장음표시 사용
51쪽
ia 'FYamen Dialecticae Piatonicae, principia seientiae superioris : Clim ergo scietitia de Eute sit prima inter scientias, eius principia non sunt vota per principia superioris alicuius scientiae, ac proinde nota sunt per se Zelumine naturali intellectus immediate. Atqui scientia quae habet principia per se nota est praestantissima philosophiae pars : Cum ergo scientiade ente habeat principia per se nota,est praesta tissima pals philosophiae. Haec propositio est secundum doctrinam PIa tonis & Aristotelis. Plato 7. de Repub. loquens de hac scientia sub nomine Dialecticae ait: Ergaribi videtur doctrina, πelat apex , esse praposita, nec ulla doctrina ulterior ac eminentior Myeriri , sed hieram dominarum omnium esse finis Plotinus Enn. r.
lib. I. cap. s. unde, inquit, principia hae babea scientiat intellectum forte principia dat perspicua, βqua anima pyyιι accipere. Deinceps verὸ anima eo σαηit , σ diuidit, quousque ad perfectum peruenerit inotellectum : Est enim haee , ut ille ait, puri mum imtelligentiae atque prudentiae De sapientiae. Neeess. igitur es , cum fit habitus praestantissimuι eorum qui sunt in nobis , eirea ens praesaηtissimumqW verbo M
stantisimum procul dabis. Sed nunquid idem philosi pbia . or Dialectica ρbilosiophiae pars prae saηtissima Dialectiea esse videtur. Ubi notandum est quod eam vocat philosophiam tanquam praecipuam eius partem 6e praestantissimam, & dicit habere sua principia, non aliunde quam ab ipso intelle ictu, & versari non solum circa ens, sed
circa id quod est ente superius. . Aristotςles vero
52쪽
.. Metaph. eap. I. dicit principia huius scieniae esse certissima & sine suppositione ulla. Seis undo assignat quaedam uniuersalia principia totissima, vi: Inesse G mn inesso eidem beeunaeumdem impsibile est i impasyibile est arbitrari simul ea-lim esse . no esse: impsibile est simul babere eo rarias opiniones: si aftfirmatio vera est , negatio falsa si negatio vera , a jrmatis falsa. TERTIA PRO pos et Tio. Aliae scientiae tependent ab hac scientia. Nam nemo potesta abere perfectam scientiam, nisi perspecta ha-γeat principia illius. Si enim non sint nota prim: ipia, sed tantum supponantur , non poteriende deduci eognitio certa & euidens. At co- Initio & euidentia principiorum aliarum seieniatum dependet ab hac scientia: nam non sunt tota sine cognitione uniuersalium & primorum irincipiorum. At nullius scientiae principia senemiuersalia & ptima, nisi solius scientiae , quaeaabet obiectum uniuersalissimum, nimirum ens. uemo ergo potest habere aliquam perfectam cientiam sine scientia de Ente, ac proinde e erae scientiae deperulent ab hac scientia. Haec propositio est secundum doctrinam Placonis. Plato 7. de Repub. asserit, nullum posse
labere scientiam , nisi capiat rationem cuius. ibet essentiae. An non , inquit , Dialectieum Oeas, eam qui rationem euis*bet eam essentiat illum
m o sui hanc rammm non babet , quaten- nec sibi, ite alteri potes reiaere rationem , eatenvi intelligen- iam circa Ens habere negabis ' certe non aliter est
licendum. De Bona similitenes iudieandum. Nam
53쪽
1 Examen Dialecticae Platonica,
quicumque Boni cieam ratione de finire non potest , a caeterv omnibis illud distinguens cr tanquam in praelio
per Omvia penetrando, catera cuncta reiicere, nm se
eundum opinionem , sed beeundum substantiam arguens cir refellens, perque bae omnia stabili π incaneussin progressi ratione; hune tu ita lectum, neque Bonum ipsum dices cognoscere, neque aliud quidquam honum rverὸ η si quad forte sit nulaebrum attigerit , opinione potius, qμam scientia illud attingit. Plotinus verbEnn. I. lib. 3. cap. 7. sic ait: Habet enim ρbibbubia alias facultates : nempe Naturam etiam leculatur. auxilium a Dialectica sumens r facultas quoque de moribus, similiter tantemptatur quidem inde adium. git vero habitus'exercitationes, a quibus in habia
οὐ profici cuntur r rationales quoque virtutes habent habitus, π tanquam proprra iam, quae inde ducunt, oec.
Qv ARTA PRO Pos III o. Scientia quae de Ente ut ens. est tractat , non est Theologia
probatur e quia Theologia habet pro obiecto
Deum, & de nulla alia re tractat, nisi per re spectum ad Deum t at scientia quae tractat de Ente vi ens est, non tractat per respectum ad
Deum; immo clim tractat de Deo, hoc agit per respectum ad ens, quatenus nimirum est princupium emis, vel sub ratione ideae boni, sine qua nulla scientia haberi potest. 'Haec proposidio non est secundum doctrinam Arῖstotelis. Nam in metaphysicis totam tracta. tionem de ente restringit ad cognitionem si stantiariam separatatum scilicet intelligetiarum. in quarum prima agnoscit Diuinitatem. Unde illa scientia, ptout liactatur ab Atistotele, me-
54쪽
, Praefatis. 'ito Theologia vocat ut, cum ona quae in ea tactantur , ad Dei cognitionem rςducantur.' ato verb non. instituit peculiarem tractatio-iem de Deo, sed tandum per occinonem in suisialogis passim , quae Proclus redegit in ordinem .ib. i. in Platonis Theologiam. Ipse vero Proclusn opere illo, nihil aliud ex professo agit quam de
Iiuinitate. Nam ut ipse notat lib. I. cap. 2. t Oam suam tractationem in illis libris in tres pares diuidit; in quibus explicat vel axiomata de Pommunes sententias de Diuinitate , quae sunti pud Platonem, ver proprietates eiusdem Diuia itatis , definiens omnia secundum doctrinam latonis, & reducens ad Theologorum hypo-heses. Quod si in illis tractat de Ente & de rimis entibus, hoc facit pet respectum ad Dii initatem praecipuE , ut ostendat modum quomtia, vel unitive progrediuntur 1 Diuinitate. et redduntur per Diuinitatem uniformia & b ii formia. Dialecticam vero quae est de ente, isse di si inctam a doctrina quae est de Deo , osten-lit manifeste eodem capite. Nam ipsam Diale leam dicit, esse dispositionem ad illam doctri- iam percipiendam: His autem omnib- , i 'quit. Uroisin piatonicae Dialemcae partieeps
π meditatvi ilias expertesdina seria , . eorpore π aorporis facultatibuι separatas actiones re intelligenias eupiens ratione conιemplari entia , sangat Undaὸ liuinorum decretorum explicationem amore , quidemirofundo, σe. Et cap. q. postquam de Physica. de ogica & Morali locutus est: Ipsam vero, inquib
55쪽
as Examen Di,lectica natonicae, ἔπι versentem, posteriorevi esse s supplo,dicit Plato'
ipsa scientia-de Deo triditur. Qv INTA PRopos Ir o. Haec scientia non eit Logica, aut facultas quae vulgb, Peripateticis Dialectica nuncupatur. Probatur,de Logica quidem. quia habent distincta objecta. Nam
Logica agit de propositionibus, & argumentationibus , vel instrumentis sciendi: at haec scientia habet pro obiecto ens. Qubd autem non sit facultas quae vulgb Dialectica nuncupatur, probatur, quia haec facultas habet quidem pro obiecto omne ens .sed non tractat de eo nisi prob bilibus argumentis: Unde non numeratur intericientias. Scientia autem illa. de qua agimus. habet quidem pro objecto ens, sed de eo agie non probabilibus argumentis , immδ perveras demonstrationus.. Haec propositio est secundum doctrinam Pla tonis & Aristotelis. Nam hae facultates apud Aristotelein & Platonem distinguuntur 1 scien-' tia de Ente. Aristoteles quidem non vocat scientiam de Ente, Logicam aut Dialecticam , sed Metaphysicam. Ex sententia verb Platonis con-
. stat eum habitum qui est de Ente, ideo esse praestantissimam philosophiae partem, quia est verὰ scientia quae si vingit Q id quod est supremum.
Logicam veto non esse scientiam , probauimus ex doctrina Platonis. in praefatione ad philosophiam Plisonis. Illam vero Dialectieae facultatem omnes fatentur non esse scientiam. s EXTA PRopos Ireto. Scientia de Entemetit. Dialactica appellatur. Prisbax ir , quia .
56쪽
Praefatio. 17zi1m Dialectica dicatur a disserendo, illa scientia irit ex Omnes alias Dialectica appellari debet, it perfectissimus praestantissimus habitus estile vericli de qualibet re per veras demonstrationes. N am si habitus, qui de ente & de qualibet
xe cliu Erit per probabiles tantum rationes, vocatur Dialectica, quamuis sit imperfectus, mutito magis habit tu ille quide ente disserit per veras demonstrationes Dialectica nuncupari debet : At scientia de Ente cli praestantissimus habitus . nam habet ex se immediate ab intellectu sua principia , & se ab errore praeseruat per solam veritatis notitiam, & Logicae dat suas regulas, atque iudicat de illis quae sint conuenientia,qu. ae superfitia, quae necessaria. Haec propositio est secundum doctrinam Platonis : nam scientiam illam vocat Dialecticani T. de Repub. cap. I. non, ait , Dialenticum
Ῥocas eum cini rationem esin libet capit essentiae t Et
Plotintis Enia. r. lib. 3. cap. q. & s. asserit scientiam illam, quae est de Ente, esse Dialecticam &non indigere Logica, ut se praeseruet ab errore, immo iudicare de ipsa Logica : Quaenam es Dia--
inquit, quam opulet etiam pilaribus adbibere ' hi γtique babitus , qui ratione do vnoquoque patest dicere, qn id sit uniιmquodque. Et infra cap.
n notionibus habens emendacium vero sopbismis
accidentis quodam restem cognoscit, alio videlieet hoc inferente: ipsa iudicans ut alienum , cognoscens mendaciam per vera qua possidet, quoties qui 1 .biicit quasi it trater regulam *eritatis. ergo ad propositionem
57쪽
18 EYamen Dialecticae Piatonicis
Ente, squam deinceps Dialecticam vocabimus )habet quatuor partes: prima est de Ente secundum sic : secunda de Bono : tertia de Menter quarta de Anima. Probatur , nam scientia de Ente habet pro objecto ens : primo ergo debet tractare de Ente secundum se : Debet etiam tra- clare de Entibus psimis , quia illa entia conue. niunt cum Ente in ratione formali objecti, petitur enim ratio formalis objecti ab abstractionea materia: at illa Entia habent eandem rationem absit racitionis, sicut enim Ens secundum se abstrahit ab omni materia, ita illa entia abstrahunt amat etia absolute: Haec autem sunt mens& anima , qtlce vere anima est : De Mente non est dubium : De Anima vero certum est . quia est intellectualis. Quod item dcbeat tractare de Bono. probatur, tum quia Bonum est principium entis, tu .ra quia dat lumen Enti, sine quo non esset perfecte intelligibile, & se habet ad Ens sicut iuri men sosis ad colores. Sequitur ergo quod scientia de Ente habet quatuor partes, quarum prima est de Ente: secunda de Bono: tertia de Mente: quarta de Anima. Haec propositio est secundum doctrinam Pla- . tonis. Nam quod pertineat ad scientiam de ente tractare de mente & de anima patet, quia ad scientiam de ente pertinet tractare de ente im- materiali, quia ens immateriale est vere ens secundum doctrinam Platopis, ut constat ex locis
58쪽
citatis. At eertum est ex eadem doctrina Platonis mentem & animam esse entia prorstis immaterialia; ac de mente quidem patet, quia mens
est ens intelligibile , ens autem intex igibile est
abstractum materia. De anima ver b rationali, quae vera anima est, quod sit immaterialis secuniadum doctrinam Platonis probatur , quia secundum doctrinam Platonis Ditiinitas transit ad animam , ut notauit Cyrillus Alexandrinus ex porphyrio , in praefatione librorum contra Iulianum: at Diuinitas abstrahit a materia secundum Platonem, unde quia Natura non abstrahit amateria, id ed Diuinitas non transit ad Naturam: ex quo ortum est illud axioma : Dem Or natura
tonis anima abstrahat 1 materia pertinet ad Dialecticam. Nee obstat quod Plato & Aristoteles tractatum peculiarem instituerint de anima , in Physica , ve patet quia Aristoteles agit de anima in physica, Plato vetd in Timaeo, qui est de natura. Nam anima potest considerari duobus modis, vel secundum se vel prout unitur corporibus : prout secundum se consideratur, ad Metaphy sicam pertinet, prout vero unitur corporibus ad Physicam.
Quod autem ex sententia Platonis ad scientiam de ente pertineat tractare de bono, probatur. Primo, quia pertinet ad scientiam de clate agere de emis principio : Atqui secundunt doctrinam Platonis Bonum est primum entis prin-zipium ut patet ex cap). 12. Elementorum Pro-zli : Omnium , inquit, entiis principium c causa
59쪽
ao Ex imen Diale a Plat. Praefatis. 1
primipna ipsum bonum est. Secundo probatiar lquia ad scientiam de ente pertinet agere cie. eo quod dat enti ita nateriali esse intelligibile. Ee sine quo ens quantii libet immateriale non esset intelligibile: at secundum doctrinam platonis Bonum dat enti immateriali esse intelligibile, in dialogo enim de Repub. dicit solem esse filium boni, quia quemadmodum ipsum boniuri
in loeo intelligibili ad intellectum 3t ad ea quae intelliguntur te habet , sic & sol in loco visibili
ad visum, ad ea quae videntur; & coneludens, Illua itftur, inquit, quod veritatem illis qua intellia guntur praebet , cy' intelligenti vim ad intelligendisipdirritit boni ideam eJo dicito, scientia cr veritatis . quae per intellictum perciρitur, cuissem'. Patet igitur
quod ex sententia Platonis pertinet ad Dialecti eam quae est scientia de ente tractare de meniare . de anima, & de bono, & quia tractatio de principio entis praecedere debes tractationem de mente de anima, tractatio vero de ente 'praesupponitur absolute; Ideo metito Dialecti ea secundum doctrinam Platonis diuiditur inquatuor partes quarum prima est de ente secundum se, secunda de principio entis, tertia demente, quatia de anima
60쪽
qaec pars continet sex Capita : I. De natura Entis. II. De principiis Entis. III. De generibus Entis. I V. De proprietatibus. V. De gradibus. VI. De causis.
3 Eme est esentia, motus aentitas, alteritas. Quae pertinent ad eonstitutionem Entis, nee οὐ lanteιπι peris Diovi. platura Entis non consipit in aliquo uno indi ui sibili. RIMA PRO pos ITIO. In omni Ente reperitur essentia. Probatut primo, quia in quolibet ente est ali.
quid quod est per se: Ens enim pro priὸ est id quod est, non quod inest: uod autem est , & non inest. est per se.