장음표시 사용
261쪽
tisicu,& multos alios in secit suo ueneno:parci enim differt a schismate eius sentetia de authoritate papae Itepotest argui . Vel enimJeges cocilii exes te sunt a papa,vel non. Si n5 sunt, ergo non obstante quocunque decreto papa poterit dispensare. Si sunt exepis, ergo etiami non abiecerint decretum tale,crunt exem'
latae,&papano poterit dispesare. Probat, quia leges diuitas sunt exempte ab humana iurisdi Aione etianas nunquam sit prohibita dispensatio,tamen nulla potestas humana p otest in illis dispensare:&episcopus non potest dispesa te in legibus papae,quia est in serio nec opus est alia prohibitione.Et profecto si ita est concilium supra papam, scut supra episcopos,
oportet dare aliquam rationem quare episc rus non potest dispensare in statutis conciliorum,& potest papa.Panormi.in tractatu de cocii.Basilien. numero i8 contendit, quod papa an iis quae pertinent ad dutem,& generale statu ecclesiae, non potest contra statuta conciuliorum uenire.citat ad hoc Archidia in e sic O. l. in quo cap.dicit Gregorius se sciscipere quatitor concilia principalia,scutiancti Euagelii quatuor libros:ex quo arguit,quod sicut papa nihil potest immutare circa contemta in Euagelio,ita nec circa decreta cociliorii.
262쪽
pradictis uidentur omnia relicta in arbitrium unius hominis non confirmati in gratia, sed qui potest & errare,& peccare:ideo oportet inuenire aliquod remedium ad obviandum huic lato periculo,ut ideo sit sexta propositio, Papa dis elando in legibus & decretis ta cocilioru,quam alioru Potiscum,potest errare,&grauiter peccare.Vtina liceret dubitare de hac coclusione.sed uidemus quotidie a Romana curiata largas,imo omnino dis lutas dispes ationes protestas,ut orbis serre no possit, nec solii in scandalu pusillorii, sed maior v. Sed hec patebit clarius ex qu*stionibus sequentibus.7 Erit ergo septima propositio,N5' licet paps dispesare in legit, ' et decretis cocilioru pro
suo arbitrio,& sine causi rationabili, etia ubi nihil cotinent iuris diuini. Probat, Quia leges humanae & cocilioru maxime sunt necessariae ad gubernatione &administratione ecclesiae: ita ut sine illis nec ius ude diuinu seruari possit Ergo si papa per irrationabiles & temera rias disposati oes tollat uel omnino, uel ex magna parte legit obseruatione: hoc necesse est,ut
iurgat in detrimetu magnu ecclesie . ergo nopotest hoc papa facere sine graui peccato.Antecedes aut e patet, Si quis imaginet ecclesia sine legit,' humanis,intelliget proscctὁ magna cofusione& inordinatione, scilicet hii debit nullo pacto conare,nec side,nec religione Chri stianam
263쪽
DE POTEsTATEstianam.cum enim de iure diuino non sit determinatum tepus ad susceptionem sacrametorum, & de consessione , α eucharistia , imo baptismo , item nec ratio sacriscii, & totius cultus diuini nulla ratio administrationis defendi posset in ecclesia stibiatis legibus humanis, d esset intolerabilis deformitas , si quilibet uiueret suo arbitrio, etiam inter terminos
iuris diuini. Et confirmatur, Quia non funx minus . necessariae Jeges ad administrationem ecclesiae, quam ciuitatis sed res publica,siue ciuitas, non potest esse sine legibus humanis,ut constat:ergo nec ecclesia.Nec sine causa Pau-Rom lus ad Roma.13.inquit, quod qui legibus hi .n, Inanis resistunt,damnationem sibi acquirunt. Et se Isidorus dicit,Factae sitiit leges,ut earu i . metu humana coerceretur audacia,tutaq; esset inter improbos innocentia.Et Aristo.1. Rh thori. st melius est omnia ordinari lege,qQm dimittere iudicum arbitrio. Secundo probatur, Quia si leges debent seri pro bono com- .muni debet enim lex nullo priuato commodo, sed pro utilitate omnium conscribi. c. erit autem lex.ε.Lut ait Isidorus ita etiam dispei
satio,quae est quas lex quaedam , debet habere rationem boni communis , alias erit dissipatio,& non dispensatio.Tertio, lis dispens tio esset in iniuriam alioru:ergo non est licit . Antecedens patet,quia una conditio legis est,. quod spi
264쪽
pApAE ET coN cILII. a tquod sit aequalis,no autem esset aequalis,si sine causa rationabili aliquis eximeretur a lege, alii aute lege premiaretur: quod sit per temerarias& uoluntarias dispensationes. ergo illud aest illicitu.C5firmatur, alaia lex uel est ipsum. ius, vel . ius est enectus legis unde&secudum diuersas leges dicitur ius naturale, ciuile,canoni .sed ius,&aequum, siue squale, idem est ergo oportet omnino, quod lex sit aequalis. Et confirmatur hoc, Quia si in principio legis sne causa rationabili citeris omnibus paribus legislator imponeret legem aliquibus,alios autem eximeret:faceret illis iniuri .ergo eaderatione, imo multo magis post legem latam. Quarto Non licet pate di eniarem propriis legibus sine rationabili causa, ergo nec in legibus concilii.Antecedens patet, Quia non potest ipse eximere alios.Assiamptum probatur,
Quia dato, quod princeps non si subditus suis legibus quatum ad poenam,uel quantum
ad uim coactivam,tcnetur tame quantum ad uim directivam,& in foro consciolatiae tenetur uiuereiecudum illas.quia ut dicitur extra. corist. p.cuin omnes. quod quisque iuris in alterum statuit,ipse debet uti eo.Et Sapien. tis dicit authoritas, Patere legem, quam ipse tui . de Maus .ar. improperanti' solbae D. ,3
a dicunt, & non saciunt: &quod aliis onera grauia imponunt, ipsi au
265쪽
-a ' Da poTEsTArg TD. tem nolunt digito inquere.unde & s.Tho.1r q. .ar. .ad 3. dicit 2 quavium ad dei iudiciu princeps non est a lege solutus.Et hoc non solum est uerum ratione scandali, uel quia esset causa infirmitatis legum: sed de per se.saceret enim iniuria aliis,cum ipse princeps est membrum rei publicae.Facit enim iniuriam non si rendo partem oneris sine iusta causa .lex autedigna uox.C.de legib. ubi dicitur,quo d princeps no tenetur sitis legibus.intelligitur quantum ad uim coactivam.
Octava propositio,Multo minus poterit
abrogare sine rationabili causa decreta concialitasta patet,quia magis est abrogare, quam dispensare:imo ex hoc iterum fingit argi mentsi pro septima conclusione. Quia non licet papa: abrogare,ergo nec ita passim & sine rationabili causa licet dispensare.Antecedens est notum apud omnes,maximὸ illa decreta, quae spectat ad uniuersalem statum ecclesiae, uel ad bonam' administrationem religionis,& momin ecclesia.Nullus enim concedere quin papa grauiter delinqueret,s derogaret omnino legib'de gradibus prohibitis ad matrimoniti. Item de irregularitatibus,ut de bigamia,& de homicidio.Probatur autem consequentia clare.
. Quia si passim cu omnibus petentibus dispen- saret,iam nullus esset enectus legis, & frustra
266쪽
pAPAE ET coNcILII. Halata esset lex.Quid enim iuuasset pxohibuista, bigamosa sacerdotio, si omnos bigami, qui uolunt,promouentur ' &similiter homicidi Lex enim Iata est,ut ita non serent, no ut si rent cum licentia.& ideo si quis aduertat, intelliget esse peruersissimam licentiam istarum dispensationum.Nam legum natura haec est, ut regulariter quidem, & ut in plurimum lex obseritetur: dispensatio autem fiat raro , in casibus peculiaribus. est enim,ut doctores omnes dicut,dispes alio quasi qu da interpretatio
iuris in casibus,quos legislator uidere no potuit.Per istas autem dispensationes si omni- .no contrario modo, ut lex quidem quam rarissime seruetur,dispensatio autem sat regularis,ut in plurimum. Nullus enim est, qui uelit contrahere cum consanguinitate, qui non obtineat dispensationem : nec bigamus uult promoueri, qui non di spensetur, nec etiam nomicida,aut saltem mutilator. Et ita de aliis
pene legibus omnibus postiliis . Itam si quis
non cotrahit cu consanguinea , no est ratione
legis,sed quia non cupit, uel non placet Et si quis consideret, intelliget, 2 ii tollatur lex de
267쪽
DE POTEsT A TE. 3e pauper iliquis, qui non sabet unde positidi ipensationem pio curare , quod iterum estilia species iniuri ,ut pauperes excludatur, li- alites admittant, nulla alia causa posita. Atque adeo se tuerae 8.conclusones, ut cate. . in apologia de potestate papae dicit, quod no. Dium decreta concilii generalis, sed nec pro- itinctuti apa potest licite abrogare, aut supereis dispensare, sine rationabili causa. ubi etiatehet , quod decreta concilii obligant papam in foro conscientia .cui in hac parte eo magis credendum est, quia fuit semper sautor & studiosiis potestatis pontificiae, quam etiam eo. tempore tinctum concilium defendit.Et istae
ue Nona propositio, Aliqua ' lex etiam post titia eos set esse in ecclesia,& sorte aliqua tales
. sim'n quibus expediret ut nunqua dispens retur. Probatur, Quia sui dictum est ius diui- tilina aut nullo modo,aut uix obseritari potest ,Σ sne aliqu bus legibus. humanis . ergo aliquae leges human aestinitam utiles,imo pene necessaris ad obseruatione Christianae religionis, ut uniti alis tib eluatio illaru st ital de vitilis' ecclesiae, di
268쪽
. ecclesiae.&econtrario etia si est quado uideat dispensitio rationabilis, tamen mulio utilior esset iviolabilis obseruatio legis quam ut aperiatur ianua ad dispensationes. Exemplum est de statuto, capit.omnis utri u squq se is de poenitentia &remissione quod licet sit de ii re diuino quantum ad confestionem,&sommuni nem tamen quantum ad tempus es ἐς iure postiuo: no est dubium quin melius sit, quod nunquam in eo disponsetur. Quia sis mel detur locus dispens uioni, & relinquatur arbitrio humano iudicare an si callia ratio bilis dispen findi per ambit onem principum, aut gratia , aut improbitatem hominum,multiplicabuntur dispensationes cum m gno pe riculo, non solum iuris humani,sed etiam diuini. Multae aliae leges possent dari tales Consi
matur, inita etiam se offerunt casus, in quibus videretur etiam conueniens, ut in lege diuinad spensaretur, ut quod aliquis relinqueret prima in uxorem,& insiret ad secundam ad pace regni,vel Limiliar,uel haberet duas hiel mλtiretur pro aliqua in gna utilitate & t mennec Deus dispensat uia qua, uec reliquit in e
clesia potestatem dispensandi ut upra disectum est. nimirum simima sapientia com ii
et iligeret mattis dotrimo0 tum sequuturum,
semel data licentia dispensandi , quam bo-
269쪽
satione etiam alias rationabili ec solum hoc est uerum ex iure diuino naturali,sed etiam de Hure diuino postiuomunquam enim in ueteri testamento dispensatum est,ut quis com deret carnes suillas,nec alia uetita in lege,nec in quocunque mandato totius legis: nec in noua lege,ut aliquis non baptiZaretur aut cos teretur,cum tamen possunt praetendi causae apparentiores ad dispensandum, quam saepe
sat pro legibus humanis.Certe nisi Christus
optime prouidisset expedire ecclesiae suae, ut nunquam in talibus legibus dispensaretur,r
liquisset potestatem dispensanai. nescio quis
reprehendisset, tamen uiri sapientes laudant Cnarius enses,qui insita abstinentia carnium nunquam dispensant,non obstante quacunque occasione,aut periculo. Si enim seruet in ciperent dispesari,maior esset,seu latius se ex tenderet dispensatio, tuam obseruatio. Simialiter profecto est in aliquibus legibus hum
riis,in quibus sanctius esset nunquam dispensare, quam illarum rigorem sectere per dispensationem. Sed dicunt,quod contingunt alia quando casus mapnae necessitatis, ubi sequa- tui magnum periculum nisi dispensetur Respondetur primo, Aliquae sitiat leges, qui bus nunquam sequi potest tale inconueniens,
270쪽
nis.mala enim non sequuntur ex Obseruatione bonarum legum,sea ex distensatione sit ru. Secundo,Etiam minus malum esset illud, quam dare occasiionem ad infirmadas&uiolandas leges necessarias ad conseruationem religionis.Et praeterea cum dicimus ncquaesedispensandum,non excludimus unum casum qui sorte posset colingore in mille annis,sua' do scilicet sequςretur aliquod magnum scandalum: tunc enim merito posset dispensari, dummodo hoc esset lege cautum,ne relinqueretur arbitrio humano.Vtina eligerentur aliquae leges grauiores,& concernentes uniue salem statum eccclesiae,& magis necessariae ad gubernationem eius,& reserinationes moxum, in quibus nullus esset locus dispensationi.In quocunque enim casu praeserendum est bonum commune bono priuato, quod per dispesationem praetenditur sed manerent m- .
uiolabiles sicut diuin , si nec per papa nec pςrcocilium dispensaretur. Decima propositio, Si ex usu,& experiἴtia, aut prouidelia intelligeretur,u, s dispesaretur in aliqua lege ecclesiastica, uergeret in perna ciem, aut graue damnii ecclesiae,& religionii: conciliu possct hoc declarare,& determinare,&etia statuere,ut in tali lege n in quam disperet . Li crux.Hec pro batur, Quia declararς qui deni' θ certum