장음표시 사용
101쪽
Dato tempore motum aequalem Motu sidem ac longitudina
longioris propiorumin numerare. Datum ita* tempus resolι uatur in prima & secunda ait in reliquas tempora collectio. nes,eo modo qui in canonibus Alsonsnam tabularii traditur. atq; primu intrandum est tabulam prima aequalis motus fix rum siderum cum quartis, si qua sunt, aut cum tertiis si quarta non extiterint, hoe est cum maiore dierum collectione, sub in scriptione tituli eiusdem collectionis id est cum quartis in eoru numeroru versu cui quarta inscribuntur,re in tertiis sub tertiis eum secundis sub secundis u primis sub primo' inscriptionere in angulo comuni e regione numeri qui in primo versu scrutatur eiusdem collectionis compertus numerus signa denotat, sequens gradus representa tertius minuta prima, quartus nusmerus secada Sc sic de aliis minutiis huius aequalis motus,pari . deniq; ratione ingrediendum in eandem tabulam cum tertiis secundis ec primis sub suis titulis oc numeri in angulo comuni ut supra comperti signa denotant. Denim siquae minutiae sunt diei incompleti,siquidem primae fuerint in angulo comuni gradus inuenientur velut inscriptiones eiusdem prinis tabulae adsmonent, hoc itam praecepto extracti ipsi tabulae motus sibilii uicem sunt aggregandi videlicet addedo quodlibet genus suo generi id est,signa signis gradibus grad' minutiis minutias,&Iiquae minutiarum collectiones maiores excreuerint lx.Vnitas tibus, illis quotiens lx. auferantur, totiens unitas proximo remossiori minutiarum generi iungatur atin pro sexaginta gradibus signit unu signis adiiciatur, signis autem, totiens vi. signa demantur quoties id fieri poterit reliquus signorum numerus erit. Velut sit propositum ab aera Ptolemaei v*3 ad Alsonsiregis aeram,aequalem motum stellarii fixarum longitudinu longiorum S propiorum ex prima tabula numerare,igitur ram Ptolemsi id est, annos dominicae incarnationis μ'. dies
R. demere decet ex Alsonsi Castellae regis aera id est ex annis
102쪽
eiusdem incarnationis Izsi .ec diebus isz.completis, facta desni in tali aerarum subtractione remanent anni Rhomani Horidies '' .completi, quia Clau. Ptole. aera usin ad Alfonsi regis aeram effluxerant, quae etiam aerarii differentia complectitur dies qo Σο-.qui constant quartu unu tertia si. secunda N.prismaq.facto itaq; introitu in prima tabulam cum quarto uno teσPoris eliciuntur gra. .m.ys. s.q.3.c. q. 3s. Deinde cum tertiis xl. excipiuntur gradus items.m. primu i.s.q8.3. .q.3ς. post haec cum secundis m. ergunt m. prima 4.s.ys.3.73.q. .ta Primis demu q. inueniuntur tertia quarta. . his simul agagregatis addendo videlicet adinvice quς eiusdem extiterint gesneris,quaesitus fixorum siderumaequalis motus dabitur a Ptos lemaeo Vsin ad Alfonsum gra.xi. minuti primi unius,secundos rum xlViii.3. 3. quartoistis. Dato igitur tempore inter Ptolomaeum oc Alsonsum,motus aequalis fixorum siderum longitudinumq; longioru oc propiorum datus numeratusq; fuit. IDEM aliter ex secunda tabula, succinctiori quidem 5 Ieussori opere.Sit ita intentio ab aera Claudii Ptole. usi ad annos dominicae incarnationis isi . completos, aequalem non erratis carum stellarum motum dare. Igitur aera Ptolemaei id est amnis Rhomanis sqq. diebus y3. compictis demptis ab annis inscMnationis Isiq.completis residebunt anni completi oc Rho mani H sq.oc dies 3iz.item completi,ad secundam itaq; tabula facto inprimis introitu cum annis mille excipiuntur gradus io minuta prima o.secunda Tq. tertia 3'.quarta zγ.quinta a deinσde eandem secundam tabulam ingrediendo cu annis Rhom σ
103쪽
nis3 .ct completis exhibemur grad.3.rri. prirnuino. secunda γ.tertia M.quarta o. quinta γ.Rursus ex eade tabula cu Rh,
inanis & completis annis co. emergunt minuta prima 36. sescundum l.tertia Σ8.quarta q6.quintu Vnsi. Cum q. deni ho manis ec persectis annis elicititur minuta prima z. secunda tertia r.quarta s. quinta q. Demu cum diebus 3 H. completista respondentibus tempori decem mensium anni non bisextulis,ex tabula eorunde mensium prodibunt minuta secunda Σ'. tertia s'. quartuo.quinta Α'.postremo cum diebus 8.ex prima tabula huius aequalis motus fixorum siderum depromuntur tertia xlvii.quarta xπ.quinta xxxiii. in prima nam tabula dises prima sunt,at tandem fiat numero' congregatio prςdicta quorumlibet cnumeroruet ad suu gem. Pari modo ad quodcu*tempus datum ex hac secunda tabula aequalis fixorum siderii motus leuiter 5c succinctim praeberi poterit.Pro tempore ita ab aera Ptolemaei usta' ad annos dominicae incarnationis Iri , completos elapso id est pro Rhominis oc conletis annis i36 diebus 3Iz.aequalis non erraticarum motus stellarum hac praedicta ratione colligitur gr xiii.m.primois xxxix. secundora xxviii.tertione xxiiii quarton: xiπ.quinto xxxi quod oporstebat efficere.
Sciendum deni et est,quod ex prima tabula colliguntur surna physica, quorum quodlibet gradus habet lx. ec sex signa
huiusmodi unam complectuntur reuolutionem seu integrum orbem. Secunda vero tabula perhibet signa comunia quorum uodlibet triginta possidet gradus, atq; talia signa xii. uniuersum orbem seu integram conficiunt reuolutione. Quapropter
si in praedictamotuu aggregatione stana plura creuerintquam
104쪽
xitantur xii. signa totiens auserantur,quotiens id fieri poterit, reliquu deniq; pro signoν numero seruandum est.
Commodas aptas subiectiones fixois motui siderum plus rimum congruentes perpaucis explicare.Primu quidem lubiicere conueniet,l poli paruom circulorum sint capita cancri occapricomi eclipticae decimae sphaerae,in quom quidem paruo'
circulo't circuserentiis,capita cancri oc capricorni nonae sphγrae aequaliter volvantur ita ut in aequalibus temporibus aequas pertraseant periferias eorundem paruoiv circulorum. Deinde
subiiciendum est Q poli eclipticae nonae sphaerae semper manes ant sub magno circulo transeunte per capita cancri re capris corni atin per polos eclipitri decimae sphaerae ita ut poli eclipsticae nonae sphaerae,quandom accedant ad polos eclipticae decismae sphaerae tonnun , ab eisdem recedant aloe aliquando sub ipsis constituant.Poli autem aeclipticae nonae sphaerae in maxisma tunc existunt remotione ab eisdem polis aeclipticae decimae sphaerae quotiens capita cancri Sc capricorni nonae sphaerae c5stituuntur in summitatibus seu contactibus paruoWcirculosv, atin eiusdem aeclipticae nonae sp haerae. Et talis recessus seu mas
rima remotio poloue aeclipticae nonae sphaerae a polis aecliptics decimae sphaerae aequalis est,segmento sclipticae decimae sphaestae quod est inter polos Ac circumferentias paruodr circulora, polos deniq; aeclipticae nonae sphaerae constitui necesse est sub polis aeclipticae decimae sp hqrae quando capita cancri & capris comi aeclipticae nonae sphaerae constituant Lub sectionibus paro uoue circuloN at in aeclipticae decimae sphaerae. Tertia subiesctio est,q, planu aeci ipticae orbis fixosuer sidera non inepte colloscar itra planu ςelipticq nonae sphaerae,ita ut poli eiusde liptiscae orbis fixoru fidem,seu octauae sphaerae sub polis aeclipticae nonae sphaerae ppetuo maneat.Quarta hypothesis est Q motua
stellarum non erraticarum aequalis merito tribuendus est Oct
uae sphaerae eius aeclipticae ita ut huius aeclipticae ulibet pulmctus ab initio cincti vel capricorni nonae sphaerae recedens in
105쪽
36 o. annotu aegyptisru seu non bisextilium ad idem carieri
vel capricorni nonae sphaerae redeat initium,& respectu eiusde initii cancri vel capricorni, aequalibus temporibus aequas cita cum ferentias aeclipticae nonae sphaers pertrastat, Ex his deni hypothesibiis comitatur,* motus apparens seu inaequalis ors his fixorum siderum seu octauae sphaerae accidit propter circus 'itionem capitum cancri oc capricorni sclipticae nonae mhaerae super paruis circulis,qua quide circuitione Tebith oc Alfonsitabulae nominant acce illam 5c recessum seu trepidatione octas uae sphaerae,quae etiam trepidatio nonnunqua iuxta, interdum
vero contra signoni successionem progredit, qua de re eidem fixorum motui siderum accidit quando esse tardo quandomveloci. liquet insuper eundem motu stellarum fixaru componi ex aequali motu inaus sphaerae, at trepidatione seu accessure recessu notis sphsrae super paruis circulis. Quinta subiesctio est ql haud paru deceat,caput cancri nonae sphaers in seps temtrionali sui parui circulli medietate, ec caput capricorni in Austrina ferri iuxta signorum ordinem, in aliis autem mediestatibus coua signotum successionem. Sexta hypothesis est in dreferentia squalis diuerssim seu apparentis motus
siderum non errantium existit circumferentia aeclipsticae decims sphqrs, inter eius paruim circuli super capite G, descripti secti
nem occidentalem at* ine magnu circulu per polos eiu idem aeclipticae decimae
tem comprςhensa. Quae quidem differentia in tabulis Alianuaequatio octauae spli ae nominatur. Liquet itam diuersum aps parentem stellarum non errantiu motu conflari aggregatioe huius differentis ad aequalem ipsarum motu. Septimo pros Pter variationem maximae declinationis solis in eius augmen
106쪽
to & decremento stipponenda est decima sphaera visus ccliptiscae poli capitam cancri oc capricorni perpetuo consistant sub magno circulo per polos Θc initia cancri re capricorni primi mobilis transeunte.Et eiusdem decims sphaers initia cancri caspricornim ascendunt aliquando ad capita cancri oc capricorni primi mobilis ita ut sub eisdem capitibus constituantur,nons nunqua vero ab Oisdem recedunt,pari ratione poli scliptics decims sphaerae quandoq; accedunt ad polos sclipticae primi mos hilis nonnunqua vero ab eis recedunt interdum deniq; sub eis, dem constituentur. Ex praemissis demum subiectionibus cosequens sit,signoue initium scliptics octaus sphaers sub capite arietis primi mobilis perpetuo constitui. Nam per praedictas hypotheses poli,quattuor sclipticarum octauae videlicet splurae nons sphqrs,decims sphsrae & primi mobilis sub eodem cosistunt circulo magno per polos oc capita caneri capricornissi primi mobilis eunte atq; idcirco comunis eorundem clipticas rum aequatorisq; sectio semper una eademin existit.Et quia coomunis veterum sententia genethliaco oc astronomo ,signos
rum initium id est caput arietis scliptics octauae sphaers Dunoctus aequinoctii verni existit ergo signotu principiu hoc est casput arietis ccliptics octaus sph s iuxta has hypotheses sub eodem firmamenti puncto,hoc est sub capite arietis primi mos hilis semper perseuerat. Liquet deniq; capita arietis re Iibrae fcliptic nons sph s accedere ad duo aequinoctiora puncta id est ad capita arietis oc librs scliptics octat e sp hqrs nonunquaab eis recedere interdum cum eisdem constitui.
Aequalis & diuersi motus stellarum fixarum tres disserentias videlicet inter Ptolem iam 5c Alfonsum atin inter eunde Ptos lemaeum re annos dominicς incarnationis Isi .persectos, nec non inter aeram Alfonsi atq; eosdem annos domini is iq. G pletos exhibere.Primu itam intentio sit dare differentiam aequalis diuersim motus fixoru sideru inter Ptolemaei Alsonsiq; aeras. Per tertiam ita propositionem perspicitu est, pro earundem
aerarum interuallo stellas fixas diuerso motu de scliptica seum u
107쪽
signifero sphirs o 'aus persecisse gra.xvii. minuta prima viii.
atq; per x. propositione earundem stellaru fixaru smalis mot' deprchenditur fuisscte graduu xi. minuti primi t. secundo prospexlix. quibus sublatis ex diuerso fixorum sideru motu inter Ptolemsi Alsonsi aeras id est ex gradib' xvii.& minutis prismis viii.relinquitur inter easdem aeras diuersi squalism motus differentia gra. vi. primoN minutoue vi. secundo xi. Rursus neandem propositione iii.constat stellas fixas ab aera Ptolemsivso ad annos dominics incarnationis Isi .completos ex siganifero octaue sphm per motum apparente seu diuersum mos tum consectile gradus xx. minuta prima xiii. secunda xix. De motu autem squali per propositionem X. gra.xiii. minuta prisma xxxix. secunda xxviii. his ex apparente motu sublatis res manent gra. vi.minuta prima xxxiii. secunda li. differentia scis licet diuersi aequalism motus a Ptolen si aera usq; ad annos christians religionis iriq.completos. Prsterea ab aera Alfonsium; ad eosdem annos domini ΠΑ. completos,per tertiam propositionem motus apparens seu diuersus fixoru siderum dilis genti consideratione depraehensus fuit gra.iii.m. prirno v. sescundo xix. quibus detracto squali motu qui per decima prospositione existit gra. ii. primoN minuto' xxxvii.secundorum xxxix.residebunt minuta prima xxvii. secunda xl. differentiae
squalis diuersim motus fixorum fidem ab aera Alfonsi usque ad annos dominic incarnationis ix q. completos. Inter Ptoles msi igitur Alfonsiq; aeras. Inter Ptolemsi deinde aera atq; ansnos domini Isiq. atm inter eosdem annos Ac Alfonsi regis aes ram differetq squalis diuersi motus fixont siderum sunt dases,quod oportuit ostendere.
Capita cancri oc capricorni nons sphsrs tempore Ptolemsi costituta fuisse prope alteras paruom circuloiv oc scliptics decisms sphaers sectioes.Caput quidem cancri prope occidentalem
caput autem eapricorni prope orietatem sectionem atm utra
capita ab eisdem sectionibus fuisse remota perceptibili ae mes diocri quadό circumserenua,verisimili quadam ratione ostens
108쪽
dere. Nam per propositione vi. huius fixom sidera motus per
quadringentos fere annos non bisextiles,uniformis qualis fuit quod indicat differentias squalis diuersi* motus tunc adsmodum partias ac pene incoprshensibiles extitisse,ac eundem motum luc valde tardum immo tardissimu misi e ac deinde ab aera Ptolemsi v scp ad Alsonsi aera eundem motu constat lonage fuisse velociorem. Nam per quadringentos annos Aegypstios ante Ptolemsi obseruatione, fixa sidera in centenis annis mota fuerunt gradibus singulis a Ptolem si vero consideratioeusin ad Alsonsi Castelis regis aeram in propositione v. huius stelis fixs demonstrantur mois fuisse,in centum annis hisextis libus gradu uno minutis primis xxxiii. Tardior igitur, aut tara dissimus fuerat motus stet larum fixarum Ptolemsi tempore. At per primu corolariu propositionis septimae huius. Tardus huius modi motus accidit sideribus non errantibus quando capita cancri ec capricorni eclipticae nonae sphaerae constituune prope sectiones parvoru orbium ,aim eclipticae decimae sphaes rae. Ideo perspicuum est capita cancri 6c capricorni nonae sphsrae iuxta Ptolemaei aeram propinqua fuisse memoratis seelios niti' paruom circulo' ait eclipticae decimς sph ae manifesta ital est pars prima huius propositionis xiii. Ad declarationem secundae partis eiusdem propositionis id plurimu facit. Quos niam probabile valde est immo per se liquet, ut fixorum motus sideru per quadringentos annos Aegyptios ante Ptolemo
considerationem aequalis appareretpieceste fuit capita cancri capricorni eclipticae nonae sphaerae pene per ducetos annos primu contra signiferi successione ae deinde per reliquos fers me annos ducetos iuxta innosv ordine mota fuisse, ita ut quis tum ante Ptolemaeum diuersus motus squali diminuerit,iantua ducentis annis reliquis usin ad Ptolemaeu, diuersus aequali fixorum motui fidem addiderit,iae alta tali diuersi aequalis fixo sideru motus compensatione accidisse ut motus stellaru non errantiu per quadringentos annos non bisextiles, aequalis semper apparuerit,hac itam argumentatione liquet capita cans
Gi oc capricorni eclipticae nonae sphaerae ad aeram Ptolemaeiam iii
109쪽
sectionsbus paruom eineulom 5 eclipticae decimae sphaere nauIulum futile remota,quod secundo oportebat ostendisse. Totii igitur hoc aeui. propositum manifestum est.
i. - . PROPOSITIO XIIII. Motum stellarum fixarum ab aera Ptolemaei usq; ad Alsonu
regis aeram super paruis circulis fuisse progressum iuxta Rumferi successionem id est caput cancri eclipticae nonae sphaerae in septemtrionali re caput capricorni eiusdem eclipticae in aualtrina sui parui circuli medietate, fuisse Versatum ostendere. Nam iuxta quintam subiectione propositionis undecime hui' versatio capitis cancri eclipticae nonae sphqrae,in medietate sui parui circuli septemtrionali defert secum fixoru sideru motum iuxta ordinem signoue ecliptics octaus sphm. Et quia per prospositionem V. huius eorundem fixorum fidem motus ab aera Ptolemaei usq; ad AI fonsi regis aeram longe fuerat velocior qua a quadringentis annis ante Ptolemsum. Necesse igitur est capite cancri eclipticae nons sphaers ab aera Ptolemaei uta adaeram Alionii regis per septemtrionalem sui parui circuli medietatem futue Versatum. caput capricorni eiusdem eclipti,ce per austrina,quo siderum non errantium motus velocior ex 'isteret ac eo magis properare videret iuxta signiferi successio. m. Motus igitur fixarum stellaru ab aera Ptolemaei usq; ad Alfonsi regis aeram delatus fuerat saper paruis circulis iuxta isignom ordinem ita ut caput cancri eclipticae nonae sphaere in septemtrionali,& capricorni caput eiusdem eclipticae in austrina sui parui circuli medietate versaret, quod decuit ostendisse.
Caput cancri eclipticς nonae sphaerob Alfonsi regis aera usta ad annos domini iriq. completos versatum fuisse in secundo quadrante sui parui circuli,qui quide quadrans incipit a sumsmitate eiusdem parui circuli septemtrionali ait desinit in se ctione eiusdem circuli eclipticsq; decimae sphaers orientali aut proxime eidem sessitioni orientali,& initium capricorni eiusdenonae sphaers in opposita sui parui circuli parte fuisse circum. -Iutum indicare. Quoniam Vti patet in demonstratione pros
110쪽
positionis quintae huius motus fixorum siderum ab AI tisi regis aera usi ad annos domini lsiq. perfectos , copleuit in ce'stum annis gradum Vnum ec minuta prima x. fere. Igitur idem motus ab aera Alfonsi v scp ad eosdem annos dominicae incars nationis istε. perfectos velocior fuerat qua quadringentis amnis ante Ptolemaei considerationem,quod potissimu existit insdicium, caput cancri eclipticae nons sphaerae ab Alfonsi aera usq; ad annos domini is iq.completos delatum fuisseduxta signiferi successionem,ati per superiorem seu septemtrionalem parui sui circuli medietatem. At Q idem caput cancri eclipticae nonae sphaers ab Alfonsi aera usq; ad annos domini Iriq. com pletos versatum sit in secundo quadrante oc non in primo pars ui sui circuli aut potius iuxta sectione orientalem eiusdem citaculi parui dic eclipticae decimae sphaerae liquet ex eo,quonia motus stellarum non errandiu, ah Alfonso usq; ad annos domitis ylq. completos inuenitur fuisse tardior, qua a Ptolemo aera usin ad Alfonsi aeram. Necesse igitur est per primu corolariupropositionis septimae huius circa annos domini l si . perissctos,caput idem cancri alteri duaru sectionss eclipticae decimae sphaers propinquius extitisse qua circa Alfonsi regis aera. Nasi per impossibile eiusdem caput cancri eclipticae nonae spharsrae subiecerimus, tum Alfonti tempore eum oeuo nostro id est circa annos domini lyI4 . perfectos in primo quadrante parui circuli, caput igitur eiusdem cancri nostra aetate propinquius accedet eiusdem parui circuli summitati,qua Alfonsi tempore quia aetas nostra Alfonsi tempore longe posterior existit, ergo
Per primu corolarisi propositionis septims huius motus stellas rum non erraticarsi ab Alfonso v scp ad annos domini is Iss.coι Pletos velocior fuisset qua ante Alfonsi aera, quod est imponsibile atin contrariu experientiae 5c his quae ostensa fuerunt in demonstratione quintae propositidis huius. Igitur versatio casPitis cancri eclipticae noris sphares ab Atlanti regis aera usmad annos domini iri . perfectos facta fuit in secundo sui parui circuli quadrante,aut iuxta sectionem parui circuli ec ecliptiscae deciae spherae orientale, quod hacten' decebat demoriare.