장음표시 사용
301쪽
talem quandamin enim homo prauus,nesse est mutabilis:se & nanira prisua est ea,quae indiget mutatione.non est enim simplex nec bona. Sed de eontinentia quidem atque incontinentia:&deuoluptate dolore ,& quid unumo quodcv ipsorum est:&quonam modo alia ipsarum sunt bona alia mala diximus. Dcinceps autem de amicitia dicemus.
quoquo modo desteoniunctam cum Hicitare dici posse secundum eam considerationem summa bonum eo pacto sumpta quo supra diximus,nunc l-uitur de voluptatibus eorporisalutiditur hoc rapitulum in tres panes quae suis locis deri unturim prima igitur philosophus mi unam O bitationem de voluptatibus corporis,& eam latuit Alictu est enim quasdam voluptates esse simplis citer voluptates,& omnino liberatas a dolare,quae non sunt corporis,cum comoreae sint semper cadetore O uomodo permitis, quo sequi videtur sint praus,em dolores corporis qui eis opponuntur erunt boni, quare nuderandum est ab ijs qui ponunt ut ipse videtur facere Aristote les; voluptates emporis esse prauaF,quid dicerent doloribus oppi tis,sunt ne praui 5: si sunt praui,cur funicu voluptates opposiK sinteria prau voluptates imam corpores,nam si voluptates coeporeae sunt prauς videretur quord dolores opposita rem boni in malo bonum sit contrariu,qila μυν tosthabinunt Lotest A Nnecessiaris voluptates.ySoluit hae in parte plis afferendo duplice re is sione prima ae dicitur quod voluptates corpori sunt malς,& dolores malidicenduquod ne Gariae ris voluptates. nutrimenti sunt ne exeo,quia non sunt mal ergo quado de illis dicitur sunt non bon ergo malς, non valet de necessiarias.cu igitur inter & malum media ca/dere 14deatur. ita piaus di potus ad lassicientiam pro uictu necessarii sunt,&ijs adiunguntur qumdam voluptates quassi dicamus bonas, quia no sunt mais tamen ta sunt simplicim nee ma/l Gie dicere possumus etia quod dolores trari j illis no sunt boni nec mali simpliciter, quia si illas mus bonas,quia non sint maloi dolores oppositos dicemus esse malas,quia non sunt boni r=' de eo modo quo non bonum dicitur malum. AN vis ad aliquem te insity Affert secunda so/linionem philosophus dicendo quod voluptates cori oris.ssequentes victum sunt bonς que ad
aliquem reminum,donec seruetur mediocritas, catinivinam distilustionem tale quod habituum, de motuum quida sunt non suscipientes excessum melioris, nam operatio m virtutem n5 habet eracessum melioris.quidam vero sunt qui suscipiunt excessumsa igitursiue sint habitus siue motus, de
tionibus de ope onibus is virtutem,quae mi non suscipiant excellam eius quod est melius, non si scipient etiam raressionem voluptatumo ideo non erit in illispraua voluptas, haedistinctione praemissa ostendit philosophus qucla omnes voluptates con oris sequetes excessum sunt praus mpa M.quam operationum excessio est praua & vituperanda,& earum voluptas est praua 5e vitii
addit squo domnes homines gaudent cibo& potu&Veneressta non ut oportet, quia excedunt di excessio est vituperanda non mediocritas in cibo dc potu cum sint res necessariς ad victum,devonere aut alia videtur esseratio quantii ad necessitate,quia non est necessaria pro vita' conseruati Mindiuidui ea etentis sed omnis sup inua quo adeu,sed necessaria dicitur pro generati&alterius imdiuidui vi aliis dicta summedunt istitur modu in volup us corporis ut sunt intemperantesine sumunt dolores non moexcedentes,sed quous p ne impediantur quo minus possintexcessive potisti voluptatibus.Addit postea pD qtim excessui voluptatis nodicimrdolis esse e latius, nisi quos quo modo dicatur contraritis persequenn excessum voluptatum , 5c sic innuere videtur Iunonem quinionis allat namcum dicitursi voluptates con oris sunt prauae udolores contrarii sunt etiam Emdetur quodd voluptates no necessaris di ex detes sunt praus quibus non est dolor clararius me. si aliquo mo sit contrarius, erit postquenti talem excessum volupta cum eum prohi/
nio uitam voluptatissius,quare ipsis uoluptatibus e denubii Qui postulara sum P
302쪽
prie eontrarii dolores Et quoremuitur absurdum,quod si illae voluptatesci cede sunt prauae, dola.
res qui Dia sunt latraret, sint praui,tu aut Hupponebas eos esse contrarios,nos autem concedrinus quod voluptatibus necessarijs,&non supcinuis' dolores erunt contra ij.at voluptates illae aenecessario sequuntur victum non excedentes modum non dicuntur pravie, quare dolores qui sunt proprie contraria illis si dicantur mali non erit inconueniens, quia opponentur praui dolares,& non prati e voluptates, & non opponentur prauae voluptates aedentes, de superius dedolores ipsi,quia dolor illis non est proprie contrarius ridicit philosophus. ΛΥ enim cum non solum Ioorum. Haec esuecunda pars huius quarti capituli in qua'philosophus soluta illa dubitatione nune vult assignare causam cur voluptates con oris magis expetibiles videantur,quam aliae cum tamen non sintexpetendae, dilatenim quia excessio voluptatum est praua, nunc autem dicit quia cum Mefit xerum oportet assignare rationem huiussallaciae,qua homines putantcontrari ii illius quod est verum, idest putant voluptates ecuporis mas expetendas esse eum non sint. PRIMUMigb Io Iturre es quod lunt. Affert rationem philosophus illius sallaciae hoc pacto voluptates quae Miunt dolorem videntur m expeten quam alis quae non pellur,sed voluptates moris sunt huiusmodi, ergo illoidentur magis expetendat cum re vera nostiar, paret ratio quia eum famescens vessiciens dolet ob amem,S: Oim postea ex nutrimento,s: voluptate sequenti cibum,& potum pelluntur dolores,&sic voluptates corporeae pellunt dolores, & ideo videntur magis expetendae qu maliae,quapropter ad excessi uos dolores' tendos homines quaeriint excessivas voluptates tanquam medicinas talium dolorum,quae medicin. aequanto sunt vehementiores tanto vi ruresse poten/riores ad fugandum morbum,quare illi tales voluptates sequuntur,quia videntur ine medicine,&expulsive dolorum eo tempore, o contrarium, idest dolor adest, di metemporequaeruntur ab illis Hexpellant molestia&dolore talibus voluptatibus. ET propter haru igiturduo sicuti diximus. Dixit superius quod voluptates illvmq meae videntur esse magis expetendς quam alip cum re ista non sint,nune assignat rationem cur non sint,scilicet quia nonsunt stricto' nec bonς,deaffert duas usas,nam corporis voluptates quaedam sunt praua ,aut natura peruersavcluti immanes aut con suetudine vitiorum. Praeterea sunt ut medicinae,quae non sunt bonae simpliciter sed alicui Legrotanti, bc quia sunt medicine ostendunt indigentiam, lunt enim samem di sitim di per accidens dicunt .midio', eum praecedant habitum & naturam constitia tam be se lusitur eam indigentem, de me,lius est habere ves esse quam fieri, fio in natura esse iam constituta,quam in fune te&deficiente,&mdius est habere sanitatem quam fieri sanum, quares corporis voluptam quae sunt natura consuetudine prauorem dictitur prauae,& item ills que sunt adseplendam naturam indigent ,& Πυkndum dolorem non dicuntur midiose nisi Fer accidens: concluditur quSd voluptates corporis i sunt studiose nec re vera expetende vieinctiat multi. P R AETE R E A eas ipsas quia sunt Iralis toraliam ratiotiem philosophus qua ostendit r oluptates eo oris,& excessiones earum extimentare nae,& expcrende, in re vera non sint,nam cum homInes inquit continuis pene laboribus,& doloribus exagitentur,& cie eos velint nec ullam medicinam reperire videantur consumiit ad voli Vates,& quiando honestas,& vcras voluptates haberenon possunt,uertiit se ad voluptates corpo/ris,qua sunt in promptu,& sacile possunt acquiri,cum dincient potius sibi reparare veras volu res q sequuntur operationes, imam. s.n.quibus euenIsit corinui pene la res,&dolores indiga voluptatealiqua sed cuncti pene holes suntlinassi ergo indiget aliqua voluptate.ratio paterra naturalibus tombusq testantur m nobilissimi et sensus nostii in dolore operatur sed propter asiuetudinε id sentimus. multi quoq; dolores nectilario sequuntur natura corporis nostri vi acrefrigido es ealido potu ves cibo,somno ves vigilia motu ves quiete,eii igitur doloribus laboribusre vexati indime videatur voluptate: an illas missiosas,& honestas voluptates Q habre mulci se ad commeas verme quas lacile assequi piat,existimantes eas esse medicinas doloni,& nescientes veras,&simplicito voluptates q coniunctae re operationibus vinum oena dolorem excluduntiasscit post hoc piis exista timumsi & melacholicorum ad colafirmandii in homines fugientcsdolores & labores, quibus plerum exagitantur se colarunt ad voluptates. costituti in iuuentute sunt similese ijs propter militatiore assidua partium c oris,quae augentur & poturbant eo rus,& ideo quaersit voluptates,& Ghes entes simpliciter voluptates coniugiunt ad corporeas,similiter mesacholici qui pmpter humore
illii qui mordet,& ob it membra illorii varie mouentur in corpore refugiunt ad voluptates talia& hine est mi Meae solae putantur esse voluptates cu non sint vere,&simpliciter dicto, post hce dicit quod non solsi illa voluptas quae directe in contraria tali dolori, ut sitienti bibere,sed etiam mi is alia dummodo sit vin cns putatur expulsua doloris,&hinc est quota hominessent intem quia eum vesint expcillare dolores, ni voluptates & non habentes inas, confugiunt ad volupta/tes tali dolori directe oppositas,quas si habere non possint confugiunt ad quascunque possunt.&- contingit sequuntur,dumodo sit vehemens&maior voluptas il dolor. voL TATES
303쪽
tionis veritatem,qua quaeritur quae voluptas sit potior,an animi,an corporis,& primo at g nanckntentiam di probat quod voluptates mentis,sunt pmstabiliores voluptatibus Grporis hoc mo do voluptates eae quaei habent recessionem vituperandam sunt prestabili omnis voluptatibusnia tale habent sed voluptates mentis non haben voluptates vera corporis habent ocellionem vituperandam civ voluptates mctissunt praestabiliores voluptaribus corporis,maior est nota,minor derivatura philosoplio, nam voluptates mentis quae sunt a dolore seiuncis nullam habet eraecisione vitup manda,&non sunt ut meditans illς corpore ,& Uim voluptates,&ra modo sunt inius dolore,&excessiorrem suscipiunt vituperanda.Affert deinde alia ton Midem probandum, voluptates vroueniunt ab afficientibus voluptate natura, & simplicito praestantiores latatibus prouenientibus ab his quae afficiunt voluptate per accide&sedaemres mentis sunt a voluptariis natura,& simpliciter,corpor vero a voluptari; s per accides,aecuae sunt mentis lon e praestantiores sunt corporris voluptatibus,patet ratio quia voluptates ris proueiarunt iijs quae per accidens afficiunt voluptate,&eo In tempore io luptates vero mentis ueni ut ab is quae sunt iocii da natura ut suntobi intellaes nostri, ouae considerans intellectus nostis maxima afficitur voluptate ea vero quae efficiunt voluptares maccidens sunt medicinae, fit olim ut homo quasi aeger,&indigens curetur ab agente aliquid queest sanum in eo,in homine plura duritur sanae et mens,laifus,nutriciua vis.cum igitur corus indi/pet aliduo 5e ei afferatur illud si vis inrema nutritiua cocurrit ad dirigendum tale quod affertur, me oritur voluptas quaedam,quia aliquid quod est ibi sanu.i.vis nutritiua operatur aliquid.oritur in/
lumas.concludituremo quod voluptares mentis longelant praestariores voluptatibus ipsius coedonti N U LLA aut seadem. Nunc philosophusaffert duo quae videntu ompetere hum o voluptatibus.primum est quod hominibus non semperi demini Iundum,sed nunc, ali id,&hoe euenire videtur quia natura nostra non est simplex, inest ali tuid api potest,scilicet mus.nam ex una parte sun us mortales.ssecudum in ortalexi.keun anima, lirarem haec duo situ contrariς narum ex quibus Isitum. homo,aliud desinat corpus, liudaiam &praeterea nutae cra pratem Me cdatam animo,niicadaliam a simodatam δε .Qudd si sumeretur aliquod utrisq; coiriuiae tunc illud neu molestum ri ira verum si vinamus nos eriam ad alteram partem qua sumus conruptibiles.sad Nus reperi et Geo etiam variis rebus delcctari,quia corpus i uni mponitur ex conti eis. .
clementis quae inter se habent qualitates contrarias, de nunc thgidum dimi mra. ρ ρ nune calidum di siccum cli est tam ibi est voluptati :α quo vana sω , a si sit ranatura simplex,ci semper una Ec eadem operario iocundisisna mr,ex Θ mdeus una simpcri initur ra supradictis conclarium tale.nam si id quod est simplex gaudetsimplici voluptare,deus cum sitsniplex, simplicis naturς semper una atque simplici uoluptataederem t. probari potest hac ratione, si diuersitas uolumatis fit ex diuessitate naturae nativaga init una,&simplici uoluptate,at primum est cim disiccundum,partes ranis dire sunt Gupra dicta itaque paret concluso,uerum quia aliquis posset dicerra uptas est in UI,
quam in morione ut fpczacio, ec sic uoluptas cum ea coniuncta. opcrationes uero quae tendunt drepletioirem natum moriones IosM vT A TIo vero. Affert Fm philosophus quod ui tur petere numanis uoluptamDus A li uarietas &muram qnobis uidetur rila dulcis ut illa pocta inquit ex imp ei ne maenatuist
304쪽
ARISTOTELIS STAGIRIT AB ETHICORVM AD NICO.MACHVM LIBERO C T A V V S
IOANNE ARGIR OPTLo B TZANTIO INTERPRETE, CYM DONATI ACCIA IOLI FLORENTIONI COMMENTARII s.
Caputprimum Osthaec eonsequens est de amicitia pertractare. Est eni
quaedam uiletus: aut est cu uirtute.Res est praeterea sum eme necessaria in vita.Nemo enim habens estera omnia bonarsine amicis expeteret uiuere.nam Sc locupletes rein principatu, potestate constituti: plurimum amicis indigere uidentur. quid enim prodest tesis prosperitas beneficio sublator quod quidem maxime fit in amicos: ac maxime commendatur.aut quonam pacto sine ami/cis custodiri,conseruari potestetquo nanque magis abundat:eo magis perioris subiaceian paupertate quoque caeteris* calamitatibus unicum esse cono lapium amici putantur. Iuvenibus etiam conserunt ad compescenda peccaoea.Et senibus ad obsequium,atque ad eos amas perficiendos quos ob imbecilIitatem ipsi peragere nequeunt.Et ijs item qui sunt in stat ad actiones honoltas, etenim si duo simul eant:intestigere magis,atque agere possunt. Inesse etiam amicitia uidetur natura es quod genuit,ad id quod est ortum ab eo.non in hominibus solum sed in plurimis etia animalibus,& ijs inter sese quae sunthiusdem gentis:& hominibus maxime. quapropteramatores hominum Ia damus.Cernere etiam quispiam potest & in ipsis erroribus: familiarem omonem hominem homini,atque amicum esse.Ciuitates etiam amicitia continere Φυidetur.& legumlatores circa hanc magis quam circa iustitiam student. cocordia nanque simile quid amicitiae esse uidetur. hanc autem maxime assectant: Dditionem autem ut inimicam maxime expellunt. Et si sint quidem amici: ius sititia no est opus.sin uere sint iusti: indiget amicitia. 8c id quod maxime iustu est,ad amicitiam attinere uidetur.Non lotum aute necessarium est: sed & ho' ιNestum. Laudamus enim eos,qui amant amicos:copia* amicorum,honestsi 'esse putatur.& quidam eosdem uiros bonos esse atque amicos putant.Est autem controuersia de ipsa non mediocris. Quidam enim similitudinem quano
dam ipsam esse posuerunt:& similes esse amicos.Vnde 3c similem ad similem inquiunt: S m edulam ad monedulam,& similia. Quidam contra, singuν Ios inter sese omnes tales inquiunt esse:& de hs ipsis altius,naturaliust de Me. ηquirunt. Euripides quidem inquiens. Cum est sicca tellus:ipia certe tum imo
305쪽
hrem amat . Cuni turget inherrimbre cum coeIum tumet: Assectit ut telluri',
in sinus cadat. Heraclitus autem:contrarium dicens esse conducens,& ex dis serentibus pulcherrimum concentum oriri,&per contrarietatem omnia fies
, ri. Sed his eontraria complures ath sentiunt Sc Empedocles qui quidem simio
le appetere simile dicebat.naturales igitur dubitationes omittamus: non enim ad hane sunt accommodatae considerationem. Mae uero sunt humane,& ad mores esse Rus* pertinent:eas consideremus. ut sit ne inter oes homines amiscitia:an impossibile est prauos esse amicos. & utrum una species amicitiae sit. i.'Plures. Qui nanque unam esse putant,quia magis est,atque minus:no sus, scienti argumento ducunturinam & quae sunt diuersa specie magis sunt alcra minus, Sed de his antea diximus.
OST his consciatiens est de amicitia miractare. Hic est octauiu liber ethicorum in quo philosephus clumnam de amicitia tradere intendit,& etiam in nono ut patrabitinam in superioribuslibris p osuidprimo finem consequendum. i.ipiam felicitatem siue activam si speculatium:deinde in descripsisset eam per virtutem lac ue doctrinam exactissimam de virtutibus tradidit tam moralibus il intellecti uis,&ca xter haecessent aliqua circa mores quae non sunt proprie virtutes in vitia, di tame sunt summo pro uenda,ut continentia&1ncontinentia&huiusmodi quae ad contamii Emoralis philosophi pemnebant ea omnia in Gesciati libro deciarauit. inquebatur eosidciatio de amici cia cisine inaequae si sumatur proori edicta eo et honestatem docunditatem,& utilitatem, di risolum inter bonosequare eum issupponere videatur omnes virtutes, merito earum doctrina prae Glit,Ac nunc consentaneum est ut ista sequaturipertinet etiam ista misopere ad felicitatem pitarim activam,quare anim de ea concitatarivet iacit indecimo,congruum erat videamicitia dotaliam tradereThaec autem amicitia proprie dictari est habitus in anima videtur secundum opinio/riem quorundam collocari in uoluntate,tanta est praestatia rius,ut vero resertur ad alios videtur esse bonum mannium externum.itaui nunc virtus esie videtur, nunc coniuncta cum virtute. diuiditur hic liber intres tractatus.in primo consideraramicitiam quae est inter aequales. in secundo amicitia quae est inter inmualexin tertio affert drelas ius oriri solent inter amicos primus tractatus diuidi
tur in sex capitula q suis in locis desarabundu & afferentur ea quae ne ana videbuntur. primum capitulum dividitur in duas parrexin prima ostendit quo dconsideratioci amicitia ia morale philosophum pertinet.in secunda affert quasdam dubitationes & sentencias priscorum de amicitia.Πgmittendo igitur intentionem suam philosophus sex rationibus probat, quoid consideratio amiciti gad moralem philolaphum pertinet, prima ratio. Ad moralem pis pertinet cosidoare de omnibusus quae sunt vimites aut comuncta cu ipsis virtutibus,scit amicitia aut in virtus aut coniuncta cavirtute ergo siderate de amicitia ad moralem philosophum pemnet. maior nota,minor quo auctoritate philosophi qui dicit quord amicitia aut est virtus,aut iuncta cum virtute, is quid namstpostea patebit. RES inpraererea. Secunda ratio.Illud quod est summe necessa invita perti net adeonsideratione philosophi morias, sed amicitia est valde necessaria in vita ergo amiciria per tina ad considerationem phi moralis,maior est nota minor declaratur i philosepho, qui emini
Carent,presertim pmicis quos haberedinciat quasi delitias suas et liberalitate benes tia turi t decet,& eris quos decet habere etiam amicos debent ut sint quasi fidia mi custodes rerum suarunt,i3 praeterea qui sunt in aduersis constituta maxime videntur indigere amicis teos habeant quas refugium,&praesidium vitae suc,hoc idem declarat philosophusta parte areatum . iuuerubiis enim de senibus est opus amicis ut ostia taporem textu,viri Iu 5 Iam tunii aetate amicisi adigentis Homerus indicare videruncum inquit de Diomeae,qui predicisci voltat exploratu hostium castra, si duosimul eant intelligere magis atq; agere possvi- hepatet ex parte aetatis,& eo νrionibus vitae mimd amicitia valde est necessaria: quo ad moralis coliderationem pemnet Notandum quia dunt amicitiam Ela valde necolatiam invita quod necessanians impotis, aut large
306쪽
aut mi necessarium stricte est sine quo homo G potest vivere ut respirare: inge si id sinequo ho/mo sens mentis,& perfectus non potest feliciter uium . itam alterum necessarium esse vulatur ad vi/umdum,alterum ad bene vilicndum. IN E s s E etiam amicitia videtur.yTertia est ratio ad idem 3. bandum in qua loquitur de amicitia largo modo sumpta,id quod homini naturaliter competieci conicit vehemeteravitam humanam pertinet ad conliderationem philosephi moralis,sed amicitia est huiusmodi ergo pertinet vehementer ad coi derationem philosophi moralis,maior est no/t alnor probaturinam est quaedam amicitia naturalis veluti inter patrem 5e seium, quae licet non sit amicitia mprie dicta,quia est inter inaequales,& non requirit reciprocum amorem,&non prae supponit mores,tamen amicitia quaedam vi naturalis competens non homini solum Ita etiam re liliis animalibus, quae quoquo modo diligui prolem suam,verum hoc praecipue hominibus com Petit T quo eos laudare solonus qui erga aetos beniuoli sunt,& ad hoc firmandum dicit philos Phus,quod experientia percipi potest,quanta naturaliter beniuolentia homini ad hominem insit inrita bus ostenditur ita praebetur hospitium & alia eiusdem generisquae num fierent nisi natur, lis amor inesset. tandum quod amicitia habet magnam latitudinem, N: multi riam dicitur,nam quaedam proprie dicta,quaedam per similitudinem,quaedam utilis,quadam iocunda,quaedam honesta,qusdam naturalis ut inserius patebit. CIVITATES etiam amicitia.IQuam est ratio. id quia continet ciuitates pertinet magnopere ad considerationem philosophi moralis, sed amicitia continet ciuitates, o amicitiavertinet magnopere ad cosiderationem philosophi moralis,maior est nota,minor decimatur quia id maxime videtur conlauare ciuitates in quo magnam curam ad ιhibent legum latores, N: ictis ut ciues sint beniuoli & concordes inter se.concordia enim videtur esse aliquid ipsius amicitis,discordia econtra, are eam expellunt quoad fieri istest tanquam labem, mirum ciuitatum.nam concordia ut Salustius inquit, parta res cremini discomia maximae dilabuntur,re veritas Saluatoris quae mentiri no potest,omne inquit regnum in se diuisum mola hi citr&domus supra domum cadet.&extera. ET si sint quide amici. Quinta ratio.id quod m, s is ciuitatem conseruare videtur q iustitia ad moralem philosophum pertinet, sed amicitia est hi Masmodi,ergo amicitia ad moralem philosophum permictimator nota.minor declaratur a philos, Pho.nam si amicitia adest non est opus iustitia, nam amicitia est aequalitas quadam inter amicos, quod &si ad in iustiti tamen opus est amicitia quia licet tribuatur il suum in ciuitate, tamen si ciues non habent amicitiam inter se, nec in res ritate nec in aduersitate habcbunt refugium vita nec alia aderunt supra enumerata, qtiae ad bene d cndam vitam requirunturA ad hoc confirmam dum addit philolaphus quod id4ustum quod maxime est tale ad amicitiam spectat,quasi dicat climulta dicantur iusta.sparemum,herile,vxorium,ciuile id quod est maxime &proprie iustum.1.ci vile videtur pertinere ad amicitiam,quia resistit in quadam aequalitat:& amicitia proprie dura est inter aequales,quare magna ob hanc causam similitudo esse videtur, vel etiam quia sicuti ustum adailios videtur oriri ει iustitia quadam intona quae iustitia est potentiae ad potentiam Fin Platonem, ut in fine quinti libri diximus veluti cum obedientem reddimus appetitum,& tribuimus imperium rationi quod suum est,sie ex amicitia intima sui ad seipsum victor oriri amicitia ad alios cum utra rvir bonus adamata dos eos qui sibi similes sunt et parebit infra. NON solii autem amicitia., cSexta ratio.Hoc modo. Glideratio res non modo necinariae,sed etiam honestae in vita ad moralem Philosophum pertinere videtur, sed amicitia est res non solum necessaria eo pacto ut supra ostenci mus,sed etiam honesta in vita eis ea,& rius deratio ad moralam philosophum pemne maior est clara, minor declaratur quia laudamus eos, qui amant amicos suos,& comparant sibi copia amicorum veluti optimam,& pulcherrimam se milem.Praeterea sunteriam qui tantii tributio amicitiς Heosdem virus bonos arii amicos esse existimen ex quibus omnibus pater quantum sit neces stria comitio amicitiae, N: cius consideratio ad moralem philosophum merito pertii ear notandum 'uo d philosophus dixit superius amicitiam esse virtutem quan in aut coniuncta cum virtute, &oo hoc non videtur absolute appestare inmitem nam nunc videtur esse virtus,nunc no vicitur. pri mo videtur,quia omnis virtus,aut circa actus volatur,auteum affectus, at amicitia est huiusmo ei δε caetera.Praeterea quoquo modo ci videtur competere diffinitio virtutis: nam amiciria proprie
dicta est habitu st etiam Hectivus,in mediocritate quom consistit cum habeat excessum ait acte ctum,&reperiatur plus,&minus amare quam oportet,&eriam mediocriter quoad nos, Nitem doterminata ratione, quia prudens erit,& studiosus habens huiusmodi amicitiam proprie dicta,quam vidinitur amicitia esse virtus,&nonnullis placuit eam redigi ad iustitiam quid , vem eam colunctam esse putauersit cum qualibet virtute,&pullulareex ipsis vi mari s veluti affectus quida quo rum istentia non est contemnenda. mprius videtur cile amor sui ad seipsum,deinde in alios,sed tum viacturamare seipsum maxime at* simpliciter cum est simplicita bonus 5c studiosus, de orio struentia illa quddis praestans virtute dolet cum obiit mortem,ec si eam subeat repta honesta
307쪽
tem Ν e umbonum, dolatramen, quia 'opiendo vinules suas vehemeter lapsum diligit,&ognoscit se maxime dignum vita. talis igitur amor sui ad seipsum indauroriri ex summa secundit, te persectionis suae.amat enim seipsum eo quo studiosus est ac etia alios madiosos ama simile enim inur ad simile,unde ortum him videtur amicitia proprie dicta notatur nan stladiosus adamados eos in quibus vi tes esse cognoscit, re primum fit beniuolentia, postra conuolatione consumidineq; stequentiMhabitus, re reciproca beniuolciari ex quo ortum est de sale proiicinium,quare exiijs institur quod amicitia vi tur quoquo modo pullulare ex Vimitibus uduci quidam edictus qui si coniunctus eum illis, huic sententiae illud Claroniscosonare ridetur, luim vi te inquit sem/mum bonum ponunt σrx re illi quidem,sed haec ipsa vitrus amicitiam ,&gignit & coiitinet, clsine virtute amicitia ullo pacto esse pores .concluditur Προ quod nunc virtus nune conjuncta cum virtute esse videtur. sed si lumatur ut est habitus vidisituresse virtus,& bonum intonu, si ut ad aliuiescitur, deest reciproca b uolentia vid initur esse externum bonum, di non virtus coniuncta tamecum virtute quoquo modo.sta, reum sit bonum intonum an extemum, & nunclitatemu nunc eraτ mnum inserius inuesti itur diligemus ut late nobis parere possit natura ipsus amicitis. C ON/,τROUERSIA tamen de ipsa. Haec est se da pars huius capituli in qua philosophus postem, ostendit quoad moralem plailosophum poma consideratio amicitiae,nuc more suo incipit afferre opiniones priscorum de ipsa amicitia,& rcsellere ea quae sibi videtur,& ea quae sunt recte dicta ,tra here post ad sentcntiam suam.priscorum igitur quidam dixerunt amicitia esse similitudine quan/dam ponentes eam sub similitudine tanq sub quodam genere, v idebant enim hune habitu fieri iii, tersimiles,& sententiam suam confirmabant Petruerbio quo dicitur sit Iule ad simile sem,& montauilam ad moercitulam pergere,& tali pilaio non videbatur nimiuiis aberrare a dictis philosophi sui amicitia quoquo modo in similitudine xnda consistae non tanu in Renoe nec etiam simpliciter. quia sequeretur quM amicitia poli et Bri inter colores, sed est qui la respcetiis similitudo, avi respoetus landatur in amicina,quidam vero alii dixere contrario modo, scilicet quo d amoua consistit, incontrarietate dedissimilitudine cum victrent quosdam similes inter se, di mane sua non habere, an mam,sed emulationein pocius,quasi quidam alii dicunt contrau dixerint illi superiore cunenim isti omnes rates qui simi similes esse ad se inuicem os. i. a cisalites ut de figulis dicit He. iis Metin - τ - ἐκτεν dAE,& Dulus fistulum odio habet,& sabo fabrum. a stericia. ET de his ipsis altius naturalius M. Afim philosophus causas altius repetes a rebus naturalibu quibus illi ostendinant amicitiam constare alii u ontrari crure,alij in similitudine, tui cicinant amicitiam eonsistere in contrarietate increbant exemplum rerum natiar iii Nudd sicut se hahet in rebus naturalibus sic & in amicitia, sta in illis multa colaucia iunt ad unum,1 c Merimi sibi uinuicem ergo & sic erit in amicitia, maior victor Vallare per similitudinem lassicietem quia in multis imitamur naturam veluti in ijs quae fiunt mr artem,minor declaratur auctoritate Heracliti 5: Euri pidis qui dixit terram a ctain expcrere imbrem, di acrem praegnantem imbre affectare it iniuria, tur in terram .di Heraclitus quo linquit contrariai confine suo contrario re ex dissi libus oriri pulo mitin contentum 1 ritu ut dicit intextu. postea incri rationem eorum qui dicebant iplam
esse similitudinem ,sicut fit in rebus iraturalibus sic fit in amicitiaista in illis fit ut ipse coiistant in Gnulitudineste erit in amicitia paret rario alictoritate Empcdociis qui direre solebat quω simila ap. petit simile,& res habentes similitiadi in hiscnt inta se cocordia quae est quasi quaedam amiciti notandum qu philosophus incit istas sententias priscorum de amicitia inter se contraria no in men affert ullam solutionem,quia hac in processu tiro etiam parebunt.dime tamen possumus pro maiore 'aratione Odd simile aprint simile post sunt vero simile, t accidens.nam si laber fabrum vel f lus figulum id non est per se,nec ea ratione qua figulus est aut faber,sed quia impcdit alter alterius lucrum qu6d si remoueatur impcdimentum lucri vel honoris de huiusmodi amabitidier alterum propter similitudinem,& conueni dii δα lus in intereos, limiliter dicendum cst de eon. mnis. m contrarium sunt contrarium stium per se,quia alteri altem comma pli, sed quw dici, mus contrarium perpere ad contraria non per se, sede' acci Mns videtur appetere vim medicina.
nam qui sentit offensionem per loron appetit stigidii non per se sed ut percalidii expellat id quod sibi affert nocumentu.bene ergo dicimus quod simile appetit simile per se, stigit autem per accidens:
econueris autem dicitur in contrarietateramicitia ergo cosistit in similitudinere aequalitate, unde si alm alterum amicoriim excedit,oportet ut talis inmualitas rematur ad quandam aequalitatem sis diu rateonstare amicitia. Α Tenim naturales quidem.INune philosophus posthabitis opinionis bus eorum quide amicitia loquebatur fecundum res naturaec , perquirit eas quae a binouatς crat
philosopho morali,& secundum quod pertinebad moralem philosophum loqui de ijs.cum enim lo mur de moribus pis habendo sunt sentcnti rerum naturalium ne confundantur scientis,& misit Apirtim imita in mali tilia et duo sideranda. s. triam inta omno homines amicitia fax,
308쪽
anm,nslatimo prauos,&virum unam plures sint species amicitis. Q v I nanet Hiranti, lulares dubitation qint hilariam introduci potest 5: bifariam solui. primo modo in uel pol hoe 1 opino,utriam sit una species amicing, an sint plures spes, illi qui putant esse unam spem quia amicitia videtur em & difloreis magis'& minus,argustant hoc pacto, in quibus in magis fle minus non est unum genus quod habent plures spectes, at amicina dicitur secundum mans,di minusmo amicitia non est unum genus quod diuidatur in plures species Vestina tantum species quae di tar secundum m s&minus, maior est nota.nam species distin exo to sub aliquo genere sunt aeque. sub ipso ut homo,& aequus, & non dicitur homo magis animal lim nobilius iura tur animal,quia in eo quod animal sunt vi tur haberecommunem rationem, magis & minus non facit dulare specie veluti albedo'quae est magis albedo,N: in maiore gradu si alia non disses ta men specie ab alia albedinciminor quot patet quod amicitia dicitur magis de minus amicitia vim maiore gradu inter hos q inin illo quare una erit spes imicitiae, lux quaestio taliter in ducta solvitur negando maiorem illam quae dicebatquω ea qui habent magis & minus n5 sunt diuersa spe cicinam aliqua sunt differentia inter se specie,& sulapiunt magis,de minus dicit plis, fle non ponie -pla,si l cicit se antea dixisse.saut in hoc libro aut in aliis ante istium editis,tame nos possumus aflare nonnulla talia i actus de Potentia,substantia oc accidens quae sunt distincta inter se magis Deci & tamen resperii entis habent mis & minus, nam substantia magis dicitur ens accidetis
a comunem opinionem.Caeterum uris ens praedicetur mi uoce dcxprisi mentis ει nonnullatos philosophos an pruiu Gan analogiam non est p sciatis operis, sufficit ad hoc nostru pinpositum quod aliqua sunt diruina specie,quae ramen suscipiat m. 6c minus,hoc etiam exempta
astari potest de materia deforma.nam sorma dicitur magis natura,quam materia ut ostendit philo/semus insectaophysicorum.sic ergoprimo modo exponitur tenti, quaerendum est utrum una sit tmnes amicitiae an plures,de statim respondet dicendo,quina putantesse unam tantum speciem
amicitis propterea mouentur,quia sus it m P re minus de statim respondet quod ij non ducum tur sumenti signo, quia multa sunt quae suscipiunt magis 5c minus,ek tame sunt diuersa specie imire se, ham prima expiatio est comunis,alia afferri potest non minus accomodata menti philos italis.s ut non quaerat s utrum amicitia sit una species an habeat plures spes.se uaerat, Meum species.i. una comunis ratio amicitiae quae sque m omni amicitis assint plures species
dirationes amicitiarum quae conueniant in comuni nomine amicitiae,rationes tamen illarum sint diues aesi aequi uoce praedicaretur amicitia de illis.ini iratur putabant esse unam specie re marationem amicitis iu ς competentem amicitiis cunctis, invatur ex eo, quia in illis in suscipium magis de minus est una ratio comunis compeias omnibus,at in amicitia est mnde Y minus. O in amicitia est comunis ratio competens omnibus aeque amicitiis,de non enit plia amicitiae rationes sicut in coloribus albis retra hanc sententiam sic introductam,& probatam Ailosophus irruit negando maiorem. d non videntur illi duci sumienti signo cum dicunt esse communε unam rationem in competentem iis quae suscipium magis&minus.nam substantia de aecidens non habent unam rationem communem aeque m marem ambobus,quauisens magis A prius dicatur devno u de alio. est de substantia quam de accidente secundum c unem optetione, tu, re non valet illa vestra ratio de maior .notandumpro secunda expositione allata quo d amicitia sumi potest vi unus cois conssmus ec diuidi in utile,iocundam de honesta de una dicetur magis amicitiari alias. honesta magis dicetur amicitia et utilis Vel voluntaria,quare dicetur Fm magis & minus dis finitio illa quae est beniuolentia mutua non latens et patebit inferius,copetet magis amicitis honomus d alijs,Ac de alijs inqua praedicetur posimilitudinem quandam rationis ut conueniant in nomin te similitudine rationis ut per analogiam praedicetur ut diximus.
Atebunt autem haec sortasse: si ipsem amabile fuerit notum. Non enIm omne quodvis amari uidetur, sed ipsum amabile.hoc autem: aut bonum,aut iucundum, aut utile esse uidetur. atque id utile vide. φbitur esse per quod essicitur aliquod bonum aut uoluptas. Quare sit: ut amabilia sint ipsum bonum&iucundum,ut fines. Utriam igitur ipsum
bonu ament homines: ad id quod ipsis est bonum Discrepant enim nonnun quam haecisimiliter & circa ipsum iucundum Videtur autem id quisque am η
309쪽
LIBER OCTAVVS i sore,quod bonum est sibi.&esse simpliciter quidem amabile Ipsim bonum tunicuique autem,id quod est unicuique bonum. Amat autem quisque non id quod est sibi bonum sed quod apparet. neque quicquam id refert. erit enim
i ι ipsum amabile apparens .Cum ita* tria sint ea propter quae homines amat: in amatione quidem in animatarum rerum,non dicitur amicitia. quippe cum non sit reciprocus amor: neque uolutas boni illarum .Est enim ridiculum for si tantatino bonum quempiam uelle.quod si vult: saluum illud uult esse, ut habbeat ipse. at oportere aiunt amico bona illius gratia uelle. Eos autem qui hoc modo uolunt bona, benevolos dicunt: si non idem,& ab illo fiat. Mutuam nanque beneuolentiam, amicitiam esse dicunt: an adiungendum est, non Ia=tentem Sunt enim complures ris benevoli,quos non uiderunt: putant autem
studiosos essὲ uel frugiatque fieri potest: ut illorum etiam quispiam eode ad
hos modo afficiatur. l gitur hi mutuo quidem benevoli esse uidentur. amicos autem ipsos quodam modo quispiam dixerit latentes ut erga sese mutuo suntatacti.Oportet ergo aliticas mutuam habere beneuolentiam,& uelle sibi mutuo bona non latentes: ob unum quid eorum quae dicta sunt.
P τε AVNT autem haec laisse si ipsum. Haeest secundum capitulum huius tra latus
in quo posteaq ostendit mncre ad moralem philosophum considerare de amicitia ,& post
attulit controuersi. aspriscorum narii ratim loquentium,&eas posthabuit,& attulit quaestiones cω siderandas de ipse secundum morales,nunc investigare intendit diffinitionem . amiciriae,5c videntur c continitari cum dieris in praecellanti capitulo, quia ditit quae dum Me virum plures an una
sit sincies amicine,& ideo mitim dicit l, clare manifestum ii consectabimus obiectum amicitiae, idest ipsum amabile.diuiditur aut hoc capitulum in duas partes, in prima inuesti istenus pon dum in diffinitione amicitiς quod est beniuolentia in secunda differinatias ponendas in eadem dimnitione' sunt duae .smiit Senon latens. dicit igitur primo philosophus M parebunt l, ,scili λeri orum sit Wia species amicitiae an plures,si innotescat nobis ipsum amabile vel amandum quod est obieetum amicitiae ed hoc probatur tali ratione . illud circa quod versatur amicina, 5c operatioeliisdan est obieetiani ipsius.at amabile est huiusmodi ergo amabile est obiectum circa quod rur amicitia' operatio elus si amorsiue amario dicatur .maior derivari exemplis potest.nam D tens in obice rem proprium inrellectus,similiter color seu visibile ipsius risus, sic obieetiam amicitiis erit id cim quod amicitia,& eius operatio versaturimaior est clara quM aurabile vel amandum est obiectum Maeotiatum,&proprium ipsius amicitiae ut paret. HOC aurem aut bonum. Inum * to' bato nuδd amabile est obiectum ad uatum ipsius amicitis, incipit nunc diuidere ipsum in suas species dicendo quM amabile aut est bonum,aut utile,aut iocundum,&haec sunt tria,qim amare solemiis.priae in haec aurem nullum videtur esse amabile, vitinus inrelligendum quod istoruditorum vini m. bonum de iocundum est et finis, utile aurem videtur esse ad fine,& no finis sicut di. vitiae,5. medicine quς sunt assultanus.1.ad fine Minata.dubitatur quia non videtur verum qu Momabile diuidatur eo mock ,quo diuisit philosophus,quia bonum videtur prehemlare utile,& iocunii,& esse ranci qmis quoddam ω vii Iediemur bonum,dcetiam iocundia,dicendu quod philo sophus accipit hic nil quod est aut finis aut ad fine,de accipit bonia confuse,N: prout ex opposito distineti itur contra iocundum vel utile ut paret. U T R v M igitur bonum.IAffert dubitationem
a quandam plis de eam soluit ius talis est.distributum est amabile in tres species in bonum,utile,& iocundit ista inrerdum discrepare videntur,quia aliud est bonum simplici rer, de aliud secundum quidec quod alicui dicitur bonuni 5: alio mota sumitur bonil absilure,& alio modo bonum apparens, sic etiam utile tk iocundum virum inriir dicis esse amabile nil simplicirer an id quod dicitur esse alicui bomina Res det philosophus quod qui Mi videtve amare id quod in sibi bonum.postea dicit quω sinplicirer.i absolute de sine ulla exceptione amandum, Ae amabile est id quod est simplicis Wr,5 absciure bonum. cuiqi aurem id quod missi est bonum,demum concludit quod quisui amat id quod sibi apparet bonum siue sit apparens,ec etiam vae civicias,si sit tantum apparens, di non
310쪽
vers Gliciis quare amatus id quod maret Me bonum,nam siue simplicitrest siue non sit, dum
do Fpareat,amatur adip expetitur sub ratione boni,est tamen aut bonum simplicite aut imam pares,inde ilosophus in tertio de anima, uo circa semper qui de ipsum appetibile molire,id: est aut bonum,aut apparens bonum.ex dictis philosophi emergere vim quasi amicitiae genus. Lamor siue beniuolentia,quae deducitur ex re amanda,inc est ab amante ad id quod amatur,&quauis non /licauit nus amicitie nos tame possumus afferre,& esicoeta dictis eius diectio quord amiseritia est beniuolsitia, rerum sicut amabile,aut est simpliciter aut apparens ita beniuolentia simpli inter erit circa simpliciter amandum, ni uolentia apparens circa amandum siue amabile apparin disimiliteramicitia. C V M ita' tria sint ea. ii censecunda pars huius capituli, in qua inuestigato iam genere inquirit differentias ponendas in diffinitione amicitie,dictum est enim quod amici tia est molentia,& beniuolentia est genus,nunc ostendit quord est muniar quae differentia est pri/ma & ostendit hoc pacto oli reciprocus amor est mutua beniuolentia amicitia est reciprocus amor, ergo amicitia in mutua beniuolciatia, patet ratio per hoc quod amicitia non dicitur circa inanim Mi quia ibi non est reciprocus amor nec voluntas boni illorum gratia. nam in hoc maxime consistit amicitia, cilicet in vine bonum alicui gratia ipsius cui bonum volumus,&dicit philosophus quod est amor quidam erga inanimatamon tamen illorum grati ergo non est ibi voluntas boni ipsorum mutua nec amicitia. AN adiungendum est. Hucuset decimarum est quod ami citiam niuolentia mutua, sed hoc non sufficit m mutua beniuolina possit esse etiam inter eos quis enu vadmini,&se inuicem amant,&alter nescit de altero, quare philosophus addit aliam Paratam,&diffrientiam,scilicet non latentem ut habeamus persectam diffinitionem amicitiosi quod amidia est beniuolentia mutua non latens, cui diffinitioni assigna in genere cum addit Propter Vnu aliquid praedictorum.ta pro bonum,aut iocundum,aut etile videntur constitui pecies amicitiae dissicientes inter se ut patebit in sequenti capitulo.dubitatur circa dissinitione alia tam amicitiae,& primo circa genus, quia beniuolentia non potest esse genus amicitiς, id quod est principium amicitiae non retest esse amiciti Mat beniuolentia est principium amicitie cim beniuo lentia non potest esse amicitia nec econtra.maior est nota,quia principium non est id cuius est prim ditium, et punctius est principium lineae tamen non est linea,vnitas est principium numeri tame Grit numerus.mii Urpatet auctoritate' i qui in senuentibus dicit beniuolentia esse principisi amici veradubitatur circa dissesentia prima ga non videtur q si mutua,& hoe excplo intendi potest.na aecipio amicitia Meraris & Platonis & patet in amitati a Socratis noest illa Platonis,nec miraena accidens unsi non potest simul esse in duobus subicetis realito distinctis, quare: n & ipsius Socratis,& amicitia d est in Platone est ipsius Paroni saergono cit Deniuolentia mutua. Praeterea matres &patres amant filios suos paruos eo etia tepore quo Gu est igitur ibi mutua beniuolentia,& in dicitur me amicitia ma Ru tilium uri patris ad eundem,ergo sup uum fuit ponere mutuam in diffinitione illa.dubitam cirra aliam parTulam ,&differentiam illam.snon latentem quia vidctur superflua. sumamus m o tem & Platonem &dieamus quo alter alterum vicissim amat,& tamen Socrates nescit mot Matonis&Plato amorem Socratis,&si uteret amatami amatur, ibi eum sit mutua beni olentia est allicitia lim lateat quia Eius manifestiuio non videtur aliquid amicitiae adiungere nasciant ita ut illa beniuolentia mutua quae antea latebat fiat non lateris,quid Uticarnanil enim accedere videtur beniuolentiae muria aere in manifestatione,quia in utroq; si INuma Vir antea, quare superfluaerit illa particula oppositii tamen philosophus atm T mimus,&dius sententia videtur Alavera,& partes recte poliis in illa diffinitione di diffinitio lati ignata eum eonfiso genere,& diffisentiis tan a re partibus essentialibus,& distinitio videaracgregare amicitiam ab omnibus aliisquς sunt amicitia,&item conueni in suo diffinito itamnis amicitia sit beniuolentia mutua no latens,& omnis bini uolctia mutua non latens sit amis QM one praemittendς sunt quaedam distinctiones, primo in ligendii quod
'mi Vt it qui am comune maus,Mω diuidatur in amicitiam, di beniuolemur amici' dicatur beniuolentia,&beniuolatia ite ut species alia re opposito distincte dica s& habitus apprilannifcci nomine dispositidis.nam habitus est di ita .... - 'mno in dispositio, nam qnaedam est dispositio quae Gest habitus,ti in omniς docet plas in praedicamentis . nam dispositio illa quae videtur esse species &IT pdito habitui dicitur esse de facili mobilis,&habitus de difficili,' tamen ambo col
kri . - sequamureos qui dicuntdispositiora cistote ut speciescistinctas. & collo ras fiat, eodem genere dispositionis,& si tibi di hoc loco beniuoletia stimet N Π ὀ nunc sum. Raererra alia affertur distinctio quod amicitia cosiderari multifariam solet, uno