장음표시 사용
201쪽
perpetim a recta via abducere ut in avia nos deduceret, & id operam dare ut nos a cor-pese stellarum remoωs redderet, hoc est . ut Cartesiand loquar, a centro Vorticum. Rogo itaque ipsum, cur hoc faceret, ait ille non exmitiimis curiossitatibus meis sore , si astrum aliquod e propinquo contemplarer , ac comsiderarem inqtam materiae subtilis in centro Vorticis : idque es e promtissimam. rationem me convincendi, dari Vortices tales , quales eos describit D. Cartesius. Reiondit mihi, e re potitis Gre, ut satis facerem curiositati meae, ubi redirem postquans in Cartesius mihi explicujsset ipse diversas determinationes , quas materia subtilis potest nabere in at quo Vortice : dehjnc melius me capere poste ipsius mentem , & ante haec novam mihi εις materiam confusionis & vitilitigationis Domi vis illi, Peripateticis. i Debui iis esse contemtus, ct ex eo satis mala opinio mihi concilia ta est de Vorticibus, quorum nullam speciem videbam in motibus materiae a centro Stellarum remotae. Versim tandem pervenimus ad tertium Coelum nostri itineris terminum. QuR ed loci gesta quo egoibi commoratus temp. re materiam constituont terti' hujusitionis Partis.
202쪽
Εrtium Coelum , vel Mundus Cartesii nihil aliud est praeter id, quod ante apsum qui fuere Phi
losophi nuncuparunt Spatia Ima- '. ginaria: ver in quia nomen ii lud imaginarium, videbatur tantummodo chi- , maericum quidpiam desiignare , quodque i iniera innitim imaginatione cons eret , po- tilla duxit ea adpellare Spatia indefinita. Noni tamen defuerunt, qui nonnullas ipsi difficultates objicerent circa illud vocabulum'I,id
rusti, quod plurimis in locis videtur sub- stitue e in locum infiniti', absque ulla neces '. sitate. Tandem veri, Discipuli ipsius auctori- i
tatem isti voci conciliarunt& ut homines illi adii scerent, este erunt. Statim cum ingre derer vatas has regiones, revera illic onsei
quem sibi qiu imaginari queat, ad conden- dum Mundum, imb ad condendas Mundorum
203쪽
non conspiciebam materiem ad auspicandian .i vel ad faciendum vel minimam parteat ingen iis ejus niodi aedificii. - a . Postquam quinque vel sex confeceramus milliaria non invenientes D. Cartesium statuimus ab invicem discedere, ut eum facilitis inveniremus. Ab una parte tendebat P. Mersennus, ab altera verb seneX meus S ego cuna luius istis animabus Peripateticis. Tandem P. Mersennus ipsum reperjt: ac post QNiguum, temporis spatium, qua tu disjancti fuissemus , ambos versu8 nos ire conspeximus. Prout ab eo honesta & humana ratione recipiebar, cognovi, P. Mersennum ipsi de me exsibilisse amicum testimonium, atque de me locutum, tamquam de eo , qui aliquando addictis. mis ejus Sectatoribus. essem adnumerandus.. Etiam honestissim ε duos Peripateticos salus lavit , interea tamen iis signincans, fortean inutile futurum. negotium , quod suscepe-rant, ut illic cum eo agendi ergo venirent. P, Mersen tam jam ipsum satis edqcuisse . Propositiones , quas ipsi eXhibendas. haberent, quibus profecto non sine incommodo .
posset adnuere: fandi tamen iis copiam se se cturum non spe prolixo favore, ac ante omnia illis fidem facere, nihil monstri se alere in I spum Aristotelis. Deinde, postquam P. Me .senno praecepisset cum duobus illis Dominis si monet serere , id secretum abdaκit senem
Colloquium . sacepit a. magnis, testificati' riseus amicitiae , quM invicem exbjbebant. Da cait si is & senex meus , testando nau-- tuam gaudivini quo fruebanturse invicem de-
204쪽
mille officiis apuε D. Cartessium commendare : praeprimis ipsi jactare me in sincerum . veritatis amorem , desiderium dissicendi, quod semper prae me tuleram, & docilit t*m , quam ipsi, promiseram erga pyae' cepta, quae . quaesitum tam longo prosectus eram. Quam poteram humanisume ego reliquas laudes arcere, quae in me congerebati'. tur : . verum id adjungere, amorem veritatis quod spectaret, &.desiderium discendi, homnori illa me ducere, velut maXimum meu mer tum: docilitatem quod attineret, quam erga praecepta D. Cartesii eram pollicitus, non id mihi laudi vertendum: piaeceptorem
istius notae & genii aded rari , & omnibus aliis superioris , veluti erat ipse, jus habera exigendi & exspectandi istud obsequium ab omnibus in mundo hominibus sapientibus
Nimitim aliquantb adularis mihi , refert D. Cartesius, nec scio an plurimi, in mundo pro sapientibus 5c aequis habiti, sabscribereat isti obsequio, quod tu mihi illorum vice pretis stas. i Imo addubito , n sequ*nsi erat spby sonomiae spirituum, quarum nonnihil peritus
esse mihi vindico, magno valde in pretio hahe 'quae fertur docilitatem habere debeam , quanitu tantopere jactas. Cerno adhuc ut mihi vi- detur, in fando in iis tuae nescio quaepi xj0'diciae, quae illam non adimodam dilronunt ad cognitionem veritatis . . Dic inibi , perge bat, cernens ingςns illud Datium, q*i ex illiinas te cernere t . Domine mi respondi
205쪽
18 ι . ITER PER MUNDUM cam, me sincerbloqui, ubi tibi promitto do cilem me fore, respondebo, ut existimo ad
quaestionem , quam mihi moves. Secundiim , ite deberem dicere, clim illud ingens spatium .. Ivideo, me corpus aliquod videre, vel mate-
riam: verum , ut libere dicam, revera mihi ' videor nihil videre.
Tum lenex meus ipsi signum dedit , quod seo mornento nondum capiebam , cujusque finem his in sequentibus non cognovi. Satis est, ait D. Cartesius, jam de aliis rebus loquamur. Enarra mihi , si quaedam nosti nova de Philosisphia vestri Mundit: ete nim per plurimos ablatiret annos ignarus fere sum omnium eorum, quae ibi geruntur, tam quia, simul ac corpus meum liqueram, reperi in me magnam vim indisserentiae erga sententias hominum , quam quia hic Dominus noster , quem itum nonnumquam deinde vis di , in Provinciam clim se contulerit jam ab aliquod annis , non potuit scire particularia negotia Cartesianismum spectantia, ac satis habuit ediscere & perpetuo mihi significare, ineam PhiloQphiani quotidie & plurimos quaces, & plurimos adversarios habere nota cestiae e. Neque ego peritior , respondi , in negotiis Sectae tuae tum, clim eorum quae illam spe ctant non inceperim rationem habere, nisi ab aliquot retro diebus, cum honore fimor no- scendi Dominum: dicam tamen tibi quae scire possum omnia, quaeque inaudivi, licde non mulidni laboraverim ut ea scirem Tua . Philosophia, ut equidem scis, ab initio uta fuit commodis di 'incommodis novitatis ,
206쪽
qtie operta est: fortunam. oinnium 'novarum Doctrinarum. Plurimi privati homines eam breceperunt cum admiratione, & defenderunt cum ardore. Invenit ea patronos & protectores conspicuos ingenio. captu , morum cultura :. versim Onannia sere CorPOra ., OmΠes
que Universitates illam rejecerunt & ejus adversarios se professi sunt : unusquisque in hoc , ut in aliis omnibus propriam suam spectabat utilitatem. Hi tuas amplectebat tur partes, quoniam ibi reperirent, quo con-ψicui prae aliis essent: illi illas damnabant . q'obiamexinde, ne quid sua imminueretur fi-'des, metuerent. . Caussa movent vel praeteX- . tus horum & illorum erat amor veritatis, isanae Doctrinae.', Res fer ὀ ad huc eodem in statu versatur, vertim tamen si judicium s i
r mus ex libris, si ve Philosophiae, sive M
dicinae, quos nanciscimnr ex Anglia, Hol- .l dia, Germania, CRrtesianismus ingentes
p gressus egit in omnibus istis regionibus Vix amplitis imprimuntur Cursus Philosophici juxta methodum scholasticam & omnia sere opera id genus , quae hodi in Gallia prodeunt, sunt tract tus i hysici ' uae nova Pli .losophiae supponu pripespia . Libri . qui agunti Universath, de Gradibus metaphysicis, de Ente rationis, hodie terrorem incutiunt Bibliopolis: non amplius iis onerari .volunt, & omni conantur Ope quoscumque 'habent reliquos quovi Potim 'φ' ere, ad invi star Me catorum . qui amoliuntur istia,c vestia, tas genera, quorum mos jam obtinere desit
illae quaestibiles olim aded celebres . . M ue. qace atis sere annis tot prael
207쪽
fecerunt gemere, totque Occuparunt Typo graphos , non amplisis venti tantur nisi in Scholis Prosesbruin publicorum. Extra Clas ses non amplilis sermo de Thomistis, Scotistis, Nominalibus, vel saltem non amplilis distinguuntur. Omnes ad eandem Categoriam reseruntur, & ad easdem partes, quae adpellaritur vetus Plutosophia cui opponitur Philosephia Cartesiana ; vel nova Philo.
Imo aliqua ratibne eo honore fruitus es, ut deleveris quidquid ad paruerit novorum Philosophorum simul cum te, & post te; & ut utar comparatione, quae licὶt desumta a subjecto - valde 0dioso, nihil habet tamen, quod non. planδ glories tibi cedat: Sicuti in Hispania 'Lutherunt eluia ni omnes cujuscumquel heretici postremi seculi, ita indisterenter no 'mine Cartesianor in insigniuntur omnes illit; qui post te adgresti fuerunt crisin mercere in materia Physica: ' Plures uno opponente, au divi in plena disputatione D. Gaslendum huimero tuorum Discipulorum adscribere, licEt tu, prosectb illi aliqR't anhos aetate minor
Prosestar non auderet loqui 'de' 'ateria in sensibili, de regulis motii, , de persi cultat. idearum, qRin HalimGai testianismi insimula
Caeterlim praeterquam in aliquot Cursibus honorum nonnullorum Religio rum , qui sitie dubio bona fide agunt , vertim qui tua clim non legerunt, interea tamen ad hono - em te impugnandi adsipirant , mori haud am
sili4s est te Pro Albeo habere; nec consequi
208쪽
tiam formare circa Religionem tuam , ex ea Propositione, quam formas ineunte tua Metaphysica Α de omnibur esse dubitandum. Nonnulli nihilominus ex perspicacioribris satis adhuc serib adfirmant conversiones Hugenotarum, quae non ita diu est quod in Gallia fa- tibi multos discipulos auferre. Postquam enim persuasi sunt de praesentia reali sancti Corporis I. C. in . Euciaaristia credunt esse se
certos de falsitate nonnullorum tuorum Principiorum , . qua' conciliare nequeunt cum re
litate istius Mysterii. Verunt, quidquid sit, omnes illi qui fano Sc equo judicio de rebus judicant, quantumvis
tuis adversentur dogoaatibus, tuum tibi tribuunt, laudemque in te congerunt, qVae mi hi non parva videtur, hoc est, fatentur te.
oculos aperuisse Philosophis nostri temporis, circa desectus, . qui reperiebantur in illorumphisbsophandi methodo, his satis magna cum ratione objiciendo exiguam curam , quam ut plurimum habebant, materiam, qnam tractabant, penitus exhauriendj, vel in Meta- physicis, vel in Physicis: exiguam adplicationem , quam adferebant 'mandissi Di, &exhibendis . discipulis suis ideis claris S distin- ctis rerum, de quibus disputabant: abusum. subtilitatis ingenii, clim iamia darent Operam , nisi multiplicandis vitilitigationibus' A cap tiunculis, nisi novis adinveniendis aequivocationibus , nisi implicandis potivis, quam eXplicani is certis quibusdam quaestionibus abstractis, quae sapjenter in scholas introductae fuere, ut daretur aliquod exercitium, & quae' dam caecasio disputationisi aemulatiOpisique
209쪽
ingeniis puerorunt, vertim quas ridiculum est Constituere fundamentum e sentiale PhiloQ- Phiae, quae ista ratione inanis evaserat scie tia, composita ex meris terminis nihil signi ficantibus: pauculam illatia attentionem, quae adbibebatur experientiae matri Philosophiae :caecam dependentiam quae obtinebat, ab
dogmatibus aliorum saepe parsim perspectris,& mali intellectis. Imo vel fideri facere tibi possiam, istiusmodi admonitiones, licet statim ab initio non si ve indignatione acceptas , suum enectum produxise. Philosophia Scholastita aliam faciem induit in praecipuis Collegiis Galliae ,
Profestares industriores adnituntur ibi vulgares quaestiones tractare, & intricatissimas cum
majori soliditate, methodo, & adcuratione Ut sunt persuasi , istas quaestiones isthac ratione tractatas, servire, ultrὲ quam quis cogitet , formando ingenio recenti, si formationis capax sit, dirigendo & insensibiliter adsuefaciendo adhibendis istis praecisionibus aded, necessariis, ne quis fallatur in negotiis
majoris momenti,in sequela alicujus ratiocinii, quod extenditur in sermone quodam, in evamine alicujus demonstrationis Mathematicae,
in discussione alicujus experientiae Physicae , ae sertassis etiam alicujus negotii & momenti
Ab illo tempore parcilis illic pro demonstrationibus halunt argumenta,quae defendendis suis dogmatibus adferniat. Non tam proni sunt ad bellum indicendum iis, qui alio m do loquuntur, ac saepe eandem rem dicunt.
Addidicerunt dubitare dς certis quibusdam
210쪽
axiomatibus, quae hactenus sacrata& inviolata suerant; atque ea examinantes aliquan do repererunt, non esse illa tam pulchro nomine digna. Qualitates occultae suspectae redditae , nec tanta amplisis in fide versantur. Horror vacui non amplisis agnoscitur nisi iii scholis , in quibus nolunt nummos impendere i. emendis tubis vitreis, & nonnullis machinis, quae evadenter monstrant rjdiculum famiger tae istius solutionis, quae exhibebatur curioso- rum maxime. & inititorum Phaenomentat, Naturae. Omne genus experimenta illic insti- . tuuntur.Isud circa Gravitatem Aeris mille diversis modis instituitur, nec jam vel tantjllus Physicus datur, qui non ad unguem teneat Historiam Experimenti D. Paschalii Hic interrupit sermonem rneum D. Cari s , ac rogavit quodnam eset illud. experi- mentum D. Paschalii. Respondi esse illud , quod factum anno i 6 8. in puteo Domnae ope
llibi Terei li, ubi mercurius ad sic satis
minorem adscendebat altjtudinem in vertice montis, quam in medio, &yd pedem: unde evidenti conclusone ducta fuit aeris gravi-' tas. Hoccine adpellatur , refert D. Cartesias , ΕΣ perimentum D. P. . b. Igitur hoc exinde est, quoniam illud ipse est exsecutus, vel potitis xxsequi curaVita D. Pere- . rio: etenim prosecto non est, quia invenit,
vel ejus successum praevidit. Ac si illud ex-
perimentum nomine Auctoris sui deberet in- i fgnni m Mori jure potuisset adpellari Exper, mentum mitelli. Ego enim ipsum di S aBnos cis ijs.', ante rogavi , ut illud 'ellet facere, .atque de Tum,ira