장음표시 사용
341쪽
enirn in omnibus est: ut in honoribus erga deos, atque parentes hemo enim unquam dignum reddere potest. Sed qui tuo ad potest obsequitur: bonus Sc. . aequus esse uidetur. Quapropter uidebitur patrem quid e non Iicere filio abdi' care: filium autem patri licere. Debentem enim reddere oportet . at quicquid egerit: nihil unu ris dignum secerit quae a patre suscepit.quare semper debet. Quibus autem debetur, potestas est dimittendὶ.igitur & patri. simul aut e neomo forsitan unu sese mouere uidetur: nistille exuperet prauitate. Nam absque amicitia naturali: humanum est. auxilium non negare. illi autem sugiendum est,aut non studendum opem afferre: cum sit prauus. plerique enim suscipere quidem beneficia uolunt: conferre autem nolunt,ac sugiunt ut inutile. Sed de
his quidem eousque sit dictum.
Τ UERO thssennunt homines,re in amiciti js. Hoc est M capitulum huius tertii traei,
aut hoe capitulum in tres p. artes quς declarabuntur.ln prima aut pli qui sunt in amicitia fim excellentia dicit quordi dissimciunt,& fiunt querelae ab iis,quia utereti ambmmina putat dinere plus habere u habeat,& affer rimo rationem querimoniae,& controuersiae ex parte superioris,& superexcellentis. si.n si Virtute praestantior dignum iudicat ut plus ei tribuatur, lin sit iratior eo&m modo plus sibi deberi putat et exemplo eoru qui societates ob utilitate faciunt, ,r ostendit philosophus.zA T is qui clatet inscrior. Affert rationem ex parte inferioris siue sit inse' sior virtute siue xtilitate.dicit. n.quta inscriores putant de re bonum ac potentem amicu prodesse, re omni afferre egentibus amicis. secus. n. luid prodesset amicitia talis si nihil consequi posset indα VI Di TVR autem uteret recte censere. Haec est secunda pars huius capitali,in qua allatis quere li isto timi nequalium,&rationibus diu' partis,nsic videtur declarare veritatem Apostea redi pere eos ad colicordiam. unusquishn. mm recte putat debere ita luit plis,habere plus non tamen eiusdem rei,quare duae asscruntur conclusiones.prima r praemium virtutis tribuendum est praestantiori sed honos videtur esse quoddam p*mium vinulis,ergo honos tribuendus est praestantiori. soeunda ro.id quod est subsidium indigentiae dandum est: Venti & inscriori, sed lucrum & pecunia est huiusmodi,etro danda sunt menti,&mseriori:parent' monesi qui alamos videturine quaedam' retributio pro operationibus virtutis,&pro ne is praestitis, quibus supcrexcellentes supera itinseriores & lucrum & pecunia indaur esse subsidium accommodatum indi tibus. probat etiam philosophiis istas conclusiones exemplo rerum publicarum ubi haec seruari solem,& iaequario fieri pro dignitate sic igitur is qui beneficium accipit , ut in pecuniis, aut in virtute isebet benefactori, & ex icimori retribucre honorem quo ad fieri potest et constare tali admiratione possint amicitia .
anum obortum ex ante dictis. nam supra dixit quod in Quibusdam non fit neque ficii potest digna inribuno,&recompensario pro neficijs amaeptas veluti principalissime erga deum γει ca ciea patrem,&mitin inscit sententiam duplicem,qucyd filio non licet repudiare& abi jecie pa/trem prob. itur,qui sempo est obligatus & dctitor, non debet abiicere credimi sed filius est Pimper debitor, ergo non debet abi jcere creditorem suum perpetuum, idest patrem.econtra licci credumri abi j ccte,&dimitterea sedebitorem, sed pater semper increditor respectit fili j,ergo patri licet post haec addit quo d&siliaee ita sint pater non indaurme movcre nisi ob excellentem prauitatem, quate pater non consumit dimittere,& abi jcere filium, nisi sit filius vehementer pravus, nam pirarer vinculiam naturale, quo pater astringitur filio humanum est opem, & subsidium afferre emati. sed si filius sit valde prauus fugiendum Ut vel non stud diim est a patre subsidium ei afferre,& sub/ uenire filius tamen patrem nunquam &serere dc Amulti sunt autem qui beneficia suscipere volsit& non conserie & non benefaciunt.concludit postea imponaeo finem octauo libro, ubi distinita est amicitia diuisa item & diffaciatis amicitiarum allatae.
342쪽
ARISTOTELIS STAGIRITAE: B THICORUM AD NICO.MACHVM LIBER
ro ANNE ARGIROPYLO B TE ANTIO INTERPRETE, CUM DONATI ACCIRI OLI FLORENTIONI COMMENTARII s.
Quae conseruant amicitiam. Caput primum N omnibus autem aminitis, quae sunt dissimiles spe.
cie:comparatio rationum aequat,atque conseruat ami
citiam,ut est diebam.ut&in iussi societate sutori pro calceamentis, & textori,& caeteris pro dignitate pero mutatio fit. Atm his quidem communis habetur mensura,numus ipse ad que omnia reseruntur,& quo meo
surantur. In amatoria autem amicitia , interdum amo
tor queritur quod supra modum amans,non uicissim φamatur,nihil habes sorte amabile: interdum is qui adamatur quod cum prius cunista polliceretur,nunc nihil facit. Fiunt autem talia: cum ille quidem ob uo Iuptatem adamatum,hic autem ob utilitatem diligit amatorem,& haec non assunt utrisque.Nam cupropter haec sit amicitia,fit dissolutio: cum ea non si ut,
gratia quorum amabant.non enim se mutuo amabant: sed ea quae inerat,quae non permanent.quapropter tales &'amicitis sunt. Morum uero amicitia cum
Per se sit,permanet ut est diistum.disserunt autem & cum alia fiunt ipsis,&n5 , ea quae appetunt.est enim simile ac si nihil fieret: cum non id assequitur quod assectat.Quale secit & qui citharoedo pollicebatur: quanto melius cantaret, tanto se plura daturum.postridie uero reposcenti promissari ioluptatem redodidisse dixit prouoluptate . si igitur uterque hoc asse staret: satis utique habeνxetisin uero ille uoluptatem, hic lucrum assedi abat,& alter habet, alter non habet: non bene sese habet ipsa societas. orum enim indiget unusquis*: haec Nassequi uult,&horum gratia dabit ea quae habet.Vtrius autem est aestima 4rionem facere:eius ne qui dat an eius qui primo accaepit c Nam qui dat uideo tur illi permittere: quod quidem & Protagoram secisse aiunt. cum enim doocuisset ea quae profitebatur: discipulum aestimare iubebat, quanti ipsi uideri tur ea qus scit.& tantum accipiebat. Nonnullis autem in talibus satis est illuci. sSuffciens socio merces sane est statuenda. Qui uero prius ac perunt argentum, deinde nihil eorum quae promiserunt ob exuperationem promissonum efficiunt:merito incusantur. non enim perficiunt ea quae pepigerunt. hoc sorotasse sophistae facere compelluntur,quia nemo daret pro iis quae sciunt arge ritum.hi igitur ea pro quibus accaeperunt mercedem, non efficientes merito
343쪽
accusantur.Eorum autem in quibus subministrationis no fit pactio:qui proo
pter tapsos exhibent: inculationibus carent,ut diximus. talis est enim ea ami/citia, quae ob virtutem conflatur. remuneratio*facienda est electione, haec enim est amici atque uirtutis. Sic est faciendum & in societate quae fit ob phi, losophiam .non enim tantae dignitati re pecuniae aequari possunt. nec honos paris unquam fiet momenti: ud satis est sorsitan: ut ad deos atque parentes
id quod fieri potest. Quod si datio non sit talis sed pro aliquo maxime quis
dem oportet forsitan retributionem fieri, ut utriusque uidetur esse pro digni di tate. Si uero hoc non accidit,non solum necessarium, uerumetiam iustum esse uidebitur: ipsum prςhabentem hanc ipsam statuere.nam si quantum hic utio litatis habuit.aut pro quanto uoluptatem expetit,tantum ille receperit: digna de hoc remunerationem habebit. Etenim in rebus uenalibus ita fieri uidetur. Et quibusdam in locis sunt leges quae uetant,sponte actarum contractionum iudicia esse : propterea quod oportet unumquemque ad eum qui credidit siedi lutionem sacere ut societatem contraxit.putant enim eum iustius esse statuere cui permissum est quam eum qui permisit.Etenim plerunque non aeque aestimant qui habent & qui accipere uolunt.sea enim cui ,& ea quae dat: multouidentur pretio digna. attamen retributio fit ea quam statuunt ij qui cast piuncipiantitate.Oportet autem fortasse,non tanti aestimare,quanti uidetur
dignunt habenti: sed quanti aestimabat antea quam haberet. C O M M E N.
NOMNIBUS aurem specierum dissimilium amicitiis. Hic in nonus liber emi.
corum,in ovo ohilolophus poseuerat in tradenda doctrina de amicitia,N: ijs ius ad eam peninent nam in praecedenti libro declarauit amicitiam eam diffiniendo,&diuidendo iii su species. Lob utilitatem, luptatem,& virtutem,&deciarauit istiis oes non esse mite amicitias,nam maxime & proprie amicitia dicitur illa, quae est ob vit/tutem ut sit habitus qui est mammo is persectio quaedam praesupponens omnem aliam virtutem, di prudentiam,& etiam ad bonum extemum. diuisit aurem eam in amicitiam squalium,fle inmualium,& utram dcciarauit.attulit praeterea omnes societates afferendo ciuilem ad quam caeters redicuntur in quibus est vcstigium amicitiae,quia amicitia Wdetur cosistere in societate,& qualis est B. cictas talis videtur esse amicitia.&ciarauit etia de querimoniis qua fieri sollant praecipue,& maxime in amicitia quae est ob utilitate.relinquebatur alia coeckranda Vt sunt proprietates multς quς compreunt non solum amicitiae proprie dictae,sta sunt etiam quae comperimi aliis,& similiter quaestio/nes ad amicitia attinentcs, quae omnia in hoc nono libro dedarat philosophus ut patebit.diuiditur autem hic liber in tres tractatus,in primo declarat ea quae pertinent ad conseruationem,&dissolu/tionem amicitiae,& quasdam operationes ad amicitiam pemnentes. in seindo mouet quasdam du/bitationes ex patre amantisti eas soluit. in temo mouet dubitationes ta parte amati, & eas etiam
solui civi cognitis proprietatibus,& solutis quaestionibus ad hanc materiam pemnentibus: miseeta de amicitia,fc natura eius quo ad fieri potest habeatur cognitio. primus tractariis diuiditur in iste capitula,quae suis locis parebiunt.primum capitulum qito diuiditur in duas partes . in prima navrat quo coseruatur amicitia dissimilium,& quomodo fiunt jucretς propter repensionem. in secunda affert remedia talium querelarum.dicit igitur in primis quodan omnibus amicitijs dissimilium specierum proportionalitas,&simili morationis conseruat amicitiam,&hoe declarat exemplo sociotatis citi ilis ubi fit repenso is similitudinem quandam rationis. sutori pro calcris datur id quod est dignum, conueniens,& similitudo rationis conseruat amicitiam, disti militudo vero dissoluit dicit autem philosophus amicitias dissimilium sperurum non eas quae sunt inter duos aequales G. idem obiectium.Lucilitatis in voluptatis,uri vimins,sed eas potius,ubi alter amat ob utilitate, abrer ob voluptate vel virtutem,quae proprie dicuntur specierum dissimilium propter diuersa obiecta,
quavis aliquo modo ills possint etiam dici dissimiles,quae sunt ob idem obiectum iter peianasin.
344쪽
aequales.amicitiae igitur dissimilium speciem redigi postunt ad aequalitat , si adinventur tepessione sui sinissitudinem rationis ut fit in civili societate, in qua est immus quasi comunis qua diana insura qua omnia ad uari possunt,ues uti si faber domum sacit latori. sutor calciamenta labro
stimabitiirdomus,5 aes,mabuntur calciamenta,si domus valet dcc ,&calciameta unum morantur igiturdecies secundum num iam ut quent pretium domus,&sic fici muacio,verum in 'ami. citia non in determinata nec manifesta mesura,sed videtur olla id quod quis p rapetit, et si amicitiast ob virtutem erit virtus,si ob utilitatem videtur esse utilitas,5 sic de iocunditate,quare repensio &od uatio fieri videtur in amicitiis dissimilibus secundum tales mensuras. IN amatoria aute ami et
citia. Dcclarat hae in parte philosophus quonam pacto quada , di discordis o tur in amicitiis ex desectu repensionisA hoc ficii Ud tur tribus m .primo cum non se remimo per affectum i
remum , cluti si amans amet,& non ametur econtra . secundo modo cum non fit repensio terum eo temarum.tertio cum fit quidem repensio non tamen earum rerum quasi se expetit, vestiri si quaerit
utilitatem tu des ei voluptatem,& hoc es dicit philosophus,ac si nihil rependeres. ad declarandos iblos duos philosophus primo affert emplum amatoris amici rex,& amicimae qua alter amat ob vo Iuptatem,alter ob utilitatem .cum igitur amatori non rependitur amor,&affectus inimius et ipse vesicr,tum quaeritur talis amator,& immerito ranam dicit philosophus si non habet quod sit di aetimore. cundus modus est cum amatus queritur quod non habet utilitatem ab amatore,& remisonem rerum orernarum ut ei pollicitus fuit amator,& statim addit philo lius quM t is amicitia Moluitur,quia non se amabant,sed illς voluptatem hic utilitatem,& cessantibus istis statim cessat amicitia,&taliae Mahidemili,quia non sunt stabilia,sed in bonis amiciti js amatur virtus. in res firma Ulabilis. DIFFER VNT autem. Hic innuitur tertius modus, qui secii datiirq r sdem repensio, sed no earum rerum quas talis exoptabat ut exemplo cytharoedi os cataphilosephiis, Ni cum non laeta tilat repensio conueniens appetitui eius, lucidat orte sitisse indentur in tali se Utate.quare ex descitu represonis It diximus cum non fit conueniens neui competens te pensatio
quein oriri videntur. U T RI V S autem sit aestimationem pono: hiretiis da pars huius pri ini capituli in qua philosophus afferre videtur Vmcdia talium quadarum, quae fiunt ua hqiuis amicirijs,sed primo asscit dubitationem,& soluit &oslandit quod ad recipientem beneficium p
ta ex idetur poncre extimationem remina erationis.probatur,eum decet statuere remuneratione, immai sit qui contulit beneficium,sed recipi res est huiusmodi,crgo ad recipientem pertinet statuere remuneration & hoc probatexemplo Prothagorae.post h. philosophus affert nonullos qui mul/ra polliceri solent,&accipiunt antra naercedem,deinde nihil struant promissolui, diij fiant dignito Proiciasione,& compelluntur tales petere ante quia nemo daret pollea pro iis quae sciunt,quia vox a sunt quae sciunt, dicaptiones minanes pro quibus nihil debetur. S UFFICIENS sinuo. ς Haee est sententia Hesiodi&vidaurinnui quod mercessit st. ituenda ab eo qui suscipit. SEDeoiu sinter quos subministrationis. Ostendit nunc philosophus quomodo de tiari remuneratio iiiijs 'aimcitiis & societatibus,in quibus non fit pactio. nam in praedictis cadit pactio x es requisitio ope. m. nductor enim alicuius operarii requirit,& exigit orira ab illi ,re discipulus flagitat doctrinam a magistro,& tamen faciendum est sicut Prothaporas.& HGodus dicebat quola recipi cnti statuet da repensio,& oportet statucie sufficimte merces ,verum sunt nonnullo amicitiae,in quibus non fit pactio, auia pre se ipsos exhibent amici, ita et philosophus primo ostedit quomodo si attiadae sint iunciationes in iis quae sunt ob virtutem, nde in iis quς sunt ob utilitatem,autob voluptarer in quibus nulla est pactio, dicit igitur quod inlamicitias ob virtutem ubi non est pactio ulla, remi ncratio statuenda,& facienda est domene,quia verus amicus dat amici gratia nulla intentione recincndi,sed pro liberalitare.& o ratione virtutis, di benescentia qua prius vid tur respicere amica quam extraneum,ideo absunt qucreta ab huiusmodi amicitia,sic etiam x ititur agendum in amicirijs, quae sunt inter Miscentes,& docentes philosophiam,quia neu praeceptor ne F discipulus de emi re dcterminatam macta ,quia digna reperiri non potest dicit philosophus,sed elonio debet esse mensura sicuti in intute, cum philosophia obtinere videatur eam rationem in intellini peculativo quam obtina inrtus in aestiuo vel in appetitu. ruit igitur clinio ut fiat sicut ficii potest.& si nopotest fieri digna renibuno fiat secundum possibilitate is late patet in textu. SI vero non hoc pa/ γcto. Dcclarat nunc philosophus successumuomodo debet cri remuneratio & tepenso in amicis re quae sunt ob utilitatem aut voluptatem, in quibus non est pactio,dicit ergo qudd a recipiente tactum etiam in istis videtur statuetida ella retributio,& primo probat hoc modo,is qui magis scit quanti in beneficium eollatum debet statuere repensionem , sta is qui suscepit magis,& melius cit queati est beneficium collatum: ergo is qui sus pit debet statuere repensonem haec ratio di arri, cinae tilitatem,& amicitiae ob iocunditatem potin esse communis.probat i clam ciemplo rem
Hiralium in quibus emptor viditur statuere pretium.nam venditor petit plus,emptor vero Smmat quantum
345쪽
& congruum pro utilitate,aut iocunditate recipienda,probat etiam idem auctoritate legum nonui.
i permisit cum fit repensio,sta dinent dicit philosophus ij qui suscipiunt beneficia citimare,&statuere remunerationem, secundum indigentiam quam habebant ante benescia suscepcionem,quia posteas e decipiunturi ius omnibus patet quod is debet statuere remunerationem qui ac pithei a non is qui contulit,& hoc videtur probasse philosophus supra parotum tam in amicitiis&ccietatibus quae fiunt cum pactione quim in ijsquae sponte fiunt. sin vero accideret ut animus
conscientis responderet iudicio recipientis tunc remuneratio esset utrisque accommodata, dei dest quod dicit philosophus omitet lassitan remunerationem fieri iudicio utrorunque,sed si id non a cidat ut concurrant in iudicio&conuenian tunc ex parte recipientis repensio statueta videtur qui
nouit,& animaduertere debet quanti sit nolatum suscπrum,di quantum sibi profuerit,&quantistimabat antequam susciperet.
Quod singulis pro dignitate sunt beneficia rependenda. Cap. I I.
Abent autem dc talia dubitationem: utru oporteat omnia patri tribuere in omnibus* obtemperare.an aegrotati quidem parendum sit medico.deligenti uero ducem exercitus: deligendus sit,rei mili taris peritissimus homo. Simili modo: utru amico sit potius,an studioso subministrandum. Et bene laetori reddenda sit gratia,an sodali potius, dandu: si utru p fieri nequeat.Omnia igitur talia,exacte determinare,non est facile. multas. n.ac uarias habent disserentias:& magnitudine,& paruitate,&honestate at* necessitate. Ueru non omnia eidem es le tribuenda non est oboscurum. Atque beneficia plerun* reddenda sunt potius,u est largienduamiscis: sicut& mutuum reddendum est potius cui debeas,quam dandum sodali. Fortasse autem neque hoc agendum est semper: ut redemptum a praedonibus utrum eum qui ipse redemit,redimere uicissim oporteat quicun* is sit: aut n5 capto quide,repetenti uero mutuum,reddere: an redimere patre Videbitur enim patrem potius qua m se etiam redimere illum oportere Debitum igitur ut diximus simpliciter est reddendum .si uero datio honestate,aut necessitate excedat: ad haec ipse est declinandum. Interdum enim neque est aequum beneficium retribuere: cum alter quidem in studiosum scies studiosum esse contulit beneficium, alter autem illum flagitiosum esse existimat. Nonnunquam enim nec ei qui mutuauit uicissim est mutuandum. Nam ille quidem putas se
recepturum bono mutuauit uiro: hic autem non sperat a prauo recipere. Si
igitur reuera hoc sic se habeat: non aequalis est dignitas.siue non ita quidem se habeat, putet autem sic se habere: non uidebitur absurde facere. Quod igitur tape est dictum: sermones qui de assectibus,aetibus' ue fiunt: perinde habent definitionem, ut ea circa quae sunt.Non eadem igitur uniuersis esse reddenda, i , neque patri cuncta quemadmodum neque Ioui sacra omnia dantur non est obscurum.qudd si diuersa tribuenda sunt parentibus,& fratribus,& sodalisbus.& benefic as: tribuenda sunt singulis sua,quaeque ad quem accommo'
dantur. Sic autem δc facere uidentur.nam ad nuptias uocant cognatos. genus enim ηs est commune. quare&actus qui circa hoc sunt.&ad sponsalia etiam maxime cognatos propter idem Putant accedere oportere. Videbitur autem
346쪽
parentibus maxime alimentis silios ut debentes,opitularIoportere: de honostius esse iis qui causa sunt essendi,quam sibiipsis subuenire. Honorem etiam
ut diis tribuere oportet,non omnem autem parentibus: neque eundem patri matri*,neque sapienti,aut imperatori. sed patri paternum:&similiter matri maternum.Omni quoque seniori honor est tribuendus,qui ad aetatem accosmodatur: assurgendo locuml uecedendo,& talibi is sodalibus autem ato Da=tribus praest inda est libertas,omnium* comunitas,atque cognatis,& ijs qui sunt eiusdem tribus, & ciuibus ac caeteris uniuersis semper est enitendum: id quod accommodatur tribuere, & comparare quae insunt singulis ratione se miliaritatis, dc uirtutis,aut utilitatis .eorumsitur qui generis sunt eiusdem, facile est iudicium: disserentium autem est dissicilius . non tamen ob hoc desio
stendum est: sed ut fieri potest,ita est distinguendum. COMMEN.
ciatus, in auo affert quasdam dubitationes cum officia,& remunerati s quae fiunt ad aui, cos di eas soluit ostendendo,quod ruim tribuendum est secundum dignitatem. uiditur aut hoe capitulum in duas patiexin isma incit dubitationes.in secunda eas soluit.ptimo igitur videtur assciintres dubitationes quae sininet ad officia humana cuiusui persectionis,fc ams videlicet. prima ratio, 'nu oporteat fili unambucre omnia patri,&in omnibus obedire,&statim insere sententia op/t stam,& pmbationem innuere videtur exemplis.san re tanti filio parcndum sit magis medico, patri,nec dubium hoc esse, idemni potius debet parere mcdico, c videbitur in hoc contra ominum sacere, ncc etiam si ad gubemationem exercitus dicat peritum m militaris ducem potius q tim tum quem pato expeteret. secunda dubitatio est.an magis sit amico dandii an studioso vim.tertia insevddenda ne sit gratia binclaclari an sodali dandu potius. ΟΜ NI A igitur talia. yHMest sici 'da pars huius capituli. in qua philosophus incipit dcclarare has quaestioncs,& primo videtur solue re in Incre,&quoquo modo se recusare,quod non potest omnino assem exacta solutio propter vurietatem,quia indebitur officium potius iaciendum re eo quod est maius,nunc quia honruiusnile quia magis necessarium,farijs cnim degaitas quae variantur in uita ipsum officium variari videtur
.b. est ni issim etiam de ossicijs ostendit Cicero ubi multa affert ad hanc materiam accommodata,v 3 volumus dare quandam regulam uniuersalem dictis possumus quod non omnia ridem tribuenda tant,sed unicuiui ut decet,&Hoporret tribuendu est. A TQ V ε beneficia plerumi redde da. Iim io Tit magis particul inter soluere philosophus, & primo illas duas ultimas. i.secundam & tertia q/ uonem,dicendo quod uiplurimu berusinori,& bene de nobis merito reddere potius beneficia debetas quam sodali contare.nam cum duo gelicta liberalitatis sint et inquit Cicem, inum dandi beneficium,alterum reddendi,dcinus tire ne in nostra potestate est, non reddere bono vim non licet si modo id lacere possit sine iniuria. reddendum est Priar vllurimum, di dicit plerunque id faciendaeve,&non sena quia euenire potest stillud ficii non d eat vel aliud potius fieri ut exemplo redi nuncis,&patris capti ostendit in textusimpliciter itaque debitum bene ori est redde m , sed mundum quid, idest interdum non videturae esse agendum, veluti cum honestius vel magis ne cessarium est amico same poeunti subuenire quam boresactori bentacium res eodem pacto discere possumtis quod depositum simplicito est reddendum, sed interdum euenitvrnon sit redden/rium, veluti siquis pladium apud te lana mente deposueri repetat insanus. no reddere ri inquit C.
Wro officium sit . aliquando etiam beneficium retribuere non est aequum ut boni,depraui,& mu mantis,& mutuo accipientis exemplo ostendit in textu philosophus,sed excusat se postea ab rimatione atque doctrina ob varietatem rerum qus circa hanc materiam contigunt de asses
2bus&Pibus humanis. NON eadem iditur intuosis. νSoluit philosephus illam prima quae 1tionem o adendo quod non eadem omnibus, sed unicui*,& singulis tribuenda sunt ea quc decet re quae parentibus,quae frambus, di quς propinquis tribuc a ridentur,& discumi persingula officia x t patet in intu de se malit seste concludendo quo semper enitendum est id quod acco modatur decres tribito sunt mim officia ut Cicem inquit, quae magis aliis quam alijs debeatur, et vicinum ocius adiuueris in fructibus pempiendis quam iliaremi, at si in iudicio est prapim quum potius,& amicum quam vicinum desei cris disimilia.
347쪽
LIBER NON USQ uando siduanda amicitia.
Si etiam dubitatio, si ditatuendae sint amicitiae, necne ad eos quI
non permanent. An ad eos qui ob utilitatem aut uoluptatem amis dei sunt,cum haec non habent: non est absurdum disraluic illorum lenim erant amici: quibus deficientibus, rationi consonum est non amare. incusauerit autem quispiam si ob utilitatem aut uoluptatem amans: ob mores simulat amare. quod enim superius diximus:plurimae tant incusabriones inter amicos cum non similiter putant, S sunt amici.cum igitur quis. piam sua se opinione sesellerit,putaueriti ob mores amari nihil illo tale agente: tum seipsum is accusare debet. Cum uero a simulatione illius deceptus hueo rit tum eum qui decepit,iustum est accusare: S magis quam eos qui nummosi, adulterinos conficiunt quato maleficium ipsum circa praestabilius est.Quod si acca piat ut bonum , factus est autem prauus, atque uidetur: est ne amanodum Anim possibile est: siquidem non omne quodvis est amabile sed bonum . neque autem dignum est prauum amicum habere: neque oportet. non enim amatorem prauorum esse oportet,nem similem euadere prauo.dictum 3 δ est autem simile simili esse amicum. Est ne igitur statim amicitia di luenda, an non omnis: sed in qua est incurabilis ob prauitatem Qui autem emendas xi possunt, as magis serendu est in moribus auxilium quam in pecunηs: qua noto aestabiliores sunt AC magis amicitis proprii. Nihil autem absurdi uideo bitur sacere, qui amicitiam distatuit. non enim huic aut tali amicue erat . cum , s igitur mutatum ad priores mores redigere nequeat: sese ab illo seiugit. Quod si alter permaneat, alter magis bonus euadat,multumque uirtute disserat: estne utendum amico An fieri nequit In magna autem distantia maxime maonifestum sit: ut in amicitiis quae a pueritia contrahuntur. Nam si alter meno te permaneat puer, alter optimum in uirum euaserit: quonam modo fuerinsamici cum neque eadem ipsis placeant,neque eisdem gaudeant , doleant que. Neque enim haec erunt in ipsis. sine uero his esse amici no possunt,simul enima ε ipsos uiuere impossibile est . Atque de his ante diximus . Oportet ne igitur ipsum non secus ad illum sese habere,quam si amicus nunquam fuisset ancte memoriam consuetudinis habere oportet c Atque ut amicis potius quam extraneis arbitramur gratificari oportere : sic & ijs qui suerunt amici,tribuendum est aliquid ob amicitiam quae antea suit. cum non ob exuperationem pra
uitatis est dii lutio facta. CO M MEN.
. , T s T etiam dubitatio si ditatuendae sint. Hoc estremum capitulum nactanis in quo philo/ sophiis posteaquam in precidentibus declarauit quomodo des ent fieri remunerationes in
amiciriis. presertim in utilibus,& iocundis,& quomodo officia sint seruanda riga unumquemm& alia multa quς pertii rex idebantur ad seritandam amicitiam,nunc afferre viderindubita ire &quaedam alia,quae spectant addis Iolucioncmaniicitiarum , bc primo de amicitiis utilibus,re K cundis soluere viactur,cum dubitando dixeritumam sint amicitie dissoluendς altam amic m no
nente.duliditur aurem hoc capimium in duas parte in prima ut diximus loquitur de amici is sum utilitate aut iocanditare. insccuda de animiijsqsunt ob v .dicit
348쪽
quta dissi requispiam si dissolue sit amicitia ali ami--k- quod Moluciadae sunt amicitiae issipavae mmer utilita n, aut vol in tab: quia crim caula Ticinae,dcin&mn nata dicit quia quispiam eum
in ob voluptatem in 'tilitat .simulabat se amare ob virtumn. mores.hinc mi et di incusationes oriuntur,vcium cum is dccipitur des se amari ob vi rem eum nullum dita ammeum obviixutem Amores,imcdebet accusare lapsum. ignoranti: Isin v deceptus fuit ob simulacion amantis mcnto siet illum simulata , iure deme qum,quia haud commisit circa amicitiam que non minor Me videtur nuam e Nummos msit inuritiato praeciarior quam nummusipossumus etiat-m quod philolaphus, quasi dicat dubitando si reprehendendus sit amicus ab altero cui ama simulabat se amare ob virtutem, &postea quora philosophus labnullum secerit fignum amandi ob virtumn debet amatus Clam ari
similis euaderet piata' eo 'te'q d bonus non eum Rmabita bus, nec ulterius intereos constabit amicitia EST NE Ciriditatam amicitia ISecunda est quaestio quae videtur praesupponere pnmam: i dedita cimmineo qui euasit prauus, statim ne vidi luenda' tali, is seluendo quod talis ami/risit insanabilis, si id modo est Q sit diabilis tunc adhibenda est cura,&diligentia ut ad bonam sigem,& pristin mores bonos
Emagi officium pertincrevadetur quam si pecumjs indigentem iuuaret cum tomeniatorcsta/α-nissitudui , amicitia vero necessario consistit in similitudine , unde postea oritur conuersi/micitia, quare philosophus hocmbat plo zizita
in pueritia contrahitur, &probare videtur hoc modo, qui non nos Iuni conuersari &intino sint,
' aergonon possunt ineves conseruari amici. OPORTET Is 2tur ipsum. Quana est quaestio quae videtur presupponere precedentem qua dubitando disposui amicum qui remasit inustiori se habu personas inen se, &Ast pq μ ' ΠΠm ine posse aliquam in excellentia inte,
ira non erit vel non durabit amicitia, scit immorum,&aequalitatem quantitatis,de eius per
349쪽
LIBER NONVS r o Quae opera amicitiae:&l non sint prauorum. Cap. IIII.
A uero quae ad amicos attinent,& quibus amicitis definiunnir: ex as quae ad seipsum quis*facit prosecta esse uidentur Pon ut enim leum amicum esse,qui uult Sc agit bona,vel quae uidetur,amici gra laeta aut eum qui uult esse,uiueress amicum gratia ipsius amici. quod a 3 quidem matribus ad suos accidit filios:& hsamicis qui sunt offensi. Quidam
autem eum esse dicunt,qui uersatur una cum amico,& eadem expetit: aut eum qui dolet una,atque gaudet cum amico .maxime autem & hoc matribus accis rν dit. Horum etiam aliquo,& amicitiam ipsam definiunt.unum quod cp autem horum, uiro competit erga se bono: reliquis uero ea ratione qua tales esse exis
stimat. Videtur aut ut dictum est irrus& studiosus ipse,unicuim esse mensura. hic. n. sibiipsi consentaneus est. ac eadem asse stat anima omni.Et uult isto tur sibiipsi bona,& quae apparent: ac agit. est. n.uiri boni,bonum agere: SI sui ipsius gratia. mentis enim causa: quae quidem unusquisep esse uidetur. & uult etiam se uiuere,saluum esse: atque id maxime quo sapit.est enim bonum hostmini studioso esse. Unusquisque aut sibi uult ipsa bona. faetus uero alius: nullus expetit cuncta illud quod est factu habere. Habet. n.&nuc deus summum bonum : sed est id quod est ipse.uidetur autem id unusquisque esse quod intelo
ligit aut maxime. Atque talis,secum degere uult Iibenter enim hoc cum uolu' plate* facit. Nam 5c actarum rerum recordatio perlocunda est:& suturaruspes bona. talis autem assicit uoluptate. Et insuper contemplationibus mente udat. Praeterea maxime secum uni dole atque laetatur. Idem est enim omnino ipsi moIestum atque iucundum:& non alias aliud. est enim sine poenite
α , tia prorsus. Ex eo igitur quia unumquod in ipsorum ad seipsum competit studioso: ad amicum aute sic se habet ut ad seipsum amicus est enim alius ipse & amicitia uidetur horum aliquid esse:& quibus lasc insunt uidentur esse amici. Quaerere uero utrum ad seipsum sit, an non sit amicitia: nunc omittamus.
Videbitur autem hoc amicitia esse: quo duo ueI plura ex iis est quae sunt discta. dc quod exuperatio amicitiae: similis est ei quae est ad seipsum. At uero uist y dentur ea quae dicta sunt Sc ipsis multis inesse,quamuis sint praui. An hoc participes ipsorum sunt: quo si S ipsis placent,& bonos se esse existimantcNam eorum qui uehementer sunt praui atque nefarii, nemini h sc insunt: sed nec in
esse uidentur. sere autem neque prauis.dissident enim secum & alia quidem cuae 3 piunt: alia autem uolunt: ut incontinentes . Nam is quae bona sibi uidentur, anteponunt ea quae uoluptate assi ciunt,atque nocent. Quidam rursus ob sormidinem atque inertiam eas agere res omittunt quas putant sibiipsis optimasae esse . Qui uero multas res graues atque nefandas egerunt: uitam ob prauitast
tem odio habent ac sugiunt, sibi mortem contaicunt. Quaerunt praeterea alios ipsi flagitiosi quibuscum conuersentur e se uero ipsos fugiunt. Nam si sint secum: recordantur multarum, grauium* rerum: 8c sperant alias tales. si cum aliis autem sint obliuiscuntur. Atque cum nihil habeant quod sit ama bile: nulla re prorsus afficiuntur ad seipsos , quae ad amicitiam attinet neque Ethi acci. EF ii
350쪽
Igitur una secum gaudent,atque dolent.est enim eoru anima In seditione . At, que interdum ob prauitatem dolet: abstinens a quibusdam interdum Istatur.& haec quidem pars huc: illa autem illuc trahit ut diuelletes. Quod si fieri neρ Σιqueat ut doleat simul atm laetetur: at paulopost dolet, v lanatus fuit,& nollet sibi psi illa uoluptati suiue improbi nanque paenitentia sunt reserti. Improobus igitur: ne erga se quide amiceasseetus esse uidetur, propterea quM nihil habet quod sit amabile. quiH si ita sese habere uehementer est miserum: totis uiribus fugienda est prauitas,& enitedii est bonum esse. Sic emis ad seipsum habebit amice: dc alii amicus poterit esse.
A v E R o quae Ga amicos agenda seruanda . Hoc est quartum capitulum huius tra T. E ius,in quo postea quain dcclarauit plura quae pertinere videbantur ad conseruationem,& dissolutionem amicitiae nunc docet de operationibus amicitiae afferendo Originem earum , de ostendendo quae,& quot sunt, nam inta caetera triui esse videntur quae competunt amitariae vers tanquam opera quaedam atque officia propria: neficcntia, ni uolencia, cocordia ius utriusque consciisus, & ista videntur oriri ex amore quo quis studiosus, &bonus vir seipsum amaridiuiditur auorem hoc capitulum in tres partes quae luis locis patebunt.in prima autem dicit philosophus iura operationes, & officia amicitiae quae seruanda sunt erga amico originem habent ra ijs quae quisu sibi facit & tribuit.amicus enim dicitur alter ipse . notandum ex ijs quae sibi quisque tribuit omnia pene opera atque officia proficisci videntur quae amicus erga amicum seruare debet aex se igitur omonem habent,non tamen quomodocunque se habente,&indifferenta caepto, sed ex seipso bo, Mo, di midiqso Oissiciare viro,is enim incnsura & regula esse videtur rerum agendarum, Ne affectuum omnium. DEFINIENTES enim.IAffert nunc ea philosophus quibus definiri videtur amici Irtia. mplures enim priscorum definientes amicum tribuere ei videbantur illa tria quae colligi videnturex diffinitionibus illorum,sciIicet beneficeritiam, nivolentiam,concordiam.nam ij qui dicunt amicum esse qui amici gratia vult, & agit bona, innuere videntur beneficentiam,qui vero dicunt eum esse amicum qui vult ese, di vivere amicum,innuere videntur beniuolentiam. quidam aut dicentes amicum esse qui versatur cum amico , de eadem expetit, innuere uidentur concordiam , icidem vole atque idem nolle.sic igitur ista tria colligi videntur ex diffinitionibus antiquorum, q - :di si sint opera,& officia amicitis,tamen vadentur habere origine ab amore quo scipsum quis amat ut patebit in us. est autem primum in ordine bendicentia,in qua tres requiruntur tacitior res,sci
licet ut beneficiis uti in amicitia velit, at & agat amici gratia, ea quae sunt na quae sibi vicintur bona,qudd adiunxit quia amicus facit ea quae credit esse bona, quddsi aliter eueniat praeterim tentionem suam hoc non obstat quin faciat amici officium,quia non stetit per eum,secunda diffinitio pertinere videtur ad beniuolentiam, quae 5 si videatur ola extensam omnibus iis, tamen magis vid res escere hic,scilicet veste esse 5: viuere amicum, 5: hoc nascitur ab eo quod quisui seipsum amat,bc vult seipsum vivere,quo d si amicus est alter ipse,merito itina optabit erga illum. tertia dis ibutio pertinere 1 idetur ad concordiam,vbi tangunturiri simul colici in quod est actus extimus, eade expetere,fc velle, quod est actus internus, ec mussire dolo eisdem, quod est affectus inremus ut patetinotandum quoid amicitiam dicit philosophu s describi aliquo istorum in omnibus, non tamen est propria diffinitio talis nisi a potarioribus quibusdam .nam diffinitio proprie dicta datur per Gentialia, de priora,de ita diffinita est antea a philosopho amicitia a prioribus ex quibus construruitur,dc explicatur incnti 5c natura anaicitiae.haec aut quc supra allata sunt sequuntur,& praesuin nunt amicitiam cum sint opera,ec officia quae ab ea profvnscutur.quare diffinitio re talibus a pollinoribus quibusda erit sicut interdu demonstratio quaedam dicitur esse a posteriori,&squis dice
rei amicitia superius diffinita est per beniuolentia tard per aliquod prius,dice si in beniuoletia suminatur ibi ri genus, civi habitus in dispostio quaeae: hic vero ut operatio. n. n.vinaria heri uolenna sumitur utetia antea diximus. E T ijsce amicis qui sunt omisi. Hoc addere vidctur ptis i'tostedat hoc esse signum quord amicus vult amicum esse,& viuere gratia ipsius amici, quia etiam inter eos ubi aliquς offensς vel contentiones ccci e remanet tamen beniuolentia quma qua ei ex optat bona, nulla causa sus tilitatis aut voluptatis, sed tantum amici gratia. AT qui horti viri
quodq; . Hsc est secunda pars huius capituli,in qua ostendit quo ista quae inbuuntur amicis se ha Ibent ad vim Donsi,de quo bonus lice sibi ipsi tridui di videtur innuere duas conci .siones, prima