장음표시 사용
101쪽
vere cuperem. V uitne, ut revera de omnibus iis rebus dubitemus, an non vult ρ non vult,
quare id primum suae methodi constituit prin- M, Liphimt hippe praecepta & M ethodiis ea de- . .. bent esse, quae ad praxin redigi possint. Si vult,
quare saepiris ait in suis Meditationibus, ac in Methodo,argumenta Scepticorum,quae sere, eadem sunt cum iis, quae adsert ad nos istiusmodi dubitationi mancipandos numquam suia fecisse dubitationi injiciendae de istis veritatibus homini sanae mentisρ creditne, quOS docet,saba destitutos alione Z an verb sibi imaginac ursis 1 lxur argumenta Scepticorum ma)oris essicacia esse in suo, vel discipulorum ore , aut scriptis, quam in philosophorum istorum , qui magna ex parte nil aliud egerunt, quam ut molestiam crearent reliquis Sophistis , ac ludificarentur illos, qui eos refutare adgrederentur, i&qui numquam sperasent, sore utCartesius quispiam. ipsorum sophismataMethodo alicui praefigeret. Verdes , si semel Cartesius mihi persuasis
set, ut dubitarem, an duo & tria essent quinque, totum foret majus sua parte, qua ut retur methodo, ut illam mini dubitationem eximeret, priorem meam redderet certitudi- nein ρ Id perficere nequiret, nisi ope alterius cu)usdam propositionis, . quae mihi foret evidentior qua uteretur ad me convincendum, lubd illae, de quibus occepi dubitare indu-- ,ita ae debeatit esse. Iam vero quaenam, secun-
ddm ipsum , illa est miranda propositio, quae
suam cum omnibus aliis communicat clarita-
tem, .veluti sol suum lumen reliquis omnibus, impertit planetis. En tibi, Cogito, ergo sum. Non enim fieri potest, ait ut cogitem, nisi
102쪽
exsistam.' Egregium ratiocinium. 43i verb, anne id magis possibile duo & tria non esse quinque ρ Magisne possibile, totum majus esse sua parte, quam, me falli, lic)t non exsistam , & cogitare, licit non simi Atque si vim adhibere possum menti meae , ut de primis duabus addubitem propositionibus: maj6rine mihi vi opus erit ut dubitem de tertia Z si Sceptico satis Ampudentiae sit, ut illas mihi neget, majori ne ipsi opus erit, ut hanc inficietur ρ Atque an non in 'quali versabor imp
tentia . omnes illas tres ipii probandi Cartesiosne haet procedens ratione, Os obturare
sceptico sibi vindicat, qui ipsum provocat, ut vel minimum quidpiam demonstret, fel mihi ostendere evidentiam propositionis ejus, de qua ut dubitarem , se fecisse supponit 3 Sophi-Hae ianε clararum maximε propositionum evidentiam negare mordicus adsueto praebebit i dos. Nec ego profect b minus ipsi illudam, dicendo, me permanere in dubitatione de propositionibus , de quibus me dubitare secit, quandoquidem , quam mihi adfert ad me liber' - . dum dubitatione . non majoris evidenti est, quani illa, de qua fecit ut dubitarem. Sed forte, ludendo pergit, adrident vobis stupendi quos in sua methodo facit, progressus. , , Reflecten ,,,magnus ille Philosophus ait ad primam illam, , cognitionem: video illam mihi certam non esse, nisi quia perceptionem livis beo claram & distinctam ejus, quod adfirmo; .,atque adeo pro generali regula adsumere pol ,, sum,quidquid clare & distinctε concipio, , . se verum. Jam vero estne hoc peculiare pravilegium adamata suae propositionis: Cui et,crgo
103쪽
. IVm. Ae dato,qubd Cartesius quietam mihi reliquisset possessionem, qua fluebar, quaque frui
desinere non poteram , certitudinis harum prinpositionum, duo dc tria sunt quinque: totum majus est sua parte; annon ad istas propbsitiones possem facere, quam ille ad suam, ae- sexionem; ac cum mihi in meum tantlim u-ium sit quaerenda regula veritatis, non verbpro Scepticis, qua utar in omnibus meis judiciis , an non eadem ratione qua ille super sua ,
super haeis ego ratiocinari possem propositi nibus. Ratio, ob quam hae propositiones mihi certae sunt, hoc est, ob quam, non tantam de iis non dubito , verum sentio de iis dubit re me non posse, est quod percepticne gaud am clara & distincta ejus quod in iis adfirmo: ac quandoquidem illam habeo, possumne dubitare, an non habeam; clim illam hab re, dc judicare, vel potius sentire me illam habere, idem intellectus actus sit. Re-vera enim inde, ex propria mea conscientia , oritur impossibilitas, in qua versor, dubitandi de tua propositione; Duo & tria sunt qui que, aequE ac de hac: Cogito, γrgosim , veluti convenit inter omnes illos , qui paulo delicatilis in hisce judicant. Possem itaque aequo jure ex duabus his propositionibus, & infinitis
aliis, hanc conclusionem deducere, quam deducit Cartesius ex sua, quae ipsi inserviat pro regula veritatis: auidquid clare disina. percipis , vorum s. Atque inutile, imo impossibile est, efficere, ut dependeat certitudo & ev dentia istiusmodi propositionum a certitudine ει evidentia est ius -cujusdam ; quandmui
dum propria sua illae gaudent ex seipsis nec
104쪽
ab antecedente ulla, nec a praejudicio aliquo dependente. Omnes aequalis sunt evidentiae; nec absurdius quidpiam, nec magis contra methodum , ac de unis aliarum ope convinci velle. Ac proinde, immediatae istae proposi tiones adpellantur; imo sciat Carsesius, generale illud Principium: idquid ἀφλει con-
Eo , verμm est , nullo modo regulam veritatis esse istiusmodi propositionum: versim regu lam earum veritatis . hoc est, quae me de versetate earum persuadeat, esse, ut modb dixi, solam experientiam, ac solum sensum inter-', quo mea mens fruitur istius veritatis , Ut illo momento, quo eas format. Aristoteles, quem solum nomen C artesii commoverat, non hubstitit in tam egregio curriculo, perrexitque vividε suam criticen pr . sequi. Maximam voluptatem, inquit, percepi , dum egregium illud opus perlegerem , ubi viderem hominem compedibus se obstringere eb, ut non effugiat , pos subtilissimum scepticorum, verlim pusillum Logicum, cui cum tantillo ingenii,& sani sensus aliquis foret
regularum Logices usus.. Simul; percurrere
Methodum, Meditationes, ac Primam partem Libri Principiorum, ei ratione, ut osten deret, se admodum illa examinasse. Ostendere nobis , enarrans ordinem & dispositionem prop0sitionum C r esii, haud pejus illum, quam secerit, se ibi potuisse gerere, in invenienda stabiliendaque vetitatis regula. Post quam nobis auctor fuisset ut de omnibus dubi
taremus, ac dein occiperem iter scientiae ab
isto principjo : Qui quid dis inri concipi tu, verum; fidem ejus statim suspetam re
105쪽
didisse hoc sermone e tertia desumto Medita
tione. Inmmtamen /nudiaprius ut omnino certa
manifessa admisi, quae tamen possea dubia esse, deprehenni uuod jud caserim . dubitandum
hactensu, num duo trias nuljunctasint quin quo, est, quia veniebat in mentem forte aliquem Deum talem mihi naturam indere potuisse , ut etiam circa in deciperer, quae manifesὶufima πι-- derentur ; sed quoties haeopraeconcepta de jummδ ei potentia opinio mihi occurrit, nonpossum non faueri, si quidem velit, facile iissi esse esset re ut errem, etiam in iis, quae me puto mentis oculis: quam evidenti λδ intueri; quoties vero ad i μόνον , quo valde clarὰ percipere arbitror , me converto , tam planὰ ab illis persuadeor , u ponte' erumpam Ur has voces , fallat me quisqui potest, numquam tamen iniciet , ut nihil sim, quamdiu me aliquid esse cogitabo , vel ut aliquando verum fit , me numquamsuisse, cum jam verumst me esse vel fortὰ etiam ut duo s tria ut juncta plura vel paucior a s quam quinque, vel milia , in quibus scilicet repugnantiam agnosco manifestam. Et certὰ cum nullam occasonem habeam existimandi aliquem Mum esse decepto em , nec quirim adhuc fati clam , utrum si aliquis Do- ,. valde leuis, S , ut ita loquar , Ma - disica tantsim dubitaudi ratio est , quin ta rum ex ea opinione d sude It is tein euam illa tollatur , quam, imum occurret occaso ,
examinare deleo ais si Dei sest , anto is esse
His super Aristoteles suas exhibuit reflexi nes. Scilicet , Cartesium jure non amplisi' gau- dere pro regula veritatis habendi hoc Axio-rna, uidquid disiam concipimus , verum oti
106쪽
quandoquidem illud dubium redderet ratione a Dei potentia, ratione, quae ipsi adebvalida adparebat, ut non poterat non, adhibbilaattentione, fateri, siquidem velit, Deum facilε posse essicere, ut erraremus etiam in iis ,' quae nos putamus mentiS Oculis quam evidentissime intueri. Hoc suppositio, alteram Mus reflemionem ad evidentiam propositionum, ad summum non debere, niti perpendendi ansam ipsi praebere, ac probabilem reddere regu lae suae veritatem. Imb nec illud effectum producere debere, quandoquidem producere non poterat, nisi ex vi evidentiae Propositionum, regulae stanε, quae incerta ipsit reddebatur, uia co hoc argumento cui se, debita adhibita
attentione, non poterat non dedere. Rati
nem, quae facit ut dubitet de axiomate suo, licEt fundatam in illa sol 1 suspicione de exii, stentia Dei, quam nondum examinavit, haud exiguam debere esse, relatam ad . hominem squi juxta Methodurn ipsius agnoscit potentiam istius Dei, si exsisteret, in omnia se e tensuram, ac Hrtὶ eb usque ut nos istiusmodi crearet , qui falleremur etiam in iis, . quae cognosceremus clarissimi Ac tandem pugnare cum omnibus melliodi regulis , si Philos
phus, cui adhuc restabat dubium aliquod de Veritate hujus propositionis: quia distium cognosco, verum 6ὶ cogitet de probanda sibi Dei exsistentia , ut istiusmodi dubitati ne se liberet. Quo pacto enim de exsistent a Dei quis convincetur , nisivi ope evidentis cujusdam demonstrationis ' Ac qua ratione convincetur demonstratione evidei ti . dum hactenus dubitatur'. an quod di- . . . D. 6 uinctissi.
107쪽
sinctissime percipimus, verum sit Unde Aristoteles concindit, Cartesium insu1 Methodo circulium committere, vitium longε turpillimum omnium, quae in ratiocinio reperire est. Quippe, secunddm ipsum,
quit persectδ persuasus esse de illo principio, idquid vita percipio , verum 6ὶ α nisi quia Deus quisquam exsistit, & ille Deus deceptor esse non potest. Nec potest scire, Deum esse. illumque Deum non esse deceptorem , nisiqudd distinctε concipiat exsistentiam Dei ex illa idea, quam in se reperit, ipsius; ac quod' distinctE concipiat, fallere esse quid Deo indignum. Uno verbo, primam illum propc-sitionem secunda probare, &secundam prima, licὁt tamen iure non posset vel hujus vel alterius veritatem supponere. Atqui, Domi- ni mei, pergit novis illudens, vestri gratia hunc falsum progressum' condono bono vestro praeceptori. Palpando longε sanε progresens est : tamen haec non impediunt , 'uin a huc pedibus insistat. Conclusit exsistentiam Dei, & multas dari veritates, quas cognoseianus, cum evidentia & certitudine. Vera est concluso, licet falsia sit consequentia: V - rhm aequo animo ferte . ut adhuc verbulum ad dam, ac principia ipuus S axiomata inter se
committendo , vobis ostendam. quam malo:
subfulta sit illa fama, qua ipse Philosophus
elue e fertur, qui just1 ratiocinatur admodum cum consequentia , & methodo planE cohae- . renti. Memini apud hunc Auctorem linere θ. . - positionem aliquam , quae istis mihi facti a i. oeta visa : scilicet, Deum posse immutare re-- rum essentias : Propositiones, quae necessariae
108쪽
nuncupantur, non esse veras, nisi , quia Deus id vult: atque adeb, si Deus vol uisset, ut velle poterat, i ne duo & tria forent quinque , haec' propositio , duo & tria sunt quinque, . nunc falsa esset. Clim Cartesius hoc parado Rum proseri, adsimulat magnam ostendere. reverentiam, magnamque submissionem erga omnipotentiam Dei, quinimo invehitur in reliquos Philosophos, ac blasphemiae fiere i simulat, austas dicere, Deum non posse facere. ut duo Sc tria non sint quinque. Attamen si Cartesium aliquantlim .uamur, animadvertimus sani non planε religionis ergo hanc th sin defendere : versim quia absurda haec propositio evidenti conclusione deducitur ex nonnullis dominae suae articulis. Admittere propositionem aded duram, veluti hanc, vic actum, & veluti conclusionem , evidenter
quae sequitur ex principio quod posuit, salvo
honore non poterat, fortδ etiam homines abnterruisset: quare potias amavit nos occupare. ac primus mirari, qu bd ed temeritatis. fuissent progressi Philosophi, ut ea ratione omnipotentiae Dei limites figerent. Iam non examino absurditatem istius propositionis dime cogito omnes illius sui vult contendunt 'Philosophiae Heroti in medium producere: ac prosectb nimiis gloriae suae duceret, qu si ego criticum operis sui agerem. Vertim ut , in quo versamur negotio, maneamus, dico. si omnia quae contra Methodum ejus protuli'. Disa forent: si nullius momenti cuncta argu menta,quibus in mundo petitus est: hoc siquin
paradoxum integrε ipsum pessis indare. & si versim supponatur impossibile esse ipsi nc,
109쪽
bis veritatis aliquam regulam exhibere hi .pes verum est, veritatem propositionum necessariarum dependere ea ratione a Deo, ut potuerit efficere, qud illae, quae pro necessarib veris habentur, essent fatis, potuit etiam efficere, ut hae duae talis forent: Quod clard pes pio , verum s. Drceptorem esse imperfectionis
bbd si Deus id potuit, quis Cartesio dixit, non fecisse ' Quae ratio ipsi est, cur illud potius , quam contrarium credat λ Deus ne id ipsi revelavit Z Ex ipsius principio, non tan- thm tamquam scepticus dubitabo de duabus istis propositionibus, verum dubitabo serio. Atque adeo duae illius regulae veritatis, veritatis regulae esse desinunt. Veniat itaque nunc, &egregiam suam exhibeat propositionem : gisto, d licet Scepticus non si na, nollem admittere. Quare8 Quandoquidem nescio, an Deus ab omni aeternitate voluerit illam ve- , ram.vel falsam esse. , Necid scire possum, nisi per revelationem; prceterea exami mandum injcumberet, an revelatio poset esse regula v
.litatis in hisce circumstantiis. Atque ita Camtesii sapiens, qui jam eo usque progrestus ut sciret, se cogitare, & se esse, malo quodam hic fato a cynosuraaberrat. Sat is adhuc haberem reflexionum, nec umquam exhaurirer super illa pulchra Metaphysica super novis demon strationibus, quae perhibentur in ea exhibe-' ri exsistentiae Dei, distinctionis corporis &ani Qmae: super modo, quo respondet ad objecti0nes, quae ipsi fuere propositae circa reliquam ipsius Methodum : si vobis vellem ostendere , qui ratione, ubi impugnantur ejus Proposi
tiones , ct simul sequelae istarum propositio
110쪽
num , vel methodus , qua utitur ad perveniendum ' ad Gignitionem.veritatis, , saepitis satis habeat uefendere suas propositiones bene, vel malE, non conando methodum suam salvare, ex qua tamen maximum sibi , decus parare adnixus fuit, quaeque revera est pessimum eorum quae in ejus scriptis reperias, veluti puto nie satis vobis probasse. Verlim sufficit vobis convincendis, judicium , quod de vestro do hore sero. non ferri sine cognitione causaei; ac profectb, nimis diu vos morari. facio. Valete Domini Cartesiani , admodum vester sum : inclytum doctorem vestrum salvere jubeo. Secuti. ipsuin fuerunt Socrates & Plato, pauid honestilis tamen a nobiς petita venia, subjecitque Plato. gaudere se, quod Aristo- le, in muri do . diffamareturi: meruisse enim vel saltem ob modum quo se gesserat erga Phialaisophos, qui ante ipsu in exstitere, ac prae-cipuδ erga se : fecisse pro virili, ut famam il- - lorum in mundo everteret: sibi verb Platoni minus quini reliquis pepercisse , licEt ejus Praeceptor fuerit , & calumniis suis eripuisse. isnegotio doctrinae, titulum Principis Phi- . IOBPborum. - Ad haec ego nondum constat, quid adhuc fiat, nec est cur despςres, ne in prist nam dignitatem restituaris. Philosophia Aristotelica diversa admodum usa fuit sortuna per hos mille quingentos annos: ac veluti novum quidpiam nostri Mundi tibi narro, vix octoginta annos esse, ex quo Pontifex Chri- stianorum Maximus tamdm noti jusserit, ut