장음표시 사용
71쪽
Nec potest fides haec argumentis macularit omnia namque uuistur per eam distinctionem, quatenus Deus, de quatenus ho
Igitur ptimo articulo posito: Quod scilicet Deus per suam artem
mundum gubernet , nisi eius prouidentia, potenti actue negetur: Tunc non relinquitur dubium, quin possibile sit, ipsum per eat dem sit Artem comparuisse hominibus, sibi carioribus, de simili ribus, qui sint possessio ipsius. Homo enim homini qui velit cedere praesertim ingenio, ut poeta ait, nullus erit; sicut nec caper c dit capro: cedit autem pastori, quia saperioris est speciei. Soli ergo Deo tamquam potentissimo, ac sapientissimosia prase cedit, credit que homo ultroneus. Hanc enim ob rem legislator unusquisquei ait Varro) conatus est ostendere, se Deum cile, vel verba, cimandata a Deo accepisse, seu verE, seu falso, quo leges suae libentius, & obedientius acceptarentur. De hinc ergo sequitur, quod eadem Ars diuina, quae & proles, &. verbum, & sapientia Dei, du' Pe eone z, idem silmmis Theologis, assi amens ad se humanitatem humani
Hoc autem nil absurditatis habet. Si enim Nationes omnes fatentur, Deum aliquando in aliqua forma piis sapientibusque apparuisse, multisque in forma humana. sicut Abrahae: per hoc idem conuincitur, quod sicut apprehendit formam humanam apparenter: ita possit eam vete idest in personae unitate apprehendisse; quandoquidem sitae possibilitati non obstat. III. Hinc, ex incarnatione civiliter illuxit distinctio persena . . lis in Deo. si enim Deus omnia per suam Artem sibi confiibstan-ι 44ota e Erg0 Ars illa, quae appropriatur prolicolisubstanti
ii, ex qua mundus, proles non consubstantialis, esse accepit, dc ideo cuiustis in ectinibus eius relucet 1, illamet incarnata est, lius Dei, est ab aeterno, & in tempore etiam hominis: quia per illam resarcienda erant opera eius confracta. Igitur ars illa s quam Eis,di ix atellii, Thς0lpgi Dinne. Vςrbum, cum D. Ioanne appellant; aliquam ha s. iis oleo, apud distinctionem cum suo principio, cui est unum; & haec voca-Αthan. de pars. ι,- tur svi melius possumus balbutite in distinctio personalis: & ponitur paternitas , & filiatio in eis, quoniam alius ab alio vitaliter procedit, nasciturque. Nec homines doceri possunt melioribus vo duorum distinctionem; ac sibinde Trinitatem: quae perficitur Amore, ex mutua amatione alius ab alio, id est intelli tutum si is gentis,& antellectae expiessaeque Artis, emanante, hoc est aiunt imanatio claritatis, Patris, & Fili j. Quis enim se non amat Z quoniam ex nobis ad ip- ap. .araia i sum argumentamur, & siccitam nomii ramus. Tum quia Ttinitas, quae completur ex Amore, difficilius cognita fuit. Plato enim, de stoici cognouerunt Deum, dc Verbum eius exemplar. Trismegi-stus autem addit Mentem Tertiam abuttisque procedentem in Pi-
72쪽
r droi expressene verbis: vociaque Spiritum: at 1orte ciui tu, assiatus, aut a brophetis bibens .
Epo autem rerum naturas in vestigans, quali ultro.oblatas, an
ueni m Deo essentialiter, & omni in re participialiter, Potentiam, sapientiam Amore, esse proprincipia constitutiva metaphylicalid Et potentiam eise, quia est, ergo non procedit. Sapientiam Vero e se, quia potest esse; ergo procedit a Potentia ; quae enim in possibilia sunt scitu, nescimus: Amorem autem esse, quia potest,& scit esse non enim amamus quod ignoramus, nec quod non po-xest sciri, aut amari. Amor in omnibus entibus procedit a Potentia, de Sapientia. Hinc palam esse exclamaui, quod haec Trinitas sciti numquam potuistiet in Deo, nondum reuelante, nili apientia incarnata suisset, ostendendo, qubis potuit ipsi incarnatio conuenire, aliis vero Primalitatibus duabus minime: Erat er- o inter eas distinctio aliqua: quam Sacra doctrina deinde vocavit Personalem. Hoc autem mysterium, eandem ob causam ignotum fuit Philosophis pristis: in Prophetis vero confuse insinuatum. Cum hoc deinde stat, quod si Sapientia, & otenas, ct Amor omnis diuina Persona, si haec vocabula et lentialiter, de
IV. Si haec omnia rationabilia, ac non impossibilia apparenti igitur homo sapiens dubitare non debet, clim Theologia Rationabilis fidem exigit. Nam praeterea testes, qui scripserunt, Inde
runt, dc probauerunt has veritates, non tuere Poetae, neque Philosophi, neque astuti legi; latores, sed gens rustica, illiterata, Hmplς , animo pulchro, puroque praedita, ipsi nimirum Aporioli.
Nec propter diuitias, aut honores ita testati sunt, sed vitam amit-xere voluerunt praedicando inter tot persequutiones, amictiones, ludibria, carceres, aerumnas: minas, &hlanditias sperii tates, inuictique, comprobando dicta sta miraculis inlaumeris , dc supra naturam, & Spiritu visibiliter de caelo descendente ad eos inmoniis Prophetarum antiquorum, &sgi is conuincendo Philosophos, de Tyrannos, non aliis armis, aut sapientia, quam patientis, de veritatis; martyrio , de miraculis contestantibus.
Et vidi, qudd non credere ipsorum dictis, & testimonio, impudentia est peruersae animae ; Alonge magis; quim quamcunque alteram historiam negare. Si quis diceret non fuisse Caesarena in mundo, neque belligerasse cum Pompeio, & vicisse: Aut non reperiri Romam in Mundo: aut alterum Hemispherium inuentum a Columbo; ob hoc quod nos non vidimus illa ; is homo esset bel-lvinus, ae risu dignus. Quanto nam squaeso ridiculiores illi sunt, qui negant miracula, de virtutes Apostolorym& Prophetarum, & Moysis & reuelationem S. Ioannis, de tot, tantorum
que testium, qui nulla praeposita sbi huius mundi utilitate, rex
s. Aug. superloin . Idea emis, o apud Plat. 5c s. Aug. de Civit. Dei Et idcircb Ars. ve
per naturam suiuus rationales partici
pio : Sr per gratiam diuini. idem Gre
73쪽
sequutionibus assiicti vicerunt , &landaueruiit tot Episcopatus ad dignitates sacridotales per totum mundum: quae adhuc stant, de retinent eosdem libros Euangelicos, quorum latera omnis constat uasi in te sanguinis, & Mundo miraculorum , de caelo virtutum. lustrissii natum. Nimis affectat ignorantiam, qui hanc negat
V Nune mihi respondendnm esset ad praetensa miracula, ma tyria, & prophetias aliarum Religionum, quae fuerunt, ac sunt in mundo. Sed prius mihi corrobora una est praecedens argumentum: In quo assumpsimus, rem nullam effugere prouidentiam Dei, de hominem ess nobilissimum, atque talem, quod digno iure Deus curam adeo particularem illius habet. De hinc videndum elle hominem immortalem unde sequatur fidei euidentia in cordibus dabitantium qubd illi Deus apparuerit iuxta Religionis piae dogmata. Ergo ei cultum, dc propter excellentiam saam, & propter beneficia erga nos tanta debeamus.
Entia omnia sub Dei Pnorudentia muniuersali conm tineri, mintentioni eius, ac vol tuti subesse. Nec locum esse Casai, Fortunae, Fato, nisi es 1 Au particutirium or Anum, causarum. Ita que Deum Eminenti limum Tuam esse, non plares: ei que senitatem puspicione malitiae mam orsis esse.
esiugit caulationε, nec providortiam Dei.
OCVL DUBIO existimandum iaest in Creatoris Regno, vel Dorro sic appello ipsum Mundum , & statuam Des. de imaginem , de theatrum gloriarum suarum, di tropheum visibile non fieri operationem , passonem, actionem figuram e r lationem, si1bstantiam, similitudinem. ccntrarietatem, bonum, aut malum, aliamuὸentitatem ullam existere, quae non cognoscatur, intenent
74쪽
secus enim oporteret, vel alteram esse caulam oni res ille dependeant, quae Dei prouidentiae, & operationi n0n Ghi; fi is subiacent. de ficut Calaini assirmant, alterum esse Deum terrae, quibus terroribus sequendo Manichaeum, Aut sicuti Gentiles posuere plures Deos, Caraua quodam sato colligatos, ita ut Iuppitet Caelum regeret, Pluto Manichaei. tellurem, Neptunus aquam, alij alia mundi corpora, a laepe
in regendo discordes essE: & isto ut Homerus, dc Ovitus cse inunt 3 subiacere. Aut agriandum esset, Deum eme Unum, sed fato subditum , idcirco non omnia euenire Posse iura, mus. votum, quia ipse resistere legibus sati non potest, ut Ouidius, μde Homerus: uiui, ut Plinius ait tot negotiis implicitus , lin- malis semper praesto esse non potest , aut si poto, res mustas, quae casii eueniunt ignorare, aut nollς ς gabςxΠ-xςλ q*δ simbri Mitui aenegligentia tactum , ut Horat. interdum canit. Hinc dimon vilem inui. Mastus etiam sillogizauit, Deum Mundi huius gubernatorem non esse eum , quem intelligmius Deum optimum , alioquin non permitteret tot mala: sed fabricatum esse mundum, ut iple . potuit; & regere, ut scit, desectibili quidem sapientia. Alij vero asseruerunt, qubd cum mundus semper deterior be . gricetnatur, & antiquiores meliores quam recentiores, & mala. quae hominibus accidunt: unde omne; scriptores conqueruntur
de peruersitate seculi, in quo quisque vixit; dc hic laberinthus
ignorantiae, impietatis, idolatriae, malitiae, tyranniditque, sint argumento quod Deus secerit quidem mundum, ut mirabilis constructio admonet, sed postea alicui minus potenti, minusque ia-
pienti Deo, regendum tradiderit; & Valentinus, quidamque Phis . losophi, ac Poete hoc innuu nt: sed vere est Astrologorum inuentio. Quod stilicet Mundus primo gubernatus lacrit a Saturnae itella cerdotali sapientissima, altissima in seculo aureo, Deinde renendum acceperit Iuppiter, minus bonus, qui secerit aetatem argenteam. Deinde' Mars dirus sub Nino &c. Quodque cui perveniet ad Lunam vatiabilem, reuersurus sit ad primum ordini de regimen primum. Plato in lib. de Regno hanc tueri vide- . tur sententiam. Et addit, quod Caelum primo tempore voluebatur ab occasu in ortum . nunc autem videtur mutas te cursum uaxta refluxus seculorum, & systematum exorbitantias. Nos autem quidnam dicemus 3 III. Si mundi, de partium fabrica, & particularum, dc par verum dogma , tium istarum, &vsus, ossicia, de actiones, de constructio. &opificium admirabile, tot in fines varios mitifcξ ordinatum, osten- dant nobis, ut patuit, Auctorem mundi sapientiuimum, ac ρο- tentissit num , quippὸ cum nulla particula in eius opificio frustra appareat; cessario quoque asserendum est, eumdem esse mundi g ernatorem. Non enim conuenit tantae Sapientiae, ac
75쪽
Virtuti, opera, quae optime fecit, negligere, tanquam si pratae ea fecisset; nec curam Hectori inerti, ignavoque committere tum quia ipse suo Vicario similis appareret. tum quia aiserendum es set, quod vel ex impotentia, vel ignorantia, vel negligentia r gimen pulchrorum operum suorum omittat. Quoniam vero ex undi constructione, & partium, aliam .sententiam meliorem de ipso accepimus, illa vero assertio non solum blasphemia esscontra Deum, sed contra omnem prudentem humanum rect rem: Et sicut Plato ait, quanto melior artifex, tanto exqui litius una & eadem alte magna simul, & parua curat in eodem opificio. Deus ergo, qui curate vult, ac potest , & scit, ne. gens erit in operabus suis, ut sucus Apum, dignusque odio , ac vituperio ' absit. Erg, Plato alibi loquutus est ex fabulis Poetarum,& hic ex propria sapientia: unde nec angelis prouidetiam sed exequutionem prouidelitiae tribuit. vide in Metaphys. Superioribus in sermonibus visum est in omni re Deum mperari. Q md autem non viliter, ut arguit Aphrod. inserius pa- , ri. xcbit, dc in Metaphys. dar Casum.& ro' i mundo non est Casus; neque portuna tunam: sed 'respe absolute re pectu Dei, ac totius, sed seiuni per accidens, secundarum α respectu partium ignaratum totalitatis rerum. N os vel δ agni
causat Mn. rantes multarum rerum usum .& existentiae ipsarum rationem,
. putamus existere Casum, Malum, & Ne laentiam in magna Vinuerstate. Si quis mittat sciuum in plateam, dc rursus alium seruum per viam obuiantem illi: Tunc serui casia in mutuum occursiam incident, quoniam ignorabant: at respectu mittentis, Ascientis, de volentis, non catu, sed prouidentia. Si quis currens in fossam, quam non videbat, illabitur , casti cecidit te dicitur; at si ii adustriosὸ ob aliquem finem eb se praecipitem dedit, videbitur aliis casu, sibi autem ratione: Et mihi iaculanti in bclluam, oc-Quid casus. .ci ςre hominem , non visum, casus est, non autem videnti aliutilade. Sic hortanti, ut seriam belluam, quam scit esse hominem, astutia est,non casus. Contra Aphrodisiensem. & Arist. in Metaph. Lbi putaui,contingenti a ac casum relationes esse,& accidentalitates. V. Casus ergo est euentus praeter cognitionem, aut voluntὸtem, aut intentionem causae particularis. Sed tamen est prouisio caus e uniuersalis, quae omnia videt, omniaque vult ob finem, de ii saepissime nobis igia una, se de Fortuna, quae idem est, quod Casus quamquam dicitur de euentibus humanis magis, quam a tot aenitu, fortuna bona,& mala quado nimitu perueniunt ad bonum,uel malum, non praeuisum, nec speratum. Sed non propteret Fortuna, dc Sors, de Casus, cas sae aliquae sitiat subsistentes; sed ordo primae causae, ignotus particularibus causis. Fatum verbest c9ncuruis omni uni
cautarum agentium, de pauciitium in V te, &permissione primae
76쪽
Causae ut etiam seneca fatetur . de benes. 7. in quae omnes ad proprios fines ordinauit particulares ex quibus resultat finis tota- Iisi prouisis. Sicut lima, incus, ignis, solles, aqua, malleus, discipulus, operantur in vii tute fabri, quisque achium linum ad finem suum: Sed ex finibus eorum, hoc est ex ignis calefactione, ex mallei contusione, ex aquae temperatione, ex discipuli labore, ut discat, ex
sollium inflatione 1 e ietur vacuum, elicit ferrarius sermam gladij, quam ipse ius intendit. Coiuueare simul Ciuitatem, ubi tot arti-Πces, agricolae, milites, rectore , iudices, sacerdotes, emptores,venditores, loquentes, taceutes, ambulantes, sedentes, operantes, dot -- mientes, ridentes, plangentes. Se. colligati sunt ad unius Ciuitatis
vitam unam:& horum ordo ad hoc ipsi na, christianis, & philos phis optimis est: Fatum. Porib haec colligatio varios parturit affectus,& actus in variis hominibus,ac proinde in tota Republica; ali-ruando bellum, interdum pacem, alias famem, alias ludos, liquan- t, . - abundantiam: prout cursus omnium simul affert. Et hoc dicitur ' fatum: licet ex cunctis ut S. August. contra Cici respondet) causis liberis, ac nccessariis,& violentis, de naturalibus simul contextum: cuius essectus causa particularis dicitur fortuna, sors, & casas. At supremo retum Rectori, qui intelligit agricolarum ob culpam suboriri famem, S mercatoiuin cupiditate, argenti penuriam; &lasciuia fili j Principis, ludos inhone os:& alios effectus, ob alias
causas, quatenus coucausationem in toto habent, puta ex ordine, commoditate, incommoditate, de concursu tali concausarum
praecedentium ex praesactis aliis causis, & dispositionibus : Et his ex aliis, de his ex aliis, dc iterum, donec perueniatur ad Frincipium, α Pcincipem Mundi : Necessati 5 sequitur, quod illi inquam Lip emo Rectori, Z: Cognitori,& Prouisori, non dicatur casus qui cunque fatalis effectus, cum in suis causis sit praenisius, prouisasque.
Saepe etiam minimum atomum magnorum cffectuum causa elle videretur, vi si moueret oculum Pi incipis, ita quod retro volvatur, dc videat rem, unde mutat propositum, & statum R eipub. Clauus quoque virus in bello pungit Equum signiferi: Signi L i vacillat cum vexillo: labascit animus militum eo viso, cladem exercitus accipit, euertitur Principatua Ducis, mutatur status, .c dominium. Omnesque res unius Regni. Clauus ergo unus tantam intulit mutationem casu, o fato: sed Deus, qui ordinauerat per clauum illum has inutationes, non subditur, sed praeest fato ut Seneca Sto: cus Licturi quidquid alii dicant. Et clauus enim, de res omnis inmutiis nubpraecognita est illi ab aeterito, qui etiam ordinat per longam euen- tuum seriem euentum hunc hac ratione, de siccaeteros omnes. Idcirco in Metaph. scripsi. rem omnem minimam usum habere in Mundo, non minus ac maximam, ad finem tamen sulam. Munddmque temperatum esse uadustitori ordine, quam horo elogium artifi
77쪽
eiosissimum: cui si addat, aut subtralias quid minimunt,totum mi Ogistetium. Et ostendi usum atomorum: de quantae sunt utilit tes, etiam telluris incisurae,&rimae, fossiculae, di monticuli inuisibulas, ad variandam lucem, & concipiendam in variis gradibus , vesant herbae variae, & colores, & sapores, & temperies, aliaque, quapnos intelligere non sussicimus. Nec posse Fatum rescindi, ut putat Arist. A domo V VI. In talis re se se, apparet fortuna, ὀc casus: ubi utentibus atteie o T μψm proueniunt, uti cupiunt; non utentibus vero aliquando sic, aliquando non, prout prima causa prouidit. Nunc dices, ergo asta tia lucrum pariet scelesto, prouidentia vero Dei innocenti, ac pio, damnum pecuniarum. Deinde addes, non interesse Deum, sed Li nam ad faciem illius spectantem, dare lucrum; ac Iouem in. post iram victoris. Ego verq nunc stiper huiusmodi alibi disputatis, dispotare nolo. Sed sit Iuppiter, aut Luna, aut alia dispositio, vel affectiuproprius, si adsit, qui faciat te iacete talos eo modo currentes, qui tibi eis utilis; aut sit industria: palam est. qud domnes causis istae ea tiales sitiat subditae ipsi primae, ab aeterno ordinatae, ac praeesse aἡ Α-ciendum huiusmodi elisebam: α Deus ordinauit etiani. vi siti scelestus pecuniam a modesto viro lucretur, utque alius moriatur, alius vivat, alius nascatur, alius sit diues. alius pauper: quoniam hoc no uit conducentius este ad magnum fitiem, ad quem fine, omnes pae liculares ordinauit; & quod iustὸ ita ordine , 5c propter melius di natarum rerum, in Metaph. docui, & mox ex parte videbi
ii. Mee. t. . & sM Hicca ab Arist.&Auer. qui dicunt in caelo tantum non reperiri Arist. non rectς ς Casum, de Fortunam, quoniam ibi regit Deus; in Mundo Inferio'
e .i 'aitu Deus aliud, iuxti ipsorum dogmata, non operatur, nisi motum primet spheri fortasse; nec aliud intelligit: qnontinet
lesceret,si interiora resticeret. occ. Ita dicunt, quoniam non agn ouere Deum ut Mundi causam, sed ut animam primae spherae aeternae. Quapropter si non secit Deus Mundum,nec entia illius, neque sciat oportet : sed aeterno fato alligatus suit ille, sicut caeterq animae ad eiusmodi actiones. Et quoniam Idqa rerum saetarum est in mente factoris, in qua scientia consistit , idcirco ipse Aristoteles negat Idaeas etiam retum inferiorum. Ergo Casim admittit, & rescivi - , nem diuini ordinis, ut alibi disputauimus. Quapropter altero, nec apud nos extate Casam respectu Dei, sed omnem minimam ipsi notam esse rem, & ipsa non entia, quibus utitur ad entium distinctionem, ut videbimus, & ad ordinem fatalem, sed per Idaeas entium. Proseistb, si Deus a rebus scientiam acciperet, sicut nos, eius sci tia emet passio, vel ex passione, sicut nostra, de vilitas quaedam. sed Deus habet in se scientiam rerum ,& intelligendo se sua: aq; artem confiibstantialem, omula intelligit, tanquam inuento dc non vu
78쪽
imitator: rgo non addisco ex hoc, quem scribo nune, libro;sed seio
quae in eo iunt, antequam scribam, quia artifex, inuentorqὶ eiicilium At alii addiscunt ab hoc libro; quae ex mea Idaeali arte in ipsum manant. Sic & longe melius scit Deus ab aeterno omnia: & non vilescit, intuendo, & operando in rebus inferioribus, quoniam ad nutum obediunt illi omnia, ut pendentia ab eius sapientia in esse, Moperati. Preterea Deus, quoniam rebus intrinsecus est, intelli endo se faci , ut in elligentes omnes intelliganr, de sentientes sentiant:& exprimendo scientiam sitam idaealem facit ut sint; & amando se, facit ut omnes ament proprium este; quod a Deo pendet;& ergo magis Deum. A quo, Per quem, & in quo sent omnia. Quod autem Deo nihil vi e si, ted tantum nobis inspientibus, consequenter demolistrabo.
In rerum I iuestate malam non reperiri, Limquam ei aliquo ri nec Mortem, nec Visitatem, essenti iter,
sed restremue, e r Matii 4'negatque: Fessamque esse opinionem de miltitudine Deorum, de impotentia, aut ignorantia, aut ma litia, cum Fari, tum Rectoris uniuersorum, longe essestultionem.
ES uulla vilis est, si mala non est: res omnes a Deo iactae, sinat valde bonae, cum ipse sit staminum bonum, iquo non potest proinde
nisi bonum oriri. in Mundo ergo Malum non extat secundum untis veritatem, sed solum respectu e in pliysicis. priuat: ue in Mo ratibus, negative in Metaphysicis. Ignis malus est, odiosusque tetrae; teiraque igni. ei se vieique bonus. Idem dices de cunctis malis.Nobis scelet, vilesciaque stercu nos tu; hei bis verb,&porcis olet; cstque mitri mentum. Zipetium excrementum est animalis, sinitiis cato, eique foetet, de vilis est; nobis autem olet, cstque nobiles delitia: stercus bovis olet; ipsi vero scutet Mors vitulae placet nobis, manducaturis: ipsi vero est ultimum terribilium. Geiusta nobis amara, capris duucissima esca est. Serpens serpenti pulcher, nobis vero turpis, & Eorridus est. Ergo non datur ens ri: quod malum physice ter se, nisi in
No. datur Malum nisi respectiuuari in
tiuum in Morali. bus, de negati uum in Metaphysicis . ni cxllam militatem habet Rrmaliter L Deo. Sed λlum ordinatur ad Ese, Nad Bonum.
79쪽
m spectu, non autem totius, idest Mundi: multo autem minus cui omnia bona sunt, clim vel ex parte eius idaeam repraesenten. Igni'labor est emollite ferrum: ferro autem afflictio, matrimque; malleo percutere est consumptio, sic &lim limare : sed fabro, qui ex li iusmodiam stionibus iiistrumentorum elicit formam ensis, de armaturae, secundiim idaeam artis, aptae ad militis bonum, omnes praeiati actus,& dolores,&destiuistiones, sunt, ratio, gloria,& bonum. Sic Deo elementorum bella, & passiones entium, & transimulationes, & dolores, de mortes: quoniam omnia Ideae artis diuinae ser
Non da ut Mors' i xiit Em, sed solum transmutatio ;& tui pectu Entis pameularis est Mars, non Dei, cui omnia vivum: nec mundi, a quo non recedunt, ied in alias sui partes edunt.
II. Et penitus introspiciens vidi,tia Mundo non repentiens,quod appellamus Mortem, sed tantummodo dissolutionem, ac transmutationem entium : sed propter incertitudinem esse secuemis, in quod mutatur cile praesens, via de videtur anni hilari, dolet sentientibus talis transmutatio; quη Mors dicitur cunctis creaturis, timentibus penitiis amittere ei te dum esse quod habent,videntur amittere,quod eis bonum videbatur, clim iit sapor Ideae summi boni, primi Encis. Quando lignum crematur, quasi dolore afficitur, eo quod nollet
i pis fieri, stetiti ens millum, ut Philosophi,& Theologi setemur,
vellet in aliud mutati, quamuis melius se. at postquam iactum estienis, se habet quasi obliviscatur fuit se lignum, nec ampliis cupit eue lienum, sed pro modulo suo gaudet ei se ignem :& ipsum vult essE. Hominis corpus suit terra, lactuca, frumentum, caro bovina, plurimaeque res aliae; nunc autem non displicet ei non esse quod fuit, sed laudet fraesenti esse, & odit mori,& fieri vermis ; sed deinde placebit esse vermem , dc displicebit mutari in hominis cat-
Entia omnia ad sui ei se conser a-itonem necessiribrio poteri am essendi,&proscnsum,& proam rem , aD o, cuius p rfecta
- ait Opera , ergo ipium repraesentant rein liri. dc unium reis ct ssimum, ac-ccperunt.
omnis si istis,&vis ex igne decunJum F. . etiamque Arist 1. degen. an. e. 3 5 Α ag dcAmb. sunt Gen.
Hic admiratus sum vehementet sapientiam aeternam, quae niatibus cunctis, ut conseruari studeant, quanto tempore opus habet eis ad suum finem praeordinatum, largita est omnibus prosicilium proprii ecth, dc amorem esse partialis propinquet, in qua proprietate ii i rtam reliquit quasi per accidens ignorantiam illoru m esse, ad quae mutamur: ac proinde eorundem odium. Si enim non ita ellet tactum, tunc ens omne corporeum, quasi cuperet fieri igit', quoniam linis est nobilissima corporearum creaturarum, vividissima, lucr dissima, & tamquam maximE sensitiva, essicax, potens, dimitiva: Acum sit symbolum Dei, qui, teste Mose, ignis consumen est, Vota turpatribus gloriosa & facta profectis natura. Hinc Ambr. in exam. Aug. s. super Gen. ab igne docunt vim sentativam ct m III. Non oportet ergo, Deum Mali assignare alterum, cum non extet Malum, neque Mors in Mundo , nisi respectu fiatis pallicularis, aut priuati vh, sed omnes Mortes sunt vita aliarum rerum nascentium,& omnis corruptio est simul generatio; Ex omnes mor-
80쪽
res &vitae integrant totalem Miandi vitam. Ego manduco panem. Phusica eauti mali panis moritur quasi dolens, iuxta modum suum;& ex eo nascitur De iv chiliis: ehilus moritur, & fit sanguis; sanguis molitur,dc conaertitur n., in carnem neruum, os, spiritum &c. spiritus autem de caro conti' malorumnuo exhalant in aerem. Ergo intra corpus nostrum colatnub malus repertii Asunt plurimae mortes, ac vitae, generationes, corruptiones,alte- Potest. rationes. Nihilominus nobis corpoti non sentituitur , sed placent. de integrant vitam totalem. Idem fit in Mundo: omnesque Mundi partes mutant formas : at non anni hilantur , sed iaprimi Fabri nutum in res alias transmutantur : O muc squippe sint res in manu Dei, sicut lutum in manu figuli. IV. Sed cur edixit, ut tantopere dolerent, quae moriunturi Nemori vellent, aut procularent quacumque ex causa, usque ad Ad quid dolor. tempus praes riptum ad eius magnum finem. Et cur morientes in tempore piaeta ripto, etiam dolenti ob eandem causam. videli.
cet, ut mortem exhorrescerenti, exemplo essent viventibus, ne illam cupiant, procurentque:& ut repugnarent: si enim alterum contrariorum alteri non repugnaret, ncc calor frigori, nec vita morti, Mundus est et chaos, non fieret pugna, neque generatio, neque corruptro, nec res in tot formas verterentur : quae Idaeam
loriosiam Prinue Causae, reprae sientant: ideoque iucundae sunt; ed quia infinitὸ participabilis infinitis modis est prima lilaea
earum, res semper mutantur, quousque res sorte in omnis materialis mutabilis in omnem mutetur si eciem Armis suec dentibus. Vnde dolor Et vidi, melius c intemplatus. Dolorem fieri non ex transmu--ἡtatione in aliud esse, sed ex amissione antecedentis esse; quoniam eoneuerit ad Eores omnis ex nihilo facta fuit enim postquam non erat in per se esse, ergo nec a ipsam semper reuertitur ad non esie illud suum originale: Deus in . P ssione iniit Item bonus non sinit eas anni hilari, sed largitur ei nouum eiῖς. ἴ ita, .ue. Vidi deinde, quod Deus non concurrit nisi essicienter d pase, mala i livi ea, sones, ad non ei se, ad mortem, ad calefieri, ad pati. Quoniam nec ad Moralia nisi pati est fieri aliud, vel in parte, quod est alteratio : vel totaliter, permissiuE,Nc- quod est corruptio, & perditio cise antecedentis. Quoniam autem Deus summum Ens est, de niluit non: est particeps ullo modo, alioquin sinitum esset : propterea non concurrit Bd non ei te, Ddnet..iὼ rem de mori, de pati perditiuum per se; sed solum ad illud esse, quod ei Huia dirim. taxixes est, de quod postest recipit, & fit. Ergo concurrit ad mortem, Mors iis terminus& lcorruptionem, non quatenus moriem, & corruptionena rei antecedentis, nisi permissiue , qm sinit , permittitque neri ipsum co rumpi, & mori, de pati; Sed in quantum est vis ta, dc generatio rei consequentis, concurrit active operando de largiendo esse. Ergo quando calor occidit frigus , Deus concrurit ad calefacere; oc calor cum Deo nihil facit