장음표시 사용
421쪽
quam in causa dubia licet spoliare possessore
legitimu: ergb nec in causis principum. leges enim sunt principum. si ergo secundum leges humanas non licet in causa dubia spoliare legitimum possesssiorem,ergo merito potest obiici principibus,Patere legem, quam ipse tuleris.
Quod enim quisque iuris in alios statuit,ipse
eodem iure uti debet. Item alias es hi bellum iustum ex utraque parte,& bellum nunquam
coponi posset.Si enim in causa dubia licet uni
armis repetere,ergo alteri defendere: &post quam umisi recuperas et posset iterum alius reposcere.& sic nunquam esset sinis bellorum cum pernicie & calamitate pophilorum. is Secunda propositio,Si ciuitas, aut pr incia, de qua dubitatur, non habet legitimum posses re,ut si deserta ea morie legitimi domini, & dubitatur an haeres sit rex Hispaniae, aut rex Gallorum,nec potest certiim sciri:iure uidetur, quod si unus uelit componere, &diuidere,vel compensare pro parte,quod alter tenetur recipere conditionem etiam si si ui potetior,&possit armis totum Occuparemec naberet iustam causam belli Probatur, Quia alius non facit iniuriam in pa causa, Petendo aequalem partem.Item in pritii is caulis,etiam in re dubia, non liceret totum occupare. Item eodem modo bellum esset iustum ex utraque parte.Item iustus iudex neutri totum addice-
422쪽
Tertia proposito, Qui dubitat de iure suo etiam si pacifice postideat, tenetur oraminare causam diligenter,& audire pacisce rationes alterius partis,si sorte possit certum' cire uel pro se,uel pro alio. Haec probatur , Quia iam non bona fide possidet qui dubitat Q& negligit scire ueritatem.Item in causa matrimonia- .li, si quis etiam legitimus possessor incipit dubitare ueritatem,utrum liqc mulier sitfia,uel alterius: certum est quod tenetur rem examinare.ergo eadem ratione in aliis causis.Ite principes sunt iudices in propriis causs, quia non habent superiores. sed certum est quod si quis . cotra legitimum possessore opponit aliquid,
quod iudex tenetur examinare causam. ergo etiam principes in re dubia tenentur examin
i' Quarta propositio,Examinata ' causa qua- diu rationabiliter perseuerat dubium, legitimus possessor no tenetur cedere possessioni, sed potest licite retinere . Patet primo , Quia iudox non posset eum expoliare ergo non ipse 'tenetur cedere,nec in toto, nec in parte Atem in causa matrimoniali non tenetur cedere. ut in c.inquisitioi.de sentetia excomunic.& in c. Dominus.de secudis nup.ergo nec in aliis causs.Et Adrianus expresse q.secunda quotlibet. AbuyM- secundo tenet,quod dubitans,licite potest re C retinere
423쪽
o, WE IV RE 'BELLI.tinere possessionem hoc quoad ipsos principes in re dubia. sed quo ad subditos in dubio belli iusti, Adrianus quide quotlibeto sccundo, ad primum argumentum principale dicit, quod subditus dubitans de iusticia belli , id est
utrum causa, quae allegatur, sit sufficiens uel simpliciter anisubsit ciuica sussciens ad iudicandum bellum: non potest licite etiam ad imperium superioris militare in tali bello. Pro-Dat, ia exponit se periculo peccati mortalis.Item quia non est ex fide, quod secundum doctores&ueritatem,non solum intelligitur
contra conscientiana certam, aut contra Opinatiuam, sed etiam contra dubiam.
'' Sed sit quinta propositio, Primo non est dubiti, quin in bello de sensitio liceat subditis in re dubia sequi principe suu in bellum,imis
quod teneantur sequi , sed etiam de bello οὐ sensi uo.Probatur primo, quia princeps, ut dictum est, nec potest semper, nec debet redde re subditis rationes belli: & si subditi no possint militare nisi postquam scirent iustitiam li,respublica periclitaretur uehementer, &pateret iniuris ostium.Item in dubiis tutior sequenda est pars. sed si subditi in casu dubii nosequantur principem suum in bellum , expO- ponunt te periculo prodedi hostibus rempu-hlicam: quod multo grauius est,quam pugna re contra hostςs cum dubio. ergo debent pO- rius
424쪽
DE IURE BELLI. flostilis pugnare. Item manifeste probatur, Quia lictor tenetur exequi sententiam nidicis etias dubitet an sit iusta. contrarium. enim esset ualde periculosum.Item hoc argumentum uidetur defendere Augus .contra Manich.Iustus
si sorte etiam sub rege homine sacrilego milite recte potest eo iubente bellare: si, quod s-bi iuuetur, uel non esse contra Dei praeceptu,
certum est, uel utrum sit,certum no est 2ῖ.q. I.
quod culpatur.Ecce August. dis snientem expresie, quὁd si non est certum , id est si dubiuest an sit contra Dei praecep tim , quod licituest subdito bellare.Nec Adrianus se expedire
potes 'ab illa Augustini authoritate, quavis
in omnem partem tutat. sine dubio enim conmclusio nostra est determinatio August.Nec ualet dicere, quod talis debet tollere dubium,&. formare sibi conscientiam, quod bellum sit iustum: nam stat quod no possit sicut in aliis dubiis.Adrianus autem uidetur errasse in hoc, Pputauit, si dubito an hoc bellum sit iustu principi uel contrarium, sit causa iusta huius belli, quod statim cosequatur, quod dubito utrum liceat mihi ire ad hoc bellum necne. Fateor enim quod nullo modo licet facere contra dubium conscientiae, S si dubito, an liceat milii iacere hoc, necne,peccq s iaciam. sed non sequitur,dubito an sit iusta causa huius belli, ergo dubito an liceat mihi bellare,uel milit re io i C hoc
425쪽
hoc bello.Imo oppositum sequitur. Si enim dubito an bellum sit iustum,sequitur quod licet mihi ad imperium principis mei militare. sc non sequitur,lidior dubitat an sententia iudicis itista si, ergo dubitat an liceat exequi s ententiam,imo scit quod tenetur exequi dubito an haec sit uxor mea,ergo teneor ei reddeo redebitum.
Quartum dubiu est, An positi esse bellum
iustum ex utraque parte .Prima propositio, seclusa ignorantia manifestum est,quod no potest contingere. Quia si constat de iure & institia utriuspartis,no licet in contrarium bel--
lare,nec offendendo,nec defendendo. Secunda,Posita ignorantia probabili facti aut iuris potest esse ex ea parte qua uera iustitia erubellum iustum per se,ex altera autem parte bellutustum,id est excusatum a peccato bona fide. Quia ignorantia inuincibilis excusata toto. Item saltem ex parte sitbditorum sepe potest contingere.Dato enim quod princeps, qui gς
rit bellum iniustum,sciat iniustitiam belli, tamen ut dictum est subditi bona fide possunt sequi principem suum: & sic ex utraque parte subditi licite pugnant.' Sed ex hoc sequitur quintum dubiu, Vtruq qui ex ignorantia sequutus est bellum iniustum,si postea constiterit ei de iniustitia belli, utrum teneatur restituere,siue loquamur de principe,
426쪽
p incipe,sue de subdito. Prima proposito, si quidem habebat probabilitate de iustitia belli, tenetur adueniente notitia de iustitia,restituere ablata , quae no dum consumpst, id est quantum factus est locupletior:non aute quae consumpsi,quia regula iuris est, quod qui noest in culpa,non debet esse in damnum situm: sicut qui bona fide suit in conuiuio lautisiimo suris,& res surtiuae consemptae sunt, non tenetur restituere, nisi sorte quantum domi consiimpsisset. Si autem dubitauit de iniustitia belli, sequutus authoritate principis. Syl-uest.in uerb.bellum,primo,*.9.dicit, quod tenetur de omnibus, quia mala fide pugnauit. Sed sit secunda proposito consormiter ad supra dicta, 'a nec iste tenetur de costim piis, scut nec alius. quia ut die tam est licite,& bonafide pugnauit. Sed esset uerum, quod Sylvester dicit, si re uera dubitasset, an liceret ire ad bellum, quia iam facit contra costientia. Sed est multum considerandum, quod stat, P
bellum sit iustum & licitum per se , illicitum aute Christianis : stat enim quod quis habeatius ad recuperandam ciuitatem , aut prouinciam,& tamen ratione standali sat prorsus illicitum. cum enim,ut supra dictum est, bella geri debeant pro bono communi,s ad recuperandam unam ciuitatem, necesse est ψ sequantur maiora mala in repubait uastatio multaru
427쪽
ος DE IURE BELLI. ciuitatum,cardes magna mortalium, irritatio principum, occasones nouorum bellorum in
perniciem ccclesiae: item quod paganis detur opportunitas inuadendi & occupandi terras Christianorum: indubitatum est quin tenea- tu rinceps potitus cedere iuri suo, & abstinere se bello.Clarum est enim quod si rex Gallorum ex gratia haberet ius ad recuperandum Mediolanum, ex bello aute & regnum Galliae, &ipsa prouincia Mediolaneus patientur intoleranda mala ,& calamitates graues : non licet ei recuperare. quia bellum ipsum aut feri
debet,uel propter bonii Galliae,aut Mediolanenses.quando ergo ecotra utriusque magna
mala ex bello futura sunt , non potest bellum
Circa aliam quaestionem quantum liceat in Τ' bello iusto,sunt etia multa dubia. Primu, 'An liceat in bello interficere innocentes. & trade-xur quod sic, quia siti Israel primo interfece
Igue.6. rut infantes, ut patet Ios .6. in Iericho .&postraugas. ea Saul I.Reg.i s. interfecit pueros in Amalec. utrunque ex authoritate, & madato Domini. Qtimcunque autem scripta sunt, ad nostram Rom Is- doctrinam scripta sunt, ut patet ad Rom.Ι .er
go & nunc si bellum sit iustum , licebit interficere innocentes. De hoc dubio sit prima pro- Π positio,Nim qua licet pers e&ex intentione interficere in nocete.probatur primo Exod-2ῖ. Inson
428쪽
DE IURE BELLI. 4o Insontem & iustum non occides. Secundo, Fundamentum iusti belli est iniuria,ut supra ostensum est. sed iniuria non est ab innocente: ergo non licet bello uti contra illud. Te tio,Non licet in republica pro delictis malorum interficere innocentes: ergo etiam nec pro iniuria malorum licet punire innocentes apud hostes. Quarto, Alias iam bellum esset iustum ex utraque parte, seclusa ignorantiar quod esse non potest , ut ostensiim est.Et p
ter consequetia, quia innocentes, certum est quod possent se defendece contra quemcunque conantem interscere.Et confirmatur to-
tu hoc Deutero a. Madauit sitis Israel,ut cum ui ceperint ciuitate,alios quide intersciat,parcant aute mulieribus,&paruulis Ix quo sequi 36 tur,' otia in bello cotra Turcas no licet inter scere insantes.patet, quia sunt innocentes. Lmo nec foeminas inter io fideles. patet, quia Ptu ad bellu spectat prς stimuntur in nocetes,nis sorte costaret de aliqua foemina, ut esset in culpa.Imo ide uidetur iudiciu de innoxiis agricolis apud Christianos, imo de alia gete togata,& pacifica, quia omnes praesti mutur innocetes, nisi cotra constaret.Macetia ratio e nec peregrinos,nec hospites qui uersant apud hostes quia praesumunt innocentes,nec re uera sunt hostes .Eadem ratione nec clericos, quia prae-
. si inuntur innocentes in bello, nisi constet de C contra
429쪽
ot DE IURE BELLI. contra io,ut cum actualiter pugnat. 37 'Secuda,ppositio,Per' accides aute etiascie ter aliquando licet interficere innocetes, putaclim oppugnatur arx, aut ciuitas iuste, in qua
tamen constat multos esse innocetes,nec possunt machins solui & alia tela,uel ignis stibiici
aedificiis, quin etiam opprimantur innocentes,scut nocentes. Probatur, Quia alies non posset geri bellum contra ipsos nocentes, &frustraretur iustitia bellantium: Sicut ecotrario si oppidum oppugnatur iniuste, & iuste
defenditur,licet mittere machinas, & alia tela in obses res,& in castra hostili,dato quod inter illos sint aliqui pueri aut suerint innoxii. Sed tamen est c5siderandum,quod paulo ante dictu est, quod oportet cauere ne ex ipi bello sequatur maiora mala, quam uitetur peripsssim bellum: si enim ad silmmam belli iu-
Aoriam parum conseri expugnare arcem,
aut oppmum, ubi est praesiclium hostium &sunt multi innocentes,non uidetur quod li- eat ad expugnandum paucos nocentes,occidere multos innocentes, subiiciendo ignem, uel machinas uel alia ratione,qua indissereter opprimantur innocentes cum nocentibus. Et tandem nunquam uidetur licitum interficere. innocentes,etiam per accidens,& praeter intetionem,nis quando bellum iustum expediri& geri aliter non potest,iuxa illud Matth. II. Sinite
430쪽
DE IURE BELLI. 4os Sinite crescere etiZania,ne sorte colligetes 1izania,eradicetis simul& triticum. Sed circa 33 haec potest dubitari, An liceat interficere innocentes, i quibus tamen in futurum imminet periculum,puta,pueri Saracenorum sunt innocentes:sed timendum merito est, ne facti adulti, pugnent contra Christianos,& ins rant bellum cum periculo. Et praeterea etiam
togati puberes apud hostes, qui non sunt milites, praesiimuntur in nocetes ed isti armabuntur postea in milites,& inseret periculum, an liceat tales interficere.Et uidetur quod si eadem ratione qua per accidens licet interscere alios innocentes.Item Deuteron .a O. praecipitur filiis Istaei,ut cum expugnauerint aliquam
ciuitatem,interficiant omnes puberes,no est autem prisumendum, quod omnes essent nocentes.Respodetur ad hoc,licet posset fortas se defendi, quod in tali casti possint intersci. Tamen credo, quod nullo modo licet, quia non siint facienda mala,ut uitentur etiam alia mala maiora.& intolerabile est, quod occidatur aliquis pro peccato futuro. Et prarierea sunt alia remedia ad cauendum in futurum. ab illis, ut captiuitas,exilium,&c. ut statim dicemus.Vnde sequitur, qu bd sue iam parta uictoria, siue in actu bellum geratur, si constat de innocentia alicuius militis,& milites possunt eum liberare,tenentur eum saluare. Ad argu C s mentum