장음표시 사용
241쪽
conuereatur essendi consequentia. omne um consultare est quaeirae, sed tamen non omne qua me est consultare,cum quaeramus intodum aliqua de quibus non fit consultatio.inde in remo ethico. rum libm, O videtur non omnis perquisiitio esse consultatio: ceu cum mathematici aliquid perquistunt verum omnis consultatio perquisitio est,&Caetera. post te philosophus cum it diffinire: bonam consultationem,& inuci ligare maus,&disi ratias ponendas in diffinitione,remouet nomnullane existimarentur in Renerarius,ostriadendo qu non est scientia non opinio iactu aliud limiusmodi primo quod non estinentia hoc pacto,scientia non est inquisitio, bona comitatio est inquisitio: mo scientia non est bona consultatio,maior patet . non enim quaerimus de ijs quorum scimtiam certitudincietas habemus . nam scientia videtur esse terminus inquisitionis: minor pro/hatur.quia bona consultatio est consultatio: at consultatio est perquisitio,&omne sulere est quae/rere non autem econtrari antea percepimus. AT QVI nec bona coniectatio.yOMhdit mara terea quod bona consultatio non in bona contemno hoc modo. bona coniectatio fit sine discussio/ne.& fit citemplo,at bona consultario non sitsi discursione, di ratiocinatione, ergo bona consula. Ionon est naeoniectatio cum non fiant eatim teniporis mensura,&bona consultatio cum era. amine fiat et ita loquar, bona autem coniectatio it unde aiunt ut dicit philosophus,longo istis conscitandum, erita postea agendum, bc ut inquit id ubi consulueris maturesacto opus est.& si e patet quddsuntdiuella. P R AET BR S A di a sunt solotia. y bat idem alia ratione ibona eonsultatio esset bona coniectatio,tunc bona consultatio esset solertia, at non est latertia, eo non est bona coniectariosses animaduertenta quomodo valeat ista argumentatio,solertia est queradam ecies Meoniectationis,&vid tur esse inuentria medii quod in causa iungendi duo eo mare quibus oritur conclusio,nam ut dicit philosophus,in libro posteriorum, im videtur Se illa qui poceptis extremis acute,& critaeoniectat medium.visi videat quis pauperem loquente cum diuite Gnimat statim illum pecunias qua iere, & talis coniectatio est medii quod est finis, εο causa ob quam illa duo extrema iunguntur,bona autem consultatio est medii non cius quod est ibnis sed eorum quae sunt ad finem. cum igitur solertia sit quaedam species talis bonς coniectationis oportet dicere in ea argum ratione ad hoc Vt Valcat dicere inquam hoc pacto, si bona consultatio Elat bona coniectatio, tuerilat aut sol a,autaliqua alia species bone coniectationis at non est lalertia neque alia spreto bonς coniectationis,ergo bona consultatio non est bona collactatio. At ne
τ ε na consultatio non est opimo: prstcrea opinio est assensio firma alterius patris contradictionis: bona et autem eonsilitatio non est huiusmodi,er ipsa ira est opinio. SED cum is qui male. Haecin se. cunda Dars huius capituli,in qua postea quam dcclarauit quid non est bona rasultano, nune decia/rat quid rasit ex parte generis hoc pacto . quicunq; recte bene* d liberat id agit rectitudine quada, at bene consultans bene deliberar, ergo bene consultans id agit rectitudine quism,ex quo paret bona eonsultatio est quaeda rectitudo,& sic habemus genus donς consultationis.omnis enim bona γγ iconsultatio vi cile rectitudo non aute econtra. Q U I bene consultat recte deliberat. sper bonam consultationem, quae est rectitudo qum ut diximus. NON tamen scientis nem opinidis. Hre est tertia parshuius capituli,in qua psilosophus inuento genere nς consultationis,nunc q/rit differentias ponendas in eius Mintrione,&' primo ostendit qudd rectitudo ista pertinens ad /m eonsultationem non inscientiς rectitudo hoc pacto,illius non est rectitudo monens ad bonam consultationem, ius nullus potest esse error,at scientis non est emr, ergo tactia non est rectitudo: Pata ratio, tuta si scientia esset enor non es lit vere scientia mencis habituum ut inquit plis in secun
ia determinat .ek fimi sebona cosultatio G est rei det inatae,ergo bona rasultatio no est opinio, nec rectitudo unius est rectitudo alterius. Irem bona rasultatio non potesse sineratione. Uine discursu sed opinio potest ese sine discursu:rigo opimo no est bona colaitano,& dicit philosophus quωries it a mente.i .ab opinione,quia ipsa est semper cum discursu,nec in adhuc firma,& quaerit quid sit mendum, e qui cscit donee dcli retur & deccmatur idco dicit philosophus quod nondum est
enunciatio.l.aut affirmario aut negatio. s. ut dicat hoc esse agendum vel non esse agendu,sed quid aequona pacto sit arandum quaerit at dilaumr. rum opinio non γr,sed de re posta,& tennina est quadam enunciatio.i. quaedam assiensio affirmandi aut nKadi .dicit secum hoc esse,aut non esse
242쪽
recti nido eonali ii quod probari potest hae pacto . bona consultatio eum sirquaedam remiticio
aut est scientiar,aut opinionis,aut consili j,sed nec primum,nec secundum restatis sit tertiimi sciliscet visit rectitudo consili j, quod mira sit ridendam est inquit cuius est consitum,&circa uti versatur deinde dimittit hoc quia latissime dcclarauit intario quod consilium est eorum quae sunt ad finem,&quo vide cremis nemo consultat recci alijs multis quύibi rescit,sta consultamus de iis quae agi possunt,& a nobis quidem agi. et ibi pater. c V M vero multipliciter. Garat philoso. γιphus qualis esse debeat ista rectitudo consilii pertinens ad bonam consultationem.nam ciam muIti sanam dieatur rectitudo consilij, primo ex parte finis sibi propositi .secundo ex parte mediorum. iiii bus acquintur talis finis.torio ex tempore,& mcnsura consultationis. Viden)um est quas conclitio, nes habere debeat ea rectitudo consiliiqest propria i consultationis, i suis disciditiis ab alii, distilina perspiciatur&conapiria a turdiffinirio eiusaron enim omitis rectitudo consilii pertiγnet ad bonam consultationem inam aliqua vicitur pertinae ad incontinentem qua dirigenia, Omsilia sua conatur attingere finem aliquem pemiliolam sibi propositum. talis autem rectam eonsi,h3 non pertinet ad bonam consultationem,sed illa quae habet sibi propositum bonum finem. unde addenda est illa particula,scilicet ut sit recumdo consili, circa bonum finem sibi propositum. R E, γνCTE quidem quia recta poterunt esse media. Propositum tamen malum. AT potest quispia. I so Addit viterius Aiam conditionem ad rectitudinem consili j qua Ut propria bonoconsultaticitus te, quintur enim non solum et finis sit bonus,sed etiani omnia media, quae tendunt&diriguntire ad illum finem . nam fieri potest ut inquit, quod aliquis assequatur bonum finem,non tamen per ειν centia media,& ibi vid res e redimido consilii, non tamen pertinens ad bonam consultationem cum non sintdinita media . nam siquis consilium Tat succurrendi amico: propositum talerus Udctur esse bonus,tamen si quaerat iurandum esse et ei subuenia non erit hoc bene consultate. vis enim prudentiae est ut bono proposito fine media honesta inueniat aὸ talem finem consequelidum.lcatiocinatione salsaequas dicat quod simile fit in rebus aetendis. ut in speculandis se scitosti .etando. uti quod non solum exueris, is etiam ex falsis potest fieri,conclusio vera exsorma syllo mi hoc pacto.omnis lapis est risibilis.omnishomo est lapis ergo omnis homo inrisibilis.hie primositiones praemis sunt salis,de tamen conclusio ex illis secundiim formam syllomisi est vera eadem etiam fieri potest ex veris propositionibus hoc parea. omne disciplinabileest risibile, omnis homo est disciplinabilibergo omnis homo est risbilis. innuit ergo philosophus au sicut conciusio vora concludi Dotest tam ta lassis quam veris propositionibus,ti medijs,sic Isis bonus acquiri potest
tam mi mala quam per bona media, villaconsultatio,quae est per mala mesia non erit bona eo sultatio,quamuis dici possit quaedam rectitudo confiij ut patet posuit audim philosophus similitudinem sumptam ad specia latiuis vidcclarantem quae est in activis nam sicut millis dicitur proprie verum,&salsum, i tibi se habet verum ad salsum ira in activis bonii ad malum. PRAETERO a sE A fieri potest. Addit remam conditionem philosophus.non enim omnino sufficit visit finis botius,& media bona,sed requiritur etia congruitas,de zpportunitas teporis,& quasi quidam modus ut noe nimium celeriter,nec nimium tarde,sed et res exigit,dc vetoporter,& secundum tempus deliberemus.quare rectu do consitu bonς consumtionis requirit etiam ut diximus debitam mensaram temporis.Sed ea rectitudo: allatis conditionibus requistis ad hoc ut rectitudo consiliust bona . consultatio,nunc ex dictis incit diffinitionem bons consultationisdicendo quodd rectitudo consili, est bona colaitano talis,&eestra bona consultatio est mnitudo costi, talis. qua qui utilitatis rone consequitiar id quod opo idest fit m bonum,& vi dccet,idest cibitis mcdijs,&cu oportit,idincongruo tepore.accipit aut hic utile pro bono, ec pro eo quod confert nobis simpliciter N: non respectu alicuius deprauari iudicii. INSUPER fit ut &simpliciter. Diuidit nunc bonam consulta, ,
tionein philosophus Ex eo quod duo sunt fines resperui quom dicitur consultatio bona,in sinapii, citctfinis,qui est ultimus finis humanus.i ipsas licitas,rit etiam finis aliquiis particularis cum alis qui sessultat de ijs quibuspergitur ad alique finem particularem,veluti de componedo bello: ius compositione sequatur pax,de felicitas totius ciuitatis, talis igitur finis particularis ordinatur ad til. teriorem finem,ed ad simpliciter finem. d felicitatesic igitur de viro*.sde particulari,& de simpliciter fine potest esse bona consultatio. Quo D si bene consultate. Aficit descriptionem ipsius binae consul twonis magis breuem: in qua diffinitione accipit ipsam pmdcntiam.na si bene consulta Τ ire est propriti prudentis, dicemus quod bona consultatio est ea tectu do confiij,qua utilitatis. i. ni causa quis assequituraliquem fine cuius prudentia est vera existimatio de hoc addi Mon oportet apponere alias coditiones quia ubicunq: est prudelia ibi videntur elle aliae virtutes. m.n.ipsa constituat mediocritates in alijs virtutibus ipsa etiam inuenia bona mcdia, de bonum fine & congruit rempus potest igitur dici breuissime diffiniendo bonam cosultatione quod bona riuitatio sit coim
sultisopria dentis.indeptis Uetur redigae haec omnia activa ia prudentiam tanu ad principem
243쪽
ti modiratri istam virtutum activarum A: moralium. tanta quod bona eonsultatio duobus modis sumi potes primo ut habitus tantii sicut prudentia, 5 ut vis qusdam quae est pars pruden/εις vel xis eius nqua prud mi reconsultare.alio modo pro operati sicut plis indetur acciperem dicit eam profluere ab ipsa pruderia,&sic dupliciter diffiniri potest, primo modo quod si hahinis mentis.quo quispia consultatre bene potest proponendo sibi bonum fine,& seruado Una modia.& construitatem teporis,quord si accipiatur Vt opcrario diffiniatur ut ultimo loco diffiniuit pris in gener 5: sic siderata non est adhuc aut bona aut mala,&Inde diuidi potest in duas species.sin botia di ma, lam consultatione.bonaconsultario est illa quae habet illas coditiones quas di timus δε ea est aut ad bonum finem simpliciter, aut ad aliquem finem bonum particular .mala consultatio est cum aut deficit a fine bono, aut a mesius bonis,& a tempore eongruo di debito.
De sagacitate. Cap. X. Si autem & ipsa sagacitas,cui contrarium est hebetudo,quibus Sa
gaces dicimus,ac hebetes: nec ide omnino quod siletia aut opiniocomnes enim scientes uel opinantes,sagaces essent nec una quaestdam seletia .ut aut medicina de sanis,aut geometria circa magnitudines. Neque.n.de is est quae sunt semper,& non mouentur. neo de hs quae a
quovis fiunt, sed de quibus dubitauerit quispiam,aut consultaueriticiua proo pter est quidem de iis circa quae uersatur,prudentia. No est autem idem sagaocitas:& prudentia Prudentia nanque praeceptiua est. sinis.n. ipsius est: quidnam sit agendum .aut non agendum praecipere: sagacitas autem iudicativa est . . solum. Idem est enim sagacitas,dc bona sagacitas: quippe cum sagaces,sint S boni Lagaces. Neque autem has re,neci' accipere prudentiam,est ipsa sagacio β γ las,sed in opinationis usu ad ea bene iudicanda de quibus est prudelia alio dicente consistit. Rij hic perinde atque cum discipulus ea discit,ac comprehen odit quae a scientiam tradente praecipiuntur. COMMEN.
autem & ipla sagacitas: i quidem. Hoc est secundum rapitulu huius tertii tractatum M. in quo postra quam antea dcciarauit quid sit bona consultatio, nue declaratalium habitum mentis actis pii haditus siue dispositio pertinet ad prudentiam,& dicitur sapacitas.diuiditur au/tem hoe capitulum in duas partes in prima ostcndit quid non sit sagacitas.in secunda quid ipsa sit scut secit de bona consultatione. primo igitur proponit sagacitatem esse habitum siue disi ustilatur dieius contrarium hebetudinem 5: hoc probat ex iis qui habent illa. auosdam.n.homines sagaces vocamus,quosdam hebctes.post l, ostendit quod sagacitas non est ide, quod scientia nec opinio nec aliqua scientia in specie,&probat hoc pactos sagacitas esset scientia vel opinio tune oes scien/δε opinates essent sagaces,cosequens salsum ergo & antecedens,probatur con uentia, 1 sicut faciatia dicitur sciens,sic ex irae lucti diceretur sagax si ide esset scientia & sagaci taxassumptio patet quia multi sunt scietes , N: opinantes,& in non sunt sagaces. Item probat ulterius sagacitate non Mealiquam particularem scientia, et magis innotescat quia non in scuntis,se probat hoc minii saga. mmsessa aliqua scietitia particularis veluti geometria ves medicina vel limoi: tuesicut medicina est de sanis, 5c Nometria de magnitudinibus, sic ea 6c illa, se lues salsum ergo & antecedens.patet aurem riatio.quia scientiae diuosficantur auisibieetis,aiit modis diuersis quibus versantur circa talia lubiectamuc vero est manifestu quod siqaciis non est circa talia,& eo modo ut scientia. tandumqu6d philolertius videtur sumere hie scientiam largo modo laon eam quae distinguitur tra in sed illam quae prssicari potest de alete 5c scientia, e diffiniri potest hoc pacto,scientia est habitus . in quo ordo inter priora,&posteriora.h diffinitio indetur competere scientiaequς est supra artem,tiscientis proprie dii :ideo posuit philosophus illa duo exempla,quorum vi est ars.smedic ,aliud scima proprie ut geometria.paret igitur qudd sagacitas non inde ijs de qui s est scientia vel opinio.sale ijs q sunt semper nec de ijs quae nunq mouet mir& -cii, sed de iis de quibus fieconsultatiose quae agi possunt, S a nobis quidem amiae talia in remo sunt recitata. nam ex in EthLacci. V ii
244쪽
na distinctioiae tenim de quibus ibi fit mentio ridetur oriri distinctio habituu qui sunt in nobis vis
satur aut circa era omnia rixa Quae Versa Apsa prudelia.i.orea ea quae aliter se habere possunt, di snobis agi. NON est autem idem sagacitas.yis sila ras,5 prudentia versentur circa ead e,&in hoc coimi antitamen ut intelligatur quod non sunt ijdem habitus,ostendit philosophus esse diuer, sos hoc pacto.hi habitus sunt diuesi,quibus com tui diuersae operationes,at pnidiatia & sa iras sunt huiusmodi: ergo sunt diuersi patet ratio quia ,& si sit quaedam propinquitas inter ista duo.& videatur hoe modo couenire,quia sunt circa eadem: diffaunt tame quia diuerso modo versantur ei rea ea.nam prudeliae munus est proposito in qui videtur proponi a virtute morali siue ab appotitu dispiam a virtutibus moralibus quaeroc illa quae perducat ad talem fit n.deinde inuenire. domumpraecipit quod est vitimum & principesecius officiu.haec tria vi tur esse prudentic sagaci . tas tantii est dijudicati .nam ille in sagax qui dijudicat limoi res pertinetes ad prudentiam & hce
non potinesse sine pru&ntia, nec prum sine illa leo in quo est cu sit aptitudo quaedam prudeli Ee sie patet qu3d sagacitas est principium dijudicandi, post haec addit plis in ide est sagacitas.& bo, ita sagacitas,& hoe addere Videtur plis,quia homines intodum sumiit sagacitare pro astutia quadathalitiosa sed ipse vult ut semias accipiatur in bonam parte,& ideo dixit quδd idem in sagacitas&bona sagacitas,&nbeuenit i supra laconsultatione, tosteditur audd quaedam cosultatio est bona,quaedam non bona,sed sagaritas sempcrantal igitur navi etia prudentia. NEQ UEauia 8s habere nee accipere. Posset aliquis ditare si sagacitas no est pru&ntia est tamen habere,aut acquirere&am re prudentia: probatur igitur quia nullum istona est DRacitas hoe pacto,ea quae n5 sunt si inui non senteMMessa citas,&accipere procntia non sunt simul, ergo G sunt eadem.valet. n. sunt eadem ergo sunt simu sed non econtra. dubitatur nuta plis utitur loqui de sagacitate & m, dentia quae sunt h. abitus,quo quo modo ergo omiit habitu praecedere habitum per hoc q, una operatio praecesit alteram.nam acqui aere Vl accipere prudaiam,& diiudicare,di sinulta sunt operati nes,& ct ijς vititur loqui .dicendii quod ita se hasciat operationes xt ipsi habitus nam si unus habitus piscedit alium,& operatio eius , icitur prae dere Operationem alterius fim aliquam prioritate eomin itentiam,qui ponunt ordinem in similibus. ε D in opinationis usu. Hre in secim g γda pars huius capituli:m qua posteaquam ostendit quid non est sagacitas nunc declarat quid ipsa sit & quavis hoc innuit cum diali si pra quod est ipsa diiudieadi princiolu,tamen hic apertius eam ostci ictu afferendo quadam similliri id ita , ex qua colligi pol diffinitio sagacitatis.accipitigitur ira quatuor. prudentiam & disciplin. am di doctorem in quo actu est scientia,& discipulum qui eruditura doctore,& ex o rationibus doctar& discendi ostendit quid sit sagacitas, di dicit quod sicut fit qi quis utitur sua scicialia doccndo quia dic est discipulus qui discit,& bene diiudieat de iis q dicit magiis,d ito quM nolit ho hebes i:c se habet in rebus a is sagacitas respectu prudeli indoctor alie quaerit K inuenit quid sit dicendi upostea incit illi idfic facit prudcias,& prudentia in allis scietia igitur doctoris est siciit pruditi ais aut ibi discipulus qui dicetur sagax.t.bene percipiens illa quς di . Peuntur.quod si ille ita se hisci testaceam prat,tunc dicitur habere sagacitate,&hoenihil aliud esse videtur nisi discere. . ne perci re ea q dicta sunt. Idem fit in ipsa prudentia & sagacitate cuius officili est percipere ea quςi prudente sunt iniicta,Eoae esse iuncta. In opinationis usu.sdocendo per scientia qua habet in se tune ipsum. sarta quod facit discipulus ne percipiendo ea quae docentur. dicitur sagaciter se habere: iuia ne dimidicat quae dicuntunsic in agendi scii in prudens pcropii res circa quas Trsatur ipsa prudentia: tunc sago dicitur qui inste & bore diti dicat ea quae percipiuntur.At phinc. exhoc bene adiscendo,&iudicata detur si impsisse non eiosa saetacitasen discedo. s. in aliquis discit,& limus diiudicar ea q distatur a magistro.praece λαι-- Q, O /De . notandii Q sagacitam duobus modis dici por, 'no modo in speculati uis, re alio mo in aeuuisq ab illa videtur appellari.hari: aut in agendis nunc pro habitu nunc pro operatione sumitur sicut diximuς de bona cosultatione.Notandu praeterea quω ex dietis emcriit etia clarior ratio illa superior
quota sagacitas no est,acta re prudentitata est post inuenta & rcepta a prudentia i quia de talibus iudiear,& bene ostendit conditionem cius plis collocando prudciatiam, & sagacitate in diueis et Harius in limieturita supradictis afferri potast diffinitio sagacitatis hoc pacto: gacitas est habistus in agendo:qui est principium diiudicalidi ea omnia qua a prudentia praeeipiuntur.
Auero qtrae uocatur sententia,qua bene sentientes homines dicimus a
sententiam habere: iudicium est rectu aequi SI boni uiri. Cuius hoc indicium est. Bonum. n.&aequum uirum ad ignoscedum procliuem
245쪽
dici: us esse.&ueniam in aliquibus dare: bonum 3c aequum esse.at uenia: sententia est iudicativa recta aequi Zc boni uiri. recta aute est ea quae est ipsius uestracis.Omnes autem habitus non sine ratione ad idem tendunt. Nam sentetia, sagacitatem, prudentiam,& mentem ad eosde afferentes : prudentes illos at sagaces,& sententiam habere, mente* dicimus. Omnes enim hae potetiae: exotremorum sunt,ac singularium. Atque idem ea ratioe qua est idoneus ad ea iudicanda de quibus est prudens: sagax est bene* sentiens .aut ad danda uenia aptus.boria.ri.& aequa,omnibus sunt coia bonis:ea ratione qua ad alium tenodunt. sunt autem singularia Sc extrema ea: omnia quae agi possunt. 8c prudentem oportet ipsa cognoscere. 8c sagacitas & sententia circa haec ipsa uersatur.
haec aut sunt extrema. Et intellectus extremorum est ad partem utra sp .etenim primorum terminorum ac extremorum: intellectus est & non ratio. is quidequi ad demonstrationes attinet immobilium terminorum,aim primorum .is autem qui in igendis rebus tiersatur,extremi & c5tingentis,at alterius prostpositionis. haec. n. principia sunt eius, gratia cuius. ex singulis. n.emergit ipsum
uniuersale.horum igitur sensum ha re oportet. hic aut est intellectus .aua' propter & naturalia hec esse uidentur. Atque sapiens quide natura est nemo: sententiam autem habet,& sagacitatem & intellectum natura signum aut est nos haec aetates sequi putare: atque hanc aetatem intellectum dare sentetiam habere,ut pote qus a natura proficiscuntur. Quocirca principium,S finis est intellectus. Ex his enim & de his: ipse demonstratio es efficiuntur. Quare nominus eorum qui sunt experti,& seniorum uel prudentium in demonstrabilibus sentent as,opinionibus' ue: u ipsis demonstrationibus mentem adhibere oportet. Ita nanqtie iam experientia uisum habent: principia ipsa cernunt.
Q iid igitur prudentia,& sapientia est,& in quibus utram uersatur,& diuer
sarum animae partium utra p uirtutem esse: iam diximus.
FA V E R O que voeatur sentina. IHoc est totium rapitulum huius tractatus: in quo posteaquam antedocuit de bona essultatione,&de sagacitate nite declarat nimam,quae in alius habitus meris siue dispositio quaedam,& est coluncta cum ipsa prudelia,& ad eam pem t. dius tur autem in duas partes.m prima ostaeit quid iste habitus ut,&amet diffinitioneni eius. in secuda comparatori istos habitus simul ut patebit.dicit ergo in primis quod sentetia est huiusmodi et ex ea appellemus quosdam bene sentietes,& mites sentetis qui eam habent,& postea affert diffinitione
suam diceti quord sentetia est iudicium remina viri boni,& mui,& hoe probat per quo signa
quia dicimus bonum, aequum 1 irum habere mitem Biam,& postea describit mitem sentctiam dicens Φ ipsa est ciri boni,& aequi iudicium circa ea quae sunt bona,& mua,& subdit quod recta sin tentia est illa,quae est iudicium viri boni & mui: qui vere est talis o patet in rem. Notadum quod sentetia ad hoc propositum duobus modis sumi potest. primo modo ut habitus. eundo modo ut operario pmfluo ab habitu.hic autem plis videtur diffinire eam ut operationem: potest autem de scribi ut habitus hoc pacto sentena est habitus,qui x iri boni,& mui est iudicandi principium quo ipse diiudicat,&ignoscit ut oporterinotandum quo d sententia,& acitas sunt principia iudi/cadi ea quae prscipit ipsa prudelitia,N in hoc coueiure videntiaridifferetia vero est quia sagacitas est viri sagacis,sentetia aut vari aequi di boni sagax sequitur omnem ordinem emi quae inueta,& prscepta sunt a prud te iudicando ea recte quinita esse & inuenta.sentia vem cum sit post pnidentia dis iudicat etia ipsa ea que praecipitur a prudelia: sed no eodem modo in sagaciras vivia sagacitas novi detur esse correctiva sina vero lassitan eoru correctiva esse posui quae eueniret praeter intencionem prudentis,quia uniuerlaliter imumdo non potuit complecti omnes casus qui eueni ostent ira.s
246쪽
si eueniat aliquid in quo seruando iussa prudentis fiaeterior, tune sententii se inretponitdilia iiii/ do,& vir bonus habens talem Darentia r ere potest patre igitur quod sesa est principissiudieandi ea quae inudia,& po pta sunt a prudo te,& est iudicia boni,& ςqui viri.ita quo M in dis .
finitione eius cadere 1 dctair Vir bonus,& aequus vet manifeste apparet. notandii quord se retia sumitur multifaria. t alicuius scripti mens et ea, tua asscit iud tu mens 1 opinio. hie aut non rapitur
istis modis: sed vidi mi est aut pro iudicio aequi, ni Viri, aut pro habitu qui est principiu talis iudieii,3e talis est ediuncta cum prudentia,aequitas aut re bonitas est habitus in voluntate xt pleri in niuimves potius in appetitu sensitivo coniunctus cum ipsa iustitia,' aequitas,&bonitas.& non est principi si iudieandusta mouendi appetitu riseratur ad aliquid ignos indu Letoporter,snia vero est principissiudicandi propterea estin intelle demuo. OMNES aut habitus. H est se dammhuius rapituli, in qua piis polleati diffitii uir ipsem sentcntia,nunc raparat dictos habitus inter ius. sententia, paritatem,prudentia,riim etiam intellectum qui semitur hic pro habitu drincipio umactivoni.ostendit ergo qu3do i habitus conueniunt immo,quia sunt simul in eode subiecto vequi est prudens sit sagax & eestra. deinde quia ora sunt cur arum, Min illarium rerum de quibus in prudentia.sunt igitur in eode omnes et diximiis,quia prudens idem est cita sagax,& sententiam habes:diffinint tamen, isti habitus ration quia alia est ratio prudentiae,alia sapacitatis, licet sint in eod&uram eundem dicimus prudcntem,quia quaerimnu it& rcipit ea quς sunt agenda pro ali. quo fine bono consinuendo.ide etiam dicitur a ripit omnia quae praecepit prudelis dedi iudicat illa se recte habere.idcin qu Τ dicitur habae s tentiam vi dijudicat iussa a prudentia eoi siderando personas,& coditiones,& voluntates occason & tempora,ca quae indigent correctiom fio venia ob aliqud particularem casum,qui in Vnivcrsali a prud te limi re endi n5 m,
tu ir, liter error siseritaretur in praeceptu prudentis. ta Miam habes cum sit aequus se bonus
vir iudicio suo quod est sentciana dijudicat illud,& aequitate,&bonitate emendii his G aicitur ii,
bcre intellectum. i. mentem initia principio im qii x sunt principiarent agendarum,& experientia comparantur,que principia ut habet dicitur habrie in lectu. nus ergo &ide est homo hab&odsistos habitus qui sunt in intellectit activo ranu in subiccto,& oes ii hiuitus sunt etiam extremari .i singularium rerss. dicit postea plis'. ET ii micitiis extremorsi est ad partem Hr i. Acci te xi/dctur nomen e .cintellectum activum,& sipeculati uti nam sicut sunt duplices res. specula illas de agibiles,ita etia duplicia sunt principia,N duplo intellectus i habitiis principiorum, quoi i alter est speculativorum:alto vero principioiu Miuor in licci prome intellectus, qui est habitus principiorum in spe latiuis dicatur et supra declarauit plis, tarn est tremorsi, stadiuoso modo quia extrema sunt diuersa,&alia univcrsalia alia singularia, litare siue incipiatur ab uni ucisalibus ei lane prima ex parte naturae: siue ursingularibus d sunt prima ex parte nostra semper extremom est 'in te,ctus:dicuntur aut principia esse extrema,quid sunt prima,at in speculatiuis sunt uniuersalia in acti. uis sunt singillaria. auare hinc 'el inde capias, sempere tremoni est in lectus. i.habitus principio nim qui dicitur in lectiis.at speculatiuus est e ricinois uniuersalium: activus singulariss singularia enim sunt principia in rebus a dis:quom opintri habere sensum,hicinit est intcllectu,n5 quod sensus sit vis ,el intellectilia xes rati iis, scd apprilatur intcllectus hic a pho ipsa ris cogitatiua,ves quia immestate stit ministrat in lectui, vel quia ista res cogitativa adeo eminet inter oes vires scimstiuas inremas 1 elorernas xt Kspectu illarum udeatur esse quasi xt quida intellectus non quod ites m essentia sed respective o dixamus.de hae vi sensititia loquutiis est cxia sit pra piis in qtimo rapi/tulo secundi tractatus cuna inquit quod talis est iis sensus,quo sentimus 1 timii in mathematici ei trianquisi,& talis immediate subministrat intellectui . hanc quoq; in totio de anima si bine memini apprilat in lectu passinu. A D parte tramq*.yisue pro datur ab unitiosalibus ad sin illaria ex patre de ordine nature sitie ab sin illaribus ad niuersalia ex parte nostra. Primotu.i.prinapioru limrellectus es .Et non ratio. i. non est demonstratio si Π pnnopiorum esset demostratio tunc Elateoni scientia proprie dicta at principioru Vr principia sunt non est scietia,sed intellectus. Is aut qui ad demonstrationes attinet. Ii .sse illativus est primori im immobiliti.i. principionique suntlmobilia di necesaria & non possunt aliter se habere. IS aute qui in agendis rebus. i.activiis est Furcnil .i. primi ex parte nostra,& contin latis laetus quod potist alito se ha re. Aini alterius propositi 5is. i. singularis propositioni nam per intellectu sp*uldri tum fit procasus in quo sumsitur omnes pro/postiones univcrsales A: pruicipia uniuersalia,qu. V simuntur in demta rationibus,& illς eonstant semper ex ijs ei natuersalirer competunt M us,dc ratione qua ipsa sunt i dcclarat piis in libro posterion .at per intellectu acti uia fit processus in quo sumitiir principiti singulare S si sumatur persi. nailmidine, tratiocinatio quaeda oportet et dira a propositio sit singularis,quia principiti in rebus agendi est singulare. H R C enim principia sunt eius, Hoc duobus modis intellio pol, vel quia
247쪽
talis potentias filii aequae in nobis cogitatiud V lari solit,ita alios sensus excedit ri respinu il/lorum videatur Me intillactus quida: Vel quia immediate subministrat in laetiti ut diximus alio modo intcilectili aetitio: alio mo sim lativo; Verum quonam pacto rasin laribus emergat via r. sale,&singulana sint principia reni arandarum exemplo dcclarari potiri siquis disclumida dicat φPhilippus rex macedonii est inimicus Athenici tu,quia Philippus occupauit: Piseum: euit toga moenia:& secit hoc& illud ex ςbus singularibus multis oritur viai uersale, 6: fieri ratiocinatio poti quicunt facit hoc Lel illud tra Athei ucscs est eorum hostis at Philippus est hinoiae go est eoni ho ν, stis. Q v APROPTER N natur. lid haec esse videntiar.yta supradictis tria condana vicietur inflserreptis, primu inquod ista.i.habitus isti ridispositiones videtur esse naturales,quia non coparantur doctrina xt sapientia q non ita vidctur ola naturalisssed ills potius naturales esse videtur,di hoc vidauroriri ex eo quia diximus ea versari or singularia quom est issus. quo aut naturales videatur probat per quo a sigilum.na duamus hanc Platam ha re prudentiam,hae sagacitate vel intrilectum. vitae isti habitus videtur naturam ui cum a natura a tales proueniant.notandum quod oes isti habitus videtur ola naturales, me no insunt nobis natura ne et praeter naturam,sed sumus nos ad illos suscipiendos, re acquirendos apri a natura,acquiruntur tamen et diximus.verum cum
videamus quosdam si comploionsere bonam temperiem instrumcntom aptos natura ad sagaci tate,& prudentiam consequ-n:hinc est quod dicimus has virtutes esse naturalexna si cu tempore aeccillant experientia rem agendarum cum rectitudiIN,videntur euadere tales,at ipsa sapientia exclactrina plurimit haber arguincti, unde idemus interdum homines panisasta in res,us agedis esse sapicntes,& summa sciciaria preditos. Q V O circa principui&finis. In aliud condariu s.c quod inici eius est principiti, finis& hos lautis pintellcctui accomodari posse vidcrur. primo δ: spreulativo quia ex his. i.ex principiis rede i s. s. ciusionibus ciliciuntur demonstrationes, exprimis procedimus ad probandas conclusiones, disicent principiu,& finis si resbluamus esciusides in principia sua ultimo inuenientur Vt finis, inest finis cum incipiendo a magis notis nobis vel Minur ipsa principia magis noramatura. dc modo de activo intellectii dicetur principui cu fit pro Olus a singularibus quae sunt principia rouni agendarum ut antea vidimus,& finis quia sunt principia eius cuius gratia agitur, ut paulo antea dixit. Verum plis in libro steriorum cum loquitur,de intellectu qui est habitus principiorum.principiti quideritinquit ipsius principia.hocsortitan intellactui activo respectit rerum activarum quoquo modo accommodam potest. verum de activo dicere Dollamus au 1 est principium quiarai s,s msis Cularibus tanquam ex principiis fiunt demonstrationes,idin ratiocinationes largo modo,&similitudine quadam sumptae risint Aramuis ratio minaciones,saepe enim hanc similitudine a speculariuis sumpsit res,& activis accomodauit, de eo mclusio hoc pacto erit singula lingularon. itur a nobis. Q V A R E non minus. Te correla' - riuinatari plis,quia dixit iudd intentiarii circa singularia propiora dicit quia nominus est ad hqrcndum sentet ijs expotorum hominum qui dicuntur prudentes,qua demonstrati ciba uia in tes homines sulit longa experientia quasi oculum quendam cosequuta: tuo facile pro icere possunt
principia rem agendarum.dicit aut eos ad tos esse oculum ves visum: auia vateroes sensus externos omnimiis insemus alas:lic similitudine quada intellectiis: civi nolui ritura muc tibi est cluasi oculus. tuo ita intuendiar principia temagisam, Tiro facile accipi possint. I ΑΜ diximus. Vt,' ' turperorationei dictorii breuissime repetendo disterentia sapientia a pru&ntiae de qua Lyn an rea dicere incoepi t, ostendcndo quord circa diuersa obieeta alanti iril.Iapicncia circa ea quae no possunt aliis se ha e,pra alia circa ea quae potiunt alitose habete. Item quM alia est alternas pote tiae Hreus quam alia. na sapientia in intellectus speculataui, prudentia activi,& qualem locum hisci sapientia in speculatiuis talem vicitur habere priadentia in activis,&de ijs precipue ligentam in ucstigatione it sacrem ma piis, quia vi patebit in.x.i leo rata fimprudennam 4 ur colloci re: licitate activam in operatione vcro sin sapientia Videtur poneres licitate speculati malubita turcirca predicta de istis tribus virtutibus mentis actius uiueaptitudinibus. sbona cui illationcisagacitate Λ lciarentia. vim sint ripartes pru&ntis,s: probaturquω im sunt partes ipsius pluribus rationibus partes prudeliae sunt habitusta recta ratione agendi,sed bona consultatio sagacitas. Hia non sunt habitus amadi cum recta ratione: crgo non sunt partes prudate. Item omnis pars est quodamodo prior suo toto, sed isto irtutes non sunt priores ipsa prudentia, o non sunt eius partes. Item si bona coiisultatio sagacitas,1. seia cillant p. a s prudetis,aut ollant partes stibi celluc aut
248쪽
inconssime erat re illis tand quoddam compositum re materia ,& forma,quod est absurdum. nec
etiam componitur ex illis tanq quoddam totum intrarate cum sint rectitudines quaedam, e nieret rectitudo restitudinis,&sic iterum arui iterum procediretur in infinitum. patet om ex dictis quda non sunt partes prudentiae Y probatur etia ex dicto Aristotclis dicetis quod isti habitus siue aptitio dines coluneis sunt eum prudentia,cim differunt rati ' diffinitione, ergo no erunt prudenti oppositum arguitur batur quod istς tres virtutes lunt partes prudemς quia si non essent: nicillant aut virtutes moriam,aut in lectius, praeter eas quae sunt ali sed G sunt virtutes morum. quia partes multitariam dicuntur.primo modo , homo respectu animalis saeundo modo ut pars Melicialis sicut malma, 5 forma dicitur pars eo, posci.tertio modo ut pars integralis sicut manus: caput bc huiusmodi respectu totius hominis quae eo modo ut habitus subiecti & pKdicati .i. incomplexorum respectu complexi alicuius.i. propositi Vm et forsitan ut pars diffini a.quinto modo sumitur pars v otentia alicuius sicut anima dic turhisere partexi. ires arer potentias quae appellantur partes Potentiales.his N issis secundum hos modos quineti afferuntur conclusiones.prima quω illi tres habitus non sunt partes subiectivae: qui non praedicatur prudentia de istis tam de suis speciebus,quod paret ex dictis philosophi dicentis esse diuersas a prucientia.secunda quela non sunt partes essentiales rimarma,6 forma, quia praecedunt totum.at isti habitus siue aptitudines non fiscedunt prudentia,sed sequuntur ut vidimus. tertia coclusio quM no sunt partes integrales eadem ratione, quia prScederent ipsum totii. i. ud Nam 5c non praecedunr,didistinguerentur ut alic virtutes moris vri mentis.quarta quia non sunt partis set habitus incomplexorum,quia praeci Tent etiam talas partes: N: non sequerenturiquinta raciusio quod istae tres xii tutes ves aptitudines dicuntur partes prudcti et potentialis,di is aptitudines quae sunt in ipsa prudentia,quibus ipsa potest exercere suas vires. unde superius dunt philes, uxomnem. potentia extremam sunt, bc singularum rerum. mbatur etiam, quia sicut in aliis virtutibus fit ut sit primo una virtus habitus simple habet autem multas aptitudines, potentias quibus exercere potest varias operationes, sic erit de prudentiamam sortituo producito tionem in aggrediendo pericula producit aliam in substimo aduersa,quae operationes varis sunt,& mr varias potentias,& aptitudines videntur produci,eodem modo ista est liberalitatis ominio in cando ubi oportet alia in non accipiendo unae no oporter. 5: istie varigoperationes per varias vires, Ac aptitudines quibus vetitur liberalitas fieri videntur sic dicemus de se dena quae est xitus tres ist M ap. titudines habens ad suas operati ollas exercendas: bet enim bonam consultationem quae fit a mdcmen raeterea prudens quaerit quomodo possit adipisci aliquem bonum finem.postea inuenit me dia 5: tandem praecipit ut illa fiant quae sunt iniicnta,stis haec dijudicantur postea non per consultationem,sed po sagacitatem quae incit prudentiς et quaedam proprietas,di ut risibilitas homini. presententiam vero dijudicat ea quae suscipiunt variationem,& quae indigent ei aliter ex eo quod in uniuersali comprehendi non potuerunt omnes casus.itam prudens cir sententia 5c iudicio dijudicat tali N: ut vir aequus,5c bonus corrigit ut opore 6csic patre qudd isti tres siue habitus iue aptitudines quaedam sunt partes potentiales,& et poteria quaeda ipsiu prudentiae quibus excivere commode potest diuersas operationes 5c ometaehac distinctione praemisia respondere pollamus argumetis': rationibus oppositis. Ad prima cum dicitur in minori quM isti non sunt habitus siue aptitu/chnes agendi cum rationcinegatur hoe cum sint in intrilectu activo, 5e sint principia ageidi. Ad stoidum eum dicitur quδd partes sunt priores toto,hoc non est veru de partibus. luinto modo dictis. s. remis eum videantur esse accidentia quae sequuntur ipsum subiectum t aptitudines qu. aeda,&pri est subiectum is aluiua prioritatem,postra sunt illa q sequutur illuci Aa tertium cum diciturn d si essent patres auirent subicctiue,aut incnciales,aut in rates,& quta nullo istorum modo/xum sunt,ergo no sunt.dicendum quδὸ non est sufficiens diuula,quia sunt alio modo partes riservias.spartes utpotentiae,quomouo sunt isti habitus siue aptitudines respectu ipsius prudentiae.
De utilitate seplantiae,atque prudentia
Cap. XII. Vbtauerit autem qui ista ad quidnam habitus hi sunt utiles et Nasapientia quidem nihil eorum contemplaturaex quibus fuerit hoomo felix. nullius enim est generationis: prudentia autem hoc quis
dem habet. Sed cuiusnam gratia opus est ipsa si priidelia quidem est ea quae circa iusta& honest bona homini uersatur,haec aut sunt ea qus
249쪽
LIBER SEXTUS rrs uiri boni est agere: atqde ipsa sciendo n5 magis ad azendu nos sumus idonet,
siquidem uirtutes sunt habitus,queadmodu nec ea lana,quae non efficiunt hqnam corporis habitudinem, sed ab ipsa proueniunt non.n.magis apti sumus ad haec agenda: mededi artem,aut exercendorum corporum facultatem habe' ' do.Quoahnon horum gratia sit prudens ponendus,sed ut studiosi hominestat: as non fuerit utilis sane qui iam sunt studiosi. At nec etiam iis qui studiosinoa sunt:nihil. n.refert siue ipsi habeant:siue alqs habentibus pareant.Atque
hoc satis est nobis: quemadmodu& in sanitate.n1 etsi ualere uolumus: medi. oo cinam tamen non dicimus. Insuper absurdu sane uidebitur si prudentia, quae quidem est inserior sapietia, sit magis domina li ipsa,magis princeps.nam ea quae agit: dominatur in singulis atmiubet.de his igitur est dicendum. nune enim de ipsis dubitauimus tantum.Primum iracydicimus:has expetedas neo' cessario per seipsas esse,quippe cu sint partium utraru* uirtutes,etia si neutra ipsarum lid efficiat. Deinde & faciunt quide. alnon ut medicina sanitatem: 'sed ut sanitas sic sapientia felicitatem.na cum sit pars totius uirtutis:klice ema o 3 cit,ex eo quia habetur,ac operatur. Praeterea opus ipsum & per prudentiaim 04 5 per uirtutem moris essicitur.etenim uirtus quidem propositum ipsum essi, cit rectum: prudentia autem ea,quae in illud perducunt.Quare aut partis amism e quae quidem est principium vegetandi,nulla est talis uirtus: quippe cu in ipsa non sit aoere, aut non agere situm.De eo uero quod dictu est non esse ma s aptos ob rudentiam homines ad honesta, iusta agenda : paulo altius cipiendum est,hoc principio sumpto.Nam ut iusta agentes quosdam nons dum iustos esse dicimus,ut eos qui faciunt ea quae legibus sunt instituta inuisti uel ob ignorationem,uel ob aliquid aliud,& non ob ipse:& si agunt ea quaioτ oportet,& quod uiriam oportet agere studiosum.si ut uidetur agere singu Ia unumquemque oportet modo quodam assectum,ut sit homo bonus,ob eIectionem inquam Sc ipsorum gratia quae aguntur. Eiectionem igitur rectamios efficit uirtus. Sed ea quae illius gratia sunt agenda,non sunt ipsius uirtutis,sed ad aliam potentiam spectant.Dicendum autem de ipsis dilucidius est.Est igitur quaedam potentia: quam habilitatem uocant. haec talis est ut ea possit age. re atque attingere quae ad suppositam intentionem conducunt.Si igitur proopositum sit honestum:laudabilis est. sin improbii: uersutia est. Quapropter& ipsos prudentes habiles,& uersutos dicimus esse.ipsa uero prudentia nonios est quidem lim dicta potentia.non tamen est si ne ipsa. habitus aute ipse hula
oculo imprimitur animae. Neque absque uirtute sicut diximus,atque constat. ratiocinationes enim agendarum rerum principium habent cum talis sit ipse
'finis:& ipsum optimum,quicquid tand it illud sit enim uerbi gratia lute
quid contigerit.hoc autem nJ nisi bono uiro uidetur,prauitas enim peruertit.
facit ut circa principia rerum agendarum homo saltatur. Quare patet pruo 'dentem neminem esse posse,nisi sit bonus, C O M M E N.
7 vBITAVERIT autem quisbia.JHic est quam is&vltimus tractatushuius sexti libri in quo philosophus posta antra declarauit quino habitus bovimites intellcctiuas.staen
250쪽
rali simili vita tu . IN S V P E R absurdum sane.IAsscit plis aliam dubitatione de nobissitare
1 o I sapientiae arii prudentia .nam antea loquendo de sapientia &prudentia, sapientiam pmstare excel/lentia voluit,6 nobiliorem esse prudentia presertim ob subiccti nobilitatem. circa quod insatur sa,picntia.postea vei' dixit inrer caeteras facultates prudentiam ciuilem obtinere locum praesidentis &a liceturae,&ite in principio libri ethicorum dixit quou ciuilis facultas praecipit quas scietias in ciuitatibus esse.& caetcra,&sic vidcretur dominari sapientiae:merito igitur dubitatur de istis de po/xor stea dicenduerit quo se habea tinter se. PRIMUM itam dicimus has. Hae est secuta pa si ii ius capituli in qua piis postra q adduxit rationes quae probabant sapicntia,& pnidentia esse inutile
vitae humanae,di proposuit quaestionem x tia sit earum Virtutum nobilior,nunc soluit duas prunas
dubitatiores,tertiam vero qumone differet in fine sequentis capituli, et ibi parebitiliae aure in parte piis duobus modis soluit illas dubitationes. primo modo dicere videtur,si co datur tuta sapi tia non cons&ret aliquid eo si quae conisint ad vitam humana,& quod sine prudentia possitit agi operationes Fin virtut .smoralem a bono viro, quod tamen non eit vena, sed si conctatur,ni laminus dicimus has esse per se expcredas,quod potest probari hoc pacto. illi habitus qui sunt post mones animae nostrae sunt per se expetendi,at sapientia &pmdcntia sunt persectiones duarum parax o et tium.i. tentiarum nobilis smarum animae.sabius mentis despc latius,ergo sapientia,&pruderia suntore se expete etia si nullae ab iis prodirent operationes ut obisscitur. DEINDE lacuit. Soluit secundo modo concedendo maior negando minore.squod prudentia & sapientia G aguequim ad Picitare consequenda,& dicit qudd operantur immo efficiunt stlicitatem,' non ut medicina inicit sanitarem,sed ut sanitas quae est bona corporis habitudo efficit sanas operario seu sis in corpore sano,& non clericinum quodda vestati medicina sic ille habitus acquis s,itam opera rur sapientia, ud homo per sapientiam,&est habitus nobilissimus speculatiuus is quem operatio summa dicitur esse felicitas. prudentia quom est nobilissimus habitus activus fim que operatio dici tur etiam selicitas activa,& in amiare sunt isti habitus. itam non agunt et indicina,quod Heu a pectu aegroti efficit sanitate, scis ut sanitas suas operationes,quam vi superius dicebatur ,nos possumus sine medicina producere suras operationesta simus corpore sani,dico quὀdra valet de pru/dcntia quod possimus producere opera Fin virtutem sine prudentia,quia prudentia non se habet re Uria animi, sicut medicina res fili corporis,scd sicut sanitas,de qu admodum sine sanitate no possumus producere orira sma,sic sine prudentia,non possumus mducere operationes sim virtute
cum illa sit tecta ratio virtutiim moraliti,& omnino cum illis concia ut parebit inlia,sapictra igitur operatur aliquid,immo efficit sicut sanitas operationes sanas in copore, sic illa operatione suam in remam in animo quae dicitur esse felicitas. Metia quom activam efficit selicitatem,& operatur vim metiam insta parebit.dicit auiplis de sapiata. C V M sit pars totius virtutis.J vidimus enim 'udd virtus si sumatur is tota&diuidatur in partes,extinis diuidetur in virtutem mons,' metis, apicntia igitur cum sit pars totius vi mitis,quia est mentis poscit habentem,&fclice reddit &in erit spmilativa selicitas, at vero Fin virtutem moris coniunctam eum ipsa prudeliria est activa miritas ruat sit cura annexa prudentia,&quo, parebit inserius. PRAETEREA opus ipsum. diutites dubitatio etiam ex patre tantum prudentiae in ando hoc pacto,de ostendolo eam me tillam ad vitam humanam fili j vltimum consequendum.illa virtus quae necessario cocumt' opera Fin irtute morale ita in virtus moralis sine orirari non possit,nccessario requiri ita humana,& felicitate cosequenda: alprudelia est limin ergo necessario r ne, o in utilis ad Micitare Glcipienda in vita humana. patrem,' minor probatur a pho.na ad hoc Vecperatio agatur inurerri opus est ut interio sit recta,ctinde ut dirigatur operatio. at primu est virtutis moralis,fim pridentie ergo sine prudentia no mi vilius moralis operari.i a appetitus in
tormatusmorali nure,&si ra5mpiat: recte in expetit fine,& appetit seni ad illii, sed indiget lumi ne pruderi vinus perceptiua in ostendat sibi ira iram ea in quae dirigit, c inuenito bonam aquae ad illum finem perducant recte expetitum linituremo i: quibus mechas inuentis dratae precipit,&iuino ea agantur,ex quo qudd prudentia magnopere conscit ad Micita di adorirationem M virtutem moralem requiritur nec ano risit iuncta. Q U ART AE aut partis anmas. Quia superius dixit plis illum habitum esse per se ea tendit qui est 'flectio allicimius pareis animae,ves ostendit sapientiam alui prudentiam persectiones esse mentis, nequis crederet quaeitra pomariam animς habere hinoa vvlures quae sint earum perfectiones.excitidit huncem mn, didicit quo quin particulae animae a. rentiae et latiuae nulla pinsus est limi virtus, dc perfectio conserens ad selicitatem,quare in vitimo primi libri cum vellet diuidere virtutes fim Palmum animς,eam quoq; posthabuit,nam illa potentiam quam non possumus nostra arbitratu, dividetur habere a rem ves in linitiam in moralem,at Vegera m cit tu herga nullam habet talem virtutini, pristiatio Oration possumus uon eaopam Pi Io Ioq