장음표시 사용
41쪽
mae ; videbat illam animam locatam in sua pineali glandula, ut conjecerat, unionem animae & corporis nihil mi talis esse quam Potentialem, vel chimaericam potitas illam eX- tensionem , qua per omnia diffusa membra perhibetur: nihil mirilis quam illos imaginarios, quorum est in scholis usus, ad confundendum Ideas puerorum. Tandem capurei fuit, quod videret unionem illam revera dfle tantummodo actuale illud commercium,& reciprocam concordiam, quae animiae cum corpore intercedit. Commercium in eo situm,
quod nervi djffusi per totum corpus animae opportunitatem extatbeant ope agitationis suae cognoscendi diversimodas impressiones, quas externa objecta in sensus peragunt, & quod dein anima determinet . motu quem imprimi immediat E pineali glandulae, in qua Omnes desinunt nervi, spiritus animales ad influendum varia ratione in musculos, ut in corpore alii producantur motus , quos ipsi cψnciliare voluerit , praecipuE qui ad illius requiruntur conservationem.
Post haec, prosequitur seneX meus , Cartesius adjunxit , quidquid ipsi acciderat hac occasione , ac reliquas suas super his refle-Niones. Primaria harum fuit, qudd ipsius anima isthoc in statu jam non percipjente motus, quos externa objecta in ipsius corpore producebant , ac proinde illo commercio , quod unionis constituit esentiam, interrupto, illa sese contemplari potuerit velut in statu separato, licὀt in consueto adhuc degeret domicilio, quippe illa cum localis praesentia non nisi minima sit pars unionis cum corpo e
42쪽
Itaque illam desiderium cepit sese corpori
subducendi . ac ad momentum videndi, quid isthac fieret separatione. ViXdum illa voluerat, cum hoc fieret. Atque denuo eXperiebatur, quod crebrd presdixerat, si machjna corporis sanis omnibus frueretur liberisque organis, adessetque in corde & ventriculo is, qui vulgo in istis reperitur , calor : circulationem languinis , sitrationem humorum , functiones cunctas naturales, Omnesque, qui inno- his fiunt, motus, inscia nostra. anima, peractum iri in hac machina, non secus ea absente, quam praesente. Imb accidit, climilla contemplaretur, quid suo in corpore fieret, passus aliquot ab illo remota, ut musca faciem perstringeret. Ε vestigio manus illum versiis locum delata muscam abegit ea, dem ratione , ac si praesens adfuisset anima. Adeli verum est maximam motuum corporis nostri partem, quos animae adscribimus, so-UL machinae dispositione fieri.
Anima haec, antequam iungitis a corpore
recederet, tapitis illud subiit denuo, saepius reliquit , dumque ex ejus dispositione judicat , se absque periculo mavi festo posse ad tempus ab illo abesse , longinqui satis itineris suscipiendi aleam jacit. Hinc in Armoricam Britanniam ad consanguineorum sedesse confert,. dein Lutetiam ad domum nonnullorum ex amicis suis. Angebatur ibi; qu b d pessi αδ de religione sua sentirent. Regio, in qua Cartesius habitare amabat , & quaedam minae consequentis ex ipsius deductae principiis , temerariis id genus judiciis ansam dederant, Nihilominus. verum est ipsum sem-
43쪽
per vixisse, & ex hoe mundo decessisse ortime Catholicum. Caeterlim, quod laudes in istiusmodi per
grinationibus , quas anima sejuncta a suo corpore obit, unico minuto conficit, si velit, tria vel quatuor milliaria: ita ut anima Cartesii fgmunda prosecta ad sesqui serε ο Vam , integram ferε emensa fuerit Galliam sesquihorae alio , & redierit circa decia
Di boni , mi senex , tum ego dicere, quantopere id usu venit illis, qui tam impotenter illam regionem lustrare cupiunt. Potes, respondet ille, avido tuo desiderio satisfacere; versim totum audi. Cartesii anima ex GaIlico itinere redux corpus suum reperit eodem fere situ, quo resin liquerat. Vertim nondum planε contentae-.rat. Viam ignorabat qua ad statum , in Juo se versari comperiebat, pervenisset. Viebat casu illud factum, ac sortε , si semel rpori suo muniretur, numquam fore ut ab eo sejungi posset, nisi fatali nora adpropi Juante. Attentε itaque considerare adgre-itur corpus suum, ac constitutionem omnium organorum , animadvertit nervos sensui inservientes, eosque qui lanistionibus ministrant naturalibus, velut motui cordis, circulationi sanguinis&c. omnino diversimodo se habere. Hos admodum tensbs videt, judica que hanc ob rationem fortε spiritus animales facilε communicari cum musculis, in quibus illi nervi uniuntur . ac postea sussicere sustentandis continuandisque motibus naturalibus , quos percipit anima , ubi corpori
44쪽
unita est : contra verb nervos sensui in se Vientes , quorum ope anima percipit objecta, resolutos serε esse omnes : hocque im-Pedimento esse , ne motus in iis productus impressione objectorum ςontinuaretur usque ad animae sedem. Primaria difficultas erat sta in cognoscenda vera causa , quae hos' non illos re lutos reddiderat . quaque ratione perficere posset, ut resoluti denub te
Porro pyxis tabacaria, de qua antea innui, in laeva manu Cartesio sugginit, ante suam exstasin se Nicotianae pulverem sumsisse , crediditque sorte aded praetervulgare essectum posse quidem cautiam agnovisse vires istius Nicotianae Erat novi cujusdam plano Reneris. Mercator quispiam Amstelaedamen 1as , qui non ita diu adduxerat ex Insula quadam prope Chinam, dono dederat. Fo
tissima erat : ac ut mitigaret , adjunXerat Cartesius herbam aliquam siccatam , cujus nomen mihi indicare semper renuit , ut &locum quo cresceret, licEt satis magna ejus me donaverit copia. Suffcientem itaque do- sin pronae imposuit deAtrae manui , corpusque eam ut sumeret, curavit. Ipso momento ess istum mirandum in cerebro suo animadvertit: omnes enim vapores qui eo adscenderant , postquam proximE illam sumsisset, nictu oculi disparuere. Comperiebat la tabaci corpuscula dissipare cerebri fuligines ; palliculas vero herbae admistae .utpote crkliores, S exiguo praeditas motu,
adhaerentes net vis sensui.servientibus, eos resolutos adbuc magis reddere, quam erant an- 'itea. Hisce
45쪽
Hisce perspectis haud amplisis , haeret.
Concludit herbam , quam Nicotianae admis' cuerat, deliquii causam ipti exstitisse, sensumque abstulise : Nicotianamque eodem momento dissipando Omnes , quae pares e xant obfuscando cerebio, fuligjnes, animaeittegram reliquisse libertatem cognoscendi S in se reflectendi, ut mcdb experta fuerat. Hinc credidit aquam Reginae Hungarissu ficere tendendis denub nervis sensui ministrantibus et quoniam ea usu venire adsuevit in animi deliquium incidentibus. Anima igitur phialam prehendit , de qua paulo ante narravi, ex per aerem ex cubiculi angulo ad CorpUs transseit, atque in hoc omnino illa consistebat magia, cui obnoxium suspicatus eram Cartesium) nares inungit. Vapor ille subtilis istius liquoris quod divinarat esse- istum produxit: intenduntur continuo nervi: simul anima locum repetit in pineali glandula, & corpori se unitam deprehendit, ut antea. Atque eo temporis momento ad se redeuntem vidi. Dixi equidem in aliud e vestigio se proripuisse cubiculum : scilicet, ut repetita vice eΣperimenta caperet circa suum Tabacum & Herbam quae plan pro voto succesere. Post illa in proclivi fuit animae ipsius se corpori subducere. Et ex quo mecum illud suum communicavit arcanum , anima ipsius & mea centum itinera obierunt, ad Cognoscenda quaecumque rarissima Nat
Quandoquidem iis, qui Cartesii opera legunt , haec omnia non satis, innotuere, cum ratione ea miranter , quae tu dehinc neutiquam
46쪽
quam es miraturus. Scilicit minuta illa, ad quae descendit in de Physica luis libris, circa trium Elementorum suorunt, quantumvis insensibilium , proprietates , circa figuras ipsorum, motus,ordinem ad compositionem Mundi, & omnium particularium corporum: Vor- Pore 3ticum suorum dispositionem, in quibus designat vel variam globulorum secundi Elemen- ti magnitudinem, qua in diversis suis componuntur partibus: ut, quae centro Vorticis
motiores, majores, crescentes perpetud magnitudine ad certam quandam distantiam, ultra quam omnes ejusdem sunt magnitudinis. Conformationem illarum particularum striatarum cochlearum specie , quarum Ope naturam & diversa Magnetis explicat Phae- nomena methodo pulchra adeo & naturali :Phaenomena sane, quae hactenus omnibus crucem fixerant Philosophis, vel iis etiam quibus nihil visum inexplicabile, adjuvantibus ualitatibus occultis. Haec omnia per se vi-
erat , ac inruit . Atque en me , qui tocum loquor, censesne aetate septuaginta cum
septem annorum , pusillum ita , ut cernis, censen inquam, adhuc superesse, &hac ratione vires meas & robur servare , nisi perfectε cognitam haberem corporis mei machinam , nisi perpetub instaurarem attritas vires & pedetentim collabascentes erigerem& refocillarem Nec adhibeo remedia ex
arte Medica petita, cujus fallaces adeo conjecturae , quorumque crebrum usum tanto conatu, dissuasit Principi Llizabethae: vertim 'i'. utor ea, qda gaudet anima, corporis eXacta curιά.
47쪽
cognitione, de quo adiuratὰ aded ut insormaretur curavit , de quo quotidie informat sese, ubi lubuerit , isthoc se disponens in statu, quem modb narravi. Adhaec ego, en prosectb mirandum arcanum, ac infinitis modis utile. Impatienter aveo id ex te discere, ac ubi novem , eum ipsi honorem vendicare cogito , quem Adam vendicasset arbori
vitae in Terrestri Paradiso, si eo loci perma sisset. Nec dubitaverim, quin, si Orjgenes hoc scivisset, qui historias S. Scriptura: pro tot habebat allegoriis. credidisset Arborem Vitae nihil aliud fuisse , nisi id arcanum, quod Adamo Deus indicaverat. Versim eX iis quae modo de sanitate tua dixisti , difficultas mihi suboritur. Qui fieri potuit, ut
Cartesius instructus omni illa eximia cognitione, mortuus sit anno aetatis LIV. Ade6- ne vita ipsi exosa , ut machinae organa , quorum desectus ita liquido praevidere poris erat , in integrum restituere negleX
Credis igitur, respondet, Cartesium mo tuum t Nescio equidem qua ratione hoci telligas , Ho , at vero mihi videtur terrae non solere mandari corpus diominis , nisi mortui: di quis est qui ignorat anno MDCL sepultum fuisse Holmiae corpus Cartesii m gnifico adparatu, cura D. Chanuti familiaris amici ipsius , tunc temporis Regis Galliae legato ad Aulam Suecicam. D. Dalibertum postea transtulisse ossa Lutetiam Parisiorum, illaque locata in .sside S. Genovevae, ubi a
huc Epitaphium ejus legitur insculptum optimo S albissimo marmori. Haec rursum
48쪽
omnia supponere inihi videntur hominem tam mortuum , quam qui ma imδ. Haec omnia veras dicit Cartesianus meus, non obstant tamen quin falsum sit Cartesium .esse mortuum. Mori adpellatur, quando corpore nostro inepto reddit ob ad eXercendas . functiones vi defectu organorum, quaeψn norussa tractu atteruntur , vel corri umpli tur ob morbum quendam, vel ob vulnus jach . ram patiuntur, mima cogitur sese ab illo separare, ex leg s unionis ipsorum, quas sancivit omnium rerum supremus Arbiter. At ver b Cartesii anima non isthac ratione a corpore fuit separata: atque en tibi rei verit
Elapsis tribus quatuorve mensibus ab ad- Praef. ventu ipsius in Sueciam, qud a Regina Chri stina fuerat vocatus, cujusque colloquii honore quotidie manε per horam in ipsius seu batur Bibliotheca , media hyeme correptus fuit inflammatione Pulmonum, insecutast tim Phrenitide. Verum cerebro a febri libet a-to, haud admodum dissicile 'isset ipsum sanitati restituere. Ipsemet exiguo antὶ tempore ad amicum quendam scripserat, sese in Anatomicis detexisse, quae centum annorum . vitae fidem sibi facerent. Ac prosectb novisti, Cartesium nihil quidquam temere adfirmasse nec quod exploratum satis non hae beret : vel lim infelix intempestivusque error prae lictionem falsam reddidit. Clina nondum satis bene noctu quiesceret , ani- mam cupido incessit iter quoddam breve suscipiendi , animi relaxancti gratia. . Uti solebat , . Nicotianam fumici : animaque
49쪽
.corpus in lecto relinquit. Malo fato Mediacusis contra quam adsile erat, ipsum nocte concubia invisit. Strepitus ab intrante per c biculum excitatus corpus Cartesiit non e er- .gefacit , sensibus utpote 'planε consopitis. vilerbae, quam Tabaco admistam dixi, verum admota naribus a Medico exigua quaedam phiala liquore summδ spirit uoto repleta ad corroborandum cerebrum , promtius etiam operata est in organum sensus, TH ungariae Reginae aqua, qua uti amabat C esius, ubi in corpus suum redire gestiebat , .& sedare suum animi deliquium. Hinc oculos aperire. ac suspiria quaedam ducere. Medicus rogare, qui valeat: Machina per aliquot dies quae adsueverat ad hanc interrinationem respondere, satis mala fo babere, & tum idem dare responsum. Vertim ad alia, quae Medicus percon tabatur, clim anima ibi non adesset, ut cohaerentia & ad rem responderet, Omnia respon- sa absurda exhibere, & delirium referentia, prout machina voce Medici determinabatur. Prae primis perpetud loquebatur de separatio- . ne animae siuae ab corpore: quoniam ultimae cogitatione , quas anima habuerat se subducens, circa illam versatae fuerant separatior em, ac cerebro impressas reliquerant imagines, vel vestigia , istis cogitationibus respondentia. ac linguam determinantia eum in modum, qui requireretur ad Ironuntianda id genus vocabula. Hare phaenomena ansam Medico cr denisi dedere , novam subesse phrenitida. Εvestigio vena in pedeapsi secatur, cucurbitae adplicantur, plurima alia violenta adhibentur . remedia , quae eXhauserunt alteraruntque ea
50쪽
ratione misellium illud corpus , ut, momento omnes perdiderit vires. Paulatim dissipatus calor: metastasi cerebri oppletum pectus: 'brevi cadaver sit, ac ineptum quod amplisis functionibus inserviat vitalibus , Sc animam recipiat. En tibi modum, quo haec resgesta, atque ita verE dicitur , ut liquido potes vid
re, Cartesium non esse mortuum.
Ad haec ego, profectb hoc non est juxta sommulas mori : tamen Suecus ille Medicus ab omnibus Europae Facultatibus Medicis insons jussi mretur, utpote qui Artis suae secutus su rit regulas. Iuxta Phaenomena se gessit, aesi, quod ex te disco , sciret, D. Cartesium mortuum non esse , posset gloriari rem in arte Medica se fecisse sine exemplo, hoc est, hominem occidisse, qui tamen non siti riuus
Versim perge, quaeis , ac me doce, si seis, quae sors fuerit animae Cartesii. Quippe juxta principia indubitata nostrae fidei, anima hoo relicto mundo, de futuro statu suo judicis sententiam subit, ac Paradisis: Inserno, vel ad
tempus Purgatorio adjudicatur. Urebat meum senem haec quaestio , ac per Deum , ait Pi E commotus , exue ridiculam istam consuetudinem,quam contraxisti in scholis quaestiones Religionem spectantes cum merSPhilosbphicis commiscendi. Parsim abfuit, quin Cartesius Philosophiae valediceret, vel saltem operum suorum editione supersederet, ut evitaret molestiam respondendi insulsis illis objectionibus, quae ipsi centies S ub qqe suere propositae. Merum tibi expono mctum , tu verb cupis . ut rationem tibi reddam operationis Divinae. Jam verb tandem