장음표시 사용
151쪽
11o Dialecticae Plat. Pars I. De Ente. cffectui. At esse effectus non consistit praeelia in principiis, sed in unione principiorum. Haec propositio est secundum doctrinam Platonis, nam sundatur in eo quod unitas effectus consistit in unione principiorum, quamuis evim unitas dependeat i termino, tamen non dicitur ens unum, nisi per unionem infiniti & termini. At certum eli in doctrina Platonis conuenire causae efficienti, ut uniat principiar unde vocatur miscens seu causa mixtionis. H oc explieat in Philebo , his verbis : Ver in iam
decet, ei- qmuuor Abereta sint , quo melius stilorum meminerimus , sin ulatim ita dinumerare. Primum igitur, insinitum dico; secundum, emunum; tcνtium, ex illis mixtam essentiam ; postremum miritionis oe generationis causiam. Ouartum verb illud genus dixit pauId ante , elle causam efficientem.
sECTIO TERTIA. De Causa ideati seu exe lari.
teni s eanueniunt in ratione aliqua communircausa ideolis nos reduehar ad causam formalemo es icicntem.
ΓRtΜA PRO 'ostr Io. Necessarid debet A dati4 dea. Probatur quia non potest Mus
152쪽
Caput VI. De Causis. Iuper intellectum agere & producere quidpiam,
nisi determinetur ad talam specie effectum. Nam causa efficiens quae est indeterminata ad plutes specie effectus, non est maior ratio cur unum specie effectum producat quam alium rvt patet in agentibus naturalibus , unumquodque enim agens naturale determinatur ad
unum specie effectum. At id quod determinat agens per intellectum est exemplat seu idea, quia exemplar est obiectum ad quod respiciens agens operatur: obiectum autem ad quod respicit, determinat 'gens per intellectum , nam obiectum est actus seu forma intellectus : at actus vel forma determinat id cuius est actus vel forma. Secundi, probatur, quia omnis multitudo supponit unitatem : at milutae sunt essentiae particulares , nam quilibet homo habet suam , quodlibet animal sitam. ergo supponunt unam essentiam cuius ibet rei communem. At idea seu exemplar dicitur prima essentia cuiussibet rei, quae est communis multis indiuiduis, quae sunt eiusdem rationis. Tettio probatur ex ratione scientiae, nam non est scientia rerum, nisi sit voa illis communis essentia: Confirmatur authoritate D. Dionysii, cap. 7. de diu . nom. Vera m est, inquit, dicere cognosci u , non ex iov. natura , est
enim quid enotum G buperans omnem rationem
- tineant ima nes s imitationes
diuinorum eiis exemplariam. Et D. Augin .lib.83.
153쪽
I 12 Diaboicae Plat. Pari I. De Eme quae 9 . Ideae sunt, in glut principales quaedam formi
Nel rationes rerum stabiles atque incavimutabiles, quae ipsae formatae non μηι , ac proinde aeternae ac semperco sim modo se habentes , qua diuina intelliζentia continentur. Sed cum ipsae neque oriantur, neque in-t creant, hecandum eas tam eo formari dicitur omneqood oriri cir interire potest. Denique principes Theologiae Scholasticae D. Thomas & Scottis 'admittunt ideas, idque contra opinionem Aristotelis. Haec propositio est Platonis in Timaeo, ubi aiserit ideo Architectum mundi respexis e ad
exemplar, ut produceret in hoc mundo varias species, secundum ipsum exedi plar. Uerumta λη en , inquit, P .vmenides, si quis praedictis rationibus motus hieciei rerum exbientium a e at , neque
dem seniper existere , Gr in bunc modum disserendi etiam facultatem funditus bubsertet. Didymus item i de placentibus Platoni: De terminata , inquit, sensibilium exemplaria ideas appellat,ex quibu/ beientiam o definitiones sieri cesset: prater enim omnes honiis es bominerui quendam intelligi, praeter omnes . equos equum, ac communiter prater nimalia anima , nec generabile nec eorruptibile ; ut quemadmodum ala .
Tna sigillo multa sienantur, ac multa fist inde imagines, sic a fingulis sensibilium ideis multa formantur. Est autem idea, perpetua substantia, causa or principium vi si uularia talia sint, qualis ipsa est..S E cvND A
154쪽
idea est effectiva. Probatur , virtus per quam agens pet intellectum agit, est effectiva. Λeideakeli virtus per quam agens per intellectum agit, quia Meus px-ucit effectum sibi similen secundum formam secundum quam agit, efficiens Utem. producit effectu ad similitudinem& imaginem ideae. Ergo idea est forma & virtus
secundum quam agit. .Confirmatur authoritatς
D. Dionysij cap. s. Exemplaria vero, inquit, et edicivim ratiniti inieο βψ antiscas rerum s s gaiariter ante se femes ; quaa praerisininionei Theolagia vaeat, eg hamar diuinasque voluntates , e ram qua bunt, do trices atque essectricis e secans dum quas ipsie sversisυι-ialis Deus , omnia quae mi, priae asis inque produxit. Hae; propositio est secundum doctrinam Platonis. Nam Proclus in prooemio commemtariorum in Timaeum dicit ideam esse artem opificis : atqui rs est habitus effectivus. Et confirmatui, quia secundum doctrinam Platonis semina quae sunt in natura habent virtutem effinxicem, continent enim virtutes formatrices ; unde a Platone natura vocatur ars opificia in materia, semina autem respondent id eis. TFRTI A P Rosos I T I in Exemplar daeesse effectui per .sii participationem. Probatur, Fig exemplar dat esse effectui, vel per communic tionem sui esse, ita ut sit unum esse exemplaris & effectus; vel per sui participationem, ita ut sit dissutam esse exem-
155쪽
plaris : non per sui ipsius eme communicationem , nam exemplar est quid extrinsecum effectui , est enim objectum quod determinat intellectum agentis: Ergo per sui participa- tionem dat esti effectui. Confirmatur , quia idea dat esse multis effectibus, quorum quilibet habet suum esse distinctum ab alio , hoc autem fieri non posset, si esse ideae esset idem cum escte effectuum , & nisi esse effectus esset participatio ipsius ideae. Haec propositio est Platonis in Parmenidet
sic enim Parmenidem inducit loquentem cum Socrate : Videnturne tibi , ut aiebas , flectes quadam existere' s ea quae ilIis participant, illarum cognomenta sortiri, veluti sinititudine participantia . similia ; magnitudine, magna ; pulcbritudine ae iustiatia, pulchra s iusta voeari ' Et in phaedone , in materia de ideis contra Anaxagoram : Ita, inquit , exis imo, si quod aliud fit pulcbram praeter ipsum illud palobrum, neque ob aliua unum qui piam pulcbram esse,nsIropterea qaod illius pulcbri parti
Q. ARTA PRO pos ITIO. Non est exemplar singularium in particulari , sed tantum quatenus conueniunt in ratione aliqua communi. Probatur, quia idea est ars opificis: at ars non est unius tantum singularis , sed ad multa se extendit. Ergo &c. Quia ideae singulatium sunt species entis, nam quodlibet indi- uiduum est sub aliqua specie entis: At species
non est, nis plurium singularium &
156쪽
minatur ad unum; sicut enim genus habet sub se multas species, ita species habet sub se multa indiuidua. Haec piopositio est secundum do trinam Platonis. Nam cum Plato requirat ideas & primas sormas , ut sit aliqua scientia , . de aliquo singulari esset particularis idea , de singularibus esset scientia quod est absurdum. QOd si admittendae sint ideae singularium, debent reduci ad id eam infiniti , cdui sine infinita & non sint determinata : Plato enim in Philebo dicit infinitum primum esse
ideam eorum omnium quae infinita sunt. Ve-Tumtamen Plotinus notat singularia esse in duplici differentia: alia enim fiunt ex defectu, praeter naturae intentionem, alia se tenent ex parte.alicuius perfectionis: θ: de primis diei enon esse ideam sed de secundis, Enn. 3. lib. 7.
proprie dicta. Probatur, quia eiusmodi causa dat e re effectui, & illud quidem distinctum.& impersectius : at idea seu exemplar ptim dat esse effectui, ut patet. ex supra dicitis: se , cuiab , illud e ge est distinctum Si imperfectius, quia dat esse per participationem , participatum enim non est idem cum eo quod pari 'ticipat, & est illo impersectius: participatum enim est imperfectius imparticipabili. . Haec propositio est secundum doctrinam Platonis in Philebo, ubi reprehendit Anaxagoram quod cum mentsm posuerit prineipium .
157쪽
116 Dialecticae Ptit. Pars I. De Earte.
eteram, tamen non attribuit rebus veram cauissam, per quam diae hoc modo hanc causam dicit esse ideam. SExTA Ρ Rosos ITI . Causa idolis non reducitur ad causam i malam & efiicientem QuM non meducatur ad causam formain lam probatur: idea conuenit quidem cum cau- fa formali quod stratio essentiae rei , nam e terminat agens ad effectum tilis & talis speeiei; unde 1 D. Augustino dicimtur ideae, romae & Primae rerum e sentiae: vetii h distinguitur a causa Dimali in ratione causandi. Nam forma dra esse effectui per seimmediais, ει--plar per sui participationem : causa se malis dat esse, seipsam exhibendo disectui tamquam partem, ut exemplar dat esse etactui per -- cientiam. Quδd non reducatur ad causam eScientem probatur , quia distinguitut etiam in ratione causandi. conuenit quidem cum causaeficiente, quδd sit efinicia, tamen causa efficiens est indeterminata nid omnes etffectus, exemplaris ad unum tantiim specie effecti rEt causa effetens hoe hesin peculiare qubddet unitatem effectui & mssceat re uniat intrinseca entis principia, quod ideae nbn conuenit.
Haec propositio est 'pmdum doctrinam
Platonis. Proclus m enumerat index causas
hausam idealem tanquam distinctaem a causa ciente &'formali, utrix tis Propos. vltima de cossi, in mucissim. Et Bb. 3 Theol
158쪽
cap. 1 s. ostendit different tam causandi eausae exemplatis & efficientis. Nam causam exemplarem dicit causare μεμευσι Σκ &essieientem εἱκρκι ως de αξροως. Quas enim res, inquit, ipsae formae partitὸ constituunt, harum causa eximia, , est ens , σ quas ipsium ens , . λως. eoniunctim producit, barum ipsa formae, , distincte sunt causae. Et forma quidem, quia distincte sint eausa, exemplaria voeantur ipsorum entium ; ens vero est causa iorum quas ni post ipsum, sed non exemplar.
T RIMA PR opo stet Io. Datur finis neces. sarib. Probatur , sublato fine tollitur omnis agentis actio & e-ctio : omne enim agensagrepropter finem. Et rationem reddit D. Tho. a. p. qu. I . M. 8. quia nullum est principium effectivum, nisi habeat inclinationem adfectum , & hoc apparet in agentibus naturalibus , & in agentibus per intellectum: Formae, inquit, naturalis , in quarimm est forma manens in cui dat Esse non nominat principium actionis , sedrantam feeundi quod habet ἐnsisatiνηem ad ef-
159쪽
118 Dialemca Hai. Pars I. De Ente.
princiρtum at imis secundum quod est tantum in intellitente . nisi adiuneatur ei ivielinatio isd essectum. At finis est id quod dat inclinationem ad effectum principio effectiuo : nam id quod dat inclinationem ad effectum est quod movet appetitum , ut docet Aristoteles 9. Met. cap. s. cum enim loquitat de potentiis indeterminatis: Necesse es, inquit , aliad quiddam esse, quod δο-
minetur: dico autem siue appetitum siue electionem :quodcunqηe eηim appetat prineipaliter, hoe faetet.
At finis est quod movet appetitum agentis, finis enim dicitur id cuius gratia aliquid fit. Ergo sublato fine tollitur omnis agentis actio&e fcctio. Quod si ita est , cum detur necessario actio & effectio agentis , sequitur quod detur
Haec propositio est secundum doctrinam Platonis, ut patet ex aut horitate Procli, praefatione in Timaeum, supra sect . prima huius Capitis, proposit. vltima. Vbi notandum quδd differentia est inter finem qui est principiumentis, & finem cuius gratia ' nam finis quod est: principium entis dicitur , id est terminus, 'cui oppositum est sine termino ; finis Vel δ cuius gratia dicitur i. ος, quod signiscae
perfectum, cui opponitur λελει imperfectum. SECvNDA PRO pos ITIO. Finis habet rationem boni. Probatur. quia finis mouet ef-
scientem ad agendum per sui appetitum; agit enim gratia finis. vi diximus superiori propositione: at id quod movet appetitum est honum,
160쪽
bonum enim est quod omnia appetunt. Ergo finis habet lationem boni. Et confirmatur communi axiomate s Nemo inundens ad maiam speratur. D. Dionysius cap. q. de divin. nomin. Boni ratia omnia sunt . quac nque bona crcunque contraria, hac enim boni appetitu aggredi- mxr : neos enim 'in malum intuens agit quae ope-
Haec propositio est Platonis in Philebo. Quoti tale est, inquit, ut eiuν gratia flat quod alteri ingratia sit, in boni sorte locatur ; qued velo alteriin gratia , in aliam sortem redaeendum videtur. in Timaeo asserit finem, propter quem Artifex mundum produxit, esse quia ipse bonus est.
mus finis & non est progressus in infinitum ii, finibus. Probatur, quia alias noster appetitus esset frustraneus: nam non potest conquiescere appetitus si semper appetat unum propter aliud , semper enim remanebit appetitus ad aliud. Oportet ergo vi sit aliquid cuius gratia aliquid appetat, ita ut non appetat aliqiud amplId,. At si sit aliquid quod ita appetat, ut non appetat illud propter aliud , sed omnia proptet ipsuin & in eo appetitus illius conquies Cat, erit vltimus finis. Ergo datux vltimus fianis & non erit progressus in infinitum. Confi matur authoritate Λtistotelis I. Eth. cap. I. Si quo igitur, inqpit, est rerum qua in actionem e dant , finis quem propteν si velimu ό caetera autem