장음표시 사용
91쪽
Ueniamus nune ad Definitionem, quam fieri medium Demonstrationum vel omnium, vel potissimarum notius est quam ut vel dici, vel probari debat ostendamus verb nullam posse haberi definitionem, qualem cum Arithotele Peripatetici depingimi , quae scilicet alicujus rei naturam clare explicet ea ratione , qua ipsi contendunt. Imprimis igitur docent definitionem constare debere ex genere Sc differentia. At primum quod spectat ad genus, si ut clarc & perfecte constet quid sit definitum elarh& perfecte constare debet quaelibet pars definitionis sportet cla-revi perfecte innotescat quid sit ipsum genus, aliqvi in enim qDomodo inclaresceret definitum per definitionem, nil tota definitio, ac proinde pantes ejus singulat, nominatim vero ipsum genus, expertes essent obscuritatis Porro ut genus clare innote .scat seu cognoscatur perfecte quid, vel cujusmodi sit debet enim introspici ut obscuritas omnis reveletur non potest hoc alia r tione, quam per desiit itionem praestari definitio enim sola est, quae intim nare cuiusque naturam in aperto collocat, apertam facit. Igitur generis istius oportebit nosse proprium genus cum sua disseientia, sic secundi hujus generis ut perfecte cognoscatur habenda erit definitio ac proinde aliud genus, sic illius aliud atque ita in insinitum . quod absurdum est, nisi fortassis confitendum in aliquo esse dicas, siue hoc quidem non minus absurde quod explicare nescias quid sit. Exempli causa, qua ramquid sit homos acesto proinde homo definitum; tu definiens statim respondebis pro genere animal, non quiesco, sed quaero rursus quid sit animais ut enim antea hominis seciam Animalis intimam naturam peti pectam non habeo, respondebis esse vivens ;sedi rursus quaeso quid sit vivens ' neque enim ejus naturam percipio, respondebis esse corpus quaero etiam quid sit compus quoniam Sc eius natura et mihi incognita, respondebis esse 1ubstantiam veru ram ego hic quoque ignorantiam professus quaero quid sit substanti, respondebus esse ens, 5 quid sit Ens ex te quaero,neq; enim intelligo Tu vero iam quid hic facies 'an non sudabis tanqua ad extremas redactus angustias Entis quippe nullum potes assignare genus,cum nihilante agnoscas superius; nam si
92쪽
sseritus innosceres in infinitum esset progrediendum Non potest igitur clarὲ perfecte cognosci Ens, cum psius non possit
persecta tradi definitio. Si hoc vero sit,quonam modo cur & pes ecte noscetui substantia, quomodo consequenter corpus, quO- modo vivens, quomodo animal, quomodo ipse tandem homo, de quo difficultas prior excitata fuerat romitto hic innumeras alias circa genus difficultates; hanc unam Isolum attingo. Docent tenus inter definiendum stipati proximum debere, cum Aristotelesaamen ipse rix unquam proximo Vtatur, Ut aliquoties circa eius textum operiore libro observavimus,ut definiendo syllogisnium species motus, c. sed demus-bereesse proximum'quaero qui sciant proximum esse,potiusquam remotum' Dicunt per Anabsit seu superiorum divitionem, substantiam enim v cd videndo,ae subdividendo ad animal tandem pervenitur quod sit proximum d immediatum genus nominis. Verum ut omittam Analysin illam fieri non posse, nisi si factas thesis, seu compositio ex inferioribus quam tamen frustra tentari aperipateticis infra ostendemus quomodonam sciunt ani-naal proximum genus esse hominis per substantiae subdivisiones e postquam enim dixeriint, substantia vel est corpus, vel spiritus;
corpus est vel vivens,vel inanime;vivens vel est animai,vel planta; progredi mihi ulterius suboividendo non liceat, animal vel est prellite vel volatile, c. adeo ut vel gressile vel bipes vel aliquid aliud sit genus hominis proxim, i Dices gradi, u moveri posse esse solum accidens hominis; at nonne etiam videre te sentire posse esse etian accidens hominis' certe Aristoteles desiniendo nimam, non tensionis magis quam motionis dicit esse principium. Vt
quid igitur gradus animalis per quem homo sentit, potiusquam gressitis ps quem graditur proximum est illius genus Uerum est auiimal verum de proximum genus, quaero ex te habeat ne dumtaxat locum generis, an ver,etiam disserentiae Dices , opinor,solum generis genus quippe disseretis diversa prorasis mi nera in desinitioine sortiuntur si quaera i itur ex te per quidlionio disserat a plantes non dices, opino qu stoclesialis,inistἡ vid licet plantam irratronale dixerin respondebis bitur quodsin iis ,
vel animal sit,&f8on dico, verum tamen est igituri psimi quoq;
93쪽
aliis rebus se rnatur. Vti itur alicuit rei differentiam perse 9όnoscimus, debemus perfecte nosse omnes alias res Si aliquas enim ignoremus, aut minus bene cognoscamus,quo inodo sciemiis an &per quid res propolita differat ad illis nonne fortassis ea, quae nos latebunt ad convenientiam potius, qu: m ad differentiam facienta Dicere certe non possumus hanc esse lillnus rei differentiam ab illa, nisi in illi cognoscamus aliquid non est , quod reperiatur in h.:c Quom ocio vero cognoscimus non esse aliquid in illa niti omnes imsius recessus etiam intimos evolverimus Proponatur homo, AE is
revera per aliquid differt ad om nibus aliis rebus, quae in Mundo sunt. Assignas ni illi pro disserentu specifieari suificienti quod is ratiotialis, dicisque homiliem per illam dissene ab omitibus aliis
animalibus. Esto, at ut sussicient inde discernatur ab omnibus animalibus debes peristis atq; intinis cognoscere omnia Animalia a te enim aliqua lateant, unde scire potes illani esse disseremiam sincientem &quitimam emices quia caetera omnia debent esse irrationalia. Ita-ne ver, debent esse' ' uorsum ita debent
esse' quia scilicet vel piger es, ibi illi nostendis caligast alia ne
precor causa est nili vero tu ineptus esses, niaximinue irrationis iis, qui tot animalibus invisis inauditis, ximaque etiam ex parte ne suspicione quidem cognitis ita secure praescribi cuiusnaodi esse debeant. An in caeteris cert Animalibus praeter hominem sit ratiocinatio, L& ratio, exarmnabimus alibi, faciemusque probabile quod vere ratione tantur. Nunc fusticitu remittam te ad tuum ipsum Aristotelem lib. 1. de Anima textu I 6. ex eo enim deducta est famosa illa vi loqui .
tur in Scholis propositio , quod ponens disserentiam inter .liqua duo , cognoscit minique sub pr0pria atione, ut intelligas te, eum ponis ita entiam inire hominent, am-mal degens in India, H,ere cognoscere non in is honunem, sed Willud quoque animai sub propria ratione, hoc est secumium intimam 3 peeuliarem naturam. Sed quidquit sit de animalibus, nonne fatebere hominem disserre ab omnibus plantis, lapidi
bus, metallis, ni ratibus, Elamentis, caesis, Anmis indite
94쪽
maximo,imb ab omnibus etiam specibus A rcidentium, Qtiantita . tum, QSalitatum, Re latronum, e qua sunt infinita parti turratione nosse perfecte debebis haec omnia nisi enim penetresonis nium & singulorum naturas, quid scies in homine esse per quod ab
illis disserat ae nonne forsan aliquid assumes per quod cum illi,
convestiati Sed ne in hoc diutius haereamus, quaero aliunde quomodo indifferentiarum cognitionem veniant f cognoscere certe nullam possunt nil intermedio senset, quo scilicet Inductione facta omni . um singularium colligatur deinde communis differentae ratio. Sed praeterqllam qu bd singularia omnia non licet percurrere, nihilque propterea tuto elicere uniuersale, ut paulo post declarabitur, ac vi
praeteream omnes sensus cognitionem esse fallacem quod est paulo amἡ insinuatumsede proin se utillius opera non possit, decerti haberi disserentiae notitia. Nonne sensus 4mmoratur in solisaccidentibus vel per Aristotelem quomodo ergo differentia quae essentiae pars intima est, penetrare poteris Dices sori intes lectu non senis cognosci rerum differentias.Verum cum nihil sit iii Intellectu quod prius non fuerit in sensit per Eundem etia Aristo
relem, quonammodo Intellectus pervidere poterit quod non trana sierit per sensum neque enim dicas transire esse etiam delitescentem sub accidentibus.Si enim sic occulta transeat, debet ergo ili, deinceps Intellectus revelare ut possit iam Olcere; quaeso, quorsu ignoretur magnetis, torpedita is, alio luin tu lilii ut modi l en disse remia seu essentia nonne illa sub accidentibiis latens nos ros sensus haim raro per valit' Quid illorum dico an ne alterius euiusquam .rei naturalia ei familiarilsimae, nimirum e ui canis, pomi,ntiris feri, silicia essentia adhuc novimus, cum accidetia tamen illoru, ad ebsaepe nota fuerint Quid enim, quia Equum hinnientem aut currentem saepe vidisti, explicare proptere potes cuiusmodi sit illud hinniendo, torrendi principium 'mon quaero quemadmodum hini, se etyr,quomodo cursus eicitetur, quae ait applic tio hu-αvirtutis ad organa,&quorsum ex tali applicatione talis essectus consequatur quaero solum euiusmodi imagii ieris equi. Animam, ius issistantis , am remiis aut crassae quomodo lase . insin mi aes permeantis tam varias partesiquomodo sensiun ib
95쪽
lis trit, entis quo do imaginantis ad haec quorsum tale eapur, tales pedes exigentis quorsum renibus, vesica,4 similibus coma mode carentis quorsum ad hanc verius aetatem non aliam vitam producentis desalia innumera, quae rogare est cuiqvimpromptu. Similia inquiro de anima pomi cuiuimodi scilicet energia quae ex tantulo granulo primuin radices deorsum fuderit, sursum autem &truncum S ramos tam vanos eduxerit' quae deinceps tanta pro identiari alimentum traducat ad extremos usi ramos, . re tanta solertia partibus si iis distribuat quantum satiost, uae ex eadem,&,nim aut videri potestsubstantia, & viridia solia&flores, partim rubicundos,partim candidos iniciat. De laliae dem semper modes cum eodem nervuloriam numero ac ordine formesinores eadem semper ratione componat,stutius eadem somana emittar,cum tali cortice, cum tot granis, cum periculo loro alio modo quam pyrisadhaerescente, tisimilia, quae infinita sint. Verum percurre omnia, Ingula opera naturae, dispeream nisi
minima res mirae illis maximis attendentem te stupore corripiata Continere me non possum quin hie transcribam quod eleganter D. Basi Ilius habet in hunc modum, uat mihi aliquis inest formis aenatura an spiritu se anhelituisitat ita contineatur an uibus corpus distinctum fit an nembris o ligamentu eius compotio ri tat an musculo
rum ossa dularum munimento nervorum natura contineatur an medulla
definitionem, quae res omnes differentiarum explicatione patefaciat Dices non norare nos rerum omnium differentias, iam unius saltem rei videlicet hominis differentiam cognoscimus naenim est, esse rationalem, At primo Mne dices saliem, si- quidem
96쪽
hae de re plura alias. Nunc quod magis est rei praesentis quaesierim
soliim ex te quomodo putes Rustico ac Philosophiae tuae ignaro planam heri hominis natura,vbi paucis verbis illi dixeris esse animal rationale Vt enim tacea quot explicanda occurrerent illi circa animai,cum non magis foret Animalis, quam hominis cognita natura,in quam-nam caliginem putas deducedus esset, cum inquirenti quid per rationale intelligeres,tot verba essent.multiplicanda, di delingulis tot interroganda, ut dies illum deste lux omninδdeficiet. Neque enim dixeris definitione semel assignata nihil esse amplius quaerendum, siquidem comtii vel gratis, et juxta praeoccupationem dare mihi verba possis, quae ego possim non intelligere, quorsum mihi rit ius te rogare non lice*t, ut aliud ipsum tandem quod tu intelligis, inteninam'& praesertim inhaemateria, eum adeodissicile sit vel uno, vel paucis verbis abstrusam
adeo tem explicare cuiusmodi est essentia, quae eadem sit, cognosci debeat radix dc causa tot proprietatum cum ratione, qua illas fundit, vel adjunctas habet,ine. Quanquam quid est quod existimem pauca illa verba, quae exigi,
aut sussicere ad definitionem volunt, perspicua esse,is familiariar Vna ira quipem ex Regulis definitionis esse volunt,ut definitio sit recte finita clarior at cedo nihilominus quomodo huic edicto pareant Exemplum unum seligatuus. Res definienda est o Motus, ecce quae tradi soleat ristotelea Motus definitio , Actis Entu inpotentia, quale sinpotentia; Deum immortalem l stomachus ne est
qui ipsam valeat concoquere Quaerebatur ecce explicatio renatis
familiaris, illa vero se in implicataint jam amplius non appareat. Quis precor enim vel Rysticus est, qui Motus nomine audito,aliquam statim non efformet motus intellisentia Eequis vero quarumvis acutus,insoler Philosophus est, qui nisi praemonueris
de Motu te loquuturum , conje lari valeat hanc esse motus definitionema Taceo proinde uuam egregi natura motus inde explicetur, clandefinire ruiuis oporteat quid sit actus , quid Ens, quid potentia, quid quatenus, quid inpotentia;
m singula exposueris explicand e rursus occurrant singulae paries definitionum, quesum deinde aliae definitiones dandae sequantur absque ullo termino. Hoi autem adiicio, satius longe mea inuentia
97쪽
tibi potiusadstipulat, quam tot magnis vitis maero an sis saltem crediturus Porpyrio, cui s dere tantopere soles in libro Prae- dieabitum. Is igitur in illo libro Deum iacit rationale alumes,
unde ut hominem a Deo discernat, vocat animal rationale mortacum scilicet Deus animal rationale immortale sit. Hinc etiam Martianus Capella hanclatim plenam appellat hominis definitionem, homo est animal rationale mortale addendo enim, inquit, mortale, separavimus audiιs, addendo rationale, sepitravimus a feris. Quanquam neque addita illa mori.ilis particulat ullicere videretur ut homo differret a Diis vera ellent, quae Plutat clatis de morte Panos retulit. Dices ulteritis neque esse credendum Porphyrio,
quod fuisse videatur Platonicus, poti ut quam Peripateticus, cMartianum quod attinet videri ipsum Aristoteli in multis repugnavisse. At praeterquam quod illi sunt in illis operibus maxime
Aristoteles, ipsi ne saltem Aristoteli adhibiturus es fidem is igitur ut vidimus superiore Iibro appellavit Deum sempiternum animalesam vero irrationale non potuerit intelligere, necessario intellexit esse animal rationale. Hinc Iamblichus libro . de s cta Pa gorae resert lia. verba Aristotelis , mutarim: uri assiis quidem est Deus, aliudautem homo , -- ut Uthagoras Quocirca is per Genium Aristotelis rogo, num Aristotelice loquendb illa
sit hominis definitio sufficiens. Dices praeterea Pidei potius quam Aristoteliciae in parte standum docet videlicet Fides Deum Daemonesii ve seu Angelum cum bonum, tum malum non esse animal te corpoream, sensibilem-ue substantiam. At primum ut hoc ego ulnis ambabus complectar, ita peto ut discernas 4b Aristotele & ab omni Philosophia, quoties alicujus rei definitio rogabitur ut illam petas ex Evangelio Neque enim dicas caeterarum rerum definitiones haberi posse naturali lumine, hominia Vero non posse; siquidem qua temeritate praesumet homo quid
caetera sint, proprie in exacte nosse naturali lumine, si eodem lumine seipsum cognoscere nequeat. Deinde vero quid curris ad Fidem, cum ecce unus ex praecipuis Fidei columinibus Beatus videlicet Gregorius rem prorsus conficiat Deum is enim libro Mor hum super Joba et ita loquitur, ita gruit raura nisi su
98쪽
hominem solum non esse rationale animata Dices ad hae solithhune Malios Patres ranimalis S rationalis abuti nomini ibus. Sed ut praeteream te potius quam illos abuti, admittes-ne Faunos de Satyros Capripedes cornutos Animalia proprie, ac sine abusione diei , an non' admittes dubio procul esses quippe & corporei sunt, animalium partibus gaudent, sentibiles ictiones eliciunt. Quaero debiti rationalia ne an irrationalia concedes 'si dicas esse irrationalia occurrit Beatus Hieronymus, qui in vita Beati Pauli primi Eres itae reserens Divo Antonio apparuisse Sa.tyrum, rationalem sanEillum fuisse probat, iam hoc modo loquutum inducit, ortos ego , O Qui ex Mcousseram, - ---dri se more Ginutivis a usat M, O incubos vocans co tuo . να- .i pro is communem Deum deprecerit quem pros Mi Mandi reni cis Himi. Non hic Plinium cito, aut alium quem possis habere suspectum, Hieronymum cito, virum sanctiti te, &doctrina in Ecclesia Christi universa eeleberrimum satyrus igitur haud dubic rationale est Animal non igitur solus homo animal ratio. nale est nisi sorte dicas Satyros homines este, quod ut dixeris
ablurde ita saltem oportebit duas hominisdistinguere species, aliam nempe retinentium generale nonien hominis, aliam vero Satyrorum. Omitto hic neque omnes homines videri Animaliar tionalia cum tam multi ratione priventur neque Animalia caetera dici debere irrationalia, quippe cum ratione talitur. Sed
hae de re ex professo in Par doxisPbysicis
ne in vesint prinς ia. De esse Propositioni.
--sales,'stendend*m est uuam tui, nisi aut haberi posse Propositionem universalem prunum igitur uti aliqua propositio universalii , tua non potest alio modo, quis inducti ne eos
ligi,ut patet exanthes; t. Aristotelis loco. i. posteriorum, it laqueex6. Ethicorum, aliisqu*locis, & res manifesta est. Atqui inductione colligi non potest nix e Salis propositio, quidem percurri prius&enumerari non possunt omnia singularia ratione quorum propositio dicenda sit universilis Ratio est quia sui . seu innumera sunt, ex quo docet Porphrrius frustr tentari en merationes rerum singularium Vndes '' inductione colligere
99쪽
non videat factu impossibile ut percurrasi ennmeres homines omnes singulares non modo quotquot jam sunt, sed etiam quot-
'uot pridem suerunt, itotquot erunt in posterum, quotquot
tandem esse possunt Neque dicas non omnitim specierum innuin meta esse individua v. c. Solis, aut Phaenicis, atque adeo non ubique tetriari rem ini polsibilem. Quod enim spectat ad olem, is cum in Mundo fit uniciis, inepte es de illo facturus Propositionem universalem, qualis est . c. ista, Sol est Deutus. Quod si dicas plures Soles virtute divin. possibiles elle, ac ratione pol sibilium Propositi ionem illam colligi, recidis in illi cultatem, quam
nitebraris effugere, siquidem possibiles Soles innumeri sunt, ignoras quam diversos Deus producere valeat, quemadmodum caeterarum rerum individua sunt diversitatis infinitae. Quod ad Phoenicem s vera supponas, qua de illo circumieruntur, eum successivh sint pluris Phoeniceisierunt iam vi tute naturae infiniti possibiles, tam rerum natura quo statu nunc est tempore nunquam finiendo subsistere vales sentiootis quid sis responseruaclim scilicet dissidas te percurrere unquam polle omnia vel unius seneris hujusmodi individu , cum tamen tot Propositiones universales de homine iactes Dices necessatium non esse enumerando percurrere nimia, sed omninis sufficere si percurranturaliqua, sic enim Averroes dicit propositiones esse ad quas etiam dub vel
tria particularia sussiciant. Attamen vero e X duobus, ex tribus, ex aliquibus, imo etiam ex pluribus tuomodo colligentur omnia Dices si duorum, vel trium, vel plurulm, etiam individuorum propraeca tem cogi MVero, cur non eandena caeteris haud dubie inesse inchidam cur non inchides Qtii a cum haec pauca, quae percurristi in propi ietate aliqua conVeniant, innumera alia esse possimi quae in eadem disserant. Ecquis scis enim id ella non posse cum non omnia praevideris cur non concludes illa sane ipsa de caula quasi tres, vel quatuor, vel ceratum, vel multas etiam cladas Europeorum liominum dui. axat vidisse aib. colore, cuivida carne, conspem nunquam Ethiopibus collegiises haud dubie onmem hominem esse album
CaetQumautem quid responde ipsi Aristo: in dum heso .degenerat anim repreheiulit Democlitum .hd de dentibus deri- No duis,
100쪽
D. Ambrosius,' alii scriberent vultures gigni sine masculorum semine Versim quid necesse est ad hane rem plura mena uare, cum vel Authonim lectio, vel propria observatio suppeditare cuique possit exempla innumera rerum mirat,ilium, quae planum fisciant quam periculose propositiones universales adstruantur. Exinde enim solum colligo si vel unicum singulare deficiat, Propo sitionem universalem tanquam falsam comine. Dicito quippe exempli gratia veram esse hanc universalem propositionem, .mmisH-bipe est; nam Porphyrius dicit convenire omni homini, licet non soli, ut sit bipes. Quamvis ego aliud tibi exemplum
afferre non possim, quam esus puellae, quae unipes non ita pridem in hac Provincia visa est, nonne tamen illa tua universalitas indaeoliaba scies Dicito monstrum esse dicito unam hirundinem non facere ver dicito quidquid volueris fatis est tamen dummodo unum singulare deficiat ut quod universaliter pronunciatur falsum sit. Ecquid porrb scies numinum, vel pauca, vel plura deficiant a ratione universali, nisi omnia percurreris omitto jam elogia illa,quae consequenter attribuuntur demonstrationis principiis. Ex eo enim quod propositiones sint universales dicuntur e se necessiriar, Urse, de onmi, sempitertiae, Gquae quidem vanae non minus lunt, quam universilitas ipse DNcuntur esse mores, notiores, veriore , cauta conclusionis, sed quis non videat ista magis singularibus convenire, mim universe salibus Dicuntur debere esse primae,immediatae quatenus ipsem,sice Deum immortalem l quae non nugaei Cedo ergo vel unius demolistrationis exemplum in cujus principiisto mirabiles proprietates resplendeant.Μirum dictu, si dixero, Omnis homo est in mal Plato est homo igitur Platos imal, nolunt esse demonstrationem quia unum ex principiis, nempe Minor propositio, universale non est. Sidlixero omne anu rest corpus, omni homo est animal, ergo omnis homo est corpus, nolunt esse demonstrationem major nempe propositio non est immediata cum inter animata corpus, vivens medium lit. Si dixero omne animal ess vivens omms homo eIuanimal, ergo omnis hemo es iνens, nolunt esse demonstrationem ,
quia scilicet nee Major, nec Minor est quatenus ipsum, seu non dicitur Ieci2roce ue ut enim dicimus omne animal est vivens, ita