장음표시 사용
381쪽
3 a Dialect. Ptit. Pars III. De Mente. ni festativum, quod enim manifestatur, lumen est, ut 'dicit D. Paulus. Quδd autem primum ens non sit verum per luminis diuini participationem, probatur eodem modo, quo probatur non esse unum & bonum per participationem, tum quia identificatur cum primo uno & bono, tum quia
nihil est participatum in Deo. Haec propositio sundatur in doctrina Platonis. Sexto enim de Repub. comparat Bonum
cum sole, quem filium boni vocat, quia sicut sol lumine suo facit tes visibiles , ita bonum sito lumine facit res intelligibiles . . Clim enim loquitur de sole e , inquit, me Neare brei
filii in dicito , quem ipsum bonum in hae siecnm genairc-paratione consimilem, ut quemadmodum ipsum iu loco intelligibili ad intellictam, o ea qua intelligum
tur se habet, se σψe in loco visibili ad visom sababet , G ea qua videntur. Quo pactos Latius expliea : Oculi porro , 'νmies non ad ea 'erauntur quorum eolores diurnm fulgor illuminat, estenditque, sed ad ea quae necturnis radiis atι ivnntην , saca tiant, balucinantnssae, s prope caeri esse videntur.
ae si purus in iliis visus non insit. Sic accidit. Quoties vero ad ea quae sol illorat , perili λ. cernunt, sis. demque 'fis' in Oealis esse visuε apparet. Est ita. Sie G de animo egita. Quando enim illi inhaeνet, in quo veritas o ipsum eas emicat, inrelligit si deornescit M oe intellictum babere videtεν . sed eum ad id fertur quod tenebris est permixtum , qμοd videlicet generatur atque eorrumpitur , eim obtusdituναcies, opinionesque versat varias, ac minis expera
382쪽
Caput primum. De primo ente. 343
esse videtur. Sic apparet. Illud igitur , quod vea itatem illis quae intelliguntur praebet intelligenti vim ad iηtellitendum porrigit, boni laeum esse dicito. . Ex hoc intelligit ut lumen est e necessarium ad veritatem. Quod vero illud lumen non sit pat-tiei patum ab ipso bono in ipso ente primo, sed ipsummet lumen diuinum . quo illustratur. patet, quia est idem cum ipso primo bono, &ab eo non listinguitur realiter. Sed hoc Plato inon exprimit. TERTIA PROPOSITIO. In primo ente
est primum pulchrum. Probatur, quia primum pulchrum vel est in primo uno & bono, vel in primo ente. Atqui non est in primo bono, quia pulchritudinis ratio consiliit in sorma, ut patet ex pulchritudine quae in corporibus apparet : nam pulchritudo in corporibus nascitur ex eo quod forma habet dominium supra materiam. & e conti, turpitudo, quando materia integram formationem non sustinet. unde lumen , quod minus habet de materia , caetera
sensibilia pulchritudine superae , & colores qui secundum locum in sensibilium pulchritudine obtinent, tunc pulchri sunt. elim id quod
est in materia, a sorma superatur praesentia itiminis r Ignis alia elementa pulchritudine sup rat, quia si cum eaeteris clementis conseratur, speciei habet ordinem. At in primo bono nulla forma reperitur, sed omnia sunt in eminentia.
Deinde pulehtitudo consistit in iis quae habene
ordinem ad facultatem cognoscentem, ut pro
383쪽
3 4 DiadeLI. Plat. Pars III. De Mente.
bauimus in prima parte de Propietatibus entis,
ut patet ex sensibilibus : nam tantum illa pul- chra dicuntur, quae ad auditum aut visum pertinent. Atqui ipsum bonum non habet ordi. . nem ad facultatem cognoscentem : est enim
supra intelligibila. Denique , quia pulchrum oritur a primo bono, & se habet ad bonum, sicut splendor ad solem: unde pulchrum vulgbdicitur splendor boni : ac proindo pulchrum non est in bono, sed a bono. Clim igitur primum pulchrum non se in primo bono, sequitur quod sit in primo ente; primu enim pulchrum, clim resplendeat circa bonum , sicut fulgor circa solem, sequitur quod sit in eo quod immediate oritura prims bono: hoc autem est ens primum. Et certe primum ens est prima forma,& primum intelligibile , ac proinde id in quo
primo reperitur pulchritudo. Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Plotinus Enn. s. lib. 8. cap. 9.inquit , pulcrinni quicquam , quod ipsa esse privi. tum foret ' ubi rursuη potest e be egentia , si pulebritudinis essemia careaι dum enim tollitur pulchritudo. assertur essentia. Qqapropter esse ipsum desidὸν abile es , quoniam idem est esbe , atqse pu ebrum; ae vicissim pulcbrum es amabile, quoniam
est oese. Vranni vero utrivi cou a sit. non expedieindagare , clim una sit utriusque natura. Proclus lib. 3. Theol. cap. II. asserit symmetriam veritatem, es pulchritudinem, ex sententia Platonis, in primo mixto reperiri, itaut in ipso mixto' pulchritudo
384쪽
Caput primam. De primo ente. 3 s
pulchritudo formaliter reperiatur, & in bono
tantum c minenter & occulte. Nunc vero , inquit , illud ex dictis es omnino manifestum', cur dicat Socrates si inuenisse istam Trinitatem in ipsius boni vestibulo tam elbe: id enim quad est primo eos, propter ipsam cum bono conmuctionem , hnim Truritatis es ρarticeps, quia illud es omnium entium men- Ihra, o ipsum quod est quia etiam illud ante ipsameus est quod τινὲ bubssit: quia etiam illud bonum soe expetendum, quia per se palchram apparuit. Hyeigitar est prima pulchritudo , σ propter bane inum non solum est ipsermo bonorum causa , bed etiam ipsorum pulcbiorum, ut ait Plato in Epistolis, sed occulte bye s pulchritudo. Et cap. I3. Ipsum quid primo ens, propter symmetriam praecipue sub sit, quae ipsium
vnirincum bono coniungit, ac propter ipsam veritat in primo ens, o ens est o vere ens, propter ipsam pulchritudinem in intelligibili multitudine ordo πpulchritudo primum apparet. v ARTA PRO Pos ITIO. In primoente est vita. Probatur, quia vita consistit in eo quod aliquid se moueat. Nam ut ait D.Thom.
I. pari. qu. 18. art. I. Primo dicimus animal νiuere quando incipit ex sie mainm babere, oe tandiu indicatur animal viuere, quandiu talis motud in eo apparet quaudo vero ex se non habet aliquem mutam , sed mouetur tantisN ab ullo , tune dieitur animal mortuum , per infectam vitae. Ex quo patet quὸd illa proprie sunt viventia , qua stipsa secundum aliquamstediem motus isonent, siue aecipiatur motuo proprie, cui maim dicitur actiq imperfecti ; siue matur ac-
385쪽
cipiatur communiter , prout motus dicitur actus perfecti. Atqui primum ens mouet seipsum : nam primo probauimus primum ens se conuertere ad seipsum , at nota est aliud se conuertere, quam se moliete. Deinde est motus in primoente, ut probauimus; ille vero motus non est ab alio , quia esset primum ens in potentia ;quod enim indiget alio ut sit actu, est in potentia : non est autem primum ens in potentia , ut prcbauimus. Venique post primum immobile , est se movens. Atqui primum ens sequitur immediate post primum immobile ;primum enim mouens immobile, est bonum quod enim mouet ut appetibile , mouet non motum. At primum ens sequitur immediat Θpost primum bonum. Primum ergo ens se moliet; ac proinde cum vit, consistat in eo quod
aliquid se 'moueat , sequitur qu)d in primoente sit vita. .
tonis. Nam certum est in primo ente esse motum , secundum doctrinam Platonis : Est enim Vnum ex quinque generibus, quae esse in primoente stipra probauimus. Certum autem est in doctrina Platonis, homilie motus, vitam intelligi, it patet ex Plotino , Enb. 6. lib. 2. cap. 7. c um , inquit, in .i ima elpistiam inruenerimm , J mul ac vitam , atque ipsa essentio in omni anima siecommunis , sit etiam o vita , vita Atem retusus in Denteirimirum iiiiroduhentes mentem insuper, eiusque
386쪽
1notum in omni ita comm trem ; essentiam verornotum, qui prima vita est, duo genera conitituemus.
Cum igitur secundum doctrinam Platonis. na Itbis, qui est unum e primis generibus entis, in primo ente, & certum sit in doctrina Pla tonis , motum esse litam ; non est dubium quin in primo eme sit vita. Nec obstat quod sint multa entia quae non participant vitam. Nam hoc tantum significat motum distingui formaliter ab essetia,& esse quid illa posserius, ut patet ex Plotino , loco citato : Quamnis enim, inquit, nusn mi, stearare tamen ea licebit, nueniendo non vom, quod unu/n es. foice . ita aliis manifestiui motionem aut vitam ab ipse esse steretam ae si miniis iis ipso vero esse, saltem in umbra ipsiui esse, in eo quod esse aequivoce dicitur. Sicut enim ἱν hominis imagine multa desiunt , praesertim qμod est ρ tisii'mηm, id est, vita ; in rebu/ quae sintis iis ipsius esse est νmbra , ait pote quod eo careat, quod est hi esse poli ranuni, quod es in exemplari or aris cheopo, vita. Nonne igitur bine compertum habe- mi , qdemadmodam: separare liceat trie ab e. ροψ s
Qv INTA PROΡos ITIO. Primum ens
habet potentiam infinitam. Probatur, quia potentia activa primi entis est: ipsummet primum infinitum; probauimus enim supra infinitii quod est unum ex principiis entis , esse potentiam' activam. At potentia, quae est ipsummet primum infinitum, est infinita. Sequitur ergo quod Primum ens habeat potentiam infinitam.
387쪽
3 8 Dialeta. Ptit. Pars III. De Mente.
. Confirmatur, quia illud habet potentiam infinitam , cuius potentia se extendit ad omne ens :, non enim eius 2otentia est determinata. Atqui primi entis potentia se extendit ad omne ens absolute : est enim unitas a qua or illa omnis entium multitudo, cum primum in quolibet genere sit causa & re la caetero
Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Plato enim in Philebo asserit terminum & finem, quae sunt principia innata in primo ente, else ideas omnium, siue sint naturae determinatae, siue sint naturae indeterminatae. Cum igitur nihil sit quod ad haec duo genera non referatur, sequitur quod haec duo principia ad omnia sese extendant. Proclus lib. 7. cap. 7. Seeundum patriam, inquit, I beologiam , cp ipse piatis da. ρs primum principia tonstituit. Socrates igituν in philebo dieit, quὸd Deus eis inius suis oeinfinitatis seu stentator, . per haec omnia entia Miscens , ea produxit beeundum Philolaum ex connexa natura ipsorum finitorum m infinitorum. Et paulbpbst: Omnis unitaι ω integritas , re eammunio ψ- seram entiu e, cor omnes diuisae mensiura , ex primo fine dependenι: Omnis verὸ diuisio, Gr foecunda effectis, m in multitudinem ina progresbia , ab hae maximὸ priueipali infinitione subsit it. Et paulo post : Ex bis duobus prineipiis omnia,vel ad extrema Uque, progressum babent ad issum esse. COROLLARI v M. Ex hoc colligitur primum ens esse virtutem & potentiam prima
388쪽
Caput primum. De primo ente 'unitis & boni. Nam cum secundum doctrinam Platonis , primum unum & bonum producae omnia entia, per illa duo principia , & iam habeamus illa duo principia non habere esse, ni si in primo ente , quatenus constituunt illud tamquam eius principia intrinseca , sequitur quod ipsuin ens ratione finis & infinitatis, ite virtus & potentia primi boni.
immutabile. Probatur, quia quidquid est mi tabile est in potentia: quod enim mutabile est, est in potentia ad id quod permutationem acquirit. At primum ens non est in potentia, sed est purus actus , ut diximus. Secundo , quia 'mutatio oritur ex desectu potentiae : quddenim mutatur non habet virtutem seipsum con- seruandi in suo esse quod iam Labet. At primientis potentia est indeficiens, est enim infinitar Ergo primum ens non est mutationi obnoxium. Confirmatur, quia primum ens est Deus. At proprium Dei est non mutari. 3Hatie Hadie pso positio est secunddm doctrinam Platonis. Plotinus Enn. 2. lib. s. cap. 3.
anquit, tendebant opunia, quo plane consideraremis
quonam pacto in mundo intelligibili. id ipsium quod est in actu, sit dieendum, atque virlim ibi sollim sis
quod dicitur esse actu , an etiam unumquodque sis actus : ae si omnia ibi sunt actus , quanam ratione 'sit ibi, qu.d esse in potentia nominatur. prosem si ibi neque materia est , in qua id ipsum eo istit quoὰ esse dicitur in patentia, neque Elaram aliqui/, quod
389쪽
aso Dialia. Hat. pars III. De Mente.
nun ram si , es futurum, ne uρ permutatur in neque manens σenerat aliud, neque a seipso egrediens tradit alteri, ut issus sit vise, certe non erit illic quod esse dieatur in potentia. SEΡT1MA PRO Posi'TIO. Primo enticolauenit aeternitas. Probatur, quia aeternum
est, cuius es so habet durationem infinitam, cuius esse totum, quod potest esse, simul est desiste olla successione. Natu quod semper est, neque potest dς eo dici quod fuerit aut futurum sit. neque qudd erat,neque quod erit. Ergo eius, duratio est infinita, idque cst totum simul,& sine successione. Si enim duratio eius finita et Iet, & haberet principium aut finem , de eo aliquando verum filisset dicere quuderit, aut
' futurum sit , & posset de eo aliquai do dici quod fuit, quia est amplius, Si reto id quod
est semper iiqn esset simul totum, de eo poterit dici, quod erit di suturum sit, quia una parserit post aliam, Sequitur ergo quod illud quod semper est . habet durationem insubam , totum est simul & sine siccessione. AE ternum . autem est id quω lamyr est, ut patet ex ipso nomine ; uam aeteriam dicitur .iων, quasi vir. At ternum igitur est id cuius esse habet durationem in fiuitam, & cuius esse totum quod pQtest. esse , simul est di e ulla successione. Atqui cise primi entis habet durationem id finitam. sic eius esse totum quod potest esse, simul est& sine ulla successione prioris posterioris. Nδm primum .ςps hiet virtutem infinit dc
390쪽
Caput primum. ne primo ente. 3 3I
non deficientem essendi . quia principium constitiuiuum sui esse est infinitum, quod potetiam activam significat: quod autem habet potentiam & virtutem infinitam essendi , eius esse habet durationem infinitam. Deinde id cuius esse non est totum simul omne quod potest esse, est in potentia, quia quod non est totum simul, est in potentia ad hoc ut habeat unam partem post alteram : primum autem ens non est inpotentia, ut probauimus supra. Sequitur ergoqiiod primi entis esse sit totum simul omne quod potest esse. Cum igitur aeternum sit cuius esse habet durationem infinitam, & Alius esse est totum simul omne quod potest esse, seq1iitur qudd primum ens sit aeternum. Haec propositio est secundum doctrinam Platonis. Pistinus Enn. 3. lib. 7. In primis
naturam aeternitatis asserit honsistere in eo
quod aliquid habeat durationem infinitam,& omite quod potest esse, totum simul existat :cap. r. Cuncta bL. inquit, contemptius contem-llatur aeternitatem, videns certe vitam manentem eodem totum praebens semper babentem , nequensinc
quidem ιοe a quid, postea vero aliud , sed omnia fia,nui, meque nunc quidem altera , poste ius altera, sed xndiurdua piissimo. Vbi sicut in puncta omnia sunt nondum in fluxum pruredientia, sed ibi in eodem. id est, in seipso manente, nec aliquando permutatio, sed in praesenti simper eo sente, quoniam nihil ex eo praeteriit, nihil rurbau in eo fulsrum sit, sed hoc ψμωqκod est , semper existi. Deinde capite tertio