장음표시 사용
41쪽
ideo celebri definitione definita non suerit cum ordine ad genus at que ut intelligas, quam inepia id sacere cuni Porphyrio perseveres, cogita ut inaui Gentium, aut apud quas aures sic locuturus fue-
iit, Homo est species Platonis, Equus est species Bucephali, qu imadmodani tamen debes astere juxta illam, iam de talionem.W- quidem ac perspicuE dices hominem esse speciem Animalis, at si dicas speciem Platonis, quis tanden te intelli:gati Dices etsi non Vulgatiter, at Physic tamen id videri posse intelligi. At, per Deum immortalem quaenam ista Philosophia est , quae barbaris
hisce&ineptis loquutionibus delectetur, cum nulla Agat necessutas imi lid enim magis proficitur ex detorto hoc, quam ex plano sensu huiusmodi verborum thraseon' an ne res clarius proponuntur Tantum abest , qui potius' obsculantur sociatulis hisce eomni uni usu recedentibus, & inutiliter prorsus addiscuntur, quae dediscendo latini sunt atque Ericolis egressi sumus. tiam satius est, quaeso, eos loquendi modos discere in Scholis, quibus deinceps uti possimus in omni consuetudine, de quibus utentes Clarissimos viros audiamus & intelligamus.siouidem ne existimes apud vulgus solum audiri Hominem v c. esse Pl tonis&Socratis genus, Platonemri socialem esse hominis species. Proseram ecce poetas, oratores,Jurisconsultos, Philosophos qui non alio modo loquantur. Apud Poetas frequenter occurrunt huiusnodi voces, hominum, vel buina mimus, oc
Mille hominum species , sec. , philEx Oratoribus Cicero, diιingenus inquit, hominis exstabis, MIe --Φgem speciauim de meas use promulgarit. Quintilianus autem propterea quaestionem distinxit in generalem specialem , quod habita ratione personae possit institui vel de genere hominum, vel de una aliqua specie, seu individuo homine, adeo ut ista eleganter dicatur esse serieralis an homini ducendist uxor hae specialis, an Socra
42쪽
sim hominent genus, si rubum Pamphilium species. Quatis
autem an non ad parem usurpationem resplatant duni loquentes de mutuo dicunt in illo recipi non speciem sed genus. Certe enim perspecten nihil aliud intelliguntqtiam hanc, c. individuamis particularem pecuniam , per genus nihil aliud , quana pecuniam in genere , seu nempe eandem, seu limilem. Discrimen quippe inter mutuum4 commodatum statuitur, quod citin in illo sufficiat genus redderes; in hoc reddenda est eadem res individua atque nominata, quae commodato accepta est v. c. idem equus, cum non sufficiae
quemvis reddere. Quod ad Philosophos spectat ecce divinus Pla-κεθ. non uxorio vocat frequenter genus hontinum, vertim etiam docet quid cui species est, sartem necessario esse eius rei, cujus species cicitur. mo loco vides non accipere ipsum speciem penes Individua seu partes quas habere possit, sed per comparationemne cessuum ad genus cujus pars est. Et Zeno apud Laertitum lib. Genui, inqnit, 'ρω- cassatum , visa'serrimηροs conceptis,' ora spis si genere Omintivir est autem mDam generalis, quia cum p renas, genus non habet est maximὸpropria quia tumsius cies, speciem
non habet ut Socrates. Verum attende quam hoc aperte eloquatur istis Seneca, mimqvit, genus est, habet enim in se r-umspectes, Graecos, Romams, Parthos, colonum albos, nigros , saros; habet ingulas, C tonem, Ciceronem, Lucretium. Pergit autem itaque qua multa continet,
in genus cadit, qua sub aliori in speciem. Haec Seneca Audi jam Lib .d Marti an uni Capella in qui idem Dialecticus est, homιnum genus , in- η'nii , quit, quod Ammalis forma est, iam 9steacmrud forniam sicam, B sebaris Roma issenus, ctusque Venusese potes , donec ejus somnis do
μια, οἰ--re, ii m m ii=- i dor in imium, Mi pumpiam certatos a p--. η estgem Maiam ad Iadiriduum er-x-3 Ut. Quanquam ecce dios quid cito, cum adduci in medium possit Aristoteles, qui lib. Metaphys facit hominem senus i z. dividuorum , non speciem, nam iuuaris , inquit, generasium in indiH-
duis, ut timo. Eius in eodem opere est illud, hominum genus ratione vivit. In lib autem de longit vitae , diuturmoris, inquit, ita essa''m m. FG --. Atque ut haec tandem sussiciant ,
43쪽
m e perspisuum iam est pueriliter nimis velle te Porphyrianis illis
definitionibus adhaerescere, cuni non vulgus modo hominum, sed e Clarissimos quosque omnium ordinum Viros etiam Aristoteletnloqui longe aliter, quam per illas edoceamur Nonne vero etiam jam intelligis non abs re prorsus sumpsisse me nihil proprie esse universale, aut si velis etiam praedicabile praetergeausa cum quidquid vel est essentiale niuitis partibus, vel de multis praedicatur, genus
si quidquid est pars generis vel de quo genus praedicatur, species, i, ut albuni quoque v. c. dici possit essentiale cy3no cum de illo. Qieatur , pro ut si co laxatus est; atque ea ratione nonineptEoicatur cygnus esti de genere alborum. Caeterum cum lineio eum seu senus seu universale illud ipsum fuerit quod plato ideam, savit, opportunum sorte foret de deis hoc loco disserere verum eum illae potissimum ab Aristotele tu pugnenturin opere intaph
seo non absonum videbitur in Metaphysicam transterre.
De Disserentia, Proprio haud levior factnii est. Disse VIII.
rentia enim imprimis est tantum nomen eomparationis, idem nans quod dissimilitudo, ut proinde opportuno Iure dc ab Aristotele a Cicerone similitudini opponatur. Quocirca differen Lib. t tia est universalium, seu Praeditabilium unum, debebit esse . p. iniι militudo. Dices fortygenua esse id quod similitudinem conti- Τ' net at cur non excogitas aliquid quod ditisientiam contineat, non ipsametsi disterentia Quanquam disserentia ex natura sua opponitur universalitati , ac propri tantum uni convenit, quia
per suam dis--anai unumquodque disistia careeris, quibus est genus commine. Qiramobrem eum differentia identiscet 1Decisi, non magis eri ex natura sua universale, quam species, Maiumversalequiopiam sit,ium non ditirentia erit sed genus. inde eum dictientia sit quidpiam comparativum seu relativum ad aliud a quo discrimen statuit, si ulla quidem ex tot Porphirii definitionibus, legitima illa est maxime, qua faciuntdiGentiam id, quo singula differunt. At receptissima illa omnium desinutio, qua dicitur id quod de pluribus specie differentibus praedica, tur in quale quid Quaeso quid habet quo differentiae naturaeX- rimaturi sensitivum dicatur id quod in quale quid praedicatur de
omine d equo, nilui dicis non comnium, nilulassas , quod
44쪽
explicti enerniam diu entia. Bene quidem si dieas esse id, quo
animal vel homo' brutini differunt a Planta. Et certe non simpliciter dieitur disserentia hujus ab illo. mine si quis quaerat quale quid sit, qualitatem solum rogat, seu illa sit essentialia
seu accidentalia , dedisserentia, ut differentia nihil interrogat. Quod si illam voluerit rogare , non quaeret qualia sit haec res, sed per quid haee rea differat ab illa, seu quidnam sit inter oei illud discriminis , aut alia simili ratione. illium porro facio quod neque per hanc definitionem differentia discernatur ab accidentem proprio , neque ex mente Porph ri conveniat
in entiis tum speeificia infimis, tum individualibus , quarum videlicet nulla prinitam potest de uisese disientibus in si vero hominia&equi, Platonis, sociatis missa sit dissueti tur Tertio ergo quod Porphyrius definitione hujusmodi
complexus esse videtur, est non tam differentia, quam peneralis rei forma, adeo ut quaerenti qualis sit homo, non respondeas est Anima rationalis optim tamen dicere liceat, est Anima rationali praeditu Quid enim neeesse est se adstringere ad illas
praedicandi leges, quibus solis qui paruerit, ne illa est peneo mutescat At, inquies, disserentia petitur exsorma. Esto, at ut forme essentiales rerum nobis incognitae lunt, ita erunt disserenti, illae maxilne propriae. Ecquid ergo nece ite ei abducere nos a latiis ino , patentissim bque differentiarum campo, ut redigamur ad tantas angustias Nonne satius et differentiam in qu cumque diversitate ponere dum modesper illam latis lassicienter unaquaeque rei nisternatur ab alia , Praeclare siquidem Martianus
postquam beluiam usidientem ad id, quodsuscep .ris discreti uim seriungit, ut si quaeratur quid inter bomnem intersit de equum, sincit ut dicamus quod homo bipes est, de
equus quadrupes, ac ne ad suis dumtaxat disserentiae pro isenoquoque genere, Pupertatem adigamur, ut Porphyrius quiadem adigere voliuit, contendit ille unamquamque rem dissimiliter essedividendam, qui possimus aliasatque alias invenire differen-
tias: Nams inquit, ima milurimu iridere, postumus in sexus, quod alia seu masculina, O aliaDeminina ; munus inarates, quod alia Disjlias by Corale
45쪽
m, alia is uram ridic--ρUM lawμ-m, quod ta mi isqv- , . ,- -ia,aα --M, vlulamia. Fece quam ube rinia disserentiarum suppetat seges vise illius duplicis, Rationalta&arrarionalis Ut praetereas vel omnes vel Dires in unam quamdam speciem ita erat, uox iis demum appareat quemadmodum illa a caeteris differat, i amma culina ammaιia, inquit ille , ptismict
esse ex quibus tamen omnibus seligenda solum est ea diri enua quae accommodata sit suscepto negotio. Atque ut ex istis de Proprio etiam aliquid eoncludamus , nonis ne mirabile est recenseri Proprium inter universalia, eum Oppon tu scilicet ei, quod commune seu universale ins Quomodo enim cohaerere possunt, eis Proprium, Messe Commune QAod
si dicas Proprium aliquod specifieum esse, ut iis in homine.
quod proin omnibus individuis niniis conversiat, patet profect Limn ant dima, risum sie considerarum cum si quidpiam generale, Ut genus, non proprium, Quamodo enim mei possit proprium esse sociatis ridere , eum d lato de Demosthenes
Neri omnes rideant. Dici ergo ad summum potest proprium hominis generaliter considerati atqui tune universale non esu cum nomusi quid unum respiciat. Hine mirari etiam licet cur Porphyri proprium id sit, quod universae quidem accidit species, sed non soli Quomodo enim proprium illud dici alicii ius speciei potet , quod quidem ipsa habeat commune eum aliis Et fortassia uidem id posset ad differentiam suficere; nam bipedem esse ad hoe sufficit uteenseatur homo habere ab equo differentiamat ut habere dieatur aliquid proprium peculiare profect6 non sufficit, eum videt ieetidem Gallis caeterisque avibus conveniat. Videtur istud eonsequens esse ad id quod docet citatus Capella,di sti ei, iam eo distate a Proprio, quod differentia unamquamq; rem
ab eo tantum distinguat unde quaestio est. Proprium vero ab omnibus, quia scilicet Proprium nulli prorsus alij debeat rei ebnvenuis. Dices hanc esse late sumptam Proprii usupationem, ut sunt
46쪽
righeata diis, convenire soli, sed non omni convenire seli,
omni,in quandoque. Proprium autem quile nos videmus inruocte esse illud quarti modi, quo aliquid convenitri omnivi soli delin m. Esto igitur hae propria ratione dicatur aliquid proprium
at quaeso primum cur saltem colligendo tot definitiones aceepti nesque Proprii nulla recensita est, quae caperet proprietates generum Scindividuorum quid enim nihilne his proprium' Deinde verbesto tantum specificum Proprium, quid hoc tamen ad hunc Ioeum sunt inquis, rerum omnium proprietates aliquae, quae fluant ab essentia' Hoc esto sed ilia tamen , quid ad Logicam attinent nonne spectant vel ad Physicam vel ad Scientias alias, quae essentias considerant Respondebis sorte dc adiplam Logiacam spe equatenus putatae subiectis praedicantur de ipsis; at veris eum hic Porphyrius de Praedicabilibus agat, nullo ex his quatuor modus demit Proprium .praedicini non iω- de Pr prietate hie digeritur quatenus siectaead praeditationem Dei Porphyri propriivneumsubiecto non comparat, ut prosecto tacere deberet eum sit aecidens necessirium accidens vero definiri mni ordine ad subjectum debeat. Comparat autem cum specie, &sane quidem ridieulὲ, siquidem Heles ut talis est, non
cum Proprio , sed cum genere germanam habet comparationem. Et quamvis eadem species subjectum dici valeat, longe tamen diversa est species subjecti ratio. Dices forte Proprium pertinere ad Logicam quatenus suffici potest in Io- cum differentiae, cum defectu definitionis descriptio instituenda est, quae traditur videlicet per genus' proprietatem. Id cumdedero, fuerit potius hoc cum de definitione tractandum circa locos Topicos, hoc autem loco interserere, quae, precor, estne
militas Omitto vero cum quarto modo Proprium definitur, nud io prorsus distinguia maxinse propria differentia, siquidem ipsa quoque convenit soli, omni,i semper, ae prout haec quidem reciprocatur eum specle, ita docet Porphyrius recipro- inproprium . Ut quid ergo haee quarta Proprii definitio jact tu tantopere quae nec ipsi quidem est proprii adiici posset alse
quid de Porphyrianisillis exemplis, at expendi aliis poterunt, pra serum
47쪽
sertim verbiis ita celebris illarisibilitas, cis de Demonstrifo disseretur. Addo hic seltun tertium modum confundi vide icum quarto per exempla opposita Vel enim stam sequia siliri omni
homini conveniat in lenectute canescere, oc maxim cum non omnis ad senemitem perveniat. Vel cerse cum hoc dedero, si canis ilio non aspergatur, nisi postquam deterior aetas illi obissi concedere debes neque homini convenire risum, nisi postquam natus est. Dices quidem hominem in utero etiam si actu non rideat, aptum tamen esse adrisiim: at ego etiam vicissim dicam hominem in juventute, etsi
nonduin actu canescat, esse tamen aptuna ad canos. Quod si de Zo
roastre fertur, quod quo est die natus, risit. Qissi opponere empos sum, qui in pueritia quoque canos induant ZRestatri de Accidente non-nihil dicamus, quod cum sit genus
respectu Proprii, mirum imprimis curris ius illo utex distin ipecie tracter re Cert Himduplex sint accidens, necessuiumα contingens liud autem proprium sit, huius quod posteritis tractatur una species traditur inseparabilis, quod anhaliud non est ab eo,quod
neceuario inest. Dic quantum voles cum Porphyrio, nigredinem rati, quamvis esse accidens contingens, tu inseparabilem actu, cogitatione tamen esse separabilem: Id tam 'rfecth non obstat quin illi insit necessario. Quid quod etiam cogitare licet hominem sine
risibilitate, ut tu vis, cogitam posse corvum ne nigredine. Cum enim id non liceat cum risibilitas sit extra hominis essentiam 3 Quin etiam millies cogitamus de homine, ilii de ejus aptitudine ad ri .dendum cogitantes Corvus autem vix unquam in nostram cadit Imaginationem quin nigrum apprehendamus ; undein tanto majore cum necessitate videtur esse Corvus aptus ad nigredinem, quam
homo ad risum, quod Corvus semper niger sit, homo non nisi interdum rideat. Deinde mirum etiam videtur quorsim hila transsatast istata accidente triaris Mun tota sit Physica vel alterius certa scientiae. Haec enim quid ad Logicam Videmus ceria etiam a piaetisque integram ejus disputationem in Metaphysica institui. Dices quidem ut circa Proprium, ad Logicam etiam pertinere quatenus est quodda se Praedicabile. Vertim ut taceam genus esse quatenus mes---umne est, nonne augere admirationem debet, uod ex op
48쪽
collectis definitivisibus, villast quaa dens definiatur per praedicari. Et talis uidem h loco fuerat necessiria; at istaeo ies quae traduntur, alienae penitus sint. hoc autem GEconcedam posse multa , ouae in hunc locum accidentia congeruntur pertinere ad gicam sim aliis nominibus, attamen ea erunt partis Topicae, seu inventionis argumentorum: siquidem esse album, nigrum, do ctum, sapientem, torrem temperantem, altaque senilia, ut melius Albinti dicuntur quam acri dentia, ita propri sint loci adjunctorum Eadem ratione lignum exuri, urbem expugnari, hominem caedi, Catonem propria interire manu, non accidentia, sed melilis Frenta aut effecta dixeris; unde proprie ad locum Causianum, Estectorumque reduxeris. Dices quidnam igitur propri appellatur accidens Respondeo propriam ac germanam , imbin Aristoteleam accidentis usurpationem esse, ut significet ac sit idem, quod sertuitum,' casu eveniens, ex quo etiam fortunavi Casus dicun-cuntur causae per accidens. Aine putes nobis selum facere comm
nem dc receptum loquendi usiimiqui deberet tam sissicero ecce A ristoteles in Metaphysicis Et non uno quidem loco, Accidens vult esse id, quod neque necessuis, neque ut pluri in contiligit. de&suribus contendit Maccidente nullam dari scientiam, quod nutilam certam ac determinatam causam habeat. mempuproinde, .cidentis asseres diendo scrobem reperire Thesaurum, navigando
aeginam capi 'iratis, aliaque senilia. Quam hoc, quaesis lano
est ab eo, ut dicatur accidens Corvum esse nigrum,cum & semper, et proinde ex causa necessiria eveniat ut Corvus sit niger Cedo vero, ecquis est, cui sermonis proprietas sit cordi, qui intelligat cum dices colores, odores, sapores, figuras, aliaque hujusmodi esse rerum accidentii qui nonnaelius dixerit nigredinem esse insepar bile adjunishum, quam accidens fi thiopis Uerumtamen si attenderis, res videbitur satis manifella Dices in selum quantitatem.
figuram, colorem, saporem, bliditatem, fluiditatem, quae alia sint panis & vini accidentia dies in Mysterio Eucharistico in Coi cilio dentino non accidenties; sed species dicui tun hac autem in re non emissam, qui quas voces Ecclesia Orthodoxa probat, ego improbem. Attamen dicere possiim hujus di voces in claua recipi desinu aliarimi, quas dubio procul recepisset, simoictores
49쪽
Scholastici, ex quibus illae desiimpiae sunt, loquutiones alias, quam Porphyrianas probavissent, neque enim Ecclesia ita est alligata verbis, ut existente re integra pro libitu assumere, vel rejicere non pol- sit. Et quanquam audio frequentius a Sacris Authoribus Sacramen . tales species, quam accidentia appellari, adhuc tamen existimo vel ex eo Ecclesiam sapienter probare vocem accidentis, quod ita existere separatim a se ecto neque ex necessit Ite, aut ex causi naturali, neque ut plurimum, seu in omni, ut propterea omnii me de vino id
eveniat. Nimirum, hoc quoque modo Ecclesia potius respicit ad germanam vocis signiscationem, quis ad Doctrinani Porphyri nam,juxta quam nunquam accidens extra subjectum reperitur. V rumtamen hactenus de his.
disinguamur . . QVam lebris semper apud Aristotele haec Categoriarum,Praedicamentorum, seu Summorum Generum distributio habita sit, nemo est,qui nesciat,baec enim est tota suppellex,qua Lucaeu instructum est,in quem divitias suas omnesPeripatetici conginerunt,Hinc prodecem Categoriis ita constanter dimicant, ut si quis unam sit duxerit, Palladium exportatum putent. Nimirum haec fiant quasi decem propugnacula ac Turres, quibus nitatur Philosophiae salus, adeo ut pro illis decertandum sit haud segnius, quam pro aris&λ-cis. Quocirca mirum videri non debet si vix ulla unquam vox ipsis Categoria frequentior,ade ut lepidissimholim Demona in Herminum Peripateticum, qui in ore semper habebat decem Categorias, ita luserit, equidem, arbitror, Henmne te non indunam decem Categoriis
jocus nempe est ex ambiguo vocis, quod amoria significet vel Praedicamentum, velaccusationem ' ρονε, φη, Οἰλν ρ ῶδε ιιι κατηγο-. Verum ut serib dicere de re ipse aggrediamur,si os opinor circa Textum Aristotelis insit vinnis alienam esse se Me ca
50쪽
quibus&alii totum, isti adhuc inultuni tribuunt. Primbigitur, inquiunt, tot sunt Categoriae quot sunt interrogationes, quae deprima aliqua sibit intia, ut Socrate fieri possunt hujusinodi autem interrogationes sunt omnino decem; ecce enim de Socrate quaesi potest primo quid sit & ecce Sui flamiam secundb quantus sit, cecoesis litatem. Quarto qud referatuc, ecce Relationem Quint quid
egat, ecce Actionem Sc Xto quid patiatur, ecce Passionem. Septimbubi sit, ecce m. Ochivo quomoὸ sit, ecce Situm. Non quo tempore sit, ecce Quando. Decim,quomodo indutus, ecce tiabitum. Quaeso autem quomodo ausint qui te jactant Philolophos, deduinionem hu)userodi pro rarione venditares Volunt omne, C:itegorias diltiniaguenda esse per ordinem ad primam Substantiam Quomodo ergo erunt Classes rerum omnino distin rum, si tantam cum una connexionem habeant' morsim nam quaecumque sit inter illa, disti mo, atque constitutio ex interrogationibus petitur Cedo tandem & quorsiim plures de eadem prima substatuta fieri nequeant interro- tiones Quid enim de eodem Socrate quaerere mihi amplius non celansit per quid sit cujus causistes cum quo sit p&c. Alia igitur ratio, quae videatur firmior haec afferri solet Quidquid est vel est substantia vel accidens, si Substantia, haec constituit primam CD
tegoriam, si acciden .hoc vel abistutum, vel respectivum,vel mi tum est; si absolutum,aut sequitur materiam, estque in titas faciens secundam Categornim aut formam Letique Qualitas, quae constituit tertiam. Si Relativum, est hujus autem est quarta Categoria Si mixtum, vel est aliquid in fieri, quo quidem prout est ab agente appellatur actio, ecce autem quintam Cum iam. pro ut inpatiente recipitur, Pallio, ecce vero sextam Vel est modus quores constituitur,aut in loci, tum simpliciter, Estque bictatueris septimam tum cum ordine partium, inque sitas creans octavam aut in tempore,& est Bod es a Categoria aut in possessione vestis, ves
alus, estque Habitas, extrema omnium Categoriarum. Rursu de
alia ratio sic contexitur ne in singulis sigillatim ejiciendis tempus conteramus omne Ens vel est per sevi propter se;vel in aliovi promter aliud; li prius,est Substantia prima Categoria; si posterius, accidens,
cuius novem summa capita ita colliguntur, Accidens necessarium est ut substantia det, accipiat-ve esse , aut ut esse conservetur: si prius sunt duae Categoriae, accidem nempe qua esse datur,