장음표시 사용
111쪽
roa INTRODUCTIOtuunt. Si, in hac Propositione Sol L cidus , pro Sole ponam Corpus in isse mate Planetario maximum , Propositio erit complexa; & talis etiam esset, si pro L cido posuissem , Radios Luminis quaqua-
43o Aliquando Propositiones complexae suntiis ipsa Forma; si nempe copula complexis verbis enuntietur . Hoc obtinet , quando Affirmatio, aut Negatio, certo modo limitatur; ut, si dicam mihi videtur , non absolute affirmo, aut nego. Sed, si dicam
certus sum, tunc non tantum affirmo, aut
nego , ipsum Attributum de Subjecto; sed ulterius affirmo, me de ipsa Propositione
431 Hae Propositiones Modales dicuntur, quando Assirmatio , aut Negatio , modificatur uno ex his quatuor modis, Necessitate, Contingentia , Possibilitate, aut Impossibilitate. 3a In omnibus Propositionibus in Forma Complexis , praeter principalem Propositionem, secunda datur, quam Incidentem. vocant. Non enim limitari, aut modificari potest Affirmatio aut Negatio Attributi, nisi additione alius Propositionis. Ubi dico hoc mihi videtur , aut certus
fum , vel hoc Possibile es , his omnibus Propositiones exprimo ab iis , de quibus agitur, distinctas .
112쪽
. Circa Propositiones has Incidentes ob- 433servandum, plerumque simplici enuntiati ne Propositionis Incidentem continentis , hanc determinari non posse ; sed ex aliunde notis saepe deducendum esse, quae sit Principalis, quae Incidens, Propontio. Si dicam, iiser Asronomos convenit Tem 434
ram moveri. Duas hic habemus Propositi neS; nam non tantum amrmatio datur de
Μotu Terrae , sed etiam adjicimus , hanc esse omnium Astronomorum sententiam ;&, quaecunque sit principalis Propositio, in hac Amrmatio non simplex, sed complexa , est. Si agatur de motu Telluris, quae de A- 43sstronomis dicuntur, incidenter memorantur ; & horum veritas , aut falsitas , non spectant ipsam Propositionem. Sed, si de Astronomorum opinione quae- 436stio esset, motus Telluris incidentem fio
maret Propositionem , cujus veritas , aut falsitas, iterum nihil commune haberet cum
Propositione principali. Propositio incidens saepe exprimitur per 437 ronomen relativum qui, quae , quod ; sedoc, vel explicat, vel determinat; in s aeundo casu, ad Propositionem principalem pertinet. EX. gr. Angli, qui sunt albi, Iuni ingenios; in hac propositione, qui sunt a
bi , est explicatio , quae negligi potuisset .
113쪽
io INTRODUCTIO Sed in hac alia, Homines, qui virtutem mant, Deo grati sunt , verba haec, qui virtutem amant , determinant Sub)ectum Propositionis principalis. Sed ex mente illiust qui loquitur, aliunde nota , constare plerumque debet , utrum agatur de explIc tione, an de determinatione. CAPUT X.
De Propositionibus Compositis. 438 UID sit Propositio composta , diximus 427. . Duplices hae sunt. 439 Compositio aut clare exprimitur , aut non exprimitur. In hoc secundo casu, Ex ponibiles Vocantur , quia eXponi, aut ex plicari, debent, ut compositio pateat. 4o Propositio haec , Dion in Patriam revem fus eis, ut TFrannidem destrueret, est diserte composita.
44i Ad varias classes Propositiones ita compositae referuntur , sunt vel Copulativae vel Disjunctivae ; vel Conditionales s Vel Causales , ad quas Reduplicat ae referuntur; ves Relativae s vel Discretivae. 44a Exemplum Numeri praecedentis ad Ca sales pertinet; sed quae in Num. 427. habentur ad Copulativas referri debent.
4 a Propositio haec Exponibilis est , Ferrum
114쪽
A, PHILoso PHIAΜ IOIcandens Aqua bulliente magis es calidum;& significat Ferrum candens , & Aquam bullientem , calida esse ', & ulterius , Ferrum esse magis calidum. iExponibiles quoque ad varias classes re- 44 seruntur ; & sunt, vel Exclusuae, vel Exceptivae , Vel Comparativae, Vel Inceptivae , vel Desti . Exemplum Νum. praecede iis ad ComparatiVas pertinet. Haec breviter memoravi, ut pateret, quo- - susque multiplicatae fuerint Propositionum distinctiones. Si, quae singulas classes spectant, nunc explicarem, & agerem de m dis,quibus diversis hisce Propositionibus contradicitur, & quae pertinent ad conversi
nem Propositionum exponerem, multa tr derem, quae, in detegenda veritate, vix utilum usum habent. CAPUT XI
De Vero ρο Falso. ID EA omnis, in se considerata, vera est; 446 id est , exacte reprςsentat illud, quod
exhibet, sive hoc revera detur, si1Ve non. Eodem modo, si rem quamcunque in
se consideremus , vera haec est ; id est , omnis res est id quod est. Haec nemo in dubium vocabit; sed ita
115쪽
tos Ι.NTRODUC et Iotantum Veritatem considerare nullius usus, est. Ueritas examinanda est relative ad cognitionem nostram.
448 Ideis rerum acquirimus notitiam , Milla Idea pro vera erit habenda , quae rem ad quam refertur repraesentat. - Eo sensu , falsae sunt omnes Ideae , quae habentur pro repraesentationibus rerum, cum quibus non
V De hac Idearum veritate nobis agendum est; ab hujus determinatione omnis certa rerum cognitio pendet. 43o . Simile quid de Iudiciis dicendum est. Judicium verum est , quod nobis exhibet Relationem, quae datur inter Ideas, quaS eX minamus; si aliam concipiamus dari Relationem, Iudicium falsum erit. 43r Ut determinemus, quae Veritatem, ita consideratam, spectant, Ideas in duas classes separamuS.
43a Ad primam referimus Ideas omneS, quas immediate acquirimus ; quales sunt Ideae illarum , quae in Μente peraguntur , Actionum & Aflectionum Μentis. 433 Ad hane,classem etiam referimus I dicia omnia; nam sunt Ideae Relationum , quas immediate percipimus, ubi praesentes habemus Ideas, quae conseruntur.
434 In Iudiciis autem distinguendum est , inter Veritatem Idearum, de quibus judic
116쪽
mus, & Veritatem ipsius Judicii ; de hac
ultima nunc loquimur. Ad secundam classem resero omnes alias 43s Ideas; id est, omnes quas, mediante quacunque causa extranea, acquirimus. CAPUT XII. Do Evidentia .
EVidentiam vocamus immediatam Per- 436ceptionem.
Emidentia haec Criterium es veri , pro 437 omnibusJdeis rerum , quas immediate percipimus . Id .est , haec ipsa est legitimum fundamentum persuasionis , & conclusionis hujus, Idem quam acquirimus conveniare cum re, quam immediate percipimus. Ipsa enim res cum hujus immediata Per- 438ceptione congruit. Dum cogito, Cogitatio in Μente distincta non est ab hujus Pe ceptione. Gaudium in Μente mea, & h jus Perceptio , sunt unum & idem ; haec . Perceptio , ideo , mihi veram dat illius Gaudii, quo Μens nunc fruitur, Ideam. Ηsc observatio ad res omnes, quas im- 439 mediate percipimus , referri debet ; hae enim nisi cum ipsis Ideis convenirent , immediate percipi non possent cum Μens nostra Ideas tantum percipiat. Ex
117쪽
xo 8 INTRODUCTIO4 so Ex his deducimus etiam , omne Iudicium verum esse. Nam immediate perci pimus relationem inter Ideas quas prςsen tes habemus 433Q; & ideo Perceptio liscueram nobis inter Ideas , quas comparamus , representat relationem ; quae dum
Menti imprimitur , ab ipsis illis ideis diastincta non est. 461 Videmus nunc, quare Evidentia assensum nostrum ita secum trahat , ut huic resistere non possimus. 4sa Ubi Evidentia adest, ita clare se ipsam . demonstrat, ut scrupulus nullus, eo respectu , dari possit: qui percipit, conscius sibi est illius Perceptionis, quae Menti prςsens est; & quis in dubium potest vocare, se iulud percipere, quod percipit
463 Hoc omnia ita clara sunt, ut ex his re sponsa, ad omnes Scepticorum dissicultates adversus Propositionem hanc , Eviden tiam esse Criterium Veri , facile deducantur;& inutile videatur ipsas memorare. 64 Quamdiu Evidentia adest, nunquam erramus . Si in Ideis, quas ad primam classem retulimus 32. ', aut in Iudiciis, eri r r debetur , nisi ex defectu Evidentiae hic profluere non potest ; Evidentia autem deest, quando illa vera esse amrma muS , 'uorum cognitionem Μens non acquisivit, immediata Perceptione.
118쪽
Unde deducimus, errorem , attendendo q6 ad Evidentiam , vitari in omnibus Scientiis, quae circa Ideas Versantur, quales sunt Disciplinae Μathematicae.
Error in hisce nunquam Ideas spectare 466 potest ; Ideae ponuntur , & ex his positis conclusio deducitur ; circa quam 1blam ergo error dari posset . Sed in hac agitur de Iudicio , cujus firmitas in s ola Evidentia quaerenda est. 46o. In omnibus hisce Scientiis Ideas poni di- qi Icimus ; quare conclusiones ad res tantum hypothetice reseruntur , si cum rebus Idete conveniant ; quod aliunde determinandum
est, & ipsam Scientiam non spectat. Ex dictis ulterius sequitur , Errorem 668 etiam, si Evidentia non negligatur, Vitari in omnibus Scientiis , quae Versantur circa Ideas, quas Μens, attendendo ad proprias Actiones, & Affectiones, acquirit. Huc referimus quae de Ente in genere, q6yde Μente nostra , de Spiritibus , & de Deo, explicari possunt : nam in hisce agitur de Ideis in Num. praecedenti memoratis, aut de talibus, quae judicando ex illis
deducuntur. ITandem, in omnibus aliis scientiis quae 47oversantur circa Ideas, quas immediate acquirere non possumus , omnium Judiciorum Veritas in ipsa Evidentia quaerenda est ;
119쪽
aio INTRODUCTIO est; & ipsae Scientiae certae sunt, si aliunde constet, Id eas convenire cum rebus ad quas
4 i In his omnibus , ut jam observavimus 464. Error tantum dari potest , quando Evidentia negligitur. Hoc autem fieri potest respectu Idearum , aut respectu Iudi
a Error in Idea datur, quando praeter illud, quod immediate de re percipimus , aliquid ulterius suppletur, quasi in ipsa re daretur . 473 Dolorem sentio, hunc immediate percupio , & hujus Idea vera est 38. ; sed concipio ulterius Dolorem haerere in diagito ; hoc tamen salsum est; nihil est D : lor praeter Sensationem, quae in Mente datur, & quae ab hujus Perceptione distingui non potest . Non autem immediate percia pio, quae de digito mihi persuadeo ; haec a me suppilentur ; ne quidem ipsum digitum χ immediate percipere possum. In Judiciis error datur, quando ad quasdam Ideas referimus Relationem , quam in examine aliarum percepimus . Exemplum habemus in Ratiociniis, in quibus ad Necessitatem Μoralem referuntur , quae de Necessitate Physica fuere demonstrata.
73 Error etiam saepe in Iudiciis datur similis illi , quem de Ideis memoravimus : aliquid suppletur , quod in Relatione inter
120쪽
AD PHILOSOPHIAM. II eΙdeas, quas examinavimuS, non continetur.
Plura. exempla dari possent in Ratiociniis de Deo : unicum dabimus , quo ill strari quaedam poterunt, quae in praeceden-.ti Libro habuimus a II. Deus est rerum Conditor r conclusio haec 4 6
deducitur ex Judiciis veris ; sed Iudicia haec
non determinant, quomodo Deus Universum creaverit. Ideo , dum ad haec sola a tendimus, non ulterius progrediendum est. Plerumque tamen Homines ulterius progrediuntur ; aliquid de Creatione determinant , & Iudiciis veris aliquid addunt, quo a V
ritate recedunt, concipiendo Creationem , quae cum Attributis Divinis convenire non
potest. Nam Deum concipiunt, qui a non Creante fit Creans ; &a non Agente fit gens , quod quandam mutationem ponit. Deus tamen est a se , & ideo immutabilis 99. ; ita ut ne minima quidem in Deo m latio, quaecunque haec sit, locum habere pot-
sit. Si Deo dignas sibi de Ente Supremo Ιdeas Homines formarent, facile perciperent , illos qui in Deo actionem , qua aliquid nunc emcitur , distinguunt ab aeterna , simplici, & immutabiis, Voluntate, de qua superius egimus a 3I. Relationem fingere, quam inter Ideas, quae Deum spectant , non percipiant ', & quae inter has dari non potest.