장음표시 사용
171쪽
r6r INTRODUCTI 68o Si in contrarias partes dentur argumenta Probabilia, sed quorum Probabilitates inaequales sint , ex his datis dete minari poterit , quantum Probabilitas ad
unam partem oppositam Probabilitatem superet 68I Cavendum autem , ne Probabilitatem contrariam deducamus ex re , quae cum illa de qua agimus, nullam relationem habet; ex fonte enim convenienti argumenta hamrienda sunt. 682 In determinanda Probabilitate eventus contingentis , non debemus attendere ad illud quod in uno aut altero casu praeterito , contigit; non etiam majorem duo e-v ventus proxime sequentes , quorum unus
ab alio non pendet , relationem habent, quam alii quicunque. 683 Probabilitas j adius tesserarum non mutatur ex noto jactu praecedenti; quot tamen non sunt homines qui ad talia attemdunt , & dicunt . boo contigit ς ergo,ihoσ
684 Alii contra , quia negotium , quamvis magna fuerit probabilitas , optatum suC-
cessum non habuit, similem fortunam non amplius tentare audent; hi dicunt: hoc comtigit; ergo, iterum obtinget.
68s Quae non homines de Fortuna, Felicitate , & Infelicitate , sibi fingunt , in iis
172쪽
casibus, in quibus prudentia postulat , ut
ad solam Probabilitatem attendanti Eventuum, exiguam Probabilitatem habentium, relationes cum Hominum desideriis exprimunt , & nihil praeterea , verba haec Felicitas & Infelicitas. Generali nunc conclusione finem impo- 68 ram iis quae de Evidentia Μathematica &Μorali, ut & de Probabilitate, explicare utile credidi. Talis est Hominum conditio, ex Intelli- 68s gentia arctis limitibus circumscripta pro-
suens , errorem omnem vitari non posse .
Regulas quidem sequendas , ut hunc ess giant , detegunt sed in omnibus has sequi, vires superat humanaS. . A gradu cognitionis, in diversis Homi- 689nibus adeo diverso, pendent singulorum piniones; non mirum ergo si tanta si h tum diversitas, & si in eodem homine fre
quentes- admodum sint Sententiarum mu- , lationes.
Res mihi indubitata apparet, novam l- 69 hi opponitur objectio, quam solvere non possum; dubitandum mihi nunc est. 67o. Solutionem detego , dubium evanescit ;& secunda, in persuasione de veritate Propositionis, datur mutatio. Tales autem , In rebus majoris momenti, minus frequentes sunt in iis, qui serio, ad extendendas L et cogni-
173쪽
xM INTRODUCTI eosnitiones , quas de his rebus habent .animum applicarunt. ερ 1 In Judicio de Probabilitate, frequenti res mutationes facile dari posse , res ipsa demonstrat . Probabilitas relativa est ad imperfectam, quam habemus, rei cognitionem; & cum hac singulis momentis mutari potest 39o. . Hac de causa idem a gumentum , quod uni homini vix ullam continere Probabilitatem videtur, ex memte alius, cui plura de re ipsa aliunde nota sunt, omne removet dubium 627. . 692 Hoc praecipue locum habet in negotiis, quotidie in usu vitae occurrentibus. In his Probabilitas, pro singulis hominibus fere diversa est: pendet plerumque a Μersetis applicatione ad circumstantias minimas,
quae singulae vix aliquid probant ; sed coisjunctar 643. Probabilitatem magnam, aliquando maximam 627. efficiunt. 693 De iis, quae quis in Μente habet, j
dicamus , ex tempore , & loco , in quiabus quaedam peregit , ex habitu & m tu corporis, ex voce, ex facie & mutationibus quas in hac observamus , ut Minnumeris aliis, quae pleraque talia sunt , ut cum alio communicari non possint; n que ad determinatam mensuram reVOC ri. Quare, in hisce circumstantiis de Probabilitate οῦ ex observationibus omniabu S
174쪽
bus profluente , soli judicare possumus ;& judicium hoc ad nos solos 1 pectat. Ars in hisce datur, quae pendet a Con- 694junctione circumstantiarum , ad eundemicopum concurrentium; & quamvis Ars haec vix ad regulas reduci possit , pauca tamen in sequentibus de hac ipsa dicem
C A P U T XX. De Iudicio composito, seu Ratiocinio. VCollatione duarum idearum efficitur Iu- εν dictum oo. . Attributum de Su, jecto affirmatur , aut negatur, o 3. ; id est , conjunguntur , aut separantur , ideae Subjecti & Attributi. Nulla difficultas datur, quando imme- 69ώdiate ideae istae conferri possunt sed saepe talis non conceditur collatio: tunc Μedia Idea in subsidium vocanda esst; & quae, hujus ope, fit idearum comparatio, Vocatur Ratiocinium. Idea Μedia , quae etiam Medium vo- ες catur, separatim confertur cum Subjecto& Attributo ; quod fit in duabus Propositionibus distinctis , quae cum ipsa Propositione probanda Argumentum efficiunt. Haec ultima vocatur Concluso.
175쪽
166 INTRODUCTIO ερρ Hujus Attributum dicitur Terminus misjor, & Propositio, in qua cum Μedio com fertur, ipsius Argumenti dubitorem Propositionem format.
oo Subjectum est Terminus Minor; & Arg menti Minor dicitur Propositio, in qua , cum Idea Μedia , Terminus hic jungi
o 1 Μajor & Μinor Argumenti dicuntur hujus Praemissae. o a Ratiocinium est simplex, & unico simplici Argumento absolvitur, quando unica tantum adhibetur Idea Μedia. o 3 Si plura requirantur Μedia ad demonstrandam Idearum propositarum relati nem , Ratiocinium denderatur compositum; & plura Ratiocinia simplicia conjungenda erunt; ut videbimus 726. σ Ieg. , explicatis primum iis, quae ad simplex R tiocinium pertinent. Ο Si probare suscipiam, Tellurem tige ob ricam, Idea figurae sphaericae & idea Telluris immediate conserri non possunt, sed hoc fit auxilio Idear Μediae, umbra nempe Tel- luris, quae est umbra corporis sphaerici; αfacta collatione , Ratiocinium exprimitur hoc Argumento. 7o3 Corpus cujus umbra, in planum directe, projecta , qualiscunque sit stus corporis , rotunda est , sphaericum es. - Telim
176쪽
AD PHILOSOPHIA Μ. 167. Telluris umbram talem esse , in Eclipse Lunari videmus.
Ergo , Tellus es corpus sphaericum. Non semper hae omnes propositiones ros exprimuntur ; sed quae supprimitur facile
Mens cogitat. 7 QIErgo, es incorporea.
Suppleri debet haec propositio, Illud quod cogitat, non es corporeum. Ut conclusio valida sit , desideratur 7o8 primum, ut Praemissae, quae conficiunt seriam Argumenti, verae sint ; deinde , ut Conclusio ex his bene deducta sit ;id est, ut comparatio Ideae Μediae, cum Terminis Conclusionis, horum relationem demonstret; quod ad Formam Argume ii spectat. De Forma sola nunc agam; & dicam, post quid requiratur, ne in hanc peccemuS. Plura de his requisitis apud Dialem-coS reperimus , quae , quamvis usu non destituantur, non tamen ad bene ratiocinandum necessaria sunt. Hac de causa brevius rem explicare tem II Otabo, cum persuasum habeam, pauca sum cere, ut facilius, quam auxilio regularum vulgarium , de veritate Ratiocinii Judbcium detur. Cum tamen Ars Argumentandi, in se 7rrL con-
177쪽
68 INTRODUCTIO considerata , pulcherrima sit, & usum habeat praecipue in aliis de fallacia Ratiocinii convincendis, hanc ipsam postea, in Ainpendice , breviter eXponam. 12 Ut de Argumento judicemus , ante omnia desideratur, ut rem de qua agitur imtelligamus; deinde ad sequentia attende
13 I. In omni Ratiocinio, tres tantum dantur Termini ; Subjectum & Attributum Conclusionis; qui Termini cum tertio Μedio nempe in praemissis conjunguntur . Ratiocinium ergo erroneum es, si quatuor
14 ΙΙ. . Ne quatuor dentur Termini, --dium ad minimum semel universaliter fimisi debet ; si enim in utraque collatione particulariter sumatur, de diversa idea agi, poterit; & Idea Μedia non dabitur. Si dicam, Homo vivit, Canis vivit, de
eadem vita non agitur. Si vero dicam, Homo vivit , Lapis non misit; cum in ultimo casu omnis Vita evicludatur, etiam de ea agitur quae in prima propositione memoratur.
13 III. Propositio quae Μedium continet, universaliter sumtum , semper hujus irsius dat expressionem alteram, in exemplo praecedenti, Lapis non vivit , . pro vivente possiim ponere aliquid determinatum quod
178쪽
AD PHILOSOPHIA Μ. 169mn es lapis . Si lapis esset Terminus medius , quia universaliter sumitur, pro lapiade , possem ponere aliquid determinarum quod non vivit. IV. Ut nunc, dato argumento , deter- II 6 minemus, an in debita Forma 7o8. detur, examinandum primum , an non dentur quatuor Termini 713. ; id est , an Terminus Μajor & Μinor , eodem sensu sumantur in Praemissis ac in Conclusione, di an de eodem Μedio agatur in utraque Praemissa. Si in hisce nullus defectus detur, mutan- 7 Ida est Μedii expressio in illa Praemissarum in qua universaliter sumitur ; & haec exin
Pressio, pro ipso Μedio, substitui debet in alia ex Praemissis ; quae, hac substitutione, si Conclusio bene procedat , in hanc ipsam
mutatur, aut in aliam Propositionem, quae eundem cum hac sensum habet.
Facile enim patet , 'hac Μethodo com- 71ου parationem exprimi quae inter Subjectum& Attributum, auxilio Ideae Mediae, detegitur quare , si non in Conclusionem incidamus , manifestum est , hanc non bene fuisse deductam, etsi sorte vera sit. Ex EMPLUΜ Ι. Si Chinenses sunt Mobam- 71ymedant , funt Infideles.. Sed sunt I deles.sunt Mohammedant.
179쪽
t o LNTRODUCTI Quatuor sunt Termini, non enim in Μ
jori & Μinori de iisdem Infidelibus agitur
Carnem crudam emi. Ergo, carnem crudam comedi. '
Argumentum habet quatuor Terminos , aut Propositio prima falsa est ; suppleri enim debet pos praeparationem , quo sensu in Conclusione vox haec comedi non sumia
ar ExΕΜPLUM III. Nullum turpe es expetem dum . Aliquod Lucrum es turpe. EGO , aliquod Lucrum non es expeten
In Μajori videmus pro turpe posse poni
aliquod non expetendum . 7I3. Facta substitutione in Μinori 717. habemus, liquod Lucrum es aliquod non expetendum ῆ id est, ipsam habemus Conclusionem.
7aa Ex ΕΜ PLUΜ IV. Corpus es impenetr bile . . Quoddam Extensum non es impenetras bile. Ergo , quoddam Extensum non es Com
180쪽
Μinor demonstrat, pro impenetrabili, poni possie , Illud quod non es determinatum quoddam extensum 719. ; & facta substia tutione in Μajori 717. , habemus, Compus non eis determinatum quoddam extensum ;quae Propositio cum Argumenti Conclusi ne sensu coincidit. EXEΜPLUM V. Turcae non sunt Chri- 723siani. Hispani non sunt Turcae.
Ergo , Hi pani non sunt Chri iani. In Μajori video , pro Turcis scribi posse , aliquos qui non sunt Chrisiani ; facta substitutione , in Minori habeo , Hispanos non esse aliquos qui non sunt Chrisiani. Et Conclusio Argumenti non procedit. Ex ΕΜΡLUΜ VI. Si Deus non es, casu om- γδ
nia reguntur. Sed non casu omnia reguntur.
Ergo , Falsum es , Deum non esse. In Majori patet, Verba haec , non casu om nia reguntur, coincidere cum his non Deum non esse . Facta substitutione , in Μinori habemus ipsam Conclusionem. Ex EMPLUΜ VII. Aut Sol sat , aut 7as