장음표시 사용
131쪽
set Dialecticae nai. Pars I. De Ente unius. Qua propter non repetitur in illis esse participatum. sed omnia sunt prima, & mens est una per primum unum, & anima mentalis Mintellectualis, per primam mentem immediate.
deinde de qualibet causa in particulari: itavi, praeter sectionem quae erit de causis in uni- iueritim, erunt tot sedi iones, quot causae. Prima ergo de causis in uniuersum erit: secunda de efficiente: tertia de idealit quarta de finalirquinta de materia: sexta de forma.
De ratisne eausae proprie dictae est, quod suppeditet esse abeat rei: Omnis causa est perfectior μο efctu: omnis causa , quae propriὸ eausa est , exempta est, ab effectui ratio causae disine uitur a ratione primcipii : non est progressus in inlinitum in eausis: non est nisi una prima causa : sunt quinque causarum
PRIMA PRO posITIO. Ratio causae quae proprie causa dicitur, consistit in eo quod
132쪽
det esse rei. Probatur, effectus habet respectum ad causam ; oportet ergo , ut qua parte effectus est, accipiat esse a causa. Nam si nihilaecipit, nullum habebit respectum ad causam, qua effectus esst; non est enim respectus & relatio sine fundamento. QIod si accipit esse a causa, sequiturqubd cauit suppeditet illi esse. Confirmatur quia effectus non habet esse a se, ergo a causa, causa ergo dat illi esse. . Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Proclus in Elem. propos. I 2. negat aliquid posse esse causam entium , nisi ab illo emanet quidpiam in entia & in ipsam entium naturam. Omnium , inquit , entium principium σprima eausa es ipsum bonum : si enim ab una prima cava progrediuntur , iliam causam vel die re oportet bouum , vel quid bona praestantius. Sed si quidem ipsi, bono praestantius est , virum manet etiam aliquid ab illa , in ipsa entia σ in entium naturam, an nihil tEi si qοid re nibit, hoc erit absurdum; non enim amisplius 'sim in eausae ordine seruabimus: oportet enim ubique causatis aliquid adesse a eausa cir praeeipuὸ aprima , a qua omnia pendent. . SECvNDA P Ro Po s I T I o. Omnis causa
persectior est suo effectu. Probatur, quia cum causa suppeditet esse effectui , vel illud esse imperfectius est, vel aequale . vel pes sectius ipso esse quod est in causa. Non perfectius quia progreditur a causa , ac proinde in ea prae existebat; nemo enim dat quod non habet:
quod si ita est , non erit pexfectius ipso esse.
133쪽
ς 4 Dialecticae Plui. Pars I. De Ente.
Causae. Non aequale . nam non esset distinctioin: er entia in perfectione, sed omnia aequalia. quia effectus inter se essent aequales, & causae Omnes sub ordinatae aequales; quod est absurdum. Relinquitur ergo. quQd eise quod causa dedit, est imperfectius ipso esse causa: ; & itae causa erit perfectior suo effectit. Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Proclus in Elem. multis in locis, illud asserit, sed praecipue propos. 3I. primo dicie' causas esse rationem ordinis in persectione entium. Si , inquit, Ilamentium fuerit causa, ne que beeundorum s primorum erit ordo, perficientium. eorum quae pestiuntur , ordinantium .s eorum quae Oi dinantur. Secundo dicit absolutis causam
esse persectiorem iis quorum est causa , siue sint mediate a causa, siue immediate. Nihil,
inquit, interest , virum per plura, an vero per pauciora media conit gamus causas cum ipsa ea se retenim ea a praestaιior erit omnibus interiectis νebus, quarum est causa , quanto plura erum media, anto perfectior erit causa. TERTIA P ROΡos I Τ I o. Omnis causet
quae proprie causa est, exempta est ab effectu. Probatur, nam si est in effectu, erit imperfectior suo effectu : effectus enim erit totum re causa.erit pars , pars autem est impersectior toto. Atqui habemus causam esse persectiorem suo effectu. Secundb nulla pars sola dat
esse toti, nam multae partes concurrunt ad tO-aius constitutionem. Ergo partes livon erunt propriE cqncausae.
134쪽
Caput VI. De Causis.' Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Proclus propos. 73. Omvis eausa, inquit,'proprie causa est, exempta es ab eo Da. cum vcs est pars eiu quod sit, vel instrumentum eiu/qui facit. Et ipsa quidem pars qua est in eo qποd sit, es imperfαἱ in ipsa tota ; γ' instrumentum mn Γαρ- peditat causa mensuras ad productionem, neque potes seipsum separare. Omηis igitur ca'sa', qηa proprie causa dicitur , fi modo ist perfectior eo qnod ab ipsa
manat, es' ipsam menburam generationi praebet, σex instrumentis Ur elementis , oe denique ex omnibue quae adiuuantes causa vocantur, es exempta. Qv A RTA PRO Pos IIIo. Ratio cauta
distinguitur a ratione principij. Probatur, nam principium non dicit, nisi quod aliquid ab eo procedat & det illi esse,& in eo conuenit cu ratione causae quae propriὸ eausa dicitur: sed non
dieit distinctionem inesse ab eo quod a se procedit , & non est neceise quod esse principij sit; perfectius eo esse quod dat illi quod ab eo procedit .sed tantum est ordo inter illa,ita ut primbesse conueniat prineipio,deinde ei quod ab illo
procedit, potest tamen esse cum identitate &aequalitate. Confirmatur aut horitate Aristotelis. Nam iprimd Physe. facit distinctionem inter principia , causas , & elementa. Et hoc
notat D.Τhomas I.p. q.33.M. I. Hoc nomen causae, inquit, videly mportare diuersitatem bubflantia, 'cr a pendentiam alicuius at altero, quam non importat nomen princis ij. In omnibuε enim causae reveribuo semper inaesitur .istantia inter cassam, or id
135쪽
Dialecticae Ptit. Pura I. De Ente
eui in causa, secundum aliquam perfectionem σvirtutem : sed nomine principij utimur etiam in ii qtiae nullam bainfimodi disserentiam babent, sed solum seeundum quendam ordinem. unde Doctores latini cuna explicant processionem Personarum diuinarum in Trinitate non utuntur nomine causae,
sed nomine principii, quia esse quod communicatur perlonis per productionem est idem cum ipso esse principij: Et quando Patres grat-ci utuntur in hoc my sterio nomine causae, non accipiunt nomen causae prout significat distin ctionem in elle, sed tantum prout significat:
originem & quod persona producta habet esse
a producente. i. Haec propositio non est aliena a doctrina Platonis. Nam Platonici in iis quae immediatdoriuntur a primo entis principio, agnoscunt perfectissimam unitatem cum illo, ita vi Plotinus dicat absoluta primum productum non distingui ab eo nisi alteritate,& vocet primum productum Verbum , & principium Patrem. Ennead. M lib. I. cap. 6. loquens de primo principio: Sicut anima, inquit, est mentis verbum λογος, ita mens illius est verbum, illum fo=icit, itavi sis tutelisclaur vivit veν o ipsum nilnimὸ in Pe sepa-νata. Sed quoniam est pos ipsium nihilque es medium,
quemadmodum nibil est metum inter animam ermentem , omne verὸ genitum appetit genitorem , ineuius confieeutione sis contentum , praeciρue autem
quando soli sunt tentior π genitin atque ubi quod ge-noir es optimam, necessario genitum ipsi cobaret , ita
136쪽
Proclus vero lib. I. Theolog. Plat. cap. I. vocat quidem principium, causam , sed causam. ineffabilem & superessentialem ab omni essentia, & omni facultate & omni actione separatam. . ' Qv INTA PROPOSITIO. . In causis non
est progressus .in. infinitum , sed datur prima
.caui . Probatur prim d. quia non esset scientia rerum: ulla, tum enim dicimur icire . cum Causas entium cinnoscimus, at infiniti non est Cygnitio: est autem absurdum non esse scientiam. Secundis , quia in causis est ordo prioris S posterioris, at non esset ordo , si daretur progressus in infinitum, quia prius & posterius dicuntur per comparationem ad primum.. Tertib , quia effectivum nullam imperfectio' nem includit necessarid ex se, ergo potest esse
in aliquo sine imperfectione , ergo potest esse e dependentia, ac proinde potest dari primac uia, quia causa prima non dependet ab alia: Si potest dari, sequitur qudd detur absolut εα non sit progressus in infinitum . nam ideo dandus esset progressus in infinitu, si non possee
dari prima causa. Ouarto . quia uniuersalitas causatorum est caulata ab aliqua causa quae nota est aliquid. istius. uniuersalitatis: nam cum tota uniuersalitas sit causata ab illa causa, illa. causa esset causa sui ipsius si cotinetetur in illa uniuersitate. Sequitur ergo qudd debet in cau- . sis dari prima causa,quae non sit cmsata ab alia - o
137쪽
98 Dialecticae Plat. Pars I. De te
Haec propositio est secundiam doctrinatri
Platonis, ut patet-Proclo in Elem. prop. II. Omnia entia, inquit. ab una prima causa progrediuntur. Ani enim nullius enitam est eausa,aut 'it rumnibus existentibin e sis erum illa in Orbem,aut iis infinitum est ascensus , Er alia alius causa, . nulli
seiι is sit in infiniri m 2Iliud unte aliud simper sit, Bullius erit scientia , nulli in erim nisini oram sh emilio : si vero causae ignoretur , nec enim quae sequuntur . scientia mit. Si igitur 'boum entium cassim esse vortet, Ur Apsae causa fab ipsis cassatis .istinctae sunt, Ur a densus non s in infinitum , eseassa prima enitum, a quά tanquam a radise diuntur singuIAE. SEXTA PRO pos ITIO. Non est nisvna prima causa. Probatur, quia impossibile est duas totales causas esse unius & eiusdem effectus, quia idem effectus produceretur du bus actionibus tollitibus, quod fieri non potest. At si essent duae primae cause, essent to-
138쪽
acti γnem uniuscuiusque: Ergo uiis ossibile est, elle duas primas causas. Secundo, quia si essene duae primae causae, deberent inter se uniri ad productio m effectuum : deberet ςrgo esse aliqua sumtior caesa per quam unirentur, ac proinde illa esset prima , non illae duae. Tereid voltas, per quam omnes effectuῖ conueniunt ad constituendum unum mundum, dependet a prima causa: at unitas illa non potest oriri, nisi ab uno. Ergo prima causa debet esse una. Hanc propositionem explicat Scotus in I. sent. dist. h. qu. 2. sol. 26. Haec propositio est secundum Platonem, ut Patet ex Elem. Procli, propos. s. Omnis inuit νηδε, inquit, posterior est ipso uno. Et propos. 2 2. ηe qaad est iu aquaque prima cy I er principii Dumram, unum est, neque plura duobuι, sid unigeis tum euine.Probatio huius propos.consistit in eo, quod si sint duo,verbi gratia: vel erui atqualiter prima,vel non: si non aequaliter ergQ non erunt
illa duo prima, sed unum ex illis: si aequaliter,
neutrum exit primum, nam cum dup sint, - unum non erit alterum, ac proinde si unum dicatur primum, alterum n0n erit primum, nec
vicissim. Qiuod si dicatur quod non differ itin eo quod sint primum, non erunt idem inter se ex seipsis , sed per participationem alicuius alterius, & tunc illud exit primum quod dedisset illis identitatem inter se. Nihil autem frequens in doctrina Platonis, quam Ora Mia esse ab uno.
139쪽
S EpΤIMA PRO Pos ITIO. Quidquid dependet a causis secundis e multo magis dependet a prioribus & principalioribus causis. Probatur, nam causa secunda in esisse causae deis pendet a priori causa , alioqui non esset sub- alterna. Ouod si ita est , habet virtutem ca sandi a causa priori & principaliori. At vulis gare est axioma: Quod est causa causae est causa causali. Haec propositio est secunddm doctrinam Platonis. Proclus enim non solum in Elem. dicit effectum causae secundae dependerea causa superiore, vertim etiam multo magis prop. 36. Onme, inquit, quod a fecundis producitur, matromagis producitur a prioribus principalioribus causis, a quibus . fecunda ρνοdueebantur. Si enim id quod est sicundam,totam essentiam babetab eo quod est ante ipsum , i quia preducendi facultas illine ad ipsum manat: etenim ipse facultates per essentiam sunt productrices in iis quae priaueunt, oe ipsorum es.sentiam complenti ) si igitur.ipsam producendi faen talem sortitum est a superiori causa, ab illa habet iρ-- esse causam quorum. est eausa, mensiuratum illine
fecundum Θρ alicam idest substantificam h
facultatem. Si vero , 'hoc etiam ea qua progrediuntur ab ipsis , causata sunt per id quod es ante ipsam e alterum enim perseere es causa ,-alterum persici es eausatum. Si vero bae, . ipsum ea aruis illinc perseitur tale, verum quod multo magis illine perficiatur, est manifestum. Si enim ipsam producendica am i si steando dedit, ergo banc ipsam causam
140쪽
- Caput VI. De Calys ror primo habebat , s per illud, id quod est seeundum
OCTA v A PROPOsITIO. Sunt quinque causarum genera , materia, forma, efficiens, exemplaris & finalis. Probatur, nam de quatuor generibus causarum, materia, forma, e Dficiente , & fine, conueniunt omnes Philosophi. Aristoteles a. physic. cap. inqui modo causa dicitur , id ex quo i sto aliquid sit , veas statuae, o argentum phiala , o borum genera ratio autem forma G' exemplar , haec autem est ratis quidditatis. Praeterea unde es primum mutationis σquietis principium , cuiusmodi causae st qui eonsultat,o' pater , silii , . Omnino quod facit est eausa eius quod sit , Cr eius quod mutatur. praeterea ut sinis , hoc autem est id cuivi Iratia , ut deambulandi, sanitas. De causa exemplari quaestio est. Nam Aristoteles, ut patet ex loco citato, non agnoscit causam exemplarem tanquam peculiare genus causae , sed reducit ad genus causis formalis. Plato vero in Timaeo distincte assignat quinque illa causarum genera in productione mundi corporei & sensibilis. Nam efficientem dicit esse mentem; Exemplar, mundum intelligibilem; finem , bonum; formam, species seu generationem; materiam receptaculum formarum. Proclus, proaemio in Timarum. asserit iuxta Platonis verba, in eo libro explicari na- turam quinque causarum, ut efficiens sit id a