si amor rei , quam maximh amamus inserat naturaliter primam nostram sollicitudinem; sequitur quod ubi est debitum aliquid maximE amandi, ibi quoque est debitum, ut de illo prima sit sollicitudo. Id quod a parte rei est finis ultimus iid maxime a nobis est amandum; ergo ubi primo id cognoscimus, prim. - ' nostra sollicitudo debebit esse de illo. CLIII. Essicaciam rationis nostret demonstrant 8e verba AUGUSTINIANAr
eum cav8erit anima capax esse rationis, aut a sapiente mente regitur, aut ab
errore. Si Mercator in tali hor 1 constitueretur, ut si in illa non cogitet nec curam habeat de suis mercibus, iacturam earum faceret, numquid desiderium lucri impelles et ipsum, ut in ista hor1 de suis mercibus cogitaret, ει curam haberet. Ergo similiter in illo tempore, quo hopo incipit uti ratione desiderium naturale veritatis impellet eum, ut a sapiente mente regatur, ne iacturam illius faciat, dum ab errore regeretur. Lex naturalis se extendit ad omnia ea, quae homo naturaliter desiderat. Naturalis enim inclinatio est a Deo : omnia ergo ad quq naturaliter inclinamur sunt per se bona , & lex naturalis prςcipit ea esse appetenda, & contraria eorum sugienda. Vide D. THOMAM. 4 Quapropter manifeste concluditur hominem lege naturali d. I. r. q. obligatum esse, ut a sapiente mente regatur in illo tempore , quo incipit uti ''
ratione, ne ab errore regatur contra inclinationem naturalem, quam habet,
ad veritatem. Cerne, CORDATE LECTOR , quomodo Magistro suo sapientissimo ubique consonet fidelissimus discipulus, Ac ipse sapientissimus ,
qui & istam tradidit rationem dicens : e Cum qin libra teneatur peccatum vi- e. De veri.
tare, O hoc fieri non possit nisi praestito sibι debito sne, tenetur quilibet, cum IR ς tiprimo sua mentu est compos , ad Deum se conueriere , ct Di eo finem constituere, ct per hoc ad gratiam disponitur, CLIV. Insurget sorth: aliquis dicens obligationem praecepti desumptam ex necessitate vitandi peccatum Ac errorem esse per accidens; ac proinde essicaciam allatae rationis non inducere obligationem per se. Quid tum p dummodo adsit vera obligatio in tempore memorato, semper . ratio AUGUSTINIANA & ANGELICA consequetur intentum; voces illam per se , aut per accidens, de nominibus non disputamus. Verumtamen falsum est cani obligationem esse per accidens, quia necessitas vitandi errorem &peccatum desumitur ex ipsa ratione finis & maximi: ultimi, in qua essicacia rationis nostr et fundatur.
CLV. Nec aliquod grauis momenti argumentum sermari potest Arecte militans
109쪽
litans contra doctrinam traditam. Nam illud, quod primo obiicium Aduetarii, nulli bi extare pretceptum conuertendi se ad Deum in primo instanti usus rationis, solutum manet ex dictis; Nam lex naturalis extat, qua obligatur homo ad ordinandum se in debitum finem; quam obligationem intimant etiam eloquia sacra, in quibus pretes pitur, ut ad Deum conuertamur. Tempus vero istius obligationis adduci a primo usus rationis instanti, efficacissimis ut credimus, probat ratio AUGUSTINIANA & ANGELICA. Imblassiceret id determinasse Solem Angelicum, nullo Sanctorum Patrum reis elamante. Cum enim TUTISSIMA oc INCONCUSSA declarauerit: Sedes Apostolica D. THOMAE dogmata, non veremur cum doctissimis N. Sal- f. trast demanticensibus dicere : f quod non noris facienda est aut ritas D. THO- reccatis quoad intelligentiam sacra Scriptura , quam A USTINI, Hierost. disp '' m , Gre rij, laut alicuius alterius ex Ecclesia Doctoribus : ex quorum operibus potius, quam ex proprio marte credendum est illum suam expositionem O reteia ligentiam desumes se. auod si exponente ita a brosio, Hieronymo , aut A gustino nullus impune intelligentiam 1e3ceret, cur rei jcienda erit expositio D. THOM S, per quem Hieronymus, Augustin. ct wmbros. O cateri Ecelsa Patres apertius er formalius nobis loquumurt. CLVI. Quod secundo objciunt neminem reeordari talis adimpletionis, dicimus neminem etiam recordari se non adimpleuisse. Certum tamen est quoiadam adimplere, & Quosdam non adimplere. Abstrahamus a praecepto. ceristum est quosdam esse qui in isto instanti ordinant se in debitum finem, Mquosdam esse, qui non ordinant se in debitum finem. Obliuio succedens non tollit, quod factum fuit. Peccatum istius omissionis inter occulta repo-
rantia facti, quς quemlibet excusat ab obligatione confitendi peccatum, de de eo specialiter dolendi. Sufficit leonfessio de dolor generalis omnium peccatorum suorum ad illius expiationem. Vnde nullus debet este anxius de praeterita omissione : quia in prima perfecta contritione , aut in prima debite facta consessione fuit ei deletum. Humiliet se homo, Se non superbo velit sine peccato esse; sed set ius cum Propheta Regio, Sanctissimisque viris dieat Deo Delicta quis intelligat, ab occultis meis munda me, σ ab alienis parce seruo tuo; & in pace erit, iactaus cogitatum suum in Deo salutari suo. CLVII. Quetret alius, An qui non adimpleuit praeceptum, teneretur pontea adimplere, maneatque semper in peccato, imo sit de actu peccans, donec de facto adimpleuerit, sicut qui tenetur ad restituendum aliquid, peccat semper actu, quamdiu non restituit Soluit illam quςstionem D. THOMAS s. min. sapra β dicens : auod ab alui peccatis mortalibiti potest puer incipiens haberer 8. usum rationis per aliquod tempus abstinere; sed a peccato omissonu praediata noutiberatur nisi quam cito ritest se conuertat ad Deum. Solutio in hoc consistir, rubd D. THOMAS concedat puerum incipientem habere usum rationis Pos. : per aliquod tempus abstinere ab alijs peccatis mortalibus : ex quo sequitur, quod Relatio ad ultimum finem non si debita nisi in primo instanti ;quia ad vitandum singula peccata mortalia sufficit relatio ad aliquem finem
110쪽
proximum aliculus actus particularis. Puer ergo qui non implest praecep. tum faetus est in primo instanti peccator; & remanet in sequentibus instanti. 1 auersus per proprium actam ab ultimo fine, ad quem non alia obligatione redire tenetur, quam ea, quet communis est omni peccatori, de qua, fauente Deo, in libris de paenitentia dicturi sumus. Dixi argumenta non esse grauis momenti, quae directὸ militant contra doctrinam Angelicam : sunt enim qusdam dissicilia, quς tangunt qualitatem supradictae in finem debitum ordinationis, & nexum illius cum gratia iustificante. Quibus damus paragraphum sequentem.
g. VII. Qualitas conuersonis supradictae, connexis illius cum iustificatione.
CLVIII. o Iuetsi diuersa de viroque sentiunt, non satis Angeliea ponderan
Lia tes verba, nec punctum humanae tangentes iniit mitatis. Vtrum-
ue clare expressit D. THOMAS. Nam qualitatem conuersionis significaticens : 3 Si vero non ordinet seipsum ad debitum finem secundum quod in illa ε sepr aetate est capax disere ιonis, peccabu mortaliter, non faciens quod in se est, &e. μ' η' Coniunctionem istius conuersionis cum iustificatione posuit in eo , quod Deustratiam iustificantem non denegat facienti qucid in se est, ait enim : ι Si in 1 cit quod in se est, Deus ei gratiam infundit ; rursus peccat morialιter si non U facit quod in se est ad quarendam salutem e si autem faciat graisam consequetur, per quam immunis erit a peccato originali. Primum testimonium est ex libris sententiarum. Secundum testimonium ex quaestionibus disputatis desumitur. Vt eognoscatur, quami sibi constans fuerit in ea sententia : tertium dabimus testimonium ex Summa; in qua ait : m Si quidem μι um ordinau in. ris ad debitum fuem, per gratiam consequetur remissonem peccati originalis ι num. I S. puerum sie seipsum ordinantem facere quod in selest, manifestat alterum membrum. Si vero non ordinet seipsum ad debitum sinem secundum quod in illa aetate est capax discretionu peccabit mortaliter, non facteus quod in se est. Non
ordinans se ipsum non facit quod in se est; ergo ordinans se ipsum facit quod in se est. Non ordinans seipsum peccat mortaliter, quia non facit quod in se est : ergo ordinans seipsum consequetur remissionem peccati originalis , quia facit quod in se est. Quare constans &.indubitatum Solis Angelici axioma est Deum non denegare gratiam iustificantem facienti quod in Ie est. Et fundatur in celebri alio saepius ex D. THOMA decantato proloquio I Deum quantum est iu se Pratum esse dare omnibus gratiam, eosque foloi ilia .
pruιara . qui illi impedimentum maestant.
CLIX. Nee hule ANGELICO axiomati contrariatur, qudd ipse D. THOMAS quaerens expresse in prima secundet, Vtrum necessario detur gratia se a. q. prvaranti ad gratiam, vel facienti quod tu se est y Respondeat, qubd praepara- k S'tio secundum quod est a libero arbitrio nullam necessitatem habet ad gratis consequutionem, & secundum quia est Deo mouente habet necessitatem ad id, ad quod ordinatur 1 Deo. Vnde si ex intentione Dei mouentisis quod N homo,