De sacris, troezeniorum, hermoniensium, epidauriorum

51쪽

batur, ab antiquissimis temporibus oriunda et in religionibus Hermionsensium altissimis, ut ita dicam, radicibus

d0fixa esse videntur, ita ut originem eorum ad Dryopes, conditores Hermionae, referendam esse censuerint viri docti. Cui opinioni sequidem non adversari Volim; sed meum est Sacris, quae inter se similitudinem quandam habeant, collectis atque collatis commercium sacrorum, quod inter diversas partes Graeciae exstabat, demonstrare. Ut iam monui, Ceres cum Clymeno Hermionae iungebatur. Clymenum deum inferorum fuisse inter Omnes constat; sed oritur quaestio, num Clymenus alibi inveniatur. In fabulis Orchomenuis Clymenum quendam reperimUS, filium vel n0potum Orchomuni avumque Trophonii. Tro-

Vtος Lebadeau δ) una cum Hercynna colebatur, quam n Proserpina diversam non fuisse monset Wolchory). In luco Trophonii templa 0Xstructa erant Cereri, Proserpinae, Iovi BII λει quem eundem fuisse atque Plutonem inter viros

doctos convenit. Intellegimus igitur Clymenum, si non ipse deus inferorum fuserit, tam uri cum illis diis por Trophonium

commictum fuisse.

In fabulis, qua0 d0 N0l00 uiusqu0 filiis furebantur, Clymenum vel Periclymenum invenimus ε). Pator eius erat Neleus, qui idem atque Pluto esse putatur, mater Chloris erat, quam a Proserpina diversam non fuisse verisimile est. Plinius docui Chlorim una cum Cerere et Triptolemo a Praxitele positam ussuq). Ut tradit Pausanias, Chloris, quae ab Argivis colebatur, etiam Meliboea appellata ostq).M0liboea autum quam similis fuserit Proserpinae, infra de

52쪽

Clymonias igitur in illis fabulis cum diis inferis coniunctus esse videtur, id quod demonstrat Clymenum, qui ab Hermionsensibus tamquam deus colebatur, eundem fuisse atque eum Clymenum, qui fabulis Boeotiorum aliorumque

Ut igitur nomon Clymeni ad Boeotiam dulegare videtur, ita nomen, quod Proserpinae imponitur, ad Thossaliam Boeotiamque pertinet. Lasus poeta Hermionensis canit: Δαματ α μελπω K0ραν τε Κλυ: avoto αλοχον Mελ βοιαν. Nomun igitur Melib00a0 Pro surpina0 imponitur, quod nomen in Thessalia ruperitur. Eodem nomine erat Oppidum Th08Saliae, quod a Meliboea, uXore Magnetis, conditum esse traditur. Nomen, quod Meliboeae adsino esse Videtur, est ΡΟ-lyb0 ea, quod sorori Hyacinthi inditum erat. Is cum Apollino Καρνεῖ , a Laceda0moniis iungitur, quem deum e Boeotia oriundum fuiss0 monset Odos r. Mulier δ). Hyacinthus autem cum Cerere connectitur. Flos, qui nomine eiu8 appellabatur,

honorem Cereris X ,ουξας ab Hormionensibus celebrabantur, pueri pro eod0bant coronis rudi miti e flore cont0Xtis, quem Hermionenses Cosmosandalum appultabant. Et dicit Pausanias illum florum hyacinthum fuisse. In ea ara, quae Amyclis Hyacintho po Sita erat, Ceres, Proserpina, Pluto, Bacchus, Semele, Ino opere Sculpto officii orant, qui dot nos ad Bo00tiam deducunt. Hyacinthus sororque eius Polyboea ut ipsi in eadem ara eXpositi erant. Vi domus igitur Polybo0am cum diis inferis componi; neque a Vero aberrare Videtur Odoi r. Multor'), qui Polyboeam eandem OSSe censet atque Proserpinam. Fieri etiam potest,

ut Hyacinthus ut Polyboua, sicut Admotus et Alcestis squae fabula0 similitudinum quandam habunt) r0 v0ra nihil aliud Significent quam deos inf0ros, qui postea a Graecis Pluto

ut Proserpina appellabantur.

53쪽

Ea, quae leviter perstringens iam attuli, suffiesere mihi videntur ad demonstrandum Clymenum et Proserpinam Hermionensium e B00otia svol Thessalia) profectos esse. Quomodo dui 0x hominibus facti sint, qua via Hermionam profecti, haec subtilioribus quaestionibu8 reservanda esse

Ut igitur pulsemus oportet Cererum Xθυυ αν duum gentilem atque tutelarum Dryopum fuisse, ita facilis coniectura est Dryopes Clymonum et Proserpinam, quae numina Cereri adiuncta orant'), olim a vicinis MinyiS accepiSSe, cum ad sinus Boeotiau habitarunt. In titulo Hormionico Cures Xθου α cum Aesculapio iungitur, quem deum Hermionae cultum fuisse neque Puu- Sania8 neque quisquam alius Scriptor antiquuS commemorat. Nihil famuli causae est, quin existimemus in luco Cereris Xθονιας tumplum vel signum Aesculapii positum fuisse. En consociatio Cureris et Aesculapii rarissime nobis Occurrit. Quaerenti mihi, quomodo illa numina convenerint, liceat coniecturam proponere. In fabulis Minyarum, quibus Clymenus celebrabatur, nomen Ascalaphi invenimuS, quem eundem atque Aesculapium esse inter Omnes constat. Is abnepos Clymoni fuiss0 traditur. Cum igitur viduamus in Boeotia Clymonum et Ausculapium quodammodo conSociatOS

fui 88e, quid obStat, quominus putemus Dryopes ut Clymenum Pro Serpinamque, ita Ausculapium a Minyis vel Phlegyis)accepi 8Se eosque Curori adiunxiss0 3 Accedit quod in Boseotia Trophonius colebatur. Intur olim ut Aesculapium tanta similitudo int0resedit, ut Odo . Mulier, ut mihi quidem videtur, recte Trophonium eundum fuisse atque ΑeSculapium contenderit ). Trophonius vero Lobalieno eum Cerere et Proserpina artissimis vinculis conn0Xus erat. ΡrOSerpina nomine Hercynnae pro uXore uius habebatur, Ceres nutriX eius fuisse credebatur'). Qua0 ros mihi videtur aliqua

54쪽

eX parte effeci88e, ut Dryopes Cereri suae Aesculapium adiungerent. Nomen Io vis 'AIκληρtD66, quod titulus Hormionicu8 praebet, cum Io ve 4 9070M ' Optime concinit. In honorum Cerseris Xθου ας ab Hermionensibus feriae celobrabantur, quae Xθονια appellabantur, de quorum caerimoniis Pausanias nos certioros facit. Quae mihi maxime

digna commemoratu eSSe Videntur, adferam. In eXtremo

agmine pompae procedebant ei, qui eximios bovus vinculis detentos et reluctantos trahebant. Eo spectat signum illud

nummorum Hermionicorum: victimarius bovem reste frahens. Cum ad templum advenissent, unum bovem vinculis solutum intro ag0bant. Occlusis foribus bovem eXceptum aniculae quattuor occidebant. Cum Pausania consentire

videtur Aelianus, qui ipse quoquo illus furias describit.

Versus, qui ab eo adferuntur, multa supra modum aucta

habere videntur; probabile est eos aulati posteriori attribuendo S QSSe, cum doctrinam Alexandrinam redoleant '. H. D. Mulier cum illis caerimoniis contulit ea, quae do Ion0 ut Argo scripsit Apollodorus ): obetoc ἐκ eti ἐλα ζεῖεI 1ευεν αbet'υ tς ἐυ-Mm γηυαu ν αλISt, quae vorba illo scriptor d0 feriis aestivis, quas Argivi antiquitus agebant, dicta e880 censet. Quae res mihi valde ineserta videtur. Nam etiamsi concedamus verba Apollodori ad

qua0 d0 illis feriis comperta habemus, tam eXigua Sunt, ut in comparationem vocari non possint. Bos enim Vinculis constrictus una est similitudo, quae inter duas ferias int0resedit. Potius crudi dorim tutor Xθουια Hermion0nsium t Ταυροκαθαφια Thessalorum necessitudinem quandam Olim fuisse. De ea tamen re nihil c0rti onuntiari potest. Curorum ab Epidauriis cultam fuisse non compertum orat, antequam in luco Aesculapii titulus erutus eSt, quem supra attuli. Qui titulus id tantum docet Cur0r0m Καρ-π67ο ου ab Epidauriis cultam fuisse. Idem cognomen Ceres

55쪽

AESCULAPIUS.

gi Considorantibus nobis Togoae et Cerorem et ProSerpinam K ερ- To ρογους VocataS QSSe et Athenis in Aeaculapio diastes illas duas cum AeseulaΡio conivnotas fuiSSO Specie quadam Veritaties ea opinio commendari videtur in Aesculapio Epidauriorum ProSerpinam una cum Cerere cultam fuisSe. Quam opinionem confirmant verba tituli in luco Aesculapii reperti

57쪽

Nobilissima sed os roligionum Aesculapii Epidaurusserat. Eo confluebant praecipuo temporibus Alexandrinorum Romanorumque Undique terrarum innumerabiles homines, ut salutem recuperarent. Famam atque oXistimationem Aosculapii Epidauriorum testantur et scriptores antiqui ut tituli, qui abhinc paucis annis ibi eruti sunt. Quorum aliqua Supra attuli, quae ad id quod proposui aptissima osse Videntur. Du originu Ausculapii ut cultu eius Epidaurum translato praeclare et copiose dissoruit Wilamowitg-Mollondorsrin libro, qui 'Isyllos von Epidauros' inscribitur, ad quem, cum de ea re diSputare plane Supervacaneum Sit, delego. R0ligion0 40sculapius Epidauriorum cum Apolline tamquam filius cum patre iungitur. Atque iam arta orat societas eorum, ut interdum in unum contoscere Videantur, ut videmus eodem fere tempore, quo Apollo et Aesculapius Secernuntur, nomen Aesculapii tamquam cognomen Apollini imponi. In inscriptionibus Epidauriis permulta cognomina Aesculapii inveniuntur, quae nusquam alibi illi duo tribuuntur. Nonnulla eorum nulla alia causa imposita esse videntur, quam ut ben0facta dei laudibus extolleruntur, ut Κλυτον ηας, Eυκολος, ' OF Ηος. Animo eius, qui deum Κλυ-z0 1ηῖιδα appellavit, VerSUS aliqui S epicus ObVerSatus esse vid0tur. At tamen Aesculapio id cognomen nisi hoc loco nusquam inditum invenimus. N0quo alitor E κολος hoc tantum loco Aesculapius appellatur. Ei Z0λoc cognomen est Mercurii, ut tostatur Husychius '). 'O Ηος Ausculapius nullo alio loco vocatur. Diana autem 'O Met multis locis reperitur, ut Lacedaemone, Megarae, Athenis, in monte Lycone, in Elide. Quod cognomen alii aliter interpretantur; equidem adducor ut iis astipuler, qui hoc cognomine Dianam significatam volunt, quae aegrotoS homines Suble-

58쪽

v0t ut o morbo quasi erigat. Quo munere cum fungatur, int0r Dianam 'O Metu et E λε, utetv necessitudinem intercedere Oportet, Sicut invenimus Lacedaemone templa utriusque duae inter se vicina fuisse h). Quase orat in Α0sculapio Epidauriorum societas Aesculapii Dianaeque, non est mirandum, quod cognomen Dianae Aesculapio imposi

zγὶς ad nomen arciS, qtane nunc Λ I009 0 appellatur, Spectare, minime verisimile eSSe videtur. Παυῖαλιῶzης cum Paulalia, oppido et regione Thraciae, a Kabbadia componitur. E verbis ιερευς et00 Σ0 et ρος 'AIκληπι06 facito credideris, Aesculapium Σωτ γα proprium sacerdotem habuisse eiusque Sacra n SacriS eius Aesculapii, cuius Aesculapium sacrum

erat, Seiuncta fuisse. Quod non recto dici doc0t inscriptio Epidauria, ubi Apollo M αλεαzης cum Aesculapio coniungitur. Cum enim in aliis titulis idem Apollo cum Aesculapio tantum componatur, Sequitur Aesculapium et Aesculapium Σωτ γα unum eundemque deum fuisse. Cognomen igitur Σωτὴρ, ut Κλυτο ν et ς, Ei Z0λος, hoc eo tantum Spectasse videtur, ut gloria dei exornaretur atque amplificaretur. Praeterea videmus deum interdum solo vocabulo 20 τημ appellatum e88e, qua re eorum opinio confirmatur, qui censent nomina deorum a cognominibus nonnumquam Oriunda esse δ).

Idem cognomen Apollini, Hygieae, Telesphoro impositum invenimUS. Iovem 'AIκληπιου in Ausculapio cultum habuisse do- comur titulo ibi ruperio. Qui deus etiam Hermionae cO

59쪽

lebatur. Comparari possunt Iuppiter TF07ῶν ος ', Iuppiter

Una cum Aesculapio tamquam uxor iungitur Epiona, cuius simulacrum et in Aesculapio et in ipso oppid0 positum erat. Scriptores antiqui mentionem eius raro faciunt. Schol. Hom. scribit: Mαχὰ 09 Dioc AIZλUttob καὶ . . . χατα δS TLVIς ' Tt6υγὶς π ς Ma=0π0ς. Nomen Meropis cum insula Coo artissime coniunctum est, quae in Sula Mε-90πὶς Vocabatur incolaequo Ma οπες δ). Cum constet set Epidaurum et Coum se hessalia sacra Aesculapii accepiSSe, facito coniecoris iam inde a principio Aesculapium cum Epiona consociatum fuisse. Quod si quis miretur, quod praeter illos locos cultus Epionae non invenitur, clam cultus Aesculapii longe lateque propagatu8 Sit, monere Velim Epionam ab Hygiea obscuratam esse videri, quae dea tem poribus non admodum antiquis in lucem prolata postquam

cum Aesculapio consociata erat, brevi famam et venerationem amplissimam adepta eSt. Hygi eam Athenis oriundam osse vorisimile est. Ibi cognOVimuS eius deae primam mentionem ε) factam ess0 in carminibus Sacris, quorum nonnulla VSque ad aetatem nostram servata sunt. Quibus in carminibus Hygiea cum

Aesculapio nondum iungitur. In carmine Licymnii cum Apolline consociata est β). Athenis sacra eius Epidaurum translata sunt neque tamen in Aesculapio Epidauriorum Hygien tanta veneratione culta esse videtur, quanta AthenienSes eam prosequebantur. Tituli Attici ad eam portinenteS paene innumerabiles sunt; in Aesculapio Epidauriorum tres tantum tituli ad eam spectantes eruti sunt. Cui rei convenit, quod Pausaniae demum aetate Hygieae templum eXStructum eSt.

Neque aliter Telesphorus posterioribus demum temporibus Aesculapio adiunctus esse videtur. Eius cultum

60쪽

Pergami et in oppidis vicinis floruisse constat. Quae vis huic nomini insit, docti viri inter so dissentiunt. Alii censent Telesphorum dictum esse, quod valetudinem plene cumulateque perficeret, alii λ) nomen illud ad sacrorum Sollemnia Spectare censent, quibus Ρergami in Aesculapio initiari solebant ii, qui salutem recuperare cupiebant. In titulis Epidauriis verbum illud modo cognominis, modo nominis proprii vice fungitur. Aesculapius enim et Hygiea Τελεοφοροι vocantur in titulo, quem supra attuli; contra in aliis titulis pro deo singulari habori videtur Τelesphorus. Ac mihi quidum consideranti in titulis Epidauriis nullam mysteriorum mentionem fieri verbumque Τelesphori tamquam cognomen Aesculapio eiusque filiae additum esse, probabile esse videtur illud nomen ad valetudinem integram et perfectam spectare. Accedit quod

Pausanias Τelesphorum eundem esse quem 'ARSGιν cenSet, cui nomini ipsa vis sanandi inest. Titulus supra allatus παtstu 'AIκλαπtob dedicatus est.