장음표시 사용
191쪽
De Erroribus ex Inclinationibus.
rorum Varioruin cῆμsam esse, sacile de te itur. Ab hac enim ςqἡstitutione pendent inclinationes a II ; es sine corporis molibus, affectμ animi non dantur casa.)ώ o Quotidian docet experientia, homines saeripe assensum dare ubi exigua tantum estiveri apparentia, dum in aliis occasonibus lumen maxime vividum vix hos assicit; hujus respectu, in diversis hominibus, di-yersitatem observamus , quae solis inclin tionibus naturalibus Eribui potest. Pro diversa corporis constitutione , diversa placent ; & hac sola de causa, pro veris habentur 77i Si negotium in deliberationem mittatur, S: quid asendum si quaeratur , Vio-Ientiora placent iis, qui ad iram pronilunt, Sc quibus acre est: ingenium. Tim . di e contra mitiora probant; &, si ipsis ingenium lentius , quaerunt quo determia nationem iri aliud tempus disserant. a misque iis proprias inclinationes inquirere debet; & in rerum examine, ad hoc attendere, an non naturalis quaedam
192쪽
Animi Assectus tranquillum animi stautum, turbant , quo Μens nostra faculta tem amittit illa examinandi , in s oclutione quaestionis perpendenda sunt.' ,' i. 'Ille i qui aflectu . laborat , tales hamum 77 percipit' ideas , quae cum Me ipso relatimnem habent; a reliquis hon amitur , hag
- Cavendum Igitur ne , quamdiu assectu 3 agitata Mens est , de rebus , quae relationem , quantumvis exiguam cum affecti habere possimo judicemus s 'si violentior i sit agi eatio ,. ab omni judicis abstinendum . In hisce occasi ibus in memoriam rein 77s vocanda sunt, quae antea de iis rebus cogitavimus; aut in dubio haerendum , 'quamvis argumenta nobis clara appareant.
Dantur etiam ammis, in quibus Μen- 77 tis agitatio non ita manifesta est , ut in amore . & odio ; in hisce cum minor . sit Erroris suspicio:, mutetis adhucdum maj res desisterantur i mictu omnia; homines probant ς in 77s i micis inihil boni vident. Minimum in- ἰdicium lassicit, ut pro indubitato habemtur quod . in . odium inimici dkitur ;si de amico. ageretur , ruix evidentissima argumentae quid probarent ubi autem fa- '
193쪽
38 INTRODUCTIO Ela negari non possunt, horum natura mutatur ; dc quae, quamdiu auctor incogniatus erat , odiosimmis nominibus iiisigniebantur , nunc ubi de amico agi constat, vix leviter culpantur, multisque ex causis excusatione digna declarantur.
quoties ratiocinamur de iis quae amicos aut inimicos spect ant , transferamus ei cumstantias in homines , cum qui S pe culiarem non habemus relationem y aut potius , ubi agitur de amico, Videndum , quid ex propositis argumentis conclud remus , H de inimico ageretur & vice versa ; facile tunc patebit , an non asse. Eius in judicia nostra agat. 78o TTA natus homo est, ut quisque prae car A teris se extollere conetur; ex hoc fonte tot Errores profluunt, ut operae pretium videatur de his separatim agere.
81 Qui eo desiderio nimium laborans st diis animum applicat, non Veritatem proscopo habet, sed tantum gloriam quam studiis se acquisiturum sperat. 8a Non quidem scopus hicce in omnibus CAPUT XXIV. P
194쪽
AD PHILOSOPHIAM. culpandus est, si alier primarius sit, utulas nempe & veras acquirere cognitiones. Agimus vero de iis, qui ad hunc ultimum scopum non attendentes, media quaerunt, quibus omnium facillime ,& brevissimo tempore, ad doctrinae famam perveniant.. Ad illas tantum scientias , quae in re- 78ggione in qua vivuut , & suo tempore , prae aliis ext illuntur, animum applicant;
oc in his ipsis illa tantum seligunt , quibus se indoctis facilius fucum facere pos
. Alii ipsam scientiani universalem , aut 78 potius hujus nomen , quaerunt . EX O mnibus scientiis aliquid discunt , Sc quidem hoc tantum, quod sumcere credunt, ut ignoranti turbae, se omnia scire, persuadeant. Μagna cura omnem ignorantiae speciem 78 sinugere laborant . De iis, ad quae alti gere non potuere, ita loquuntur, quasi vires superarent humanas, & quasi nemo in haec ipsa penetrare potuisset . Aliquando etiam haec ipsa , cum iis quibus animum Non applicarunt , contemnunt; quasi in
studiis nihil utile, nihil laudandum daretur, praeter illud quod ipsi norunt. - Alii viam . oppositam ingredhintur , us 78s 'rinae famam acquirant; quae facilia sunt, quae a multis intelligi possunt contem unt
195쪽
dissicilioribus tantum & obscurioribus, iam scientiis, animum dant; & quae vires si perant suscipiunt . Μulta legunt, multa memoriae imprimunt , mentemque replentideis confusis & sine ordine congestis. Legisse multa , haecque memoriae dedis se, ad scientiam aequirendam desideratur; sed hoc solum non est scire .
Omnes , quos Vanae gloriae amor tenet In innumeros Errores cadere debere , m
nifestum est ; sed, quod maxime observandum , vix ulli ex his Erroribus' corrigῖ
mor non Veritatis amore superatur.
Quis enim Errores coi igere poterithaos , nisi paratus sit fateri se errasisse λ IllL contra , de quibus agimus , Omnem , ud jam diximus , ignorantiae speciem fugiunt 87. ; & hac de causa, in dubio aut ignorantia manere malant , quam videri ais aliis aliquid discere posse.): Si libros scribant, non lectorum uligintatem, sed propriam gloriam in omnibus ante oculos habent. Sed ne doctioribus fit cum facere credant , plerumque scopum pon attingunt ; & ipsorum: scriptae conritemnuntur. Si res juxta illorum desideria succedat, experientia docuit, non late talium scriptorum gloriam dispergi , nequo per longum tempus durare. Isto
196쪽
. Non dissicilς laret exponere quibus me- 791dus, exiguo. labore , magna V lumina co scribantur ι & ad quae hilςydendum, ut indocti profundam mirentur . Auctoris splentiam α eruditioniem: artem docere, a nostro scopo alienum Omnino est. C A P U T
Auci admodum sunt homines, qui sturi 79zdiis animum applicant solo amore Veritatis ducti, &raro admodum hicce s lu* qmor dissicul*gtςs omnes su rat; majores progressuε , sere semper , necessitati, aut avictui quidam, debentur. '. Dissiculter epim hominei naturalem' quandam superant Ignaviam, quae multo-, Tum errorum causa est. Longum & dissicile examen libenter plurta fugiunt, aut sibi persuadent levius su erς , minimamque anter ideas: cunuςhienti in ita considerans ,
quasi ipsae in omnibus convenirent. Multi ad haec tantum animum applicant, 793 quibus se carere npo posse credunt , retia qua Ossini negligunt; & adeo imperfectas rerum ideas acquirunt, ut horum scientia ignorantiae ipsi postponenda sit.
197쪽
plectuntur , & sine valida ratione aliam postea sequuntur . Testimonio fidem habent in iis, quae ad Evidentiam Mathematicam pertinent. Illa argurrienta ipsos ma-'xime afficiunt , quae ultimum ipsis fuere proposita. Si de Probabilitate agatur , negligunt considerationem oppositorum, quibus Pro babilitas minuitur; aut minori Probabilitati fidem habent, quasi ageretur de maxima pnon vident plerumque ad hanc non perveniri , nisi conjunctione variorum argu mentorum probabilium . Paucis argumen
iis contenti plura quaerere ipss inutile hae sola de causa apparet, quia non sine quar dam difficultate hoc fieri posse percipiunt . Huic eidem de qua agimus ignaviae tria buenda est pertinacia, qua multi obstinate opinionem tuentur quam semel sunt am plexi, quamvis hetec apud ipsos tantum praevaleat, quia prima fuit proposita, Saepe homines, fervide desiderio pro putis , animum scientiae peculiari applicant ;sed , ubi sine labore & attentione majores progressus fieri non possie percipiunt, spem
omnem amittunt ; ab illo studio animum avertunt , ad aliud transeunt, quod brevi eodem modo negligitur. Quisque conari debet us naturalem ignaviam superet. Cum studio alicui se tradit ,
198쪽
Viam debet quaerere, quae ad solidam ded cit scientiam; 3c raro admodum illa est, quae minimum laborem , & brevissimum xempus exigit. CAPUT XXVI. De Erroribus ex Idearum Confusone. ERROR Es ex Confusione Idearum late χρν quoque patent. In hos incidimuν praecipue quatuor modis.
i. Gando Ideas Relativas habemu4 pro Absolutis 377. . ., a. Ideas Abstractas pro Concretis 3 8. . s. Distinctas pro Claris 343. 333- . q. Connexas pro Compositis 33i Q. , De hisce omnibus Idearum divisionibus 8oci
antea egimus , Quae dici non repptam ἀιantum observabo , ad illa quae explicavi attendendum essς, ne in errores incia damus ; quod quibusdam exemplis nunc illustrabo. Ι. Idea Relationis nobis nihil extra mem 8ortem repraesentat 3 8. ) ; emcitur illa comparatione duarum aliarum Idearum . 3.377. . ErrDr ergo datur, quoties Ialis Idea consideratur , quasi aliquid , rς- vera existens, exhiberet 378. . aut quintiςs Relatio ipsa reserιur ad ideas quae non
199쪽
fuere collatae ; quod ultimum ad genera- lem observationem de Iudiciis referri potest queo. 74. . Vulgares admodum hi err res sunt.1cia Quoties homines de magnitudine loquuntur , quasi ageretur de Idea absoluta , emrant. Magno ingenio praeditus homo dicitur ; hoc nihil significat , nisi cum relatione ad alios homines 382. . 3 Qui supremi Numinis opera oculis lustrant, dum ad Systema attendunt Planetarium , Conditoris mirantur potentiam, persuasum jure merito habent , a Sapientia Divina immensa haec regi corpora, singulorumque vias ab aeterno fuisse deter
Si vero hi ipsi pulverem vento videant agitatum, nunquam' hoc Phaenomenon ad Deum deducit ipsorum cogitationes : ab surdum hoc ipsis videtur , pulverem a Deo
fuisse ordine dispositum; singulasque particulas, quae fixis subjiciuntur legibus, praescriptas sequi vias, & quae ab aeterno Deo
Unde haec disserentia λ Sibi persuadent in corporibus, S in horum dispositione, dari quid , quod, respectu supremῖ Mundi Rectoris, magnum aut parvum est. 8o Μotus quidam datur adsolutus , si ad spatium infinitum & immobile attendae
200쪽
An PH LosopHIA .mus ; sed hic ab hominibus percipi non potest. Omnis Μotus, qui subtensus cadit, est relativus ' Quies & Μotus relative disserunt ; & differentia inter haec duo non
in ipsa re quaerenda est , sed in ideis ad quas attendit ille , qui Μotum percipit, aut de hoc judicat. Sic etiam Ideae augmenti Μotus, & hujus diminutionis ,
sunt relativae; eadem motus mutatio, quae pro augmento a quibusdam habetur, addiminutionem ab aliis resertur. Agere & pari si de corporibus agitatis agatur, non absolute , sed relative tantum, disserunt. II. Quae de Ideis relativis observavi- 8o mus, ad abstractas referre possumus, 8o I . neque hae nobis quidpiam extra Μentem exhibent c333. ; quoties ergo hasce ideas ita consideramus, quasi aliquid revera extra Μentem existens repraesentarent, semper erramus. 334. De Ente in genere , quod ut existens 80 sa multis consideratur , superius egimus
Huc etiam pertinet celebris Quaestio 8o de Universali a parte rei, fervide admodum inter Scholasticos agitata, auxilio subtilitatum , & distinctionum obscurarum ,
spissis tenebris involuta; sed quae, si simpliciciter proponatur, nullam dissiculta-xem habet 334.