장음표시 사용
281쪽
xst D s POTEsTATE litatem ecclesiae.&12. q. 97 .articu. . quod qui dispensat, non habens intentione ad bonum commilne,ins delis est.ex quo patet, quod in dispensationibus non est legitima causa, quae solum respicit priuatam utilitatem,& specialiter personae priuatae, sed debet potius habere resipoetu, an talis dispesatiouer gat in bonum
commune, uel econtrario. Vnὸe cum aliquaelestes sns ita graues, ita necessariae ad bonam gubernationem,& statum ecclesiae: si tunc contingat castis,ubi dispes alio uideatur si ration
bilis,melius Gnt ut non dispesaretur,etia ubi non esset gis ensatio prohibita,ut praesuppo nimus in ista propositione iaTxeplum est clatum si ista lex, quδd filii clericorum non sii ccedant parentibus in beneficiis,iudicatur esse necessaria in ecclesia: dato quὁd sit aliquis talis si ius ita dotatus omni uirtute,& doctrina, ut omnino expediret ut succederet patri, & nullus alius sit ita idoneus,& possit hoc seri non solium sine omni scandalo , sed etiam ad gra-
tiam totius populum elius esset,ut non dispensaretur icum tali, ut tollatur spes aliis procurandi tales dispensitiones .Et demum cum ex duo' bus malis minus sit eligendum , ut in decretis: 13. d. duo mala.& Aristot.libro sexto Topico dato quod non dispensaret: in aliquibus casi bus, esset malum tamen, cum hecesse si, uel
282쪽
incidere in hoc malum,uel per hanc occasionem uenire in maius malum, scilicet desolationem,& corruptionem legum necessaria rum melius est tolerare hoc primum malum, ut etiam cum aliquo detrimento nunquam
dispensetur, qui ut permissa licentia dispensandi, sat pernicies morum & legum. Si quis
obiiciat, quod huiusmodi decretum esset omnino nouum,& nunquam simile sectum in aliquo concilio oecumenico, ubi tamen fuerunt patres sapientissimi : ergo nullo modo debet praesumi hoc inceptu in nouo concilio, quod certe ut sit celeberrimum, nunquam superabit authoritatem & maiestatem illorum antiquorum patrum. Ad hoc respondetur distinguen do tempora,ut dicunt Iuristat, & concordando iura. Tempore conciliorum antiquorum erant pontifices similes patribus cociliorum, quod ad retinendum, &inuocandum ab immoderata & effusa licentia dispen sandi non erat opus huiusmodi decreto : imo si bene re- iuoluuntur iura&historiae apud antiquos patres,non pretes umebat pontifices decreta cociliorum ita faciliter &passim dispesare, sed tanqua oracula diuina obseruabat nec iam no ita temere, sed fortasse nec semel dispensabant contra statuta conciliorum, maximo circa leges graues. &paulatim ad hanc intemperan T 2 tiam
283쪽
DE POTEsTATEtiam dispensationum deuentum est,&ad hue
talem statum, ubi nec mala nostra, nec remedia pati possiimus,& ideo necesse est aliam rationem excogitare ad conseruandas leges.Da mihi Clementes,Linos, Sylvestros,& omnia permittam arbitrio eorum. Sed ut nihil grauius dicatur in recentiores Pontifices, certe multis partibus sunt priscis illis inferiores.Et hoc de ia.propositione. Decimatertia propositio, Tale decretu nodeberet apponi in multis legibus,sed solii in paucis,hisque grauissimis,& ualde necessariisHqc patet:primo, quia cum papa sit passor uniuersalis,no debet limitari eius authoritas sine urgenti necessitate, alias seret ei iniuria. Items hoc extenderetur ad multas lege hoc iteruposset uergere in impedimentum administra tionis Ecclesiae, quia dispensationes aliquando simi necessaris,ut dictum est.Item esset occasio,ut sub illo praetextu papa cotemneretur laquam haberet manus ligatas, & siimerent licentiam aliqui ad rebellandum contra eum. Et tande hoc non debet feri,nis solum in aliqua lege ita necessaria,ut ex eius dispesatione immineret magna pernicies ecclesae. Sed re ' ' stat magnu dubium,facto tali decreto,utru si illo non ob stante papa dispensaret,teneret factum,dato quod male faceret.
Sit decima quarta propositio, Tale decretia
284쪽
PAPAE ET CON cILII. ut non sacit de per se, quod papano possit dispe-sare, sed solum quod non liceat. Probatur I.ut
probatum fuit supra q. 3. .& s.cum potestas papae non sita concilio ted a Christo, concilium non potest coarctare authoritatem papalem, aut limitare ergo si positi dispensare inetali decreto posset etiam illo posito Iss quia cui supra probatum est concilium nihil potest quin papa illud possit,sed concilium posset dispensare no obstante proprio decreto e go etiam papa.Item si illud decretum seret ab uno semino pontifice, alius sequens posset dispensare, quia par in parem non habet imp rium: sed non habet maiorem authoritatem a concilio quam a papa,ut stipra probatum est. Et SVluest in uerbo papa.f.r .dicit secundum mentem S. Tho. quod papa potest etiam sine causa dispensare in omni iure postiuo,& etiaillud irritare.Itaque si irritaret, de facto nulla essent,sed irrita sed in hoc peccaret de quocunque statuto concilii,ut probat glossa r. in cap. tibi periculum. g. hoc sancto concilio. de electione. de quo Panormita.in c. signiscasti. de electione.& Iohan. Andreas & alii. Suppono autem , quod ualeat ista consequentia, Si papa male dispensat,ergo pon ualet illa di- spensatio . Si enim sine causa dispensaret in
gradibus prohibitis ad matrimonium de iurex s postitio,
285쪽
-ι NE POTEsTATE positulo, dispentio teneret,& matrimonium sic contractum esset ualidum.Nec tame uolo
dicere quod omnis dispensatio papae etiam in iure positivo ualeat: sed dico, quoci si non ualet lioc,aliunde est,& non solum ratione iuris positi iii,ut insta dicemus,scilicet siue papa sit sit 'ra ncilium, siue econtrario. ergo snon obsti me tali decreto adhuc papa potest disposaro,inqt o saluatur ista superioritas concilii sepra papa'Respondeo, Satis est ad hoc, quod papa tenetur,& male faceret contraueniendo decretu con cilii. Vel sorte di ceretur, quod papa n0s pol est tollere talem legem,&irritare, si concilium prohibeat, sed potest dispensare: . 'sitan'βnente tali lege,spectat ad eum omnis adus iurisdictionis in ecclesia.itaque s papa contra decretum concilii institueret puerum in episcop una, talis re itera esset episcopus,&haberet iurisdustionem. ii ' Decima quinta propositio, Eodem modo siseit papa pecςaret dispensans contra tale de elusetiam peccaret petens dispensationem, aut utens illa. Pi 'batur primo, auia colentit, imo eo ipsi operatur peccato alterius:& nu solum qui male faciut, digni sitiit morte, sed qui
consentiunt facientibus, ad Roma.I.ltem ille est occasio talorum maloru, quae ex huiusmodi disponsati nibus sequuntur,ut iupra Osicu o spinest.
286쪽
PAPAE ET cONCILII. sem estntem etiam faciunt iniuriam aliis, si eximant sie a lege. Quemadmodum si rex exigeret tributu ab aliquibus ciuitatibus,& eximeret alias sine causis: non solum rex peccaret, sed etiam ciuitas illa, quod non suo iret partem oneris.Non tamen uolo dicere, quod si papa mortaliter peccat dispensando irrationabiliter, quod etiam dispensatus utens dispensatio peccat. sed nolo recipere uniuersaliter conclusionem Panormita.& aliorum in c. non est.deuoto.quod dispensatus a papa in quocunque iure postiuo , etiam sine causa, quod est timius in conscientia. Quae tamen potest esse ii ra, si intelligatur, quod est tutus, hoc est, quod factum per illam tenet. Etiam in conscientia non est uniuersaliter uera, si intelli gatur, quod talis sine peccato potest illa uxi, ut si di sipensetur cum facerdote,ut ducat uxorem:&probatur, quod ut supra argueba papa
peccaret dispensans secum sine civica legitima, quia in foro coscientis tenetur sitis legibus.ergo no potest eximere alio plus quam seipstim quin peccet Vnde & ipsemet Panoricostςtur, quod dispesatus ad plura benescia sine causa,
non est tutus in conscientia .Et ita Ioha . And. tenet in c. de multa .de prael, .consormiter ad S. Tho. quotlib. 9.q. 7.licet hoc etia non solli uideatur cotra ius positi uti,sed cotra ius natura te tame cotra questio ne arguitur, uia si papa. x 4 omnino
287쪽
rc DE POTEsTATE omnino irritaret aliquod ius positiuum, & pne causa,& irratio nasi liter faceret, non peccaret qui postea non seruaret tale ius,ergo etiamsi dispensat in illo, quia dispensatio est relax tio iuris circa istu, sicut irritatio circa omnes. Antecedens patet, quia certe si papa tolleret abstinetia carniu in seria sexta,nuli' peccaret, s uesceret carnibus illis dieb', nec si tollat iura de impedimentis matrimonii .Respondeo concedendo antecedens, quia reuera nullus manet titulus obligationis, quia nec iure diuino, nec positivo.& nego consequentiam:& ratio est, quia manente iure in ordine ad alios, irrationabiliter facit, qui non uiuit aequali iure eum aliis: atque ideo no omnino caret culpa, licet sepe excluetur a mortali. Sed restat graue dubium, si silmmus Pontifex dispensat in tali statuto non obstante tali decreto prohibente, utrum siti, diti,ad quos spectat recipere,& parere tali dispensationi,teneatur.uerbi gratia, s statuitur in concilio, quod nullus ante aetatem uiginti annorum possit habere benesciucuratum,&in hoc nunquam dispensetur, dispensat papa cum puero, non sὀldm cotra d cretum concilii, sed etiam sine alia rationabili causa, an parochia teneatur recipere illum , &dare illi decimas. Pro examinatione dubii est notandum, quod dispensationes Ponti scis sunt in duplici disterentia. Quaedam sunt omnino
288쪽
PAPAE ΕΤ cON cI LII. assnino gratiosis, gratiosas uoco, quae spectat solum ad gratia id est, beneficium dispensati, nec faciut adcommodum uel incommodum alio rum,ut dispensatio in ieiuniis,&abstinentiis,& aetate ordinandorum, in impedimentis matrimonii,&similibus.& in lauiusmodi non est lociis dubii, quia solum spectat ad ipsum dispensatio .Et tenet factum. Aliς vat di ipensationes, quae possunt spectare ad commodum aliorum, uel ad detrimetum aliorum,ut in exemplo posito , quod aliquis puer sit parochiis istorum, quod habeat benescium& decimas sine residentia , quod recipiat fructiis praebendae non seruiens,quὁd unus habeat uiginti beneficia. Ista enim simi huiusmodi , quae multum spectant ad iura communia, commoda,uel incommoda aliorum, & de huiusmodi uertitur in dubium , nec est sicilis disputatio. Sed dicam, nihil omnino asserendo, sed proponendo solum quae uidentur probabiliora esse.
i, ' Decima sexta propositio, Non 'spectat ad subditos determinare, aut examinare , quid possit papa,aut quid non possit, & quomodo teneantur parere,vel non. Probatur, Quia sacrilegium est disputare de potentia principis&praecipue Papae.17. quaest. q. g.committitur.&sequen. Secundo, Quia hoc ipsum determinare qus sit potestas spiritualis alicuius,est iu-
289쪽
DE POTEsTATErisdictio,& est pars gubernationis, quae non spectat ad subditos, saltem erga superiores. ergo hoc non conuenit illis. Tertio, Quia pro lecto hoc esset in turbationem & dissolutio nem Ecclesiasticae hierarchice,& authoritatis,
si quilibet post et dicere,Papa non potest: &hoc modo eximeret se amandatis papae esset manissestum nutrimentum inobedientiar,& schisiatum,& hereseum. Imo liinc natae sunt haereses, ut ait Cypria.' sacerdoti Dei, uel papae non obeditur, ted quilibet audet di cere, quod Papa malefacit, & q, no potest facere:& ideo si papa errarct, melius csset ut in omnibus illis pareat, qua per hoc, si unus habeat licentiam non parendi papae in uno casu: sorsan rationabiliter daret occasionem ut alii, , non pareant etiam in iustis & honestis.' Decimaseptima propositio,N5' semper madatum papae,aut dispensatio obligat subdi tos ad parendum. Nec loquor hic in casu, ' Papa aliquid praecipiat manifeste cotra ius diuinu:
hoc enim forte nunqua coxinget,nec coligit,
nec citet dubi si V non esset parendu . S.ed extra tale castim probatur prim ὁ,Papa no habet maiorem potestate ad dispensandu, quam ad fere
dum leges: sed si ferret legem iniqua, & iniu-Bam,alias intolerabile,&ualde graue, subditino tenerent parere. ergo nec etiam si dispens
tio sit huiusmodi. Antecedes patet, a ita, sicut
290쪽
subditos in foro conscientiae nisi sit iusta: ad hoc autem Q sit iusta,rcquiruntur tria, primu potestas in ferete, deinde finis, scilicet propter
bonum commune, postremo forma, ut secundu aequalitate proportionis imponat subditis
leges no onerosas .Et econtrario sunt in iusis,
uel ubi deest authoritas, uel cum pr ses imp Onit Onera subditis non pertinentia ad utilitate communem, sed magis pro propria como ditate, uel cupiditate,uel gloria, uel etiam aliorum priuatorii , uel etia ex sorma,cum inaequaliter Onera dispensantur, etiam si ordinentur ad bonum comune, uel ctiam si sacit contra ius di uinum. Et ex quacunque causa lex si iniusta, non obligat, inquit sandi. Tho. in foro conscientiar, nisi sorte propter scandalum uitan dum. Quia, sicut Augusti. in libr. de libero at bitrio ait , lex esse non uidetur , quae iusta non fuerit.crgo ii Papa legem aliquam inii fiam saceret ex alioua praedio rum causarum, non tenerentur subditi parere.ergo nec si dispensatio esset i mulla ex aliqua tali causa quia non potest magis grauare subditos per dispensationem, quam per leges. Et quod non solum intclligat ianimis Thomas, quando te ges sunt contra ius diuinum, patet illic, quia 'u tuor causas ponit,unde potest esse iniu-sia:m quarta est, si sit contra ius diuinum,