장음표시 사용
191쪽
Auippe, si illa adea nobis evidens esset per
ie,mens nostra numquam de ea problema face- re posset, nec serib semetipsiam rogare ante de- rmonstrationem , Εns illud summε persectum, estne Ens eale, vel Ens chimaericum Z Pari ratione ac mens numquam sibi propositura est illud problema: totum suane parte majus est Res quaedam potestne simul esse &non esse ρQuia illae ideae ipsi evidenter reales sunt perseipsas. Janx mens nostra ante demonstrationes potestu emet ipsam rogare, an Ens quoddam Iummε perfectum sit fias reale vel chimaeri-ricum Z Atque homo quispiam, qui animum
non adverterit ad res quae exsistentiam Dei robant, non miraretur, te ipsi hanc quae-ionem serib exhibere; veluti mira etur . si ipsum rogares dubitans quasi, an totum in , jus sit una ex su is partibus. Illa idea igitur non est nobis evidenter realis se ipsa. Re- lat igitur, ut ejus realitas nobis evidens fiat eXamine ejus, quod facturi sumus. Haec res si ita se haberet, Cartesus deberet nos mone- ire , ut illa uteremur cautione, antequam ejus demonstrationem eXaminaremus. Sed ego ostendo , ante dentonstrationes, realitatem istius ideae , nobis evidentem per se esse non posse , nec per discussionem terminorum; quos illa continet. Irimb, quia attributum non continetur in idea subjecti; cum non stde essenna Entis, esse si immε persectum. S cundu quia illud examen facit, mi reperiam in illa ic a plurimas c0htradictiones adparen tes, quibus se eAtricare mens mea nequit an te vulgares dempnstrationes. Etenim ex imi nare , Cc extricare illam ideam, quae per . se
192쪽
ipsam vald E confusa est, & generalis, perinde
est .ac in specie sibi exhibere omnes perfectiones, quarum nulla nequit deesse Enti summi persecto. Iam, inter illas perfectiones dantu nonnullde quae mentem nostram ad rebellionem adigunt , quia non potest et, pervensere, ut illas concipiat. EXempli gratia, i, lud Ens a seipso esse, illud Lias esse omnipotens & omnino independens in agendo, ita ut e nihilo Entia producere possit. Dantur& aliae, quae non videntur posse inter se coi venire in eodeni iubjecto. Verbi gratia, concipit libertatem & immutabilitatem, im- mensitatem & indivisibilitatem , proprieta- tes corporum & spirituum, veluti tot perfe- ctiones.. Videt, illas perfectiones quae posse fiant convenire diversis Entibus separatim, . . omnes debere reuniri in isto Ente sum in E perfecto. Concipiens igitur Ens summi perfe-
chum, sibi exhibet Ens aliquori liberum , ac simul immutabile, quod potest velle, vel non
velle eandem rem, clim voluntas ejus semper
eadem maneat: quod ubique psaesens sit, li-cδt non sit eκtensum vel diyisibilo; quod merus sit spiritus, &' tamen contineat pei sectio- .nes corporis, quod producere potest. Imb, ausi Madfirmare, illam ideam ita ex- , plicitam, mentem quod attinet, quae hactenus nullam reflexionem secit in rationes, quae ipsi probanteκsistentiaui Entis necessarii, clim tqt ipsi contradictiones exhjbeat in illo Ente necessario , aequε tum ipsi illud exhibere tamquam Ens Chimaericum , quam Ens rea
le : , non suppositis istis vulgaribus rationibus , quae nobis probant caussam qua dam pri-
193쪽
mam omnium Entium, atque eas insequen- itibus reflexionibus, aequε fore ut existima remus illud Ens impossibile ac possibile. Un de saltem concludo, ideam Entis sum in E pe fecti, non posse eXistimari ideam c quae cer id realis sit, ab illo qui eam examinat, ante quam cognoscat vulgares demonstrationes.
Proinde qui illam examinat, non posse abso luto tribuere exsistentiam illi Emi , & quod perjnde est, non posse illum sibi demonstra l re exsistentiam Dei, ope ideae Entis sumu, perfecti. Vitium itaque paralogismi Cartesii iii eo iconsistit , quod isipponat. ante demotistr tiones ideam Entis sum in E persecti a mente
existimati realem, ac veluti reali praeditam obje sto, quod evidenterfalsum est. Haec omnia fontem aperiunt scrupulorum , quos habuerunt omnes circa illam demonstra-
tionem, quosque habuerunt illi ipsi , quos
difficultas solvendi subtilem adeo paralogis,mWm pertraxit in partes Cartesii, qui sine dubio, 'modb vel tantilla utantur sinceritate, fatebuntur se semper seniisse aliquam mentis inquietudinem isto super articulo; ac non niti vim quandam sibi faciendo tandem intelle una suum adsuesecisse ut diceret, illam de- . m0nsthationem ipsi evidentem esse. Est hieetjam ille defectus , quem nonnulli lenserunt poti sis, quis, viderunt, qui fecit, ut nega reni. exsistentiam includi ideae Entis summό persecti. Gippe, hiat propriε loquendo ea comprehendatur in humero perfectionum quas istud fias habere debet, tamen mens, cui illa idea non erat evidenter realis in eo n-
194쪽
iam non compresendebat: imb ex eo excludebat , simul e hoc sibi problema forma
9sque , donec assumentarindependenxia abnae idea res bivistent hoc problema , ipsi- Re persuasissent, . tale quod am Ens exsi
Nee dicat nobis cariesus, illam ideam, ςum. non includat nisi perfectiones, evidens esse, mihil includere, nisi reale: quippe idea quaedam chimaerica non potest componi , nisi ex ideis realibus; atque en tibi aliquam omnino similem illi, de qua agitur. Triangulum,
quod habet omnes priseistiones triangulorum.' Haec idea icδt nullas alias res includat, quam reales perfectiones, est tamen idea chimaerica; quia, exempli gratia, triangulum rectangulum proprietates habet oppositas illis trianguli aequilateri, atque illa oppositio, faeit, ut hae cum illis non conveniant. Ita, licEt omnes perfectiones Entium sint reales,'
non sequitur illam ideam Ens quod habet Entium persectionern omnium esse ideam realem; atque ita oppositio , quam comperibinter nonnullas illarum persecti'nu'i, mei tem mearii naturaliter adigit, nisi praeoccupa- ta sit demonstrationibus vulgaribus, ad du- bitandum saltem , an ista idea non it cli
anaerica, veluti altera illa, de qua modb lo cutus sum. Unde sit , ut p0st demonstrationei, quae piibipersuadent de exsistentja ist ius Enijs, non faciunt , ut claro &distinctε c gnos in ejus essenti tau thm ausim dicere, illud Ens debere tanti nere persectiones aliorum Entium eminenter;
195쪽
hoc est, ratione quadam, quam non capta, quaeque numquam mihi in mentem venisset , , vel saltem quam numquam cerib & evidenter postibilem existimassem, nisi persuasus remide exsistentia primi fiatis , antequam ejusleXaminassem essentiam.
Haec si lutio primi paralogismi Cartesii inser-'viet ostendendo clarε defectui alterius illius,
quo. concludit eXsistentiam Dei. eta realitato iobjectina Ideae, ita enim loquitur quom ha . Minu, Dei Haec idea, dicit ille, quam in mente mea reperio, gaudet realitate quadam . object jua infinjta , quandoquidem exhibet Ens infir itum : ergo Ens infinitum exsistit: alioquin enim esse una haberet perfecti es, quas non haberet ejus caussa. Qui hoc ratiocinium impugnarunt, de illo, loquuntur ea ratione , quae indicet, ipsos illud habuiste pro majori paralogismo, quam praecedens ; atque plurimas bonas rationes adferunt, quas Cartessius quis potest optimε refellit. Me quod attinet, en quid sentiam :1cilicet Cartesium supponere hos in ratioci nio, quad ipsi probandum erat. Etenim supponit non tantum, istam ideam'abstre quandam realitatem obje stivam, vex ' etihm, muposse cognoscere independenter a derison . urationibus vulgaribus, illam habere realit tem quandam objectivam, hoc est, illam h bere objectum reale, non 'erb chimaericum.
Jam vero, non scic ar, ejus objectum sit rea- te an chimaericum ante demonstrationes, .si
cuti id jam probavi Quod ii possum ambi- gere, an illud objectti it chimaericum, in ta
196쪽
q iaiida in reali lani objectivam , verum timere cogor, ne illa habeat quandam vani arent ob Aj smo, si ita 'loqui licet; atque eo in casu, rion possunt concludere, Deum menti meae illam indidisse: & deinde ,- Deum aliquem dari : versisti cogitare debeo , forsitan ex nihilo me ipsam duxisse, uti loqui amat Carte-sius; hoc est ex imperfectione mentis, qirae illam produxit , sicuti hanc producere posset . 'Mons infinitus sine valle. LX inde man festum est, duas illas, prout eXistimantur, demons stationes meros esse paralogi simos , &utramque eodem loco laborare eodem que
Pori b , numquam demonstraturus est Cartesius veritatem illius propositionis, cui totum suum innititur ratiocinium scilicet, caus sanes idem debere continere formaliter , vel emineliter ona 'es perfectiones, quas idea eX-hibet. Φ - Etenim ubi dicimus, haustam con tinere miles perfectiones effecti, hoς non intelligitur, nec evidenter verum est , nisi de perfectionibus, quas effect uim possidet, non verb de iis, quas solummodo exhibet Perfectiones enim , quas idea exhibet, non sunt persectiones ideae , cum unica ideae perfectio sit exhibere omnes illas perfectiones. Illique qualitati nihilo infiniti subest nec per consem
quens supponi tussaria infinitam causam. .
Dico illam qualitatem nihil infiniti contiianere ; quandoquidem persectionem aliculus ideae non metimur: nobilitate objecti quod illa exhibet vertim modo, quo illud exhibet, sui ctim in proposita idea valde iit impers ctus, nequit infinitus esse. is Atque hoc solam
197쪽
verbum , quod addo omnibus iis , quae dicta fuerant ea de re ab adversariis Cartesii, par est ostendendo , propositionem , cui totum ejus innititur ratiocinium , non posse esse prin-ςjpium alicujus denaonstratisenis. Tandem, pergit Chinensis, lic Et ratiocinationes hujus Philosophi salis non forent, dc sophisticae , vix ' mererentur nomen demonsti . tionum in re, de qua agitur. Numquam erit, ut sint demonstitationes exsistentiae Dei, quin pro istiusmodi agnoscantur: hoc est, quin agΠOscantur pro ratiociniis persuasi vis, ad quae nil responderi posiJt, quGrumque veritas se conspiciendam praebeat adeo', ut destruat omniae contraria praejudicia. Iam hebetiores.mentes nequeuntad subtilem istam Metaphysicam pertingere. J Iediocria ingenia haerere se 4n iis mpeliunt, sive ob pia judicia sua, sive ob exigia in in i ta penetrandi capacitatem. Plurimi majo
persuadent ubi reperiret se magnas difficul- rates. Haec omnja generale praejudicium efficiunt respectu illorum , qui ea non viderunt, quod satis prudenter eos faceret concludere , subd si inullae aliae demonstrationes e stentiae Dei darentur, praeter has, nullas omninti exstare. Ita ut libenter vestro Philosopho am ctor essem, ejusque discipulis, ne saltem praesertent suas demonstrationes iis, quae vulge, adhibentur. Quippe, si verum foret, alias illas evidςntia carere, comparatas cum his, ex eo principio deducerentur pessimae consequentjae contra eXsistentiam primi Entis, quas. in crura usum convertere non cuncta-
198쪽
retitur libertini , saltem si quid rectE judico ex illis nostri Chinensis imperii.
Sive spiritus ille, qui nubem regebat, cui Mandarinus insidebat, quique erat ex nigerimis inserni Diabolis, non oblectaretur iit usinodi sermonibus, ex quibus possent conclu- , di nonnulla ingens Sagarum conventui damnum continna Mia, si ve Mandarinus ipse se ti- naret, vel desperaret aliquid novi isto supet 'negotio addiscere, vixdum ultima haec Verba protulerat, cum ipsum vidimus e vestigio vetatis orientem abreptum incredibili quadam
.P. Mersermus prae impatientia ipsi re spon- dendi ardens, non potuit Ibi temperare, ne ipsum sequeretur, ae proinde per triginta &. ampli lis gradus comitatus est. Post horae quadrantem ad nos rediit, dicens paulo commotus ; mirum hoc est , adversarios Carte - si ita nobis illusum venire , & proditorum more ictus infligere. ut statim aufugiant, ne tempus quidem nobis concedentζs ad dese . sioni nos adci .gendos, & refellendas iveptias, quas nobis obtrudunt ea cum superbia, quas
. oracula forent. Quod si iste Mandarinus de veritate sui adserti tibi essset persuasus aequδ
ac Aristoteles , illique crederent sua argumenta contra Cartesium adeo valida, ac fingunt se credere, non vererentur manuS con- serere, & ad minimum responsum opphriren- tur , quod haberemus ipsis opponendum . Ver 'rtim sunt hae procursiones istiusmodi audaculorum, qui situm selopeium in aerem eXplo' dunt ut Thras nes videantur, quique non Syladerent cominus cum hostibus congredi , H AE quos
199쪽
quos simulant se impetere. Vertim , doni Nandarinum nostrum comitatus sum , satis ipsius ideas everti. Prona j sit mihi, post elap sum abhinc annum eodem hoc die adfuturum . 'se in Mersetino ibique nos e commodo achm os de demonstrationibus Cartesii. Illuc vos invito, Domini mei , ait: &- nisi hominet' meum ita eXcipiam , ut mutire non audeat, e vestigio Peripateticus fiam, & Cartesianismo vale sum dicturus. Pollicemur nus ibi adfuturos. Vertim , mi Pater ipsi dico, diu jam est, quod iter fecimus, nec a M'huc multum profecimus; oro te, festinemus :qujppe metuo corpori meo , nec velim mane- re sine me ultra viginti quatuor horas. Simul in terram oculos coniecit, ut videret quota
esset hora. & mihi dixit, septem tanthin horae praeterierunt, eri quo e Gallia profecti sumus, naci do si non cunctemur in tinere, ad sum num post quinque horas in Mundo D. Carte
Mersennum igitur reliquimus , & digressi sumus e Luna latere Septentercrionali istius Glo5i: ad Coelum Stellarum progressi fuimus
Omni cum celeritate, qua poteramus : hoc est, uno minuto plurima confecimus mil-liarium millia. Res est prodigiosa, & quae
vix sub conceptum cadat, numerus ille Steliarum. Non deteguntur e terra, vel ope optimorum Telescopiorum, nisi admodum eri- iguae comparatione instituta cum iis,' quas inon videmus. Transmeabamus Signum Sagittarii, cujus p aecipuas stellas cum delectatione recensebam, illas quae vulgb exhibentur in Globis coelestibus. Signum illud Sagittario, vel
200쪽
. et Jaculatori ita simile sere, ac ego doinui al citi. cujus .q uis inmaginetur binos oculos meos senestras esse; gemina mea brachia, habernacula ab utroque latere corporis domus exhibiti a reliquo meo corpore. . . Quod si me oblectare vellem, ut Ovidiust in descriptione Viae Phaetontis, occasio mi- hi daretur formandi mille pulchras adlusio- nes Ast ortomicas, & i in itinere meo reperi- . rem plurimos novos Zodiacos . ubi magnus numerus animalium in fabulis inclytorum, quae in ieri a religa sunt, possent locum habere, & res arcire tinninum iis illatum ab morositate Poe arum & Astronomorum, qui illis alia praetulerunt, non pluris quam haec aestimanda: ertim Lectori hyc omnia imaginatu facilia sunt. ' Nec adjungam: plura de colloquiis qui in reliquo itine habuimus , ubi auditos
fere durit Laterani. Pub illi reripatetici fer perpetiibilis putabatu cum p. Mersenno & se- ne, circa varias noves Philosoplare quaestiones. Vestim nihil di seruas prester ea , quae cernei' est jud Patrem te Grange, ac in rellis libris impresus superis intabili materia: prue ba e ὀ eauaso videndi illa , quo eum uis aestas deseddebaris partes, ine lub
in eas pertrahere conabantur: vettim conten-- . tus eram utrosque laudando, nee mentem
ineam 'admodum aperiendo ; ac solum- ' imodo obibam illud munus arbitri, quod imihi communi consensu os erre videbantur, , ut moderarer nimium illum calorem , & Σ 'lum Sectae, Qui eos aliquando paulo Ritra , - 'mpar erat, abripuerat. Interea animad- di vecti, P. Mersennum ducem nostrum , nos