장음표시 사용
141쪽
nec liberati a molestia votuit Regius , nisi Promittendo exactε se exsecuturum quod ipsi mandatum dederant publica Sententia, sic licet ne Philosophiam Cartesii doceret, anti quis ut colitentus sol et Dogmatibus, nec ultra Formas Substantiales lac ret. Perussit hoc Cartesium , licit in epistola exarata ad Regium id contem tui habere videri gestiat, ita ut non potuerit non vindictam sumere, spargendo furtim libellum quem nuncupat Historiam Voetii, ubi malε illum mulcabat, ac deridendum propinabat. Atque hoc Voetium contra ipsum converti secit, quia elicto jam in posterum Regio, quem pro stratum cernebat , atque habeba pro perditae
fortunae homine, quem Cartesius praemiserat, liuspicandae velitationis ergo , existimavit, Oportere ut geminatis viribus novam Sectam in suo auctore adgrederetur. Praeterea mala quadam fortuna inter Cartesium.& Regium lis orta fuit, ita ut alter alterum scriptis peteret, ac videtur ea tum Cartesii sers fuisse ut inimicos haberet omnes Hollandiae Sapie tes , quorum nomina terminabantur in insut erant Revius, Dematius, uterque Voetius,&Regius.
Primitim itaque Ultrajecti de Cartesio sermo erat in omnibus conssirtiis, tamquam do Atheo , de altero Vanino , qui dum simulat suis ratiociniis exsistentiam Dei stabilire, nihil aliud agebat nisi ut illam impugnaret. Voetius aeterntim in ipsum declamabat in i ctionibus suis, disputationibus, concionibu Data opera Theses secit de Atheismo , ubi quidquid in canesium odiosi congerere pol
142쪽
rat , inseruit , ade6que sortuna favebat illi diffamando, ut, quando nunciu' mortis ejus Ulorajectum venerat post aliquot elapsbs annos , praejudicium, quod homines illos super
hac re occupaverat, admiscuerit horrendas. circumstantias, & rumor urbem impleverit, creuώ-
esse illum mortuum more scelei atissimi & improbis sunt hominis, sine fide, sine relietione tamquam Iulianum Apostatam, & blasphe- miarum eructantem in Jesum Christum mil
Adgressus fuit Voetius intimos ejus amicos rim. et corrumpere : & quantumvis Protestantium Minister, litteras in Galliam ad P. Verse num dedit, ut cum illo foedus jungeret, exci- taretque ipsum ad scribendum contra Cart sium : verum haud feliciter ipsi haec negoti tio cessit. Accusabat ipsum occultae inimicitiae. contra regionis Religionem, videbaturque eo ipsum nomine velle traducere veluti qui teneretur crimine Status. Addebat ese emisiarium & si eculatorem Jesu iturum so
vere cum ipsis litterarum coimmercium ; ac Ira primis aliquas adversus ipsum producebat, quas dederat ad P. Dinetum, pauid post Conses rem Regium. . Adeo verum est, non primum fuisse Titum Oatem , cui in mentem venerit persuadere suae regionis Pro- testantibus . Iesiuitas in Anglia linandare Conscribendum exercitum, in quo disiponant de omnibus muneribus. & generales a i res ctos creento Chiliarchas, & necatontar
Vicit tandem Voetii existimatio, vicerunt a tes ejus, ut damnareturis omni Universitate, cujus
143쪽
cujus ille inagnificus tum temporis erat O- ctor , Cartesii Philosophia. Diem ipsi dixit, jussu Magistratus, magno cum strepitu, sonita campanar per Ministrum Justitiae. ut responderet ad calumnias, quos adversus Voetium scripsisse ferebatur. Ita ut amici Cartesii ipium monerenti, cub sibi caveret, utpote in eo, quo degebat loco, haud satis tuto futu, licEt extra limites Dominii Ultrajectini versaretur. Duo scripta, in quibus de Vo tio locutus fuerat Cartesius, quorum alterum illa epistola, quam ad y. Dinetum dederat, pronuntiata fuere libelli dissamatorii. Hare denuntiatio impressa fuit, adfixa, & missa ad praecipuas Unitarum Provinciarum civita- tes. bd si fidem habeamus Cartesio, vel 'id ipsum agebant, ut eum lata sententia pro- scriberent omnibus Provinciis, immensa rargenti summa mulctaretur, libri ejus combi
verentur carnificis manu, cum quo, ut non-
'H. nulli ajebant, Voetius jam transegerat, ut cartes in iis comburendis tantum ignem excitaret, ut II ejusflamma cirsumjacentibus soret regionibus conlpicua. Brevi Cartesius necessum habuit implorare fidem omnium amicorum suorum , . imo etiam Galliarum Legati, qui impediver ne res ultra progrede etur. . z. Omnes hae lites per complures annos perdurarunt, atque D Cartesius praevidens Apo-
lpgias , quas in animo habebat exhibere Ma giluatui Lugdunensi & Trajectino , uti se purgaret, R instaurationem honoris expost ceret, non ipsi conciliaturas istas, quas sibi. - . deberi existimabat, satisfactiones , plus λ-
mel secum abitum eae Hollandia parabat, ubi
144쪽
jam non amplitis fruebatur illa quiete , quam quaesitum eo venerat. Iitterae, quae tithoc tempore ad ipsum exarabatitur, ab Aula Gallica cum sponsione lauti stipendii , si Lut tiam se conserre ibique degere vellet, ipsum ad proficiscendum animum adjicere fecerunt :at malo fato Regni turbae impedimet to fuere, qud minlis institutum bona ipsius fortuna Cur- .sum conficeret. Misae ad ipsum fuerant Li terae Pergamenae membranae inscriptae, rectissi- signatae, & pulcherrimis omnino elogiis refertae versim nil amplius secutum : imbnegritu quidem istas Litteras habuit. Et protecto numquam ulla Pergamena membrana ,
ut satis jucunde dicere solitus erat, illi carioti constitit pretio, inutilioque , quam haec, fuit: itaque non potuit non in amatam sibi Hollandiam reverti, nil metuens se objicere denubVoetiorum, Schookiorum & Reviorum impe- tui : pauculo vero abhinc tempore Regina Sueeice ipsum Holmiam arcessivit , ubi eum
Quaecumque hactenus de litibus Voetis cunas Cartesio diximus , desumta magnam Partem sunt ex epistolis Philosephi ipsius, Reliquanos edocvjt Voetius in Globo Lunae, quae i- psum spectant, scilicet, postquam Cartesius eXHollandia decesserat, se cum Medico Regio
in gratiam rediisse, qui in epulis reconciliationes, ut ostenderet sincera se velle mente lysius amicitiam colere., ipsi ex Tabaco D. Ca
testi aliquid largitus est , tam se illo usum ,
Praessertim , ut veniret ad Lyceum, Lunae et cunique magnam apud Aristo em gratiam Promeruerit, Ob eg ia facinora, quM P travit l
145쪽
travit contra Regium & Cartesium , diad desei dendam Philosophiam Peripateticam, istum Philosophorum Principem ipsi obtulisse illud munus, qusd eum obeuntem conspiciebamus: nihilominus supersedisse isti an se suscipiendo,
donec, ubi resciret Cartessium omnem adhibere conatqm seducendis inde regionis apimabus, zelus, quo ferebatur.pro veteri Phil sophia, apud ipsum vicisset ut se corpore eκueret, & opponeret periculosi istius hostis adpo
Atque en tibi qualis fuerit ille Voetius, lim Heros in Hollandia Peripateticismi. Α
tamen honestum valde nostrum utrimque colloquium fuit; ac postea quam varias invicem blanditias dixissemus , gaudium nobis situm testatus est qubd disceret, Cartes uin nihil monstri alere adversiis Lyceum Lunae. Fat batur imb, dolere se, qu bd ita Philoti humillum olim urserit : sed verb suam in Hollandia famam cum CartesiaeXistimatione Dei liquam potuisse conciliari. Q bd si Ultr Jecti novae Philosephiae progressiibus non obviam ivisset, necessum ipsi fuisse illam addis.cere vel ne quidem mutire umquam in disputationibus : ad neutrum potuisse se animum inducere , nimis provecta tunc temporis det te se filisse . quam ut Cartesiit discinulus fieret: ac satis omnibus conliare, quam molistum sit veteri Rectori Philosophiae audire disputantes adverssis omnes tuas Sententias , nullo jure gaudenti illas defendendi, saltem argumentando. Cartesio id agente ne usurparet terminoes in schola usitatos, opor
tuisse se adesse omnibus publicis Thesibus per-
146쪽
sonata surdam & mutam, sequi in iis semper se conspiciendum ps Ebuerat sua subtilitate.& penetratione. Re ip4 se Cartesumaeli mare. Animadvertisse in illius Philosophia Ilurima optima, inter alia plurima, quae ip-i duriora videbantur. Fuisse secum Aristia tele collocutum, super ista Philosophia, v nisseque in menteis, non esse impostibile par--tes dissidentes aliquantum componere , nec
molestE laturum , si possiet nobistum ea de
re privatim agere, idemque nos pariter vellernus; lubenter hane illius accipimus conditionem : & omnibus remotis arbitris , sequenti. Nos adloquitur sermone. Cernitis, inquit, Domini mei, ex ea . in qua hic sum, dig tate, magnas me partes habere in gratia d favore hic regnantis I rincipis: majores adhuc in mus arcanis habeo j idicare id potestis ex iis . quae mihi consessus est, quaeque satis scio ipsum non aegre
vobis a me illius nomine exhiberi Hoc est r vera res sua & momenta valde cohaerere cum
illis illorum Philosophorum . qui Aristotelicos se dicunt, versim in ipsissima re non esse planὶ eadem, non anagis quam sua ipsius in materia Philosophica ; haehenus tamen non indignatus est illa confundi. . Oblectatio a que honor ille is videndi principem omnium Philosopciosum Europae qui in ipsum omnes communi consensu dignitatem sui Principis congesserunt, satis merebantur ut dissimularet contrarietatem, quam cMndebat in ratioci natione plurimorum sx illis , qui se totos illi adhaerexere profitebantur. Neo an minimum gloriae ipsius momentum addidit ipsa,
147쪽
illa dissensio , . quam reperire erat inter juratis simos ejus sectatores, qui singuli majori sibi ho nori ducunt, & majori conatu enituntur iPsum in suis partibus habere, quam vel ipsaminet qς ritatem. Videre semet independentem a ra tione , & solo auctoritatis suae pondere 'ar- bitrum omnium disceptatioraum philosophica-
rum : placide frui privilegit, infallibilitatis inteν ipsos etiam, qui Papae & Conciliis eam dubiam faciant , res erat gratissma , quaque
contentus esse satis habuit, pardm curans, an bene vel male caperent suam mentem: quan
coquidem, quidquid dicerent, ab solo ipis .
juXta utrasque partes, semper staret ratio. V rum eX quo Cartesius, Gassendus, & alii non- nulli auctoritatis ipsius jugum excuserunt. adgressique fluere . qub legitimam probarent suam agendi rationem, cum aliquo etiam suc- sessu, monstrare abs*rditatem, vel exiguam soliditatem nonnullarum opinionum Sc lolasticarum, quarum ipsum auctorem constituere contendunt, quoniam illustres maximδ ejus discipuli communi consensu illas ipsi adtribuunt: convenire judicavit ut prima data oc casione se ostenderet , ac Publicum precare
tur, imb etiam DD. novos Philosophos, ut isthac in re ipsi legitim E fatisfaciant. Apere Sitaque declarat, se secedere multis in rebus a partibus illorum , qui se ipsius Muncupant discipulos. In Quaestionibus Scholasticis, multa dici suo nomipe, quae sua non sunt. LMmpli gratia, circa Horrorem Vacuitulla se cul- Pa teneri. Semet ipsum/dfirmasse, & eκpe-xjentia proba stat Gravitatem aeris, quae hodie
Principii loco inservit explic*tioni physica
148쪽
l Phaenomenὼν, quae maximε spectant & re runtur ad quaestionem de vacuo. Neutiquam se genitorem esse infinitaemultitudinis exiguo rum Kntium, quae introducta fuere in Phil sophiam Scholasticam. Saepius mald explicata fuisse s ipta sua; in iisque vulgo satis proe Entibus Physicis sumta, quae in idea sua merae erant Denominationes, & Attributa Metaphysica Modus, quo vobiscum loquor , pergit ille post illam . in qua me versatum fuisse olim no- istis , pertinaciam, mihi apud vos inservire potest , absente Aristotele, loco litterarum ut ita dicam, credentialium. Vertim id addam.; postquam ipsi obviam facti estis extra Globum Lunae, ipsem data opera ad memisisse nuntium , per quem jussit, quod sit huc. iter verteretis, me non defore , quin vos de cogitationibus .ejus informarem, ac de dogmatibus, vobisque dicerem, quantumvis animosus vobis contra Cartesium visus fuerit, in illo colloquio, quod invicem habuistis , libenter se auditurum conditiones nonnullas pacis invicem facietidae. Carterim non est hoc conii lium in arena captum. Dudum ejus conceptum & conscriptum est consilium; opus tantummodo ut vos illud videatis , ct suscipiatis id Cartesio ostendere, si ex rq judicatis. Respondimus , lubenter id no facturos , ac nobis gratulaturos si aliquid diari remus, quacumque demum ratione , ad re conciliationem duorum maXiniorum Philoson phorum, 'ui umquam exstitere, &.ad reu nionem duarumpallium, quae solae nunc transeporis por omnem Europram essenti c98 Pi Fi3 . Lue
149쪽
i . Evestigio sumsit e musaeo, quod in interiori atrii pat te erat, ubi nitidissimis loculamentis impositi plurimi libri optimiε compacti, Om 'nos speciem prae se ferentes Librorum quos neoterici Philosophi per triginta hos vel qua - . dra inta annos composuere , & quos vero militer Alistoteles & V oetius legerunt: sumsita. inquam , ex illo musaeo , quoddam scriptum, cui titulus: De consensu Philosophiae vereris G --. Habemus, sico illi , nostri N ii odi hominem , qui librum ituroc titulo A Conscripsit. Vidi , responditisse, conscrip - tus lite est ea ratione, quae ostendat, ejus Au- ctorem profundE vertatum esse in omnibus ' Philosophiae partibus . Nullam ille mordicus partem defendit, egregiae novit horum & il- inrum momenta, planeque aptus foret arbiter hoc in negotio. Imd etiam ex ejus praesentione praeliminari deductum est quasi axi ma , qtamd omnino bono sensit gaudet , &de
suo necessum est Aristotelem inter & Carte'- num statim convenire. Scilicet, Sectar prin-ι cipes in PhilosophiciS.. neqv' omnia , nequo' nihil miderunt. Simul nobis scriptona illud p
cificum ineri , rogatque ut in itinere cum commodo nostro legamus : vellemus etiam nobiscum adsumere, ut ed venientes propo- . sueramus, nonnullas animas ex Aristotele, quae nobis comites essent eum usque ad locum
ubi Cartesius erat, ut per illos resciret, quam partem eligeret ille Philosophus circa quin proponebantur ipsi hoc in tractatu. Gratias itaque illi egimus Pro eo, quo nos erat pro- .sscutus , honore , cum in nos istius negotii obeundi munus conser et: fidem ipsi fecimus, Pro
150쪽
pro virili conaturos, ut successii non careret; &postea quam testati fujsemus ipsi nostram agnitionem omnium ejus beneficiorum, petivi mus ab illo, ut vellet permittere , qud iter prosequeremur , quandoquidem satis adhuc itineris conficiendum restabat, jamque complures horas impenderamus in id, quod jam a nobis confectum. Dedia it nos iisque extra Lyceum : es nonnulla mandata ubi dederat binis inde regionis animabus, quae nobis non vulgaris notae videbantur, jussit ut nos sequerent ir,&Petita venia discessit., Chin totum Lunae Hemisphaerium nostrae oppositum Telluri percurrere caperemus , Perreximus verssis Septemtcionem: & ad sini stram relicto Democrito , Thaletem trajecimus , & ad usque Zoroastrem progressi fuimus : dein descendimus versds Occidentemper desertas terras, ubi vidimus ruinas priscarrum nonnullarum urbium , veluti Atlantis, Cephei, Hermetis, net'inem offendentes MDimam, ad Lacum usque Somniorum,. cujus a stipam tres separatos reperimus spiritus , cum quibus per horae momentum in transitu sumus collocuti. Offendimus primos duos, vehementer e testantes uxores, quas olim in Mundo habu rant. V us ex illis duobus erat quidam Hermotimus , de quo loquuntur Tertullianus re Plinius, qui .cdm noctu reliquisset suum corpus, Libambulationis ergo, ut adsolebatior, numquam, uXOr ejus non amice erga ipsum adsecta re cognita, domesticos compellat,