장음표시 사용
181쪽
tvideatur dicere mirifica, de pori Uifica, vel ut delubri vel cui dementatus. Dicit in princinio Osre Deum plumam multifidam , ut scriberentur futura. Totam Genesim peruertit, & Mur dum prius habitatum fuiste ab Angelis, de deinde condemnarunt fuisse Beelzebuda Deo, quoniam noluit adorare hominem, quem Deus propterea praetulit illi , quoniam sciuit rectius imponere no- inura rebus. Item duos Angelos inebriatos fuisse a quadam muliere lasciua, cuius concubitum appetebant, quae pacta est se sis, , si illi patefacerent nomen Dei, quo volatur in caelum. Quod cim reiciuisset, inebriatis Angelis, deceptisque, volavit in virtute illius nominis. Quam Deus videns conuertit in Stellam. item peccatum Adae suisse, qubd manducarat unum , ac dimidium frumenti granum. Et quod ex dimidio postea in minutias redacto secerit omnium plantarum semina. Item Caelos sustineri, ne cadant, a Monte Cas, cuius colore repercusso videntur caeriit ei. Stellas ligatas es.se partim catenis aureis, pendentibus a solio Dei. Et extate Caelum aliud ex adamante, aliud ex luce, aliud ea smaragdo. Et super Ca, tum extare Maria , Deinde alios Caelos turbidos. Deinde Montes superbissimos. Deinde alia Maria. Deinde naulta millia inter ualla. Et de huiusmodi, casu quodam loquitur quicquid in buccam venit; & re vera tanquam Daemonopteria arrucus, nihil prorsiis perpendens, aut curans, quod dicit, Dicit &sub nostra terra extare mare , & sub eo alias septem tetras, aliam super aliam. Delii de Bouem magnum ab Oriente usque in Occidentem protensum, qui sui inet Mundum: Bouem vero sustineri ab aliis montibus, dc montes a maribus aliis, &sub his piscem ab Oriente in Occidentem usque longum sustinentem haec systemata, &piscem ab aere alio sustineri. Et sic interrogatus semper respondet haec dicteria sine fine. Ponit Paradisium poti mortem, in quo manducatur, & bibitur ex fluminibus vini ι &uctis, dc coeunt homines cum mulieribus formosissimis, & mundissimis, quae habent papillas breuissimas. Et quoties vult homo, coitu venereo utitur, de semper vo-l: iptuosius, de sine zelotypia; de edunt piscem, quem illis seruauit Deus, de haec accipit ad almudistis. Et innumera addit id genus. Et qudd in examinandis culpis, dc meritis durabit iudiciuna uniuersale ann. so ooo. Dicit se missum fuisse a Deo in virtute gladij, de
non miraculorum, quoniam homines non credunt propter miracula: ergo si non vis inquit in credere me esse prophetam Dei,
Moerami bi uxorem, est opes, edi intersciam te: vel sab tributo cogam. At in alio Capitulo ait, se non mi illam a Deo. ut cogeret homines ad credendum. Alibi ait; Luna cecidisse,&disruptam esse; at Mahomettum amplexatum eam sanasse, de in Caelum remit ille; ideoque maculas adhuc habere. Item in principio Mundi Lunam
fuisse aequalis luminis cum sole; Sed alta Gabrielis reruolantis
182쪽
imprudenter, extinctam esse , de nunc parum lucere i Je similia innumera dictetia fabulosa, quae narrare non sussicio. Dicit, selicentiam a Deo habuille subagitandi omnes mulieres, etiam consanguineas, & virtutem in renibus tot subagitalidi , quot possent quadraginta homines, quis generaret plures prophetas : nec tumen genuit, nisi sarminas duas. Ecce sigi in sanaitatis, & sapien
Pori 6 omnibus prophetis, Moysi, & Euangeliis aduersatur, manifestissimis utens mecdaciis , etiam historice: ct nihilominus acce- istat has scripturas omnes, tanquam veras, & a Deo. Sed quia ipse egere nesciebat, ut satitur, neque scribere, dum laudat niam sal lentiam, quasi diuinam; nec recordabatur ea quae audierat, & sibi egebantur a duobus Haebreis, quos secum habebat, & a Sergio Monacho, & alio quodam haeretico ; ideo dictabat Scriptori tuo quidquid in buccam veniebat. Cilni vero alii obiiciebant scripturam aliquam suae contrariam, respondebat, illam salsificatam esse. Historiam Geneseos penὸ totam deprauat; praesertim de Ioseph; oc praeponit ismaelem, & Agar, unde ipse genus ducit, Sarrae;&.isaac. Deprauat historias David, & Salomonis, de libros Regum arbitratu suo loquitur de cunetis. De Christo inter caetera' mendacia manifesta per historia Christianorum,& Iudaeorum, ac Gentilium, refert, quod non suerit crucifixus, sed mutato vultu, volavit in Caelum, & decepit Iudaeos, ut loco suo ludam crucifigorent. Qui legerit, longὶ plures detrehendet insanias. apropter Rex Persarum deseri Haly, has sententias Maho
metti vertit in sensus mysticos, de alteratos, repugnantes historico. Vnde Turcae irrident Persas, habentque,ut Haereticos. stant inter eos variae sectae, parunt subsistentiae Pentantes. At astutiores substulerunt omnes libros, de scientias de Regno suo, de se-lo gladio defendunt mendacia haec, maximo prosectis cum damno, ac dedecore totius generis humani. Sed de his in p. 3. Reminiscentur, dcc. Haec recitasse est confutasse.
183쪽
CRedulitas legis Haebraicae rationalis est in hoc: qubdsie
unus Deus vivus , incorporeus, aeternus licet C. Tacito, propterea quia tollit Deorum cultum, videatur praua , voluntaria gaudenti caecitate) quod dederit lege Moysi, quod Moyses, de prophetae praedixerint Messiam Instauratorem , & Legissatorem torius generis humani ,. Sed assertiones Talnaudistatum, mendacia de Christo, quod non fuerit Vir sanctus, nec Messias,& quae fingunt de eius natiuitate, & educatione, & morte, detruria fiunt, similia Mahometticis, ab omnibus consutata Historicis, praecipuὶ a Iosep ta Hebraeorum sapietitissimo, qui loquitur de Ioanne Baptista, tanquam de magno propheta, de de Christo, tanquam plus quam homine. Et quoniam contra Moysen,&, Dea ipsum, vidi Talinuditas obloqui stulte mendaciter, & sabulo E, intellexi, quae de Clitillo dicunt, vanissima else. Nam praeserunt Talmud Moysi, concedunt sodomiam cum uxore, & retentionc inventi alieni marsupij; de iubent odium usi de ad mortem contra inimicum: de falses testes non puniendos, si accusatus iam pini est affectus ; de multa simila, contraria Moysi. Et qui comi dixerit Rabbinis, morte plectendus, non autem qui Moysi; sed absolui posse. Item quod Deus multos Mundos fecit, de destru- it, antequam disceret facere hunc Mundum, exeicendo se inhoc labore. Et quod Deus facit precationes quotidie deuoto animo;& vestit caput vittis, corrigiolis; & procumbit in genua. Morat. Quod aliquando in loco separato plorat, de poenitentiam agit. 4bd iratus inius E contra Iudaeos, miserit eos in captiuitatem. Et quod praedolore, quem habet de Iudaeis, emittit duas lacrymas in Oceanum quoties reminiscitur, & quod propter scelus a se perpetratum, quando abstulit iniustὰ lumen Lunae, & d it
Soli , iussit fieri in teste Moysi festa pleniluni j dc sacrificia ad e piandam sui ipsius culpam. Quod tres horas diei consumit in studio legis Iudaicae. Qi bd disputans cum Rabinis victus est ab eis,& anathematis sententia perculsus, dixerit : Fili mei vicerunt me. Quod astutia cuiusdam Rabini victus est Diabolus , & Deus vice quaJam. Quod Adam coluit cum omnibus animalibus masculis, de sueminis, neque appetitui satisfecit, donec concubuit cum Lua. Qubd Corvus millus a Noe, nolebat egredi de Arca, timens, ne Noe post discet luna cum Cornice uxore iba coiret. Sed quis
narret onuria dicteria, de busebemias, de fabulas jstorum ' Et vi-
184쪽
di, quod veniente Ch isto, eo non recepto, Iudaei traditi sunt in
reprobum sensum. Non habent prophetiam, &charismata priora; de dereliquerunt legem Moysis reuela, sed in voce tantum gloriantur de ea. Nunc autem lex eonim est Talmud impiissi
Examinaui Prophetas eorum, ac tempus aduentus Messae, Sc Quam euidereret agnoui Diabolicam esse pertinaciam, infamare telum Christum rent Iudaei Christvitirpatione falsi nominis Messae, & negare tot miracula,&histo- M; istam non aerias Hebreas, Romanas, de Graecas. Et ipsi Talmud istae dicunt, solem in quarta die creatum esse: de ideb Messiam astuturum in quarto Millenario; & Iesiam natum este ceri entes circa finem quarti Millenarij nec alium Messiam comparere; & .iam sumus post quintum millenarium, & dimidium :& nihilominus dicunt propter peccata sua dilatatum esse aduentum Messiae: S contra propria Dogmata, dc ea, quae dicunt esse Heliae oracula, manent obuiinti; Acontra Deum: quas Deus fuerit deceptus in tempore adventus Messiae; vel nesciuerit eos peccaturos, dc in pedituros aduentum eius per duo millia annorum. O dedecus insanum, pefidumque, diabolicsimque t Vident Christum mutasse leges Mundi, de omnes Gentes ad Fidem vocasse, secit se omnia , quae de Messia praedusta erant: attulisse caelestia praemia, quae tacuit Moyses; mortuum suis se secundum Scripturas; resurrexisse, ascendisse in Caelum, dc Tomisisse se rediturum; nihilominus obstinati perseuerant in perfidia , . sua. Vide legat ad ludeo Sed tota obstinatio eorum in eo consistit, quod non restituit Re. fgnum Irael, non re edificauit Templum, neque ierusalem, nec regnauit sit per sedem David in uniuersum orbem, nec vicit armis omnia Regna Mundi, ita ut adorent illum omnes Reges Terrae;
neque seculum aureum instaurauit, de quo Isaias, de Tobias, de Prophetae alij cecinerunt; de ipsi solum materialiter lintelligunt; unde aliqη id apparentiae sibi videntur habere in hac parte. Ideoque in libro de Monarchia Messiae, ostendi Christum sedere in sede D uid. quae est Ecclesia. Et per suos Successistes Mundum totum vicisset, & vincere, donec ponat omnes Principes Terrae scabellum pedum suorum, de euamet omnes Principatus, de potestatess & Iudaeos decipi, quia putarunt armis in ptimo adueutu Christum omnia subiugaturum Regna, cum tamen ua Isaiae cap. s. post mortem il- li promittantur omnia Regna in semine suo longaevo, qui est Papatus: dc omnes Christianos pertinere ad Israel pili ualem, de sini-'liter, Deo Duce, recte viventes. Et Ietusalem esse Ecclesiam. Sed utrum reaedificanda in Palestina, disputaui in Prophetalibus. Et
' licet renouationem spiritualiter tantum Doctores multi lexponant: Ego tamen non video, quomodo qui in Terra et iam expectant ea
ratione, qua superius scripsi, Regnum unicum totius Mundi cum
185쪽
- illa talicitate quam omnes Sapientes, & Nationes expectant, deno tali possint, saluo semper , qu)d etiam si id ita non esset, non profuernoc caelestia oracula syiritualiter non subsisterent. Q od saecuum quia descriptum est infripturis sanctis & prophanis instar P
radisi aeteriit, quem praecedet hoc Regnum tanquam praeludium, it in causa , ut deciperetur Chelinus,& Mahometes, qui solum hunc Paradisum carnaliter accepit, sicut Chiliastae, qui possiere an- , ticipatam mille annis resurrectionem bonorum, de Paradisiam in Terra. Sed prosecto qui hoc punctum notat, potest facilius Iudaeis, de Mahometianis decςptionem suam ipsorum persuadendo ape
XVI. In verbis ergo Christi mendacium reperiri nullum Quoe cunque praedixit, euentus comprobauit. Restitutionem Israel vidimus, , cum totus Mundus Israeliticum, idest Christianum, rationalem se cupiat, faciatque. Regnum unicum expecto, video palam fieci post noui Orbis fidelitatem. Aduentum eius, ut proximum, qui caelestia considerat, expectat. Nec dubito quin Maho- metes pertineat ad Antichristi Regnum & cum multis Scriptoribus insuper sentio, ex Mahometti lino oriturum caput impii illinum, qui ominum peruersorum scelera recapitulabit: & durabit annos tres cum dimidio; Mahometti simus vero tot annos, quot sunt ita. dies, & de hoc multa alibi scripsi. Non .s, uisli nos , Dico ςti m ad priores quaestiones quδd de nouo Orbe loquutae
.um h mis=hei tu sunt Sybillae, & Seneca, in Med. oc Pl.uo in Atlantico,& Moy les. diuinos Scriptores quando dixit, Insulas Gentium a filiis Liuam originem habuisse; de Gen. ra. Ioan, Io Christus quando dixit: Zitas oves h ideo, quae non sunt de hoc ovile, O illas oportet me adducere. Quod non intelligitur tantum de
Gentilibus huius Hemisphaerij, sed & alterius: dequo innuit quoque S. Brigida, qudii ante aduentum Antichristi replendum esse:
nde: &Esdr. lib. . cap. 7. reuelandum.
XVII. AT cum Religionem Gentilium consideto, comperio L intolerabilem. Sed stultissama impiissimaque prae
omnibus est, colentium , ut Deos, creaturas viliores, & deteriores
se ipsis; sicut Egypti j profitentes sapientiam coluere Vitulum, &Ibicem, de Cocodillum: Chinenses vero stellionem: & alii lapides, pyramides, serpentes, & arbores, ut olim&nunc gentibus utrius. gie hemisphetii, mos est. Hi profecto inexcusabiles sunt coram ζ co, ut primum loqui ferti ne duim ratiocinari, norunt. Non
186쪽
Non enim honorem diuiuum date debent deterioribus se, cum apud omnes palam sit vel ex instinctu, Deum esse meliorem nobis, & ρο- tentem facere quaecunque vult, & patrem esse creaturarum, dc gubernatorem, & summum bonum, aut illud quo maius cogitari Gradui secundus.
Impij autem inexcusabiles in secundo gradu ii sint, qui coluat homines, sibi aequales secundum naturam, sicuti Graeci antiquiores, & Romani, & AEgypti j,& Assyrii, & quae Nationcs Deos fecere, Ioues, & Hercules, & Apollicem, Romulum, Augustum, α consimiles. Ergo poena digni liint, quoniam cum sit per se no-
. tum, Deum esse meliorem nobis, summumque bonum, confesti in nosse debebant, homines non esse Deos. XXVIII. At si obiicias, quod hae nationes cognouerunt unum summum Deum vivum de verum: hosce autem secundos Deos putabant, & colebant in eo sensu, quo nos colimus Sanctos homines, qui etiam Dij appellantur propter excellentem participationem Diuinitatis.
Respon. quod in hoc sensit non peccassent, si ij, quos colebant habuissent veras virtutes, quod opinatus Plato, coluit Heroes, qui homines diuini sint, qui ob virtutes, quae videbantur ingentes, ac beneficia praestita humano generi, d gni apparebant cultu, non latriae, de seruitutis, sicut Deus, sed duliae, dc obseruantiae , dc reue- rentiae, tanquam amici Dei veli: de haec fuit Thologia Romana Varronis, Valetij, Sorani, Senecae, de aliorum Philosophorum. Et Trismegistus in Egypto declarauit verum Deum de permisit cultum Diis in praedicto sensu. Nihilominus plebs eo lapsia est, quod non modo dedidicit verum Deum, Primatum Ioui homini largiendo ; sed post modum statuas Deorum ligneas, de marmoreas adorabant latriae cultu. Et hoc suit in causa, Vt Moysς. tolle ςx Omnςm plato in lib. de secflicturam S: statuani; de de hoc conqueruntur Prophetae,ila Aposto-ib. i. Quinimo de Socrates cernens Alcibiadem pro voto coronam cuidam statuae Apollinis impositum ite, suasit ei, quod non essent Dii illi, neque statuae veri Des: de quod magis statua, de imago Dei est sapiens vir, de probus, quam statua illa marmorea. Er ex hoc Plato docet, quod potius sit statua Dei tibi Pater tuus, quam illud figuratum lignum : plusque honoris tuo patri, quam illi debes. stoici quoque idem opinati sunt. Vnde Cato apud Lucanum contemnit oraculum Ammonis, cum esset in Lybia accipere; sed ait in nobis, Jc ubique esse Deum, quem consulere oportet dicens. tque Dei sedes ct Terra Pontus aer, Et Caelum,2 Virtus. Superos quid gnarimus vltra ' Iupit cr est quodcumque vides, quod- cumque mouetur. Numa Pompilius reliquit libros absconditos aduersus Deos secundum rectam philoiphiam. Sed praetor Romanus zelo superstitionis patriae concitus, stulte combussit eos postea
187쪽
repertos. Seneca unum esse Deum docet; Mercutium verb rationem Dei, Herculem Dei sortitudinem, Palladem eiiisdem sapientiam. Nec suit schola etia indocta in Mundo, quae id non intelligeret. Quare dico, quisd ii praedictorum Dii talem non meruere honorem, qualem nos Sanctis notitis exhibemus. Namque historia ipsorum narrant de Ioue, de Mercurio, de Venere, Marte, Caesare, i si aliis, adulteria, stupra, ambitiones, dolos, aliaque facinora, nec viro mediocriter prono tribuenda. De Iano non obloquor; qu oniam credo ipsum em Noe: & metito pro sancto habitum esse, sicut & Moyses, S: Petrus, ct Paulus, Prophetae. Puto etiat uti mos suisse sapientes, & respectu virtutis adoratos a Gent
ibus, qui non habebant eos tanquam essentialiter Deos. XIX. Inueni etiam apud vetulissimos Deum nuncupatum fui sic Iouem, ideoque Heblaeorum lingua nam adhuc nominari, cuius moidi Abraham Chaldeus ipsorum pater illos docuit. At Belum Nomm Iouis eir. cui nomev lovis idest Dei in tributum Ieoua,&qui, pri- incepit Idolatria: deinde vero Osiri AEgyptio: MOYmus pronoauit. autem silio Apicie Saturni Cretensis, propter facinora ipsbrum ingentia, posterorum obseruantiam, Scam ena erga eos. At quidem Philosophi, semper hanc Religionem irriserunt. Cato mirabat quδd Sacerdotes conscii ridiculae Religionis post sacra obuiis ii
uicem non corriderent, eo quod Populiam tam deceptum apud se vidissent. Diogenes hecatombam ex pediculis secit, ut si Dea a diuitibus vaccas, a se animalcula paupcre acciperet. Socrates nolens iurare per Iouem, aliosque pes Deos mortuos, iurabat per Canem : cumque impietatis argueretur, respondebat, se iurare per Canem, Deum AEgyptiorum quoniam , hunc colebant quasi indicauis iii suo setisse, ibi tum esse habete pro Di
statuas, mortuosque homines, talen que dignitatem potius polleionuenire canibus, qui vivi sunt. Nec estvit iapiens apud veteres Rςligionis eorum tenax. Vide Cic. de Nat. Deor. XX. Hinc animaduerte, qu Ini atrox sucrit Ieroboam impietas, vitulorum alateas statuas colentis. Sed profecto haec, sicut alia Omnis impietas ex omnis impietas, ex politica prudentia Macchi avellica manavit, ne, prudentia carnis .idelicet, Populus iret in Ierusalem ad adorandum verum Deum, secundum legem, ac proinde rediret uniuersum Regnum ad Roboam Regem Ierusalem, i quo ipse desciverat: nec putauit Deum qui sitae ditioni decem tribus si1bdiderat, posse tueti illi Regnum,
vidi etiam.omnes huiusmodi impietates introductas es e vel so mentatas ab impiis Principibus: ut pereas facerent populum igno rantem, vilem, & seruum Deorum vilissimorum quo deinde pol sent ipsi facilius in illum dominari. Prosecto enim Tyrannide premi ille populus haud potest, qui verum adorat Deum vivum: quo- .niam maganimus, sublimitque , & audens, nec iniuriam tolerat
188쪽
tantam, sitque abiectionem. Syranni autem prius eum reddunζ . vilem per religionem stultam, qui proinde derelictiis a Deo, Mab illa celsitudine d & fiducia , quam indit, fouetque cultus om nipotentis Dei, tunc in poenam sceleris remanet mancipium Tyranni. Postmodum vero Tyrannus fit praeda extraneorum in se
aut in posteris suis, sicuti ex cunctis erudimur historijs.
XXI. In tertio gradu comperi eos , qui colunt Elementa, Tertius graὀusim- quoniam cum haec sint corpora ingenitia prima, & in Eccl. 2. Piς - Viva appellata, ex quibus res nascuntur omnes, & ipsi dii homines, quibus diuinus ilibutus est honori, quo circa Plato tellurem appellat Deorum omnium parentem, minus malum videtur si ipsa ut Dis colantur, ex quibus animalia habent vitam;& corpus, & animam, quam si colantur animalia, quae illorum mistura sunt; praesertim apud eos qui animam, a Deo manare non norunt, sed ab igne, - vel aere, vel stellis. Adeoque minus absurda haec sententia reputata , est, quod etiam Philosophi ipsam amplexi sunt, aut tanquam minus malam sustinuerunt; & Gentes admonuerunt, quod per Plutonem intelligitur . Terra, pet Neptunum Mate, & per Iouem CRlum, aut aether, cuiusmodi a Virgilio nuncupatur,& pet Iunonem Aer,&per Apollinem Sol: & quidem ita melius fuit, ut tolleretur cultus irerum mortuarum. At mox ita applausium est huic sententiae apndRomanos, quod . cuius ibet rei proprium Deum inuenerunt : unde fluuios dixere Deos,& Terminum agri, &Forculurn,& Pomonam, MCui inam, a soribus, hortis, & cuna Insentium : Febrem quoque Troii ore , S: Pallorem, & Fortunam Deos vocitarunt, putantes numina inuisibilia quaedam elle horum morbosym causas proprias. Varro autem hanc opinionem defendit, quia sinquit) Deus' est Varronis Theolo- ipsum Totum, Mundusque a Deo animatur, unde inserebat, ergo Z A ' ἔς omnis coli potest, tanquam membrum Dei,aut spiritus,&motus
-ut actus illius Dei, qui animat uniuersiim. Haec sane Theologia pse' minus stulta est sed subuersio est indoctis, doctis vero impossibilis .
roperitur. Nam licet Deus ubique sit rerum, non tamen inest tan- qua anima in ipsis; tunc enim i corpulentia fatigaretur, scuti nostra Anima. Mundusque aeternus esset quod lationes plurimae explodui: essetque mudus continens Deu non contentus. Atqui pet Meta phy sicu examen inueni, Mundum non esse coaeternu Deo; nec spatium, in quo Mundus insiaci. At in Deo extare spatium, S: Mundum, non autem Deum in eis; quippe qui ut sit, eis non indiget. su- . blimitet hoc intelligendo. Nec decere facere membrum Dei stercus& vii nam, omnesque res viles. stultas, ignorantes, blasphemas, impotentes. Attamen cum hoc stat, quod res omnis participct elle i. Deo variis modis: ipseque sit in eis eminenter, non autem tanquam . ' .anima, nisi per smilitudinem. Hic autem cogitatus longe dignior
est de Deo altissimo, dum nos intelligimus potestatem, sapientiam,
189쪽
& amorem infinitum, sicut alibi scripsi. Quinimo nec Deus sit in Christo ipso tanquam anima insormans, sed tanquam eiusdem personaias etiana alteram naturam, ut instrumentum redemptionis coniunctum.
XXII. Minore tandem reprehensione dignos deprehendicos, qui adorant Sidera, Caelum, & solem : quoniam hae portiones Mundi .se ostendunt, a corruptione distantes, de pulchritudine vivida, sim plicique d0natae: suntque nobiliores rerum inseriolum causae, & in iublimi regione degunt continuo benescientes nobis, lucem effundendo, calorem,& influentias: generando, alterando, omniaque producendo: quas ob res magis mouere possunt Gentes ad credendum quod lint Dii. Africani multi hac tempestate,& in Egypto antiquitus plurimi hanc opinionem sectati sunt;& Plato in Epi nom. Similiter asserit, conuenientius esse Philosophis colere stellas,quana
Hanc ipse pressius exanimando sententiam, inueni non esse diuinum cultum Stellis tribuendum. Deus enim prae se fert Totum, Animam in Mundo, si est aliquid eius: apropter ita error esset hic, veluti, si quis Regem adorare volens, Animam Regis adorate
praetermitteret, quia ipsam non videt: ex membris vero adoraret dum taxat oculos, & aures, & caput, non autem pedes, dc crura,
brachia Nam te vera sol, Caelum. & Stellae, uirit quas oculi, Mcaput & membra Mundi nobiliora : Tellus autem sicut pedes, de crura, de scabellum. Praeterea periculassem cst ista colere, quoniam cum sint sermosae. & bonae res, magis allici uot gentem uultu veri Dei inuisibilis ad se; vi tandem incurrat ad illem iniquitatem niaximam, quam tribuit Iob colentibus Lunam, & Solem. Nihilominus, quamquam veta ellet sententia Pisil opis, & Origenis, Platonicorumque, quam Diuus Thomas non includi. nec excludi a doctrina fidei docet, licet sanctas Hieronymus,& Diuus Augustinus dubitent, & Patres multi ita sentire videantur,) videlicet, Solem & sidera viva esse corpora, α sentire prorius longe, magisque, quam Animalia; senstis enim inexistit in Spiritu vitali passibili, cognoscente; Oculi autem, nares, auxes, nequaquam sensus sunt, sed soramina, ct senestrae, per quas nitrat obiem in sensibile ad Animam sentientem, ut probant Ambrosius, Ac Augultimis, proptereaque, abscedente Spiritu, non videt, licet apertus oculus, sicuti multi apertis dormiunt oculis, nihil tunc videntes, nec auris audit, licet patens; ista Spiritus qui itaque, reditque, ut Sanctus etiam Ausumnus adnotauit. Nam & oculum ait) alterum claudimus cum volumus totum Spiritum in alterum confluere, ut totus per balistae Dioptram
conspiciat 3 unde ex Auguibili,& Ambrosii,&: Gregorii Nyisentiscntcntia, perperam Aristoteles ducuit potentiam inserin tuam oculi, aliorumque organorum, videre, sentire que. spiritus enim
190쪽
hoc munus obit, ut qui intermanet quasi habitator domus, coniun- tamen substantialiter, non ut forma Domus sicut probat s. Ambr. inlibao de Isaac,&in lib. de Noe, S cum eos epe S. Aug. quanquam Anima intellectiva insorinet utrumque, sicut lux aerem,& nubem, non tamen ut forma dependens a materia ae iis & nubis: sed oculus noli videt,dum Spiritus recedit ad dormiendum, vel cogitandum, vel audiendum. igitur posito, ut aiunt Stellas esse totas Spiritum tenuem, nam propterea putant Solem Vocati spiritum, Ecclesiast. i. & non videre pet fenei iram sicut nos, sed in propatulo, & se radiis tangere, de motus audite mutuos, harmoniam ede re : unde consequens est, sensu exquisitissimo, ut Platonici ratiocinantur, praeditas ei se: nequaquam tamen adorandae citent, sicuti neque Animalia, sentiente quae vivunt Anima. At neque etia n si intellectuali Anima essent Animata, ut Plato, Ocigenes, de Philo volunt, & Aristoteles , 5 non discrepat Diuus Thomas in i . coni. Gec. cap. 7o.& caietan .super psal. Is s. ubi dicitur. Fecit os in Intellectu, idest ait in intellectuales. Qia de re in iob. Deus dicit, Cum me Liudarent Abbamauutina, iubilarent omnis fili Dei: & Debbora, & Abacuc, & statuc videntur confirmare. Haec, ita quam, si vera essent, quod non decerno, non propterea colendi ellent Caeli diuino cultu, sicut nec Angeli, cum creaturae sint. Imaginabiturauis esse Stellas statuas Dei vivas, totumque Caelum sedem Dei, &atuam appellari posse; sic & Mundum ὶ ideoque dignum cise
consideratione, laude, & reuerentia in gloriam Conditoris, quem manifestant. Et Plato idem sentit, quando appellat Mundum,& Solem filium summi. Boni, Stellasque Dei statuas. Verum Diuus Augustinus dubitat, num Animae Stellatum periineant ad societatem nostram, ct Angelorum, ut dicit Enchiridion 18. Diuus Thomas
z. coni. Getat. cap. 7o. At Caieta putat hoc esse placitum .Ecclesiae, nec amplius dubitandum, quoniam in praefatione Millae canit: quod Deum laudant Angeli adorant Dominationes, tremunt Potestates: Cali, Caelorumque Virtutes, ac beata Seraphim O c. in celsabili voce proclamanticum quibus nostras voces, ut admitti iubeas depreca-Qua in re inpia modo ordines Angelorum, sed Caelos ipsos, MCaelorum virtutes, Deum laudare, sicut res animatas,& Animas,
ipsi videtur, Ecclesiam velle, iuxta illud Iob. Cum me laudarent Astra matutina, ct iubilarent omnes filii Dei S c. Haec cum cogitasse seni dubitabam, an Caelestia sint colenda: & tamen concitis, quoniam haec sunt incerta,& non probata mihi, & alium senstim in pro . sopopeia possunt habere, quod etiam si essent animata Anima intellectuali non informante, sed solum adsistente, de mouente, v t explicat Sanctus Thomas in quaest. 7 o. i. par. conciliando Basilium, Da mascenumque cum Origine, & Hiem Platonizantibus. Igitur, conclusi,dion esse colenda, nec quidpiam sciri certi,an sint animata:
dederunt lumen in custodiis sitis: I tatae sunt , & vocatae sunt dixerunt, Adsumus. & luxerunz cum iucundi caleel,