De fato libri novem (Giulio Sirenio)

71쪽

Quarto opinio recitata de fato confirmatur. Quoniam Suetonius Tranquillus, dum de Vita Sergii Galbae Imperatoris edisserit nobis scriptum reliquit triumphantibus Imperatoribus morem fuisse, lauros quasdam, pangere lauri puto ram OS illoc, quo ipsi triumphantes gestabant manibus λ& obseruatum praeterea suisse,sub cui usique Imperatorico bitum, arborem ab ipsis institutam elanguisse. addit, Nouissimo Neroni Sanno, lauretum totum radicitus exaruisse. Quomodo namque accidere ista potuissent, nisi ab una coelesti quapiam, eademq, uirtute, ab uno aliquo, eodemque fato, triumphantis . a se instituta lauri, Neronis luat, siue laureti uiredo, Mariditas; uiti mors dependissenta trid de Phalangio, qui uulgo Taraniola nuncupatur, dicemus dia quo si quis morsius uerit, uel quotannis ut quidam retulerunt tempore, quo fuit morsus, uel nunquam ut alii affirmare uidelitus stare loco nequit; quoad phalangius uixerit eo autem uitam iacto, cessat ille motus; nisi uirtute coelesti aliqua istud aliqui fieri poterit Quinimmo Mest confirmatio quinta9 expressisse sepe nobis fatum nidetur summus illa natura interpres Arist. ut libro quinto Physicarum alis cultationum, ad tex. vici,& libro quarto de Generatione animalium, in ultimis fere uerbis, clibro quinto de Historia animalium cap. xlx Quasdam enim in hiS locis generationes fatales affirmauist e illum, quilibet uidere poterit. Libro item primo cui titulu Meteora, capite ultimo, dixit. magna aestates, magna hyemes cfatalibus temporibuS fieri. Multis praeterea locis Mest confirmatio sexta ut libro pri no de Coelo, libro secundo de Generatione. corruptione, libro secundo siue minore primo Metaphysicae, libro quarto de Generatione animalium cap. ultimo, ope alibi; certam rebus periodum a natura institutam;&praescriptum uitae,&sua durationis cuique rei terminum esse, affirmauit. quod eleganter in libro decimo Virgilius exprimit, dum inquit, Stas sua cultu dies. Ista periodus, hoc uitae praescriptum, unde esse habet, si non adat, si periodum admittimus, cur fatum negamuS Haec sint, quae post rationes, confirmatione illas, quas multaS, admodum ualidas in principio nostra dis i tationis libro primo posuimus nobis pro ineuitabilis fati

confirmatione occurrerunt; quae cuncta adfinem huius tertii libri dissolvemus. Interea ne simplicior quispiam his adhaereat, multi epicherematibus, machinamentis, ' certis adeo rationibus, ac euidentib. demonstrationibuSaduersius fatum ita sipero, dimicabimus; ut fatum ipsum

ipsam, quam de ineuitabili, impermutabiliq; rerum necessitate plurimi habent opinionem,penitus euertissenos, quiuis iacile intelligere, poterit. CAduersus fatum communes aliquot rationes adducuntur. CAP. XIII.

R 'M uero&si multis confirmationiblis,&ualidis admodum rationibus, adfatum astruendum, usii fuerimus; aduersus nihilominus eam, quam de fato communiter habent homines existimationem, ut quod fatum sit illius generis, cuius opinati sunt, uel Stoici,4 Academici, uel Mathematici, uel alii quicunque; scilicet ut uel certo siderum influxu, uel praefixa causarum complicatione, uel diuina praeordinatione, uel alio quocunque necestitatis modo, quae eueniunt, ab eo ineuitabiliter eueniant. Quin contra, quod nullum omnino in rerum natura sit tale fatum paut si sit in uana tantum quorundam hominum opinione consistere; praeter solidas, inconcussasq; illas rationes,quas in primo lib. aduersus latum, & cunctarum reruim permutabilem nece sisitatem prius adduximus; alias nunc non minus constantes; solidas immo solidioreS forsan,&esficaciores adducemus. Aliquot igitur nondum a nobis productis ante epicherematibus, contra fatum arguitur. Et primo est auctoritas Anaxagorae Clazomenii, qui ti ut lib. de Fato cap. primo retulit Alexander Aphrod. fatum esse penitu denegauit. Ait enim loco citato ex Anaxagora Alexander nihil eorum quae fiunt, fato fieri, anumq esse hoc fati nomen . Secundo, quoniam omnis humanus sensius, contra istius peneri fatum, quod cunctanecessario cogere, impellereq; dicitur ut superius dictum fuit euidentissime reclamat. Consilia enim euertit; humanas negociationes destruit; liberum arbitrium, id quod est in nobis demolitur; fortunam praetereat, iasium abigit legeS poenas, iraemia tollit, otium, ignauiamque hominum, torporem nutriti nihil denique in uita honesti,&commodi relinquit. Multa etiam alia, quae statim admisso huius generis fato consequuntur incommoda, quiuis animo comptaehendere, quin etiam oculis quasi cernere; quotidie experiri magis, quam ego nunc oratione pros qui facilius poterit. Cuncta fortunae tribuere dicebat Plutarchus peribrtunam satum intelligens nihil aliud est, quam oninem uiuendi rationem funditus tollere. CONFIRΜAci potest ratio quoniam natura sicut non deficit in necessariis; ita super- suo, ac frustra operatur nihil. tribuit autem homini uim consultandi, atque deliberandi. non igitur frustra. at frustra octo seque eam tribuisset si omnia fato euenirent. Non me interea praeterit, quibusdam argumentorum ineptiis, quae ab Alexandro in extremis duobus capitibus libri

72쪽

bri de Fato recitantur iconari Stoicos, cum sato consilia, deliberationes, thrtunam, eges prae mi a primasque coniunetere Sicut cum dicunt Non est ratum id est,m series causarum, di non id est, quod omnia terminat; Non est pepromene. non Αε , idest quod sena per est mori est . . non nem esis, id est renim distributio; Non est nemesis non ex non

est lex, non recta ratio, quae agenda imperct, contraria prohibeat, quae nanque imperat, sunt recte facta; quae prohibet sunt peccata, Inon sunt haec, non utriuS,&uitium uirtus est honesta & laudabilis, uitium uero uituperabile; non sint laudabile, uituperabile, non sunt poena uel nemii igitur non est Fatum, Sion leges, poenae, praemia. Et cum dicunt: Non omnia fato fiunto non est libera, ataue soluta mundi administratio: Non est hoc. non est mundus Non est mundus.& non fiunt Dii; At Dii sunt, si uero Dii sunt, boni sunt: si boni sunt, uirtus

in sibi ius est, prudentia est; si prudentia est,sicientia rerum agendarum, non agendarum est i si haec est, consilium, Mibrtuna, recte facta. peccata sunt; si haec sunt. laudabile,' uit inerabile sunt, si hac sunt praemium, scena sunt. Igitur non est Fatum, non sunt leges, Leonsilium, de praemia, scenae V sicut negare Fatum sit leges tollere ita Fatum ponere sit ei es,4 consultationes, pr.aemia, uelicet a statuere sed harum, Mid genus aliarum Sto1 cartim ratio tum in lirmitas, atque ineptia, magi manifesta est, quam ut pluribus sit nunc demonsidianda. Illud tantum referam, quod eisdem obiecit Alexander quoniam lex iis datur, quibus

utrunque uidelicet recte agere, uel non recte, potest contingere: non iis autem qui impulsione quadam uaeuitabili,&a circunstantibu ScausiS ad unam consultationis,&eius quod est in controuersia uel alteram partem compelluntur. unde sequitur oppositum eius, quod Stoici putauerunt, arguentes. si est Fatum, est lex; immo si Fatum est, lex non est. Simili modo claudicatari umentum illud. Si est fatum, est Deu S; immo contra, si latum est, Deus non est quoniam Deus si esset, mundum regeret,&non auferret ab homine libertatem, Nab ipsis humanis rebus continetentiam, casum. Eodem modo sequitur: si fatum est, prudentia non est: contra

quam putant Stoici Quid enim prudentia opus est, ubi nihil sit, quod per hominem aliter disponi, aut uitari possit Item quod dicunt si Dii siunt, uirtus est si uirtus est, prudentia est . male certe collectum est, inepte in Diis esse prudentiam quoniam prudentia non est uirtus corum, sed hominum. Prima etiam sequela posterioris rationis, id est, si est fatum, est mundi administratio non bene collieit quoniam in mundi administrationes, permittuntur cvenire aliqua contingenter aliqua ex eiectione, aliqua exsortuna, casu quibus omnibus satum aduersa tur Sed tum ex incomposito modo loquendi, tum ex multitudine argumentorum, auditoris animum occupar decipereque conantur Stoici. Tertio est ratio Plutarchi libello de Fortuna quod cum homo unus , ut meminit Plato, lib. septimo Naturalis historia scripsit Plinius, inermis inter omnia animalia, nudusque sit a natura relictus ut non sit fatis aestimare, parens melior

homini, antristior nouerca tuerit. ante omnia unum animantium cunctarum alieni uelat opibus: Ceteris uarie tegumenta tribuit, testas, cortices, coria, spinas, uillos, setaS, piloS, plumam, pennas, squamas, uellera truncos etiam, arboresque cortice interdum gemino, uiri

goribus, & calore ititata est hominem tantum nudum, Min nuda humo natali die lacrymabundum abiicit, contenta unum illi dedisse; quo omnia moliri posset: nempe rationem, curam,&Prudentiam. Porro experientia, atque longo usu, memoria, sapientia, lonis artibus teste Anaxagora bona earum animantium, quas armauit natura , nobis usurpamum mel colligimus lac mulgemus uellera conficimus; omnia denique in unum nostrum conserimus, atque traducimuS. ita ut nullae hic sint fortuna partes: sed totum agat consilium, industria. HOC ipsum artes omnes astruunt. Quae nanque ut lib. de Fato cap. D 1. inquit Alexander D Oret dementia, domum, lecticam, lyram, calceos, ea breuiter, quae ex arte, maxima iispeii H:ltria fiunt, fato fieri dicere, aut etiam opinari At dicunt Stoici: ea etiam, quae Sarte,&industria facimus: ex circunstantibus, circunfusisque quibusdam circa nos causis, ineuitabili necessitate facimus . Sed, amabo, si ita se res habeat quid laborem arti industriam adhibere accesse erit uii id ad lyram pulsandam ratione, ad choream ducendam numer , ad canenda Carminarithmo, ad aliquid denique aciendum, quid inquam mente,&singulari quadam animi attentione opus est Ziluorsum in scholis sub clarissimorum uirorum disciplina diutius immoramur Z rempora frustra conterim ui si ex circunfusis causis, larum complicatione quales sumus, tales evadimus Sed aduersus uanam Stoicorum opinionem inseriuS; nunc autem in uniuersum fatalem necessitatem impugnamus.

Aduersus opinionem Mathematicorum de Fato arguitur. CAP. XIIII.

73쪽

Ατng MATICI ut diximus 9 in uniuersum, fatum dixerunt esse uim qua Edam , quae a sideribus, coelestibusque corporibus emanaret, rebus his sub- coelestibus omnibus insinuandam qua ineuitabili neccssitate fierent, Meuenirent, quaecunque fiunt, Seueniunt communiter inquam Matii ematici ut Ptolemaeum, Malios multo Probe doctos, de Fato modestius loquentes excipiamuso nec Mathematici tantum , sed ex idiotis,4 uulgaribus permulti, ne

dicam sere omnes , ita de Fato, fatali rerum cunctarum necessitate sentire uidentur. Atque hi quidem Mathematicii pauci quibusdam Aegyptiis exceptis, de quibus paulo P perius dicebamus, qui uim fatalcin quibusdam precibus auerti posse crediderunt antilla sideribus . corporibus coelestibu superiori uirtute, uim istam fatalem derivari, uel moderari

posse putauerunt quod haec corpora cunctarum rerum sita prcmam causam existimauerint. Vorum enim uero , quod ii in hac sua opinione bis ut dicitur)per omnia decipiantur; iam sumus breuibus ostensiuri InquirimuS, igitur ab hi Sin primis an uis ista siderum,&coelestium corporum, quam Fatum appellant, qua in ista seriora, subcoelestia delabitur, siue agant ista aliquid, siue patiantur agere, aut Pati necessitat atque impellit. An inquam istiusmodi uirtus uoluntate aliqua,&ii iuris arbitrio, an nulla potius uoluntate, sed sola natura suam modo tantum naturali agat, illud omne, quod agit Voluntate quae sui praesertim iuris sit,&arbitrito illam agere, dicere isti put' non possunt Pi imo, Quod diuinam, id est spiritualis cuiusque si

perioris substantiae ab hac uirtutes ir quo etiam pessime errans segregant uoluntatem nulla autem alia, quam siti periori S natur ;& breuiter diuinae huic uirtuti, ipsi coelesti corpori ubdetur posse asicribi uoluntas. Secundo, Oniam cuni ab hac una uirtute, talis, tantaque, ut patet, rerum, Dactionum diuersitas, passim, ubertimque proueniat. Si uoluntate, moram tura, uim istam agere dixerimus liber omnino,&contingenter hoc, vel illud uirtutem istam, uelle, Mefficeres contra eam, quam de Fatali uirtute ipsi met habent opinioncmo fateri cogerentur hoc est fi voluntate cuncta, quae sui iuri esset penitus, non qua de necessitate ageret, euenirent.Tertio quod magis urget non siderum, siue coelestium corporum uirtutem eam dicemus , quod haec quicquid agat, necessitate, atque natu suae propensione, non autem uoluntate, agere dicatur, sed alicuius intellectus contra propriam opinionem intellectualisque cuiuspiam natum, atque uoluntatis, Deillim mi Opt. Max. hanc uim esse, negare, illi non possent. Sa autem non aliqua uoluntates quemadmodum reuera isti dicere uidentur scd natura tantum sua, atque propria, licet occulta qualitate in nos ipsbs, Min haec in seriora agere dicantur coe Glestia corpora,&ipsa sidera siderumque uirtutes com in homine uno, Meodem an distantes sypenumero inter se opiniones,&appetitus, in eodem tempore simul ingeneret quod in seipso nullus non expertus est omnium miserrima erit humana conditio. Quod tam in diuersa a uirtute superiore per uiolentiam distraheretur. Ac de quod ciuin natura quaelibet, omni uoluntate semota ut experientiis infinitis cuilibet manifestissimum csse potest in unum tendere, in idemque omnino semper niti, iconspiciatur qui tantam in rebus, tantam in rcium actionibus passionibus, tantam in hominum uc iudicii uel desideriis, tantam in caeterarum antinantium appetitibus, diuersitatem, inconstantiam, ab hac una ui, ab isto uno quod isti putant, necessitatis Fato, ab hac una siderum occulta rirtute proficisci, at tu demanare, putabimus ecum isti praesertim ut lib. secundo de Diuinatione copioSe admodi in retulit Ciceroὰ uelint, OmneS eodem tempore exortos, ubi ubi terrarum nasicantur eadem conditione nasci. Vt nihil ad natum uentos, imbres, tempestates, coeli serenitates, uel perturbationes taedianc tantum coelestium siderum fatalem uirtutem, facere existiment. Quis non uidet, quantani inmoribus, a parentibus filii instructi diuersitatem reseranta Quot eodem etiam temporis pacto nati sunt qui tamen longe dissimiles Meducationes, naturas, litas, iasus habuerunt Hinvo similem uitae exitum habiterunt, in uitae moribus dissimillimi, atque distantissimi Plutarchus in uita Niciae, Grasti, hos asseruit eundem serme uitae exitum habuisse cum tamen Nicias , nullum ditii nationis signum aliquando neglexerit Crassus uero contra omnia Deorum portenta penitus contem erit Filiorum Ormat inquit Plotinus parentibus si milis testatur pulchritudinem, deformitatemq; ab ipsa stirpe, non ab astrorum motibiis profici ς sci. Addit. Probabile est insuper eodem in tempore animalia omnigena, hominesq; simul ori ri; in quibus eadem omnino oporteret accidere quibuscunque stellarum eadem dispositio im

minet. At quomodo homine simul,&caetera per easden coeli figuras exoriuntur Cap.

lib. quinti de Civit. Dei, istam opinionem, istamque Mathematici fati uanitatem, pulcherrimo exemplo illudebat B. August. Eodem etenim inquit ille die, adde, si libet, codem temporis

moinento, ad seminandiam agrum, multa grana simul in terram ueniunt; simul germinant;& ex morta segete simul herbescunt pubescunt flauescunt: tamen in despicas caeteriScoetias, atque

cita dixerimo congerminalcs, alias rubigo interimiti alias, aues depopulantur; alias homines e Nucllunt.

74쪽

uellunt. Quo nanque modo istis, alias constellationes suisse dicturii siunt; quas tam diuersos eri in tus Eden dbe totis iciunt: cum eodem temporis momento semina ad terram uenerant,&ger' minarint Ouod si est nos aliquid addamus P una est granorum cunctorum constellatio, sicuti si Mathematicorum modum loquendi sequamur' unam esse diceiadum est illa naturaliter ut sat ratur in iere dicatur ad quem modum ab eodem agente,&ab una, eadem uirtute naturali,

natura iter operante tanta pro Uznire in enectibus diuersitas potui: Si in illa constellatione,

ut illo tem uore constellationis, Fatum erat flauescentia grana manibus euelli unde aliqua ab auibus innas hi iunt ii ab auibuS depasci; unde aliqua manibus hominum sunt avulsa mi totidie Dinon es-erra marique hominum clades inspicimus, aut gladio, aut impetu tempestatis: ut alio uia centena hominum millia simul pereant dicemus ne illos omnes habuisse ex genesi, ut uel tunc Detraiit, uel ex eodem sere genere mortis'

Tollitur cluaedam Mathematicorum euasio, eorum Fatum uehemen

tius improbatur ' Cap. X v.

. ramo ne sortasse adipibrum subiectorum huius uirtutis imprestionem recipientium, atque ad rerum,ab eadem ut, patientium di crimen,aut ad temporum uel minimam permutationem, uel ad stellarum errantium, aut non errantium mutui a 3ectus, suiq; situs, configurationis, ac proportionis repentinam transmutationem , uel ad locorum, opportunitatumq; aliarum diuersitatem consuoiant duo subiecta huius uirtutis influxum aeque, quantum ad se attinet, recipientia; quae quidem eiusdem naturalis prorsus temperamenti, huic fatali, acco enti uirtuti aeque proxima sint in eodem simul loco, quantum possibile est, constituta, eodem quoque temporis momento concepta, in lucem aedita sumamus. Sint non Proclus, Juristenes Lacedaemoniorum reges gemini fratrem, qui, si simul orti, non tamen pari tempore uita functi sunt; nec aequali cum gloria uixerunt. Non Polystratus, Hippoclides Epicuri discipuli, eodem, die nati, eodem die mortui, quibus diuersa multa nihilominus contigerant, ne dicatur, quod diuersis utcunque temporibus,ri momentis nati fuerant.Non acob is au , quamuiS, ut lib. secundo cap. x v i ,super Genesi, dixerit Beatus Aug. manus sequentis,Ιacob sicilicet, dum nasceretur, inuentasiit pedem praecedentis fratris, hoc est Esau tenens Musque adeo sic nati sunt, ut quasi unus infans in duplum prolixior nasci uideretur. Non plura fata eodem tempo- regnana. Non alia breuiter duo distincta subiecta, ne ut dicebamus 9 ad patientium diuersitatem confugiatur, sed sint duo aliqua eiusdem subiecti,&patientis, ut eiusdem hominis, ut Demosthenis membra ut, uerbi causa, duae manus; immo ut duo patientia ista, in unum, quam

maxime fieri potest, cogamuso sint duo eiusdem manus digiti inuice quam proximi Sint index,

er medius Horum unus uehementer doleat, alter uero incolumis prorsus, sine aliquo dolore permaneat, ligeat . Neque profecto hoc imposisibila est; cum multi . plures, quam ego aliquando uelle, hoc in seipsis non raro experiantur. Quinimmo uirum quendam ego qui, cuius in Q i et propemodum emoriebatur, medio prorsius incolumi permanente. Si uis ista naturali cit,4 in ea, quae eodem tempore, imul prorsius,5 seminantur,4 concipiuntur. Oriunxur, edunturq; in lucem, omnino naturaliter agit; cur unus horum digitorum tam uehementer dolet, alter uero tibi perquam proximus eodem tempore cum illo conceptus, ab eisdemq; pro ς nitoribus fatus, una in hanc lucem cum eo editus, sine dolore prorsus permanetrNam si COS ami igni atque admouerimus, non unus calefiat, alter incalefactus permanebit; si aqui , ΟΠΠ rigcscet uel madefiet, altero frigoris 4 humiditatis, prorsus ex parte; sed uterque uel Cal CD Qt, Sub humiditate patietur uel non calefiet, nec patietur ab humido; quod ignis, qu quii R iri admoti fuerant, acientia sint naturalia. Si isti tur&ista uirtus fatalis, aqua cuncta, ut illi R VJ aim permutabili necessitate proueniunt, uirtus naturalis sit: , ut iidem fateri tenentur,n tW Ἀζςragat cur duobus istis patientibus sibi aeque appossitis, nec non aeque dispositi m ς dςmlo O, S tempore, iub eadem stellarum configuratione stimul genitis, limul l in lucem e diti , CGildems eciei utrisque, temperamenti, ne serte limum&ceram ignibus admota nobi obiiciant, aequalem qualitatem, dolorem, uel indolentiam uis ista fatali non impartituris i dico in tu digiti humores intemperiem patiuntur, non alterius; ideo dolet unuS, non alx r Hoc est, quod OS quaerimn q, si euneta ab ista fatali uirtute,&naturaliter, te necessitate fiunt,' haec uirtus, si non semper, sinstulis tamen temporis instantibus una, atq; eadem est in tot c lcsti cori Ore, Min toto uniuerso unde ea ut superiori cap. dictu fuit quae in diuersissimi ori distanti Sin iisq; locis oriuntur; eadem, pro ratione naturae suae, si eode tempore oriantur, P xi ςb Crent; quod sub eadem siderum configuratione,& constellatione sint orta Non enim in isto ςmDOriSinstanti collocata sunt, uno modo Venetiis, coelestia corpora, alio uero modo C p δ'

75쪽

IVLI SIRENII

uel ByZantii, sed eadem ubique locorum est corporum, iderum coelestium constitutio, ex consequenti idem ubiq; debet esse Fatum quod ultro isti uidentur admitteres, Si praesertim Ct ceroni lib. secundo de Diuinationes quem locum prius citauit nus credendum sit; nec est aliqua hic, Mibi in illis coelestii, corporibus diuertitas nisi sortasse relativa. ipsius sipe tus cum di&i

aspectum, omnem relatione, quae interno S. coelestia corpora esse potest, significare uolui quae quidem diuersitas, Fatum nequaquam esse potest; tum quia diuersitas ista in coelo minime est nisi sortassis ut in relationis termino; sed est tantum in nobi , hoc est in stola aspectiis nostri habitudi nis diuersitate nec aliter in nobis est, nisi ut in altero comparationis, helationis termino tum quia relatio ipsa, quatenus uidelicet relatio est; actione penitus carere, ex omnium Philo Epho rum consensu , clamisimum ei at haec coelestia corpora atque ille stellarum influxus, uirtus ista siderum, agit,&naturaliter, quod ii etiam latali ut illi putant necessitate nos undique. premit, urget, cogit cui dubium, quod etiam atque etiam uehementer agit non ergo potest ex uaria asipectus nostri relatione, quae infirma res est, uariari. Cur ergo illa etiam, quae in distantissimis locis oriuntur, non eadem a3unt, patiunturZcur non ubique terraru cadein animalium, plantarum&lapidum genera non Oriunturi cur inquam citerum india obus iis digitis, qui eiusdem speciei, eiu fidemque temperamenti fiunt, simul conceptis, simul in lucem editis, atque ilamitam proxime, ut in eodem loco dicere possumus, tanquam idem subiectum constitutis, S aeque a principio dispositis, in eodem temporis instanti, tam diuersa producit una uis ista, ut in uno, non in altero humorum aequalitatem distatuat ΘAcrius aduersus Mathematicos in statur. Cap. v I.

si quid diutius in duobus digitis moror Dicant nobis ii, quae , cur unitas,

Seiusdem digiti articulus unus dolore uehementer urgetur, caeteris illaesis unius similiter δε eiusdem uirgulti lina pars aret, altera tamen illi proxima, dixerim 9 continua, simulque cum ea nata, uiridi permanente cur Hector uulneratur in brachio, non in crure, cin parte brachii A non autem in parte B sibi proxima, continua, simul cum parte A. concepta, nata, edita, adulta. Meiusdem prorsus temperamenti in dispositioni. Diceret hoc loco ortasse H quili iam decreti Mathematici desenlbr, id, quod nobis excellentissimus D. Vincentius adius conciuis noster uir eruditis Sinnis, Philoibi lius nostri temporis nemini secundus, secum pridem familiariter colloquentibus obiecerat, illud autem est. Non partes, sed totum ipsum fatalem uim commouere, largere. index propterea digitus dolet, non medius similiter una pars uirgulti in uiridis, altera aret tibi proxima, aut eiusdem digiti unus articulus dolet, non alter, uel in A. parte brachii Hector uulneratiir, non in B. quia Fatum erat, ut: Demosthenes & Hector, uirgultum, ita per partes di onerentur. Et aduersus euasionem istam est primo argumentum B. Gregorii quoniam uirtute constellationis in ictu pii iacti statuunt Mathematici; multa autem , pro partium orientium multitudine, est mora natiuitatis igitur uel plura sunt unius, eiusdem rei fata, pro partium, corum momentorum, quibus ipsae partes eduntur, multitudinis ratione, & non unum , uel si unum est; totius, singularum partium unum, Didem fatum criti quod si totius, partium unum,&idem fatum sit sequitur, iret ut nulliun sit fatum te saltem ut minime naturaliter agat; sed libere , cum tam diuersi sint ipsarum partui in casus utrunque Mathematicis absurdum est. Si nanque unum, Sidem est, cum una, eadem siderum constitutio uix per instans temporis perduret is uelocissimum nanque esse motum c i, quis ignoratZ partus autem editio longo tempore absoluatur; qui fieri potest ut unum sit nati fatum ita ut non partes, sed totum ipsum sit illud tantum, quod fato urgeaturi Adde si fatum naturaliter agit quomodo patientia sibi atque admota tam uarie disponit agni nempe subiectum in patiens ipsum totum in singulas totius parteS, aeque sibi propinquas, uno . eodem modo disponit, Malficit. aqua similiter, aer; quinctiam Solis radius, cuncta breuiter ea quae nat tiraliter agitiat. Si uero non unu , Midem est; quod uidentur illi Mathematici diceret qui singulis animalis partibus ex fir mamento siqnum proprium assignare conantur, quod cisdem dominetur; S illi Stim quandam coelestem praecipuam influat, ut capiti Arietem, collo Taurum, humeris Geminos,cordi Cancrum, Leonem pectori,&ita insin illis discurrendo . Sequetur eiusdem rei, ut animaliS, non pauciora esle fata, quam parteS, hebra. Et cum neni braim quodlibet plures etiam partes habeat, qua ibet alias rursus habeat partes, quae non Omnino simul in lucem prodire queunt, sed post alia, alia, lata prope in infinitum, augebimus quod cuna absurdis simum sit unum cuique rei si fatum asserendum est vi quarum libet eius palli uni dicOPus lati ina sed cum longam nascendo temporis moram trahat, tot ut dicebamus 'iu partibus diuersi casus eueniant; uel tollemus fatum; uel ipsum rursus non naturaliter

76쪽

turaliter agere confitcbimur quoniam ea, quae naturaliter agunt, ino eodemq; modo agunt,&in unum, eundem nem singula, pro ratione naturae suae, tendere conspiciuntur ut tam uarios euentus illa non proserant. SEC, D ' si latum sit torrus,&non partium; sequitur, ut, quae partibu Seueniunt, non Fato eueniant; sed forte, uel contingenter quod similiter sui dogmatibus pugnat. Dicemus e nim, si Hector in brachio uulnerabitur, Hectorem quidem in brachio ineuitabili necessitate uulnerari brachium uero contingenter quod profecto ridiculum adeo est, ut nihil magis. Ts, et 1 o est unus quispiam, qui timui uellet, mota uellet adulterari , quo nanque modo ab una, Meadem coelesti uirtute, illa naturaliter agente, in eodem patiente subiecto. in eodem tempore, tam diuersa, contraria poterunt prouenire Si fatum est, uelle; quomodo non uti uὸ Si non uelle; quomodo uult Dices Ortasse idem uult,& non uult sed per aliam, &aliam potentiam, ut per sensiim uult per intellectum uero, rationem non uult; non in conuenit autem hoc, etiam si latum sit unum, Midem naturaliter agat. Videmus enim quod idem Solis calor.&lutum durat,&ceram emollit ita eiusdem mulieris pulchritudinem sensus appetit, ratio

contemnit.

M o euasio ista defendi non potest, tum quia non sulit hic plura subiecta, sed unicum, ut uerbi causa, Alcibiades, tum quia uoluntate . appetitus, Moperationes illae, etiam si sint per plures potentias sint tamen operatione non ipsarum plurium potentiarum, sed ipsius unius subiecti Λ totius; quod inum in idem est, rana, eadem fatali uirtute asseris urgeri. Non enim dicendum elisit quidam uidentur dicere 'uod sensius uelit, ratio non uelit non enim ratio, uel census uult, aut non uulta, sed iScuius est ratio, ut sensus, ut, uerbi causa, Alcibiades isne ira pepersensium id appetit, quod per rationem colemnit. Dices fortasse, Fato uult Alcibiades, non uult, adulterium cupit contemptum, contemnit cupitum. Sed quid dici potest insipientius Quid excogitari poteti absiurdius sed sit, ut libet. Si in eodem subieeto, Meodem temporis instanti tam diuersa fatum producit; sequitur euidentissime quod uirtus fati, uirtus naturalis agentis non lit; quod illa necessitandi uim minime habeat. Ea nanque, quae naturaliter agunt, Murgent, coguntq; impermutabiliter, non diuersa, Mopposita in eodem tempore, cino eodem subiecto producunt cum in eodem patiente opposita simul; xpugnantia idem ut faciat, sit impossibile med unum quod si uirtus naturalis non fiterit; praeter hoc quod non urgebit, non erit uirtus coelestis corporis, aut siderum coelestium quod haec quicquid agit, naturaliter agat.

Aduersus iterum Mathematicorum Fatum, in statur quoniam de Fato negligenter Mailaematici dixerunt. Non enim declararunt unde sumendum sit rei Fatum CAP. XVII.

V aduersus Mathematicorurnopinionem de Fato,arguitur. Id nanque Mathematicis possumus obiicere, quod alias Empedocli,4 Democrito Arist. obiecit De eo enim neglige ter Mathematici dixerunt.primo, Quoniam ab istis

declarandum erat, unde sit rei cuius e Fatum ausipicandum .an ex ea hora, qua primum rem opifex aggreditur. an qua idem aggredi cogitauit an qua res primum est ecta est. Ut si de hominis Fato, exempli causa, loquamur, declarandum rat, Vnde nam sit illius Fatum sumendum. An cum homo ad prolem suscipiendam, uxorem ducere cogitauit Ancum primum cum illa congreditur Ancum semen uiri accrescit in utero An cum pri inum cordis forma imprimitur. An cum ultima sormasce tui acquiritur Ancum in lucem editur. Quid horum potius statuemus 3 cum omnia sint eiusdem rei principia, eaq; cuncta digna principatu conspiciantur; undere Fatum desumendum secundum Astrologorum dogmata decernatur Ptolemaeus plus conceptui quam geniturae alii contra plus genitur quam conceptui tribuerunt ut ex ipsoruminet multiplici, contrariaq; sibi inuicem opinione, Fatum nullum esse, facile conuinci possit.

Non declararunt iidem ad quem modum ad nos uis Fati delabatur. CAP. XVIII.

I 'c' 'in' ab istis etiam declarandum erat, quomodo haec uirtuitam potens, Ut Omnia cogat, atque necessitet a corporibus coelestibus ad nos delabatur: E in deserat illa corpora ad nos accedens; quod uisus est, ex Platone, Proclus liquando dicere; qui circa finem libri de Theologia Platonica, ubi de trinitate Parcarum edisserit fatalem uirtutem coelum attingere. tempore illud de' serere allirmauit. An potius coelum, terram simul, ueluti duabus quibusdam Atremitatibus,attingat quod alii dixerunt. Mercurius Trium egistia ac H lestibus

77쪽

lestibus corporibus per luminosos radios uim istam ad nos delabi semel, atq; iterum di Te suit uisus Fatum isti turi si hoc uerum est erit ipsa coelestium siderum lux N luce nanque lumen,luminosiq; radii descendunt ad nos, atque proueniunt; quae ergo an tenebri fiunt, non poterimi Fato esse subiecta Sunt enim ita tenebraei persipectam priuatio omniS luminis, sicut umbra luminis principalis . at homines intra ipsius uteri tenebras concipiuntur dum igitur concipiuntur, nihil quod suis dogmatibus pugnat a Fato perpeti poterunt. Sed cum ex utero prodibunt,

tunc demum fato subesse credentur; interea nulla imprimItur utS fatalis foetui. S co dicent isti quod Lli non per leniat intra utermnlumen,peruenit tamen luminis uirtus,

aqua illa uae ibidem fiunt, non siccus quam ea, quae in tenebricosis terrae uisceribus, non exi mine sed ex alia quadam stolari, cinlestiq; uirtute oriuntur, ineuitabili necessitate fiunt. Verum aduersius euasionem istam arguitur. Primo nanque sequitur, quod uis ista non desicendet latum oer lumen ed per quodpiam aliud descendere poterit. Secundo. quoniam uis ista, quae illuce siue alumine,siue ab alia Occulta qualitate coelesti descendit; quaecunque illa sit; quomodocunque, Musquccunque illa descendat uel est tantae actionis, efficientiae,quantae est lumen,siue lux ipsa siue alia qualitas, quae in coelo est; aqua descendere ipsa dicitur uel minoris, atque imbecillioris amplioris nempe esse non potest; quoniam effectu suam causam stuperare non a Flet. Si primum necessum est, ut uirtus illa, sit infinita. Omnis nanque uirtus, quae finita est ut eo remisistor fiat; quo longius ab origine protrahatur, atque in plura distundatur; necessarium es se demonstrat experientia quod nOS etiam interius cap. x L .praesentis libri susius ostendemus.Sed hanc uirtutem esse infinitam, est impossibile. Iid quoniam si lux coelestis infinitae uirtutis fuerit; nullo egebit instrumento naturali. Instrumenta nanque naturalia, uirtuti finitae naturali naturaliter debentur; uel igitur non aget illa lumine, aut qualitate aliqua delabente sed per sed immediate, cum sit uirtus infinita, uelit aliquo medio agere dicatur, frustra crit in natura medium illud per plura nanque id fiet; quod per pauciora aeque bene, Maccommodate fieri poterit. sinis, Dis L sequetur quod in corpore finito erit uirtus infinita quod impossibile esse longo progressii lib. octauo Physicarum auscultationum, libro primo de Simplici corpore, quam plurinias, hisque firmi sis imis rationibus demonstrauit Aristoteles. Sci uero postremum dixeri S uirtutem ista, quo a sonte distantior processerit, eo infirmiorem fieri, non ne aueris tunc per rationes similes Aristotelis rationibus sexto, octauo libris Physicorum,&libro primo de Coelo,&Mundo, alibi hoc est per calculum augmenti, decrementi uirtutis mouentis super resistentiam mobilis; resistentiae similiter ipsius mobilis sui permotricem uirtute qui quidem calculus per maiorem, uel minorem distantiam, uel appropinquationem seu per aliam quamcunque dispositionem, uel indispositionem agentis, eius, quod patitur ualde admodum euariari poterit ab huiuscemodi fato ineuitabili necessitate fieri tandem colligemus nihil. Casum fortasse lices imposisibilem; quod nec uirtus mouentis, nec resistentia mobilis augeri possit, aut minui. Nempe uis mouens est uis coelestium corporum quae invariabilis 4 impermutabilis est. Patiens Minobile est haecinioles clementorum uniuersa;&eorum quae ex elementis constare dicuntur; quae quidem penes totalitatem ita dixerim de uniuersitatem suam aeterna est, Lim permutabili S mutabilis autem tantum secundum partes,&indiuidua. Longior item, ac maior distantia inter agens, id, in quod agit, unde uirtus ista fatalis remissior ac infirmior fiat, esse non potest. Terra nanque, quam habitamus,4 in qua uiuimus, orimur, Moccidimus; non potest distare amplius, quam distet distat nanque tota diametro. si euasio nulla est. Multa namque esse saepe supponuntur quae nihilominus impossibilia sunt Lib. septimo Physicorum, dimensionem sine subiecta re; prius, hoc est lib. quarto, sonum a corpore separatum, supposuit Physicus. Mathematicus lineam in infinitum pertrahi, Iphaericum corpus planum in puncto contangere supponit quae sunt quidem imposisibilia omnia: HS non ita, ut supponi non possint quo quid inde sequatur, uideamus sola namque ut principio lib. septimi Physicarum auscultationum ex Alexandro declarauit Simplicius illa ad suppositionem inepta, impossibilia esse dicuntur, quae contradictionem includunt, Mutuo pugnant, atque inuicem destruuntur Exemplum erat apud eundem si quempiam per saxa naui gare supposuerimus aut uti quempiam naue lapidea, uel serrea Sed talis non est suppositio; qua coelum a terra fieri longius, aut propinquita S, supponcbamus. V sinis', absque imposisibili aliqua suppositione, immo duce experientia, ex iis, qui in alti sis imis montibus, Mi is, qui in imis convallibus oriuntur hominibus, degunt; arguatur. Illi nempe, ut sunt coelesti lumini proximiores, & si approximatio ista percipi sensu non possit ita fatalem uim istam exactius recipere; Mab eadem intimius assici deberent atres,si illis praesertim credamus, qui sideribus quod libro nono, Multimo luce meridiana clarius demonstrabimus

uim maleficam iure denegant, contra longe se habet .sunt enim illi immanes, ac crudeles, ueluti serint, qui altiores montes incolunt, contra qui convalles habitant mansiueti, ac humani utu coelesti

78쪽

aceelesti uirtute mores suos illi uel non suscipiant; uel si suscipiant tam modico interstitio uis ista uae in suo itis altissimorum montium cacuminibus influit, cum adimam convallem peruenerit . infirma ac debilis adeo est effecit quippe ex serina in humanam uersa est,ut, siue permutabilis siue isti hermutabilis illa sit; si accelo oriri longiuscule,°ere nos contigisset, nos pror sus, qui uallis imum habitamus afficere, uel inficeres nihil aduersarii laceri cogerentur.

Non declararunt Stoici an Fatum aliquo egeat necne CAΡ. ix:

o declarandum item ab istis erat, An uirtus ista, quae ab ipsis fatum appellatur, aliquo conseruante egeat, an nullo potius. Si nullo eget, quid haec ipsa sit uirtus nullo indigens, declarandum erat. Certe non accidens uis ista, si nullo indiget, esse potest. Qiuod ut omnibus consessum est ad sui conseruatione, tutelam substantia aliqua,accidens quodcunque prorsus indigeat. Non enim per se stare potest, consequens est ergo, ut substantia omnino sit. Sed quae quae spiritali ne Zat negant coelestibus corporibus aliam prae eminere substantiam prae emineret autem, si uis ista substantia sipiritualis esset cum ipsa coelestia corpora substantii ut patet corporeae sint corpoream uero naturam, praecedat spiritus. Alii quod si spiritualis substantia esset; intellectus esset, at intellectus omnis appetitum

habet annexum, uoluntatem sedisti ab hac uirtute omnem iam abegerunt uoluntatem me libere aperet non ergo spiritualis substantia poterit esse. Ergo corpus est quod omnem omnino substantiam uel corpum, uel spiritu esse, sit necessarium. Sed quod est istud corpus p nunquid ipsi ii coeleste Θ coeleste enim uidentur Omnes dicere. At quomodo ipsum coeleste corpus , fatum erit; sifato, lecundum istos,id emi moueatur, regatur Aut quomodo haec cuncta terrena nosque item ipsi fatis agemur; si tantum a nobis coelestia absunt corpora Agunt autem ut Physicorum rationes iopiose, M scaciter probant, per contactum aliquem naturaliter agentia cuncta. Docet enim ratio Mathematica, quam primo libro Meteorologicarum impressionum ctiam Ioan . Gram m. docuit; quam istiS notam esse Oportebat, quantum a terra Luna distet: quantum I una a proxima Mercurii stella absit multo autem longius a Veneris, maiori interuallo a Solis distat; reliqua uero tria interuallai a finita,&immensa, a Sole ad Martis, inde ad Iouis, ab co ad Saturni stellam, inde ad Firmamentum ipsum; quod extremum, atque ultimum mundi est. Quae potest igitur contagio ex infinit pene interuallo pertinere ad terram λ& tam potenter afficere nostra corpori nec nostra soliim, sed elementorum, plantarum, pecudum. uolucrum, piscium; hominis denique uim omnem commouere Θ raperest cogere λ

dicunt Mathematici, quod per occultam uirtutem celestia corpora nos contangunt: quae ab eis ad nos iugiter delabatur. Sed quaero ab illis, an haec ipsa uirtus, quae ad nos delabitur,4 nos contangit; sit ea, quam illi satum appellant; an non ipsa fatum sit, sed sit fati naturale instrumentum, per quod eueniant, quae eueniunt ineuitabili necessitate; ad quem modumad proprias operationes obeundas, igni

instrumcntum naturale, est caliditas.

Si primum . primo sequitur, quod corpus coeleste non erit satum, quod prius confestis aduersabitur.

Secundo . quod fatum non erit substantia, sed accidens; quod similiter prius admistis restagatur.

Tertio quod haec uirtus, quae talis ac tanta est, ut cuncta cogat,atque necessitet; aliquo sustentante indiga erit quod absurdi sis imum prorsus est. Quarto. cum illud sustentans, non possit esse nisi substantia; cui omne accidens inhaerere tandem est necessarium; Gubstantia praestantior sit accidente; non solum relabemur denuo in priores disticultates, sed longe etiam difficiliores incurrcna US. si uero sucundum, uirtutem istam esse fati naturale instrumentum dixerimus urgebit no argumentum si periit Stactum Quum enim omne naturale instrumentum ut prius dictum γυsit uirtuti unitae Distrumentum; uirtus finita, quo longius labitur, eo magis diminuatur; delabatur autem tanto, atque iterum tanto ad nos ut diximus interuallo sequitur, ut admodum remissa cum ad uos perueneri ac ualde impotens existat. Sic ut ex calaulo quod di uim est priuS augmenti, a d rementi uirtutis agentis, S resistentiae passi, Maliorum aliunde obiter occursanti tim interpolitione, ex toto uel ex parte in sua operatione iacile impediri ualeat. unde omnem denique in iis altem subcoelestibus, ab illa fatali uirtute adeo distantibus rebus ineuiabilem necessitatem tollere, iuerit necessarium.

79쪽

DIVLII s I RENII

Aduersus item Mathematicorum fatum, per incommoda, quae sequuntur innumera, argumentatur. CAP. XX. 1444, Mathematicorum de fato opinionem innumera, eademq; maxima sequuntur absurda Absurdum autem ex Logicorum principiis, non nisi exab-siurdo procedit, sequiturque opini igitur est absurdissima. cogitur nanque opinio stellas malescas, in sui conditoris iniuriam, Miniustas facere quod ad iniusta opera, ut ad surta, ad homicidia, ad incestus, ad stupra, ad parricidia, ad proditiones, ad alia denique id genus innumerabilia nefanda facinora hominem cogant ad hoc autem praemiorum, poenarum ablatio, legum corruptio, liberi arbitrii denegatio, diuini cultus amotio, pietatis omnis neglectus,ciuitatum uersio

sed rem coepimiis numerare in explicabilem totius ut semel finiamus,& simul infinita colligamus orbis consulto denique sequitur maxima. in iis multa Augustini, multa Gregorii, multa Origenis, innumera Illustrissimi Domini pici Mirandulani,& aliorum doctisset morum uirorum, quae a nobis adduci poterant,argumen Fiat quod compendio disputationem agere, ex nobis, non autem ex quinterno dicere statuerimus. Haec nihilominu S, quae diximuS, tot ac tanta, atque tam firma,Murgentia sunt ut plura, aut maiora, ac firmiora, urgentioraque ad opinioni uanitatem, Mabsurditatem, uel demonstrandam, uel conuincendam, cordatum, uocium uirum haud desiderare, crediderim. Non tamen negamus interea; quinc estia corpora,sive coelestium corporum uirtutes,in haec ima,& sub coelestia cuncta intra nanque eorum ita dixerim , uiscera, ista inclusa fiunt, in nos ipsos non quidem in iis, quae ad animum; sed in iis tantum, quae ad corpulentam constitutionem attinent, agant; multum agant. Nec negamu similiter, quin ex coelestium corporum motu, ex sid rum configuratione, Maspectit, tanquam ex signis quibusdam, multa praedici possint: omnia sortasse, quaecunque in Orbe uniuerso eueniunt quod inferius libro ultimo dii luse fatis declarabitur. Sed nunc illud tantum constantissime inficiamur, quod aliqua sit in coelesti corpore, quae uel in eo permaneat, uel ab eo ad noS, modo aliquo, demandetur, ac delabatur naturaliS uirtus, quae talis, ac tanta sit, ut Fatum dicatur hoc est, a qua, illa quae fiunt, Meueniunt, omnia; ita fiant, Geuelaiant; ut non fieri,&non euenire; usaliter, quam fiant,&eueniant; fieri, euenire non postsint. Sed aduersus Mathematicos haerenus.

Aduersus opinionem Stoicorum de Fato, rationes sex, ex Stoicorum metdisciplinis collectar, adducuntur. CAP. XXI.

V prius ex Stoicorum,& Academicorum disciplinis,de Fato,disfinitiones, uel delcriptiones potius,&nominis circumloquutiones posuimus; ex quibus ad eorunde in opinionionem, ex Deorum prouidentia, per aeternam quandam causarum complicationem, omnia ineuitabili necessitate euenire; non blium latissime colligebatur, tanquam sequela quaedam Ied in ipsa etiam Facidii finitione, hoc ipsiuin, tanquam eius essentiale quidpiam perspici facillime

poterat. Verum enimuero aduersi S hanc Opinionem, ex ipsisim et Stoicis, aliquot hinc inde collectis rationibus, arguitur; illaque sagittis quod aiunt iis confoditur,4 ex

propriis principiis sunditus tollitur, ac uertitur. Ra, quoniam rationalem animam, quam liberam putarunt, i dicarunt Stoici electioni libertate, Mactionis auctoritate, proculdubio haec eorum opinio priuat Cum enim ut cap. via ,Libri,de Fato retulit Alexander ponant Stoici, omnia, quae in Orbe uniuersio sunt, secundum naturam siuam agere, a circunstantibus causim impulsa, ut lapidem desicendere naturaliter, adiuuantibus circunstantibus causis animal moueri,ut mouetur naturaliter, per impulsium impellitur enim imaginatione adiuuantibus exter nis,in circunstantibus causis hominem similiter per uelle, aut nolle, naturaliter moueri; sedi maginatione, ab eo quod sibi apparet, impulsium; externi Sitem, circunflantibus causis adiuuantibus quae, quaeso, potest praeterea in homine libertas remanere ZNam si inanimata, ut dicunt Stoici, mouentur per naturam; animalia per naturam, impulsum ivi hoc commune est omni animali iuuantibus haec, Milla, circunsu sis externis causis, non magis remanebit in homine liberum arbitrium, quam in quovis bruto immo quam in quovis insensato MinanMaai lapi de Ad quem modum autem animalia per impulsium ad Stoicorum opinionem moueantur; n on declarauit Alcx. fortasse possumus nos, quidem non absurde admodum, existimare, animaeo perationes ab impetu quodam, qui impetus, ut appetitus dicatur,nihil prohibet, emanare impaetum porro illum ab imaginatione imaginationem a praesentibus rerum phantasmatibus, 1 mulachris, circa nos circunsu sis; in nobis etiam, hoc est in extrinsecis sensuum nostrorum sedibus,

80쪽

ilibus, uel ut uultro uocantus ibi iteriis, agentibus; ac pro ratione natura tuae sensium prius, mox animum nostrum ut antibus. impclientibus, derivari qua quidem simulachra, tum pectra, tum uilis,ab illi a pellitantur uis autem ab ipsi rebus, re denique a perpetuo causarum

sequuti sumus; qui dantiabo in nobis arbitrii; liud in nostra uoluntate relictum esse poterit libe

sation tanoant solum, L ut illi dicere solent adiuuent tantum; sed etiam animum ad assentiendum es distbntieuitilum hi nempe iunt motu Sanimi impellant; inlata uS libro sexto, dum ad rationem mondam Chrusippi dicemus, manifestum erit. Sed rursu dicunt Stoici; quocunque resset, i ea inodo hominis est, ueste, aut nolle ut liberi semper sit arbitrii. In his enim inquiunt illi libertas consistit. At contra in J ut Alex. non in uelle tantum, aut nolle, hoc cli et nolendi, stat hominis libertas sed in uelle, nolle, cum electione, cum consultatio, libera, ratione Praecedente quod nos libro de Humano arbitrio copio-

sp dc monstrauiniuς ex pta iaci piis autem Stoicorum, cum homo uult, aut non uult; ita naturaliter non autem libere, ex clectione quam uelit, ineuitabiliter uult,aut non uult; ut secus, allator, uelle,&statuere non possit Quamobrem recte dicebat Cicero in libro de Fato. Oi oducunt causarum seriem scri piternam pii mentem homini uolutate libera spoliatam, neeessitate Eati deuincunt. Haec ille. SECUNDO 'aduersus illoSegregie arguit Cic. lib. de Diui natione Qui in enim cum Fato Stoici diuinationem detendant, diurnationem autem di finiant, D sensionem esse earum rerum, quae in Drtuna sunt positae: Ita enim apud Ciceronem Stoicos Oii intus sequutus diuinationem diffiniebat . aliquaSomnino reSesse, quae in sortuna, secundum Stoicos positae sint, ex necessitate consequitur sed si aliqua fortuna ad opinionem Stoicorum sunt posita, quorum praesensio, diuinatio sit; proculdubio uel fatum non esse; uel saltem non omnium esse, Stoici lateri coguntur. attoniam fatum diuinationi stante illa diuinatiouis diffinitione 4 diuinationem ipsi fato penitu aduersari, necessum est. Vt duorum alterum, uel fatum, uel diuinationem de medio omnino tollere, illi cogantur. Sed diuinationem Stoici utina principio noni Multimi libri uidebimus mordicus desendunt Fatum ergo ex necessitate tollenduin erit. Quod si, cum diuinatione, fatum etiam quod faciunt, admittunt, tueri conantur, clim diuinationem praesertim eo, quo dictum est, modo distiniant quid aliud quam nugas, ut di citur,aetunt nugis nugas inepte contexunt ξ Sed respondebunt fortasse ad argumentum Stoici For unam non esse, ut nos putamuS, causam, quae emere obrepat; sed quae certa. determinata sit icet occulta. At quam inepta sit ista euasio inserius capite xx Iii, copiose satis demonstrabimuS.

TERTIO est argumentum R, Augustini ex Stoicis petitum, contra Stoicos ipsos lib. quinto de iustate Dei, cap. I, quoniam in ordine, Te te illa a Stoicis posita causarum. complicatione perpetua, a quibus effectus cuncti ineuites ii neces itate ab ipsis Stoicis produci dicuntur magnum habent locum nostrae uoluntates, quae secundum Stoicos libera sunt; ergo non omnia de nece sisitate eueniunt quae enim a causa meta, iere, atque essentialiter libera proue niunt iis cui tabiliter necessaria esse non possunt.; nisi inediui amplius, quam causaei quod absurduin est tribuere uoluerimus Tollenda est ergo, uel nostra omnino uoluntatis libertas, ita ut uel non sit penitus, uel saltem in ordine causarum locum non habeat uel rerum omnium ineui tabilis necessitas. Sed quodcunque abstuleris, Stoicorum statim dogmata, manas structura demolitus fueris. Qui nanque cum Fato, libertatem uoluntatis, uel cum uoluntati libertate, sat nnectere putant oleum quod aiunt, Loperam se tandem perdidisse cognoscent. Si dica liab Vrrarem tuentur Stoici humanae uoluntatis; sed illam in uelle,& nolle statuunt, ut causarum seri na, Meuentus ineuitabilem necesisitatem, impediat nihil diximus paulo ante, Minsertu etiadicemu sustuS, non in actu tantum uolendi, aut nolendi, humanam libertatem consistere. TO' est argumentum Alex Aphrod. libro de Fato cap. xii quod primo libro nos Priu adduximus; quo contra Stoicorum de Fato opinionem, ex ipsi Sm et Stoici arguebatur.

PQ quod a August prius factum argumentum ualidissime confirmatur. Quoniam ipsi me Stoici docz at, di cunz hortantur, consulunt, increpant, castigantq; suos seruOS, tanquam Propria uoluntate Pecca ites; Libros scribunt, quibus iuniores instruantur. Non ergo iuxta ipsorum metetiam Stoicorum Opinionem,omnia ineuitabili necessitate eueniunt. Alioquin ut bene alibi ad' uertia Mathematicos dicebat August. seruos suos in domo peccantes, non priuiuerberare quis iam incrctur quam eos suos in coelo radiantes idem blasphemare cogeretur. Qui S nam ex Stoicorum familia, seruum suel filium, quem uel ineptiarum suarum poenitere, uel sic et rum P nablue ccupiat; verberaret, qui prius Deos, Deorumq; prouidentia, Npraesicriptum illum causarum ordinem, unde euentus ille repraehensione, ierberibus, dignus emanauit monblasphemare, Non ne ridiculum est; quod de Zenone scribit Diogenes, seruum propῖς furtVM

uerberante