장음표시 사용
391쪽
DO DE INDIs INsVLANI s. bono communi uellent habere principe Christianum, credo quod possent eligere, aliis inuitis, etia relinquendo alios dominos insidelesta dico st possent eligere principem , non ilim sibi, sed toti reipub. sicut & Galli pro bono suae reipublicae mutauerunt principes,& ablato regno a Childerico,tradideriit Pipino, Caroli magni patri: quam mutationem Zacharias pontifex comprobauit.& hic potest poni. sextus titulus. x' Alius titulus causi ' socioru & amicorum. Clim enim ipsi barbari inter se gerant aliqua-do legitima bella,& pars, quae iniuriam passa est,&libet contrariae bellum inferre,potest accersere Hispanos in auxilium, &praemia uictoris illis communicare,ut se tur secisse Talcalthedani contra Mexicanos, qui cum Hispanis composuerunt, ut eos iuuarent ad debellandos Mexicanos haberent autem quicquid iure belli ad eos spectare poterat. Quod enim haec sit causa iusta belli pro sociis & amicis, nocitus dubium,ut etiam declarat Caieta. secunda. secundae,q. .articu.I.Quia aeque potes respublica aduocare extraneos ad uindicadumi pi-
micos contra extraneos malefactores. Et con
firmatur , Quia profecto hac maxime ratione Romani dilatauerunt imperi u suum, dum sci- Iicet sociis atque amicis auxilia prς stabant, &ea occasione iusta bella suscipientes, iure belli
392쪽
DE INDIs Iris V LANIL 3 rin possessionem nouarum prouinciarum ueniebant.& tamen imperiti Romanum approbatur laqua legitimum a beato Aug. libro.i 3. AUM.
de ciuita Dei,&a S.Tho. opusculo a a.& Syl- .rio. uest.Constantinum magnum pro imperatore ἔ, Uhabuit,& Ambrosus Theodosium.Nouid xur autem quo alio iuridico titul uenerint φ Romani in possessionem orbis, nisi iure belli,
cuius maximae occasiones suertit defensio ,&uindicatio sociorum Sicut & Abraham ad uindicandum regem Salem, & alios reges qui cum eo scedus percusserant, dimicauit contra quatuor reges illius regionis.Genes I . a qui- Gene. t bus ipse nullam iniuriam accepit.Et iste uidentur septimus & ultimus titulus,quo potuerui, aut possent uenire barbari in possessionem dominium Hispanorti, eorumque prouincia.
. Alius titulus posset non quidem asseri, sed
reuocari in disputatione,& uideri aliquibus legitimus. Dequo ego nihil affirmare audeo, sed nec omnino condemnare:&est talis, Bai bari enim isti, licet ut stipra dictum est, non omnino sint amentes,tamen etiam parum distant ab amentibus:ita uidetur,u no sint idonei ad constituendam uel administrandam legitimam rem publicam etiam inter terminos humanos,& ciuiles. Vnde nec habent leges
ςOnuenietes,neque magistratus, imo nςc suntiatis idonei ad gubernandumem familiarem: A a unde
393쪽
D: DE INDIS IN IVLANI Londe etiam carent &literis,&artibus, non sis tum liberalibus,sed etiam mechanicis,& agri cultura diligenti,& opiscibus,&multis aliis rebus commodis, imo necessariis ad usus hvinanos.Posset ergo quis dicere, quod pro utilitate eorum possent principes Hispani accipere administrationem illorum, & constituere
illis per oppida praesectos , & gubernatores:
imo quia semper manet ista causa constitit ore etiam illis nouos dominos , dumodo constaret hoc illis expedire.Hoc inquam posset suaderi,quia si omnes erant amentes,no dubium est quin hoc esset non solum licitum, sed conuenientissimum: imo tenerentur ad hoc principes, sicui; si omnino essent insantes. Sed uidetuν quantum ad hoc eadem ratio de illis, &de ametibus,quia nihil,aut paulo plus ualent ad gubernandum seipsos quam amentes rimo quam ipse serrae & bestiae, nec mitiori cibo quam serae, nec pene meliori utuntur: ergo eo de modo postent tradi ad gubernationem sapienti orum .Et confirmitur hoc appareter Nam si fortuna aliqua omnes adulti perirent apud illos, & manerent pueri, & adolescen lex habentes quidem aliqualom usum rationi sed intra annos pueritiae,& pubertatis: uidetur profecto, possent principes recipere curam illorti,& gubernare illos qua diti euentin tali statu. 2-s hoc admittit tir uidetur cor
394쪽
DE INDIs r MyvLANrgie non negandum, quin idem seri posset circa barbaros stipposita hebetudine, quam de illis
reserunt, 'ui apud eos suerunt,quae multo maior est, quam apud alias nationes si in pueris&adolescentibus .Et certe hoc posset fundari in praecepto charitatis, cum illi stat proximi 'nostri,& teneamur bona illorii curare. & hoc ut dixi sit sine assertione propositum,& etiaciim illa limitatione,ut sani propter bona, &utilitatem eorum,& non tantum ad quaestum Hispanorum, barbaris in omnibus uel nihil melius uel peius habentibus, quam prius habebant.In hoc enim est totum periculum animarum,&salutis:&ad hoc posset etiam prodesse
illud,quod supra dimim est quod aliqui sunt
natura serui: nam tales uidetur omnes isti ba
bari, & sic possent ex parte gubernari ut serui. Sed ex tota disputatione uidetur sequi, quod si cessarent omnes isti tituli, ita quod barbari nullam rationem iusti belli darent, nec uellet habere Hispanos principes, Scc. quod cessaret
tota illa peregrinatio,& comercium cum magna iactura Hispanorum, & etiam prouentus principum magnum detrim&um acciperent, quod non esset serendum . Respondetur pri
mo, Commercium non oporteret ut cessaret,
quia ut iam declaratu est, multa sunt apud barbaros,quibus ipsi abundant,& per commutationem possent Hispani aduehere. Item mul-A 3 ta etiam
395쪽
ιν DE IN Das INsVLANI Liastiam,quae ipsi pro desertis habent,uel sunt comunia omnibus uoletibus occupare: & Lusitani magnil comerciu habet cu similibus getibus, quas non subiecerunt, & cum magno commodo. Secundo, Fortasse vehit reditus non minores essent.nam sque iuste posset imponi uectigal iuper aurum & argentum quod a barbaris reportaretur,uel ad quintam parte, uel etiam ad maiorem pro rei qualitate:& merito um nauigatio suerit a principe inuenta,& sita authoritate essent tuti negotiatores. Tertio patet,' iam postquam ibi facta est conuerso multorum barbarorum, nec expediret,nec liceret principi omnino dimittere administrationem ill m prouinciarum.
396쪽
Furis Francisci a Dictoria Te Indis,
siue de iure besti Hispanorum in barbari. ros, lectio posterior. 's V Μ Μ A. a christianis quod siceat militare,cir bella gerere. Bellum gerendi ut incendendi penes quem sit autωα3 destinuum quia quilibet positi fuscipere, ergerere iam priuatis. 4 Invasus a latrone,aut inimico, an positi reper terestu forem, si posit fugiendo euadere. ' εν Respublica quaelibet, quod habeat auliaritatem inoscendi,σ inferendi bestum. c Princeps,qu)d eandem authoritatem babeat ad indiscendum er inferendum bellum sicut respublica.' Respublica quid est cir quis proprie dicatur Prina
s Rest ublicae,aut principes plures,si babeant unu communem dominum,aut priycipem n po int perse i ferre bestum sine authoritate superioris principis., Reguli siue Principes . qui non praesunt reipub. perche fedsunt partes alterius reipub. quod non posisint bellum inferre, agi gerere.Et quid dicendum de
1 o Belli rusti quae post esse ratis,er causa. Et quod iusti belli cause non sit diuersitas religionst,probatur. x t Imperij amplificatis,quia non se iusta causa bessi. ra Principis gloria propria, aut aliud commodum, quest non sit belli iustu causa. is Iniμ ε epta.quo si mica cryti causa iusta ad .
397쪽
rc DE IV RE BELLI. . inferendum bellum. Iniuria quaelibet, quantauis,quod nonfusciat ad bellum inferendum. F Bello iusto existente,quod liceat omnia facere quae ad defensionem boni publici sunt necessaria. 3 s Bello iusto,quod liceat recuperare omnes res perdiatasim istarum partem. 37 Bello iusto,quod liceat occupare ex botist bostium serpensam belli,eπ omnia damna ab hostibus iniuste ilis
33 princeps iusti belli recuperatis rebus ob hostibus, quid ulterius posetfacere. ' Principi iusti best quod liceat parta uictoria ecupea ratis rebus,ac pace etiam eraecuritate habita,uindicare iniurium ab hostibus acceptam, π animaduertere in hostes, π punire illas pro iniuri' istatis. zo Bellum ut dicatur iustum,quod non temper sit fatis principem credere ρ babere iustam causam. ix Belli iustitia,quod sitsummopere,er magna cum Esi gentia examinanda. a Subducan teneantur examinare causam belli Et quomodo nubdito constet de iniustitia besti,non liceat ei militare,etiam si Princeps imperet.
subditi si babeant eonsidientia de iniustitia belli, quod
non liceat illissequi bellum,sive errenisue non. z Senatore reguli,eπ uniuersaliter omnes qui admiratu tur,ves uocati,uel etiam ultro uenientes ad con
lium publicum,uel regis: uὸ teneantur iniuili belli
ais Bellic fas examinare qui non teneantur,m pGine fide actosta maioribus icite militare. Subditos militantes quando non excusaret ignoran.
398쪽
DE IVRE BELLI. Drtia de iniustitia belli.
a Bessi ii litia si siu dubia,quid seriendum.Et quomodo si Princeps unus sit in legitima posessione,qubd m.
nente dubio non posit alius bello,er armis repetere. 3 ciuitas,aut prouincia, e qua dubitatur in habeat legitimum possessorem,maxime si est deserta morte legitimi domini,crc.quid in tali castu sit agendum. . Dubitans de iurefluo,etiam si pacifice posideu qm
modo examinare teneatur diligenter causam,si fortὀpogit certum scire uel prost,uel pro alio. o Examinuta cause,quod quandiu rationabiliter perstenerat dubium,segitimus possessor non teneatur cedeare pris lanista quod post licite retinere,osteditur. 33 subditis quod nasotu liceat in bello defensiuo in re dubiastqui principem suum in bellum ed etiam in bello offenstuo. 31 Berum an polyit ex utraque parte esse iustum Et quomodo seclusa ignorantiu bpe non posit contingere. 3 3 Princeps, luesubditus,qui ex ignorantiastequutus est bestum iniustum,si postea constiterit ei de iniustitia
3 Innocentes interficere in bello,an liceat. 'Τ Innocentes interficere,quod nuquam perse π ex intentione liceat. 3 Interficere an liceat infantes er 'minas in bello co. tra Turca Et quid dicendum de agricolis apud christianos,togatis,peregrinis, stitibus, er clericis. 3r Interficere innocentes per accidens, etiam scienter, quod aliquando liceatim aliquando non. 3 8 innocentes,4 quibus in futurum imminet periculum, , an liceat interficere. spoliarx an liceat innocentes inter hostes.Et quibus rebus
399쪽
3 8 DE IURE BELLI. rebiu sint spoliandi. .
o Bellum si satis commode geri potest non spoliando
agricolas,aut alios innocentes,quod uideatur non Itacere eos 1poliare. Et quid dicendum de peregrinis, Crhospitibus quisunt apud hostes.
1 Hostessi nolint restituere res iniuria ablatus, Cr non positiqui estissius,aliunde recuperare,quomodo pose sit undecunque satisfactionem capere, set a nocentibus,sicie ab innocentibus. ηα Innocentes,Cr pueri esto quod non sint interficiei di,ansaltem liceat ducere illos in . taptiuitatem, Crseruitutem. a Obsides,qui uel tempore induciarum,uel peracto bello ab ho libas recipiuntur, utrum interfici pinis si hostes fidem frangerent,oe comentst non starent. Interficere an liceat omnes in bello nocentes. 1 Interficere quod liceat indifferenter omnes, qui in ' actuali conflictu presiburi in oppugnatione aut sofensione ciuitatis contra pugnant,er quandιures ellis periculo. s Interficere quod liceat nocentes,parta Mictori Cr rebus iam extrae periculum positis. Interficere quod non semper liceat omnes nocentes solum ad uindicundum iniuriam. Interficere quod aliquando liceat er expediat ora' nes notentes,CT hoc maxime in bello corra infidetu Et quid in bello contra christianos. y captiuos lut deditos an liceat interficere ,suppostito,quὸd etiafuerunt nocentes. s o capta in bello rusto, utrum fiant capientirier occua
pantium. Et quomodo capta in iusto bello usque ad fuscient satisfactionem rerum ablatarum per ina
400쪽
DE IVRE BELLI. 37ν iuriam, etiam impensarum fiant occupantium. si Nobilia omnia quomodo iure gentium fiant occupanin etiam si excedant compensationem damnorum.1 i Militibusati liceat ciuitatem permittere in praedam. Et quomodo non sit illicitumsed Cr necessarium.13 Militibus,quod non liceat praedas agere lut incendia facere sine dumoritate, alias tenerentur ad restitua
occupare quod liceatim tenere agru,arces, Cr op pida bostium quantum necessarium fuerit ad damnourum illatorum compensationem. 11 Occupare quod liceat ab hostibus, Cr tenere arcem aliquam,aut ciuitatem pro paranda siecuritate, crvitando periculo, aut pro defensione, er ut tolla tur ab hostibus occasio nocens,πασε Hostes multare parte agri,quvis liceat ratione iniurarie illatae, nomine poenae,boc est ad uindictam. Et quomodo hac etiam rufione potest arx,aut oppidum eum moderamine occupari. Tributa an liceat uictu hostib M imponere.,a Principes bostium an liceat deponere, Cr novos pone. re era costituere, uel sibi principatum restituere. Et quomodo non passim,er ex quacunqueedusa belli insu Me liceat facere. 'i, Principes hostium quando legitime possent deponi,
σο canones leu regula be licerandi describuntur. VI A possessio,& occupatio prouinciarum ilhrum barbaro , quos Indos uocant, uidetur tandem ma ime iure belli posse defendi: ideo pQstquam