장음표시 사용
141쪽
1o et Diale aeriri. Pars I. De Ente. 'quod; forma, id secundum quod ; materialis, id ex quo vel in quo. Sed hac de re agendua
isius in explicatione cuiuslibet causae in partictitari. Quo loco probandum nobis erit,c uisam exemplarem, non solum secundum doctrinam Platonis, verum etiam secundum rei veritatem, constituere peculiare genus causae, distinctum ab aliis.
DRIΜA PRO Fos 1 Tio. Causae essicientix conuenit ratio eausae proprie dictae. Proba-rlir, causa proprie dicta est quae dat esse effectui, ita ut sit exempta ab illo. ex quo fit ut habeat esse distinctum ab esse illius cum maiori perfectione. ut probauimus superiori sectione. At eausae esselemi conueniunt omnes istae conditiones: nam causa essiciens est id , quo
142쪽
si effectus, effectus enim dicitur ab essiciente,& efficiens dicitur ab inciendo & faciendo. si hoc est, prinio certum est quod dat esse effectui, quia facit & producit effectum: secund5 certum est quod si exempta ab effectu, quia nihil est caiisa productiva sui ipsius,& est distinctiore alis inter producens &productum: tertio certum est quod esse causae ossicientis sit distinctum ab esse ipsius effectus , quia causaeis ciens non dat esset effectui per simplicem communicationcm iiii ipsius csse, quod con- lienit principio , sed per factionem ita ut non producat tantum ipsum effectum , sed ipsum esse illitu; alioqui omnia cillant unum ens, quia haberent unum esse, cetam causae efficientes sine subordinatae , & illarum effectus haberent unum re idem esse cum illis. Denique certum est, quod esse causae efficientis sit perfectius, quia esse efficientis non est factum ut sic , este vero effectus est factum absolute: at quod non
est factum persectius est eo quod est factum. Haec propositio est Platonis in Philebo.
Viae enim , inquit, an non meeessariam videtur, ρονά nqM-yer aliquam causam gi ni es m δε esim absque ea fiereti Er efficientis natura nomine dotaxat is eausa disseri ,'siciem σ eau- fa meriti unum meas tur. Quinetiam factum aegenitum βω-ine disti epabunt. Praeedit quidem inque Aciι variora semper quod effieiens est , qu4d vero factum es ab eo genitumque ipseum sequitur.
Idem in Timam: caidquid gignitur, inquit , ab
143쪽
Io4 Diadecticae Piat. Pars I. De Ense
aliqua causa necessario genitor, fine causa ariri quid. quam impsibile est. At gignere & facere conii enit efficienti & loquitur Plato de opifice.
essiciens agit in virtute unius & boni. Probatur, quia supponendum est unum & bonum esse primum omnium principium , quia nihil est uno & bono superius, & ratio causandi illis primd inest ; nam omnis multitudo oritur ab uno , & boni .proprietas est se diffundere. Aequaecunque producuntur, producuntur in virtute primi principii, ut patet. Ergo omnis causa essiciens agit in virtute unius & boni. Haec propositio est secunddm doctrinam Platonis. Proclus in Timaeum asserit, Bonum esse fontem & originem omnis ericientiae, & eolligit ex verbis Platonis cum dicit artificem mundi sensibilis ided illum produxisse, quia bonus 'est. Plens archisectentica, inquit, habet quod fit architectonica σ practica peν bonitatem quae in illa es, . per ipsam mens es effectiva s non sitaim eun citiua. Et post pauca : Non enim bonum est potentia
virtvi particularis, sed omnis virtutis mensura.
unum vero habere rationem principii multia in locis asserit. In elementis vocat unitatem Principalem , unitatem esse originem omnis multitudinis. Et in doctrina Platonis unum & ibonum non sunt nisi unum primum prineipium; unum est bonum, & bonum est unum, de quibus
i TERTIA PRO pos ITIO. Causa efficiens
144쪽
ciens producit per suam perfectionem & facultatis plenitudinem. Probatur , quia causa efficiens agit, quatentis est bona seu boni t-mis, habct enim virtutem a bono. At omne bonum seu boni forme persectum est, nam bonum est ex integra causa, malum ex minimo defectu , perfectum uexb cui nihil deest. Ergo causa efficiens producit, quatenus perfecta est, ac proinde eius virtus agendi plena est & nihil illi deest . Quae clim ita sint , sequitur quod Cmnis causa agat per sui perfectionem & f cultatis plenitudinem. Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Proclus in Elem: propos. 26. Omne perfectum , inquit, in procreationes progreditur eoramqμα producere potes, ipsum uniuersorum unum principium imitans. Ut enim illud propter buam bonitatem, omnium entium es πη itine causa fundatrix ,s idem enim es ipsum bonum s ipse in unum, quam- Hobrem etiam id quoά boniforme est , idem es cam eo quod es uniforme; sic etiam illa qηη sunt peli illust, propter suam pei fessionem alia generare properam inis feriora sua essentia. I tam o ipsa pesse filo est quaedam boni pars, Cr ipsum perfidis m, quate iis perfectum imitatur ipsum bonum. Quainobrem ipseum perfictum ea quae potes , secundμm maturam producit; m illud quidem quod s perfectiM , qao perffctius es , plurium est eausae: ood enim es perfectivi, itam sis participat iplum bonum.. ARTA PRO pos ITIO. Causa effi- silens non immutatur per effectus productio-
145쪽
1o4 Dialecticae Plat. Pars I. De Ense
aliqua causa necessario gignitor, sine causa oriri quam impos'ibile est. At gignere & facere conii enit essicienti & loquitur Plato de opifice. SECvNDA PROPOs Ia Io. Omnis gausaessiciens agit in virtute unius & boni. Prob tur, quia supponendunt est unum eia bonum esse
primum omnium principium , quia nihil est uno & bono superius, & ratio causandi illis primd inest ; nam omnis multitudo oritur ab uno , & boni: proprietas est se diffundere. At
quaecunque producuntur, producuntur in virtute primi principi i, ut patet. Ergo omnis
causa essiciens agit in virtute unius & boni. propositio est secundiim doctrinam Pla-. tonis. Proclus in Timaeum asserit, Bonum esse fontem & originem omnis ericientiae, & colligit ex verbis Platonis cum dicit artificem mundi sensibilis ideo illum produxisse, quia bonus rest. archisectonica, inquit, habet quod fit architectonisa π pra a pere bonitatem quae in illa es, in per ipsam mens est e ecflua s' non sillim eumf- citiua. Et post pauca : Non enim bonum est potentia virtus particularis , sed omnis virtutis mensura. unum vero habere rationem principi i multia in locis asserit. In elementis vocat unitatem Principalem unitatem esse originem omnis ninititudinis. Et in doctrina Platonis unum & bonum non sunt nisi unum primum principium; unum est bonum, & bonum est unum, de quibus
TERTIA P Ropos I T I o. Causaessiciens
146쪽
Cyst V I. De Caulo . Iosciens producit per suam perfectionem & facultatis plenitudinem. Probatur , quia causa efficiens agit, quatenus est bona seu boni formis, habet enim virtutem a bono. At omne bonum seu boni forme persectum est, nam bonum est ex integra causa, malum ex minimo defectu , perfectum vero cui nihil deest. Ergo causa eis ciens producit, quatenus perfecta est, ae proinde eius virtus agendi plena est & nihil. illi deest. Quae cum ita sint , sequitur quod Omnis causa agat per sui perfectionem & f cultatis plenitudinem. Haec propositio est secundum doctrinam Pla
tonis. Proclus in Elem: propos. 26. Omne perfectum , inquit, in prοον eationes progreditur eoramqμα producere potes, ipsum uniuersorum unum principium imitans. Ut enim illud propter suam bonita- . tem , omnium entium est unitiue causa fundatrix, s idem enim es ipsum bonum s ipsum vnum, quam- 'obrem etiam id qυοδ boniforme est , idem es cum eo
quod es uniforme; sie etiam illa quae sunt ρυ illust,
propter sWam pei fessionem alia generare properant inis feriora bu; ellentia. Nam o ipsa pers filo est quaedam boni pars, Cr ipsum perfiti , quatenus perfectum, imitatur ipsum bonum. Quamobrem Vbum perfictum ea quae potest , sicundμm naturam producit;
illad quidem quod s pcrfecit; , quo perfectim. , plurium est eatisse: God enim es perfectivi, id
w'gis participat ipsum bonum. ARTA PRO pos ITIO. Causa efficiens non immutatur per effectus productio-
147쪽
io ε Diale ae Ptit. Pres I. De Eme. nem. Probatur, quia quod producit per se.
cultatis plenitudinem & perlectionem retinet suum ordinem ει suum statum in productione; causa enim mutationis est imbecillitas in eo quod mutatur. Cum ergo causa efficiens producat per facultatis plenitudinem & perfectionem, sequitur quod non immutatur in productione effectus. Secundo, quia causa essciens agit in virtute primae causae, ut diximus, nimi rum unius & boni, ac proinde imitatur ipsam
primam causam. At unum & bonum producit sine sui immutatione ; nam neque Vnum mane
rei neque bonum pos productionem, quod est
absurdum. Ergo causa efficiens manens in s ipsa immutata producit effectum. Haec propositio est secundilm doctrinam Platonis. Proclus propos. 26. inquit,
Aliaram rerum productrix cansa, eadem manens in
seipsa , producit ea tinae post ipsam sunt. Si enim imuratur ipsium unum , illud vel o iinmobiliter constituis ea qμae sunt pos ipsum , ergo Omne qaod producit par 'ἐer habet ipsam producendi causam. Et propos. ω- . quente loquens de eo quod producit, postquam dixit mutationem oriri ex sacultatis imbecillitate : Γὼ n i itur , inquit, plenum . perfect m feci mda constituit immobiliter o sine ulla imminaii ne manens illud ipseum quod est, Cr neque mutatur iis
Qa I N Τ A P Ro P os I TI o. Actio pex quam effectus producitur a causa efficiente,
formaliter nihil ponit in causa efficiente. Pro
148쪽
Caput V I. De Caysi . . Io Fbatur, quia causa efficiens non immutatur pex effectus productionem, ut iam probatum est :at si actio perquam producitur, poneret aliquid in essiciente, immutaretur cffciens; illi enim aecideret aliquid de nouo. Ratio autem. quare causa essiciens nihil *ccipit de nouo . est quia imitatur bonum & unum quae sunt primae principia & fundamenta omnis essicientiae: at bonum & unum nihil postlint recipere . de
nouo , bonum enim & unam mutarentur Pet
Haec .propositio est secundum doctrin Ain Platonis, ut patet ex propos. 16. eitata Procli: sum unum, inquit, immobiliser conis Misi enim
per motumem, in ipso erit motio π esse motum ,. crmn erit quidem a sim νnum, quatenus ex es quodo unum malabitur. SEXT. A PR. O POSITIO. Effectus progreditura causae Sciente & manet in ea. Q mi progrediatur, probatur ; quia quod habet e
extra illud in qtio prius essὸ habebat . . tile
progredi ab eo metapho a sumpta a motu &prisgressione locali: at effectus habet esse ex tra causam essicientem, in qua prius h/lubae esse distinguitur enim 1 causa essiciente quae illius esse habebat ante productionem illius, Ergo effectus progreditur a causa ossiciente. Qiin autem post productionem maneat in causa probatur quia illud ei se effectus quId
149쪽
fectui, & effcienti, atque ita nulla ellet timilitudo inter causam & effectum, nec effectus esset participatio causae, quia essent omnino diuerta r at effectus habet similitudinem cum causa, estque eius participatio. Secundo probatur , quia alias causa es ciens immuta
. Haec propositio est secundum Platonem, vepatet ex Proclo in Elem. propos. 3o. Omne , inquit, quod aliquo producitur immediatὸ , σmanet in ipso producente cor prεdit ab ipsis. Si enim omnis progregi sit; m/nentibus iis quae prima fiunt, ' per finititudinem perficitur, similibus ante disiia
milia constitutis, manet aliqua modo id quod prodacitur in ipso producente: quod autem in omnes partes progreditur , nihil babet , quod sit idem eum eo qιοd secundum se es ubique discretum, neque qhid quanis timuis commune se coniunctuin cum ipse habebit. 7 1auεt erga Cr i in esse in illo, quemadmodum cr. illi. ipsio manens erat. Si vero maneat, neque proingre hy, nihil ab ipsst eausa disseret, neque illa manente erit aliud prοάuctum. SE 'T IM A PRO pos ITIO. Omnis effectus reuutitur in causam essicientem. Probatur, causa enim ossiciens attrahit ad se effectum; nam quod agit in virtute boni attrahit ad se S 'conuertit omnia, quia omnia bonum appetunt.& conuersio est per appetitum, at causa em- ciens agit in virtute boni : Ergo non solum
causa se diffundit in effectum, sed & attrahit& conuertit ad se, ac proinde effectus appetit
150쪽
causam efficientem, &ita ad eam reuertitur. Et propter eam causam omnia ad suum principium reuertuntur, & eb omnia, unde. Confirmatur , quia unumquodque conuertitur ad id a quo expectat bonum suum, & cum eo appetit coniungi. At unumquodque expectat bonum suum sua causa, per quod enim venit unicuique esse, per id venit & bene esse, nam quod dat esse dat consequentia ad esse. Ad hoc facie etiam similitudo effectus cum causa sua, similitudo enim est causa unionis. Appetit ergo
Haec propositio est Pleionis.ut patet ex Proclo in Elem. propos. 3l. Omne, inquit,
pro re situr ab aliquo per e gentiam, retintitur ad illud a quo progreditur. Si autem progrediatur quidem, non reuertatur vero ad ipsam causam huius progresses 4, non appetet causam, omne enim quod expetat re- .ertitur ad ipsium expetitum. Atqui omne expetit
bonum, o illius arreptio fit per causam illius proximam. Expetunt igitur singula suam ipserum causam, per quod enim esse unicuique, per boc ω ipsum bene: per quod vero ipsium benὸ, ad bae ipsum piimum ὀρ- sed rium, ad quod νινο priinum ipsum d siderium, ad
ciens dat unitatem effectui. Probatur , quia unitas effectus consistit in unione principiorum : at causa efficiens hoc habet peculiare, quod unit inter se rerum principia, neque solum rerum principia producit, quia dat eise