장음표시 사용
71쪽
3o Di p. V. De nussitate Iutarn. ad condignesti ac Sectio UL
haec resp. in proloquio Concit. Patrum. Nunqua Dem deserit, nisi deseratur a emamra ubi τὸ deseratur sumitur pro omnimoda separatione a Deo. Cum igitur venialiter peccans a voluntate Dei limpliciter nun separetur,cum maneat habitu,& possit etiam actu dilectionis manere cum illa coniunctus, non dicetur ab illa separari vel illa proprie contemnere. Ad prob.antee deserere ves contemnere volu Adpris. tatem Dei non est facere contra illius prohibitio πιμ .nem,sed ab illa omnino separari,& in alio vitim finem simpliciter constituere.Ad confirm .nego,ide iacontra prohibitionem,ex cuius transgressione dest formaliter peccatem mortalitcr, contemncre Deu,ratur ipsa voluntas Dei secundum se, uni illama i quia in materia graui prefert annorzm creature proneat habitu unita cum peccate venialiter, sed lim hibitioni Dei, sed quia praesert amorem creatui aevoluntatem Dei porro veniale non deserit simplicher voluntate Dei.quia abillano separat;nec illam deserit in alijs piaceptis sed tantum est contra prohibitione ipsius in hac determinata materia;at mortale est etiam contra voluntatem Dei immediate&secundum se illam simpliciter deserit, non tantum in hac determinata materia, sed virtualiter&inte pretatiue in omnibus. AD prob. ante neg. conseq. nam licet venialest μέ νε-Hi contra prohibitionem Dei, non est tamen imme-
a. diate contra piam voluntatem Dei. quia non est
in ordine ad hanc rem prohibitam,quatenus venialiter peccans non exequitur voluntatem Dei in orna eran, dine ad hanc. Nego igitur,idcis mortale immediaterra prohibi esse colura voluntatem Dei, quia est contra ipsius amori ipsius Dei: nam si Deus eamdem materia prohiberet,& non sub poena suae indignationis, terpetui separationis, qui contra talem prohibitionem faceret,praeserret quidem amorem creaturae piohi- prohibitionem simpliciter; Lil quia per mortale de bitioni Dei in materia graui,non tamen necessario
pressum affectum,nunquam se contra talem prohibitionem facturum si sciret se fore separandum a Deo vltimo fine imo posset faciendo contra talem prohibitionem,actu diligere Deum. Deducitur,peccantem venialiter non constituere 6. sibi ultimii finem in recreata, prae cuius amore tras. -- greditur leuem prohibitionem Dei: hoc enim non est tantu in exercere actum, quino sit ordinabilisad is Dcum ultimum finem, velut amorem sui actus prae μ' ferre amori praeceptionis diuinae sed est exercere actum simpliciter ineompossibile eum Deo amico&fine vulino, seu amorem sui actus praeserre amori Dei secundum se;quod solum praestat mortale. Ohcie 2 neque offensa mortalis est immediate coinra Deum,sed cotra ipsius amicitiam. Ideo enim mortale contemnit Deum, quia contuni ipsus gra-dem ordinis cum offensa mortali: nam una est ordi l iam quae est quid creatum.Nego antec.etenim non ut iam creati resultans exaesone feruoris charitatis,que ideo formaliter offensa mortalu est in altiori ordine' st venialiter peccans debebat Deo et altera ordinis in lin immediate contra increatam maiestate Dei, quia creati resultans ex laesione maiestatis increatae licet stimmediate contra ipsius amicitiam,&multo mi- utraque sit contra voluntatem Dei , quia utraque i nusquia cli contra charitate proximi,aut dictamen displicet De utraque moraliter causat passiuam os rationis ereatae,sed quia est cotemptus increatae ma sensim in Deo. Vnde dici potest,veniale esse contra testatis quae mortali cotempta .post habetur creatu re.Osensa ver,venialis sistit in contemptu seru oris eharitatis circa Deum,quia per veniale nodeseritur
Deus secundum se, nee posthabetur creaturae , sed tantum modus seruoris circa Deu ex qua deserti ne feruoris,resultat aliqua offensa contra Devia ,di-test autem quis non modo habitu,verum tram accumanere coniuncius cum volutate Dei per actualem dilectionem ipsius, rimul venialiter peccando facere contra eius prohibitionem. Ad confirm. con-eedo, ut mortale sit contra voluntatem Dei, necesse
non esse,ut peccans expresic intendat facere contra voluntatem Dei necesse tamen est, ut illam omnino deserat, quando sciens per mortale se a Deo vltimos nevi amico separari, nihilominus illud committit, praeferendo illud Deo vltimos nixamico.Qui venialiter peccat, non descrit voluntatcni Dei, tantum in ordine ad hanc rem prohibitam, cuius amor non separat ab amore Dei, eroinde non dicitur sacere contra voluntatem Dei simpliciter. Rc sponderi posset a. admittendo,quini venia- rimati s est contra voluntatem Dei, negado, quod si eiu L
voluntatem Dei non prohibetem exercite contem pium desertionein sui sedeontemptum&descr-tionem boni dumtaxat errati nortale esse cotra voluntatem Dei, exercitu prohibentem contemptum
desertionem sui.Sicut delinques in personam Reiis, facit contra voluntatem legis prohibentem lae uersi tamen ordinis ab olffensa, quq ex conleptu Dei nem&iniuriam suae regiae Maiestatis; delinquens obiiciec tam in rebus extrinsecis possumus gra
inbona extrinseca Regis , iacit contra voluntatem Regis prohibetem tantum laesionem bonorum existernoru Regi Vnde diuersordinis est offfensa facta personae Regis,&bonis extrinsecis Regis,etsi utraque sit contra voluntatem Regis. Dic Es: qui venialiter peccat,actu deserit voluntatem Dei, eamque leuiter saltem contemnit hoe enim est actu facere contra ipsius leuem prohibitionem:sicut simpliciter deserit voluntatem Dei eamque grauiter contemnli, qui actu iacit contra grauem ipsus prohibitione, ab eaque per priuationem gratiae etiam habitu recedit Confirm.Ideo mortaliter peccans contemnit grauiter Deum . quia ipso actu peccati praesert amorem rcaturae authoritati Dei grauiter prohiben tergo ideo peccans venialiter leuiter saltem contemnit Deum,quia ipso veniali praesert amorem creaturae aut horitati Dei leuiter prohibentis. Nego antec. nam deserere proprie, est si liciter ab illo separari,ut& cotemnere non
enim dicitur amicus amicum deserere, euinque co-
temnere,quii leuiter inutum illum laedit Funuatur ulter,quam in intrinseci dignitate pei sensi, leuiter offendere Deum ergo nee semper speeiseatiui OD senis moi talis est immediatus contemptus Dei,nec specificatiuum venialis semper est bonum extrinse- cum Dei.Αntee.prob.possumus in furto,qui est res extrinseca Dei,grauiteri& eoua in odiovi blasphemia indeliberata, quae immediate versatur contra Deum,leuiter orsendere Deum. Negoanteci non enim bonum extrinsecum Dei dicitur res creata, in μ' euius materia peccatur,eum etia in materia retere tae peccari possit eum virtualieontemptu Dei qui tantum intrinsece moraliter versatur circa increatam dignitatem Dei Sed dicitur in bonis extrinse- eis offendi Deus, quando non Deus precato deseritur,sed solus modus circa Deu odiuvi blasphemia indeliberata non suntgraues olfensi .esto immediat. versentur contra Deum,quia non copulantur inter actus humanos simpliciter, cum nosint persecte voluntari j. tiare sicut non habui voluntariusimpliciter; ita nee morale specificatiuu simpliciter inratio-
a voluntario potissimum pendet. Obj-
72쪽
DQ. V. De necesitate sicam ad condignesti ac Sectio m. i
Obdicier . Sicut potest rex,&in sui per iii.&in
rebus extrinsecis,&grauiter,&cleuiter a rustico D
sendi ita potest Deus,& in sui personali dignitate.&in rebus extrinsecis, grauiter leuiter a creatura offendi. Resp. I. nego, posse regem in regia perso-nEleustera rustico offendi nam omnis contemptus. quantumuis minimus regiae maiestatis a riistico factus .est grauis Mincompensabilis a rustico. Patet ex eo, quia quaecumque etiam minima legis transgressio, in contemptum regiae maiestatis facta estimatur grauis offensa regis. a. esto,dari possit letiis offensa contra personam regis,adhuc nego, dari posse contra Deum, propter infinitam distantiam, quae est inter crcaturam ostendinem,&Deum offensum, quae non est inter rusticum& regem Maior enim aut minor distatia facit, ut idem contemptus factus, nisi grauis, factus verbalteri sit leuis, ut hii manis excisplis constat. Caeterum potest in rebus exti in secis offendi rex, i per sublationem tantiam rerum exteris narum I per virtualem contemptum regiae maiestatis. Prima offensa quatenus sistitvi consummatur in sola oblatione rei externae, est loge diuella ratio nis ab ostensa facti regi in contemptum ipsius personae;cstque a rustico comeensibilis, quamuis possit
esse leuis, aut grauis intra suum ordinem. Secunda
semper est grauis, altioris ordinis, quam possit a rustico compensari quia tangit dignitatem regiae
mai cstatis, per virtualem contemptum ipsius Deus autem nequit in rebus extrinsecis grauiter offendi, secluso virtuali contemptu increatae maiestatis,quia nulla res eximi potest a dominio Dei,ut eximi potest a dominio regis: proinde quantumcuinque conetur creatura res extrinsecas auferre Deo, nui qua
illas eximita perfecto domini Dei. Quare solum dicitur Deus in rebi. extrinsecis leuiter offendi, quando contemptus rei extrinsecae non inuoluit eontemptum Dei: quod est, quoties peccato non
deseritur Deus, ultimus finis, nee posthabetur
Dico et nequit actus solius naturae viribus elicitus esse condigna satisfactio pro offensa veniali. contra aliquos Schol. &a sortiori contra Scot. is q. aest et i qu. i. g. In ista quaest versi e -bu.MWo.q-
condigne solui, solius poenae temporalis solutione.
Quam pin .cit. Mait, errore sapere Pelagij. Nostra assertio colligitur ex Concilio Mileuit. a. n. 6. id. 7 s.c.F. II.quae docent per illa, Dι-mιtre nobis debuanosUra, a iustis peti remissione se
Ium venialium:ergo agnoscunt eam esse a Deo, ac proinde ex speciali auxilio ipsius Ratio condigna latisfactio debet esse in eodem ordine cum offensi: sed offensa venialis cum sit contemptus seruoris circa Deum finem supernat .est ordinis supernat. actus autem solius naturae viribus elicitus est ordinis naturali hesim neque cx auxilio, quo elicitur, neque ex grati i habituali, quae non dignificat nisi actus lupernaturales a se elicitos, ullam habeat supernatui alitatem. Dic: E s. Ea satisfactio pro veniali sussicit, qu aeapta est restituere obiectivam complacentia, quam Deu abuisset de opposito actu, quo vitari potuisset veniale: at venia levitari potuit opposito actu virtutis, etiam naturae viribus producto ergo Maior prob id tantum debet condigna satisfactio resarci-re,quod abstulit offensa: ergo si ostensa non abstulit obiectivam complacentiam supernaturalis , sed tant sim naturalis virtutis, satisfactio peractum virtutis naturalis exhibita erit sussciens& condigna pio veniali. Resp. Condigna insatisfactionem esse
illam, quae non solum est apta resarcire id, quod im-
De Incarnatione Tomin VI. mediate, sed etiam id, qliod media tu consiquenter abstulit peccatum: veniale etsi immedia tutatu in abstulit obiecti iram complacentiam virtutis naturalis, mediat itanei re cons cutiliu etiam abstulit obiec cluati coiris, lacentia in species tum auxiliorum superia at . requisitorum ad persectam familiaritatem creaturae cum Deo. que sp ccialia auxilia negat Deusve maliter peccantian poenana peccati: cosequenter creatura per veniale tollit obiectivam complacentiam vi mitis naturali si qua vitai epotuisset ideveniale in specialium auxilior uin supernat. quae a
Deo praeparata habcb.it, ii veniale actu aliquo virtutis vitallui. Sicut mortale non sollina tollit obiectivam coni placci ilia inlicitae statis moralis, qtii vitari potuist)t mortale sed etiam supernaturalem gratiae& ut iit uinii a Liuili, qitas Deus in poenain peccati aufert a peccatore. Drco . Super naturalis attritio non est condi 11'.
gna satisfactio pro ostensi culpae venialis, licet possit 3 υνι is. esse condigna eiusdem maculae absidi lio. Prior parses Suar. Er Via n. cit ubi pro condigni venialis satis Aetione assignant solum actum cotritionis,adeo que videntur a condigna satisfactione excludere actum attritionis. Fundam condigna satisfactio est ii, obsequiosa actio intuitu ostensi ex lii bitaci in compensationem honori res: attritici non est actio inruitu Dei offensi exhibita, sed intuitu ipsius tantis mattriti elicita nam est dolor de peccato,uc propter malum quod peccator incurrit, vel propter bonum, quo priuatus est ergo non elicitur intuitu ostenti, sed ipsius ostendentis D cps I. Ad condignam satisfacitonem sume it, ut tantu in ponat, quantum sustulit offensari sed attritio supernat. tanti lim ponit. quatum sustulit offensa venialis: na haec sustulit l, nestatem saltem naturalem ab actu, &supernat. b nitatem specialium auxiliolum supernat ma Deo complacentiam, quam de opposita honestate virilitis, bonitate supernat. auxiliorum supernat.habebat. Sed attritio restituit honestatem supernat. in acetu,&consequenter etiam auxilia supernat .in poenam peccati subIata ae proinde resarcit totum obiectum complacentiae respectu Dei, qui necestario sibi complacet de omni actu bono. Confirm non tenetur maius bonum per satisfactionem peccator Constrin. resarcires, qua in debuisset actus oppositus peccato ponere: sed actus oppostus veniali, non debuisset porrere bonum honestum contritionis; nam illud tantu in bonum debili stet ponere , quod sit fuisset ad vitandum veniale; hic autem sussicius fuisset quiuis achiis moraliter honestus. Resp. Ad condignam 31 satisfactionem nolite issici ponere, quod abstulit of RU . sensa, sed etiam compensire, quod intulit offensa venialis non solum abstulit feruorem charitatis abactii,&complacentiam a Deo; sed etiam intillit positivam displicentiam in Deum, dum per peccatu insosuit obiectum post tuae displicentiae reserent vo-untatis diuinae. Quamuis igitur attriti tirperi .restituat monestatem in acti, auxilia supernat.,
complacentiam in Deo, notamen compensat positiva displicentiam, qua venialis ostensa intulit Deo. Vnde etiam in humanis ad condignam satisfactionem non sat est,rcstituere quod offensa sublatu est,
sed etiani compensari debet politiva displicentia, quam offensa intulit ost enlo;quod ompensari solet
vel obsequioia actione, exhibita saltem apparenter Min foro externo, in quo tantili in homines iudicant. in gratiam ostenti, vel alicui iis poenu solutione.Tota haec resp. est Anselm. lib. r. Cu Deus hom cap. a vla: Rs sio
73쪽
32 D p. V. De necessiate Incarn ad condigne satisfac. m. Sectis ra
tem rectituat, nisi pro allata doleras iniur/a recompensitatieruidesilauru honorem aucuurs moiat, nsn sufficit ho- rem reddere sim secundum exhonorationusactam molestiam aliquis,auod placet illi,cuem exhono int,re Tauret.Vnde concludit: Sic ergo debet omm quιρα- eat,honorem, quem rapit, Deo solue emoriae est satisfa- adeonstris. cyto,q amomnupeccator debet Deo facere. Ex quibus patet ad confirm. nam praeter bonum quod abstulit peccatum,tenetur peccator resarcire malum displiacentiae,quod intulit peccatum.
Dic Esci. Si attritio ex se non sufficit ad eon digne satisfaciendum Deo pro offaensi veniali, nee illa sulset et elicita a Christo Vnde sequitur. per solos actus supernati dilecti oriri Dei Christum eterno Patri pro nobis condignc satis secisse clim soli sint obsequia intuitu ipsius Dei exhibita Consequens salsum est,cum omnes Patres Schol. doceant, Christit m per quemcumque actum virtutis eo digne pro nobis satisfecisse.Nego sequel Etenim qui cuinque vel minimus actus honestus Christi, ratione personalis dignitatis, aqua procedebat, eminenter continebat, quicquid persectionis continet non modo quicumque actus persectilissimus, sed etiam infinitia pura creatura cliciti, imo nullus erat in Christo actus inferioris virtutis, qui non esset imperio charitatis in obsequium Dei ordinatus. Dic Es . Displicentia,qua veniale inscrt Deo, est finita non sollim intensiue, Les sciuialiter,sed et
iam ordine, cum non sit immediate contra Deum,
ut e sistri. I. eigo compensari potest multiplicatis
actibus finitis attritionis, cum omne finitum adaequari possit alios nito. Nego eon seq. nam licet displicentia, quam veniale Deo inferi,sit omni ex parte finita, est tamen diuersa rationis, ut nequeat multiplicatis actibus attritionis resareiri Sicut licet laesio, quam quis infama pas us est,sit finita, nequit tamen pecunia, vel alijs rebus resarciri; quia fama est alterius rationis ita moralis displicentia de veniali est diuersa rationis , quam ut possit ullo attritionis
actu aut multiplicatione actuum condigne resarciri, nam tales actu solum multiplicabunt obiectum complacentiae . non tollent obiecti uam displicentiam,quieonsiliit in voluntaria elongatione peccatoris a perfecta familiaritate Dei moraliter perseuerante, quae non est apta condigne tolli,nisi per formalem vel virtualem retractationem ipsius, quae sit actu eontritionis,vel dilectionis Dei. Posterior pars est eonformior Trident. Rs. q. . . Assisiim docenti venialia multis aliis remedijs extra sacra- par pula , metu ui confessionis expiari posse; scilicet salte per modum absteisionis maculae a venialibus relictae. qilia cum macula dicat ordinem ad subiectum est
enim priuatio debitae pulchritudinis, susticit ad eam
tollendam tantum ponere in subiecto, quantum ab eodem sustulit peccatum,esto per se non compenset
displicentiam orians at attritio ponit in subiccto, quantum abstulit veniales scilicet honestatem in actu, auxilia ad lamiliaritatem cuin Dco requisita;ergo tollit maculam,tieet per se non tollat displicentiam Dei. Dichsci stante displicentia Dei, stat macula in subiecto quia repugnat subiectum purgari a macula, & adhuc displicere Deo. Resp. licet attritio non sit sussciens tollere displicetiam a Deo: ὸ ζριιν. - satisfactorie,& per modum condigne compensatio-λιν-Ob nri,poterit esse idonea illam tollere perincompossibilitatem: quia positi in subiecto, tollitur,cniale incompossibiliter, atque adeo obiectum ipse in disi licentiae diuinae. Sicut posita gratia habituali inubiecto,tollitur non satisfactorie per modum condignae compensationis, sed incompossibilit mor-
tale,&obiectum displicentiae, quam Deus dei
Dico . Sola contritio, aut dilectio Dei super a 1 omnia finis supernat est condigna satisfactio pro 'Duri offensa veniali a iusto exhibita.Prob.haee sola habet
omnia ad eam requisita restituit charitatis feruorem;per eum reordinat voluntatem ad familiaritatem cum Deo; compensat postiuam displicentiam, exhibendo persectissimum opus in obsequi si Dei: etsi illa dilectio Dei non includat explicite detestationcm peccati, tamen dum fertur in Deum super omnia, implicite& virtute includit detestationem
omnium peccat.si actu menti occurrerent. Insero, M. cotritionem de solis mortalibus, aut de uno tantum Uerριι
veniali,vel dilectionem,quae actu non se extenderet ad detestanda omnia venialia,non esse sufficientem satisfactionem pro omnibus venialibus, sed pro ijs dumtaxat, quorum esset formalis aut virtualis detestatio.Ratio: ad actionem condigne satisfactoriam' M . requiritur, visat intuitu offensi incompensationem illatae offensae: non fit,si nec sormaliter,nec vim tualiter illatam ostensam detestetur. Obiseus i. ad condignam satisfactionem requi 1 ritur, ut rationabiliter no possit ab olfenso recusari, Dic . vel rccusata non teneatur offendens ad alias satisfactiones exhibendas sed quacumque cotritione pro .eniali a iusto oblatia potest Deus rationabiliter alias exigere,&iustus tenetur illas exhibere igitur nulla est de se condigna.Resp. Maior est vera de codigni state satisfactionis ex iustitia, non ex aequalitate ope R st ris ador sensam multa creaturae satisfactio potest esse condigna offensae illatae Deo ex iustitia, sed tantum ex aequalitate operis ad offensam.Ratio:quado opus satisfactorium supponitur alijs titulis obligatum offenso. potest offensus illud pto offensi, acceptare, sed pro alijs titulis, pro quibus est sibi obligatum:
tune semper offendens tenebitur aliud opus exhibere,etiamsi prius quod obtulit, fuerit ex se condignum ad offensam extinguenda. At contritio nostra pro veniali oblata, multis aliis titulis est obligata Deo; ergo poterit proveniali Oblata a Deo non acceptari,ine alia exigi, esto prior de se digna fuerit ad
ostensam extinguendam. Non enim, ut infra repugnat, ut opus sit de se condignum pro offensa,&imul alijs titulis obligatum offenso quia condignitas solum spectat,' ualitate operis ad offensam,esto illud sit aliunde offenso debitum. Infero: necessaria 46. fuit Dei promissio de acceptanda iusti sitisfactione cετε. pro suo veniali oblata, non quidem ad reddendam
illam condignam, cum potius supponat illam condignam,sed ut recusari pro offensa non possit. Objcies 2.Si posset purus homo condigne satisfa- εν. cere pro suis venialibus,non indigeret ad condigne P pro iis satisfaciendum redemptione Christici nec fuisset Christus necessarius ad liberandu hominem a venialibus; contra Patres affirmates Christum nos liberisse etiam venialibus,& pro nobis Patri sati fecisse Concedo Christi redemptio non sui sim 43 pliciter necessaria ad codignam ratisfactionem provenialibus, fuit ramunecessaria ex suppositione peccati origi n. vel personalis mortalis: de qui necessitate intelligendi sunt Patres: nam purus homo condignὸ satisfaccre pro veniali non potest,nisi sit ingratia, seu nisi remita originali,vel mortali tondigna M satisfactione, per Christum. Ni νKogas, an potuisset homo inpura natura condi ρ-νά-ata
tus condigne pro suis venialibus satisfaceres cer-- eanditu sitim est , si potuisset efficacem actum dilectionis Muior Dei authoris naturalis eo statu eliceres, potuisse
pro venialibus ante mortale commissis , condi I 2 7'. iagne satisfacere; quidem Persectius quam nunc infacere.
74쪽
Dij. V. Denusitate Incarn. ad condignesatisfac Setitio VI. 33
in, squia non sui si t tune opus di lcctione Dei aut horis
supernat cum nec peccat timeo statu commissum, fuisset contra Deum authorem sit pernat . cuius nul-Ia sui sit notitia mam sub eo titulo exhibenda est
Olfenso satisfactio, sub quo ostenditur: subeo titulo ostiirditur,sub qii cognoscitur,cἰim offensae L
sentialiter stactus volutatis: Dixi,antemstate commist: nam pro venialibus commissis post mortas cinon potui siet nec per cui cacem dilectionem Dei condigne satisfacerer quia nulla satisfactio a pura creatura exhibita, citcsidisna pro mortali: exiliante autem mortali, nulla satisfactio posset esse condigna pro veniali cilim nequeat satisfactio quae per modum gratiosi obsequij cxhibetur, est grata accepta Deo ab inimico oblata ergo nec sati S facere provenialibus post mortale comissis. Dixi .c quid fef-ctius auiam nunc nain tunc lici mo nulliina habui scidebitum, quod bi prius gesitis remittedum fuisset; nunc saltem habet originale, quod prius dcbet gratis peccatorii cmitti, quam acti sup rnat. contritionis possit pro venialibus condigne satisfacere; nam
eadem est ratio de originali ac de mortali cum Oi4ginale grauem inuoluat ostensim contra Deum, ut constat ex aeterna poeta. damni;& quod transfunditur in membra includit e spectum adicccatlim, quod suit in capite, non secus achabituale personale respectum inuoluit ad actu alta personale, a quo suam grauitatem moralis aestimabilitatis desumit. His ex hypothesi certis controuersa ruisus pendet ex alia,an potuisses in eo statu homo eum solo concursu generali, debito naturae rationali, elicere actum stacacis dilectionis Dei aut boris naturalis. Dixi, EFracti: quia haec tantum est condigna satisfactio proveniali, cssicaciter retractas offensam, peractum detestationis, cuius vitaretur offensa, si iterum Occurreret. Ergo quoad efficacem actum dile- cstionis Dei, dico, illum non potuisse ab homine inpura natura condito, citria solo generali concursu debito naturae rationali, elici potentia morali, licet potui Niphysica, quae tamen nunquam, aut ratissime proditura suisset in actu, absque aliquo speciali
auxilio intra eundem ordinem naturae. Fundamentum: si potuisset tunc homo absque speciali ali xilio,
saltem intra eundem ordinem naturae, talem actum
x Anis Dei, quod potuisset tunc; quia non fuisse iri, tores vires naturae tunc sine Originali quam sine nunc. sublato originali per gratiam. Dixi, petentia 1 g. morat non ea. quia talis actus ediri sit naturalis, Momita
continetur intra sphaeram obiecti potentiae bro
cae, extra sphaeram obiecti potentiae moralis; quae li a
cet habeat omnia principia ad physicam actionem
requisita, propter antecedentem tamen dissicultatem, quae physicam potentiam csscaciter ab ag cndo remouci, dicitur moraliterinpotens quia spectato con naturali modo operandi potcnti. e liberae, nunquam , aut rarissime operatur cum tanta dissicultator cum naturalis modus operandi ipsus sit, ferti in obiectum, quod illi estica eius facilius pro .
ponitur. Vnde nili accedat peculiaris illusti alio mutis. que huiusmodi in operando difficultatcm emolliat, nunquam Optrabitur. Ex his decisa manet prin- V cipalis controuersiae dissicultas, nempe non potuis se hominem iniuitii natina pro suis vcnialibus an te mortale commissis tondigne Deo sitis facere, absque speciali auxilio intra eundem ordinem naturae.quod Deus tune homini dedissi ad suti in finem consequendum Angelus in puri natura conditus, Π potuisset pro suis venialibus ante mortale commis
sis condignc Deo satisficere, ut qui sensuum pon
dere solutus facili iis potest ad Deum cognoscendum amandumqtie ferri , quam possit liomo tot sensuum impedi inutis irrctitus proinde etiam moraliter potuisset in pur.inatiiri Deum ut sinem naturalem et scaciter diligere. Idem censeo, quoad fa- 18.eilitatem diligendi essicaciter Deum ut authorem tua ansenaturae, de animabus , quae hine eum solo originali με demigrarunt; cum enim&illae sint ab omni lapisii, G perturbatione liberae; ut verius puto, de saeto diligunt essicacitς Deu in ut authorem naturae Ad satisfaciendum verbi roseis venialibus, si sol te hine aliqua cum originali asportarint, sunt omnino inc paces: quippe quae propter originale, nequeunt vllam pro veniali,& multo minus pro ori Einali, condignam satisfactionem Deo exhibere;cui ad eam requiratur status gratiae.
AD I. argum primae sententi neg. eon seq. Adprob. dist. angat illa satis sectio, quae in actualis μή p 'lutione debiti eget gratia Creditoris, est condigna, 'elicere, possctitia nunc: nam caede vires naturae sunt concedo;antecedenter ad ipsam solutionem debiti, nunc, quae fuissent tunc mana per peccat ii morigina nego. Coinritio pro venialia iusto exhibita , etsi ne quod natura lapsi sit pratura addit, nihil virium gratii creditoris egeat antecedenter, no tamen con- natur. sublatum cst in homine, sed tantii sit blatae comitanter inacituali debiti solutione cum posita vires supernatur quibus facilius natura exercuisset gratia Dei antecedenter, ex se sit condigna ad talem actustio iustos naturaics; quos tamen non facili sis ottensam extinguendam. De hac gratia antcc. cxpli- exercuisset tunc sine peccato originali, quam illos eantur scripturae, Concilia, Doctores, chim dicunt, exerceat nunc cum originali: quod non ponit inna venialia dimitti, non solui: cum solui non tam im turi post tuam inclinationem ad malum. quam ho portare videatur condignitatem optiris ad debitummo non habuisset in pura natura Falco , a Lex aequalitate quam ex iustitia quae alios titi Ilos stristiores ex clii dit. Ex his patet ad auth. S. Nom. G Maactae.
Concit quae docent, venialia per gratiam remitti, euius gratuitae remissionis signium est oratio,qua quotidie 1 Deo petimus, nobis velit alia dimitti; ut Deus insundat nobis gratiam anteced. ex qua is cum qua valcamus condignam sitis tactionem pro venialibus exhibere. Ad s. eg. minor Cuius probat. antec verum tantum est de ostensa mortali, quae moralem suae grauitatis aestimabilitatem limit immediate ex persona incrcati quae per moi tale conisicinnitur, non de offensa veniali, quae moralem, stimabilitatem in ratione offensae non sumit immediate ex persona increata, quae veniali non contem
nitur, sed ex omissione boni creati, quod tantum
iorem dissicultatem habere hominem nunc in mortali personali existentem ad actum estica eis dilectionis laci eliciendum . quam habuisset tunc antevllum mortales, i Opter positivam inclinatione in ad malum, quam personale relinquit in subiecto Di CE s: peri. cciust potitisset homo in pura natura pro suo veniali satisfacere, qui in possit nune in natura lapsar er o cli nunc non valeat potenti.i morali. absque speciali auxilio indubito aecum efficacis di-lcctionis Dci elicere non sequitur, eundem actum non potitisse inpura natur ac licere. Distinguo antec. potuist i persectius pro veniali satisfacere hoc cstinersectiori actii, aut facilius, quam nunc, nego: pei fectius, hoe est nullo debito antecedenti gratis remisib, concedo; quia nunc requiritu gratuita remissio originalis. Nec sequitur, quod si nunc pol cntia mora lino possit elicere actum essicacis dilecti Te Incarnatione mus VI.
75쪽
34 Dissp. V. De necessiate Incam ad condigne satisfac. m. Sectio ML
sumit malitiam; nisi ex priuatione boni, quod pec-sECTIO VII. l ans tenebatur conseruare Adam autem tenzbatur
eonseruare iustitiam originalem pro ijs dumtaxat, qui de facto propagandi erant; elim sint finiti,
An potuerit purus Pomo colluum caput si finitum d1mnum illorum a pura creatura reliquoi um pro peccatis totius gene lassicienter reparari. 1. Saltem potuissἰt opus puris humani condigne Deo satisfacere.
talis hominis satisfactio ex capitali grati Pacis Nac super O cideiuali procedens , csteondisna , necessarias io μι non sui Vcrbi Incarnatio , cum saltem potuisset hie homo tot actus clieere, quot futura fuissἰnt peccata omnium hominum . esto singuli actus huius hominis non fuissent, nisi pro singulis peccatis condigne satisfactorij. .
raecreaturae esse condignum ad liberandos omnes hc ines qui de facto ex natura humana, or inali insecta.propagandi sunt:& de facto non fuisset necessaria Incarnatio ad liberandum nos condigne ab Origmali. Tertia Bonavent quast. q. it. est Vasique ς p. I.
Gratia adoptionis non potest esse de se principium υαώ. condigne merendi alijs auxilia gratiae & remissio Mnem peccatorum . . quia de facto illa in nobis non est principium condigne merendi gratiae augmen tum nisi tantum subiecto illam habentia neque adlio sufficit peculiaris lex iromissio Dei, quia
haec cum sit extrinseca, non mutat naturam gratiae,
ut illam reddat condigne meritoriam alijs, si ex se non est 2 si posset gratia adoptionis esse eondigne meritoria alijs, non esset ratio, cur id negaretur
. tib. I in Tradent. cap. Fundamentum tantam onitatem habet opus charitatis ex giati procedens ad Deum placandum, quantam malitiam habet peccatum ad Deu in offendendum. Confirm. potuit Adam ut caput omnium suo peccato condigne insccre omnes; ergo potuit merito suo condigne satisfacere pro omnibus.
ficultas in assignanda ratione. PRivcst, mortale infert infinitum clamnum, priuat aeterna beatitudine, merctur perpetuam poenam nulla pura creatura resarcire valet damnum infinitum, aut condigne satisfacere pro poena infinita; cuna nulla offerre valeat opus infinitivatoris. Sed contra . esto,non valeat osterre opus aequale damno extensiue , posset aequale intensiue opus enim dignificatum gratia possct aequivalere intcn- siue toti damno.quod mortale inscrt sicut condigne meretur beatitudinem supernaturalem , qua mortale piuuat, ita Si remissionem poenae aeternae,
quam peccatum meretur: cum tamen neque opus Rebei ιαν Ihiam senis
nitus cum enim de facto gratia adoptionis sit in subiecto, quod est in via ad perfectionem , eui perfectio,ad quam tendit, non est debita naturaliter, sed ex meritis, de factovi connaturaliter non est condigne meritoria, nisi subiecto illam habenti; de possibili autem posset est condigner meritoria alijs, i. Si constitueretur caput aliorum homo beatus Diadis hie enim mereri posset per actiones liberas, ut Chri ρῶ Hsirstus. quae actiones , quia non supponerent subiectum in via, sed intermino suae persectionis , non essent meritoriae &satisfactoriae ipsi inerenti a tisfacienti, sed alijs,quorum ex pacto lege constutulus esset caput a Si constitueretur homo pure viator cum plenitudine gratiae,&ssimul cum pacto&lege, ut sua opera dirigeret ad merendum& satisfaciendum pro alijs. talia enim opera posita plenitudine gratiae inmerente, pacto ex parte Dei, essent condigne meritoria alijs r i. quia non minus demeritum nocet personae demerent , quam meritum prost personae merenti sed posito pacto, potuit Adam suo peccato condigne demereri alijs: ergo posito pacto poterat condignὸ mereri alijs:
2 quia, cum supponatur subiectum habere totam plenitudinem gratiae , quam de potentia ordinarra posset,etiam per propria merita acquirere, non essent tales actiones meritoriae , vel satisfactoriae ipsi merenti,aut satisfacienti, cum ipse non egeret, sed aliis,qui indigerent. 3 condigne mereri seu satis δ'
exhibere illi in obsequium aliquid, quod ei aeque
ereaturae habentis infinitam gratiam accidentalem l placet, ae illi displieuit offensa. Sed in sententia, esset condignum pro peccato ut infra. 2. Saltem Vasque purus homo in gratia constitutus, posset haec ratio tacite admittit, posse purum hominem in obsequium exhibere Deo aliquid , quod aeque eondigii satisfacere pro offensa illaia Deo testo illi placeat, ae ei displicuit offensa scilicet contri-
non possit pro toto damno)quod est contra Patres, io seu dilectio Dei super omnia, nisi de facto se qui hanc impossibilitatem fundant in offensi con poneret condonationem debit earendi primo au-tra Deum. xilio essct condigne abstersiuamaelitae,& satisfacti-Sicv Noc originale de se aptum est damnare ua offensae, in eius sentcntia nec est propria iniuria. infinitos homines, si propagarentur nullum autem sed aliquid in nobis, quod Deo displicet a possct opus purae creaturae de se aptum est liberare infini hie homo iustus,constitutus caput aliorum, elice-tos homines: nam omne opus purae creaturae est finiti valoris.1ε, Sed contra . originale non sumit grauitatem Reuouur suae malitiae ex no, ciliod possct inserie ijs hominibuS,qui ex natura humana propagari possent, sed Ex i. Soa qui de facto propagabuntur iam peccatum non
re adium charitatis sne vll. eondonatione debiti; no enim esset productiis via seminali ex Adamo.sed miraculose a Deo vel etiam sidcbitum ex Adamo contraxisset, potuisset postea. co semel condonato, condigne pro aliis remissionem promereri. Nec obstat, quod talis actus oviseratur pro alijs: nam ex hoc
76쪽
Gy. V. De nec Pale Incam ad condigne satisfac se Sectis VII s
hoenon minuitur eius valor condignitas. 2. test purus homo de facto condigne mereri alijs remissionem poenae, ut de facto unus alteri remissio-
nem temporalis ergo etiam renussionem Hulpae,si lex intercedat, trauitas offensae non obstet, ut non obstat in sententiam queres nam ideb gratia adoptionis de facio potest esse principium condigne merendi remissilonem poenae temporalis pro alijs,quia merens nόn defraudatur praemio condigne respondente suo merito: at posset cliam con- igne mereri satisfactionem pro alijs , absque eo quod merens defraudaretur praemio condignerespondente suo merito deut ex eodem opere iusti potest pro alijs applicari valor ad condigne remittendam poenam temporalem, non applicato valore eiusdem operis ad condigne merendum augmentum gratiae pro alijs: cum isti valores sint diuersi,&possit communicari unus, non communicato alio.
Ad fundamentum V quedi sed de facto gratia adoptionis in nobis non est condigne meritoria aliis, I. quia non intercedit pactum a quia est in viatore adulteriorem pertere ionem tendente, cui tantum, non alijs eonnatui aliter fructis eare debet: eum omnis persectio con naturaliter prius pei sciat subiectum,in quo est,quando illud est perfectibile. Neque hinc sequitur,quod assueet inferebat, extrinsecam legem variare naturam gratiae, cuius ope ra aeque sunt accepta Deo, condigna aeternae vitae,siue illa pro te ipso,siue pro alijs offera sed tantum lex concedit facultatem, ut ea possis pro alijs offerre. Quod autem de facto haec facultas nulli purae creaturae eoneessa sit, non arguit impossibilitatem,sed solam congruitatem: quia non deeebat, alium salutis authorem genus humanum agnoscere, quam Christum , cui tantum est connaturale alijs sua merita communicare, quippe qui essentialem gloriam non obtinuit ex meritis, sed iure filiationis diuinae , ratione euius erat persectus Dominus omnis gratiae,cuius non est purus homori nee expediebat hominem, qui de facio ad ulteriorem persectionem tendit proprijs meritis, defraudari praemio condigne respondcnte suis meritis. ARTA quotundam Recent id e non posse purum hominem pro mortali condigner satisfacere,ne talis ostensae aestimatio vilescat apud homines, hoc ipso quod sciant, illam posse a puro homine condigne compensari,impugnata est supra. Ratio assignatur, alia fundata in Conciliis&Patribus,Ephe P. .rom. P. 2. in homil. Procul 'scop. ostendit, non potuisse puram creaturam , siue hominem, siue Angelum nos a peccato redimere, sed necessariam fuisse Verbi Incarnationem; quia posses Aare virium ρονι hominu non erat. Et circa finem, Homo pum seruare non poterat. Et parte hin hom. I. Theoda se Ancisam habentur haec . Omnis creatura in arma erat ad Diatem, Dam Cyprianus de passione Christi, moriginali morti,innitit, nullumnis in coriΠι morte potuerat esse remedium. nec reconciliare Deo potarit exules σ damnatos quae ibet oblatio,
nisi sanguis. - singulare sacrificium. Et sine hoc holocausti poterat Dem tantum condonasse peccata. Ambrosius siue author in cap. d Hebri post med. Tantumsuit peccatum nostrum,ut satiari nonrotuissemus sintellige per condignam satisfactionem Jalios homo non Detin idem utroque lib. Cur Dem homo,&reliqui Patres passim. Alia latio: Offensa mor 17 . talis est immediate contra Deum personam increa tam ut contemptus ultimi finis,praeserens creatu-ST' creatori ergo nequit condigne compensari
ergo nequit condigne compentvlla puri hominis quantactimque gratii praediti, satisfactione, Aristot principio Ossiens moralem Axioma ab aestimabilitatem , atque iniuriae ordinem simit ex mc dignitate personae ostensae; satisfactio contra ex dignitate personae satisfacientis: sed nulla pura creatura, quaniacumque gratia ornata,attingere potest moralem aestimabilitatem, ordinem personae in.
creatae ; nam omnis gratia communicabilis purae creatulae,est ordinis creati.Αxioma prob. cum os
fensa sit moralis laeso personalis dignitatis, moralem aestimabilitatem Mordinem iniuriae sumit ex dignitate personae laesae. Nam omnis priuatio tanti aestimatur in ratione mali, quanti aestimatur bonum, quo priuat: ergo proportionaliter tanti aestimatur offensa Dei, quae est moralis priuatio personalis dignitatis Dei, quanti aestimatui dignitas per sisnae diuinae. Dixi, promtionature; quia cum peeea. 'p' με tum non destruat physice personalem dignitatem
Dei,sed tantum moraliter ωptriasterium non can omnino aestimabilitatem in ratione motalis mali habet peccatum, quam in ratione boni habet perissonalis dignitas increata Dei i participat tamen itulam proportionaliter cum non ab alio, quam ab increata Maiestate.ut moralite laesa specificetur.Neisque talis Offensa poterit condigne coinpensari ulla actuum purae creaturae multiplicatione quia nulla multiplicatio adaequare poterit infinitam grauitatem ordinis, in qua est quaelibet offensa mortalis.
Insertur . non modo via condignae satisfactio 1 ν. nis, sed neque via condigni meriti, potuisse purum c. εἄant hominem remissionem peccatorum alijs promer ri, eontra aliquos Recentioles, distinguentes satu- factionem a merito; quod satisfactio authoritatem requirat in satisfaciente respectu eius, cui satissaeit; ideo satisfaciens per se requirit aequalitatem
personalem cum eo, cui satisfacit.' contra vero meritum authoritatem subiectionem respectu eius, apud quem promeretur;&ideo merens non requirit per se aequalitatem personalis dignitatis euma munerante, sed sufficit aequalitas operis cum praemio. Sed eontra: non miniis ad eondigne meren xgo. dum requirituraeqitalitas opcris cum praemio.quam trara
ad condigne satisfaciendum aequalitas obsequij eum offensa Dergo si nullum purae creaturae obsequium est condignum ad satisfaetendum pio Diania illa a Deo , nullum eiusdein purae creaturae opus erit eon dignum ad promerendam condonationem eiusdem offensae illatae Deo. Confirmatur, offensa non solum est in altiori ordine respectu euiuscumque satisfactionis purae creaturae, sed etiani respectu cuiuscumque meriti puri hominis Dat x eo quod offensa sit in altiori ordine respectu euiuscumque satisfactionis purae creaturae, nulla purae ereaturae satisfactione condigne compensari potest:ita ex eo quod sit in altiori ordine respectu cuiuscumque meriti puri hominis, nullo puri hominis merito poterit condigne remitti. Insertur 2. Potuisse purum hominem pro alio. nisi unigenum Hlim Deipro nobis moreretur.Fulgen i rum venialibus condigne satisfaceres: nam quic C.,.st λ. i. tius de Incarn .eap. a. uatenus namque human se, quid potest purus homo pro se, posset pro alio, in- tura ad a ferendum peccatum mundis ciens atquci tercedente pacto promissione Dei: at purus ho s.ctis, idoneaIuret,msi unione Verbi Dei. Leo sermone d Lmo pro suis venialibus condignὸ satisfaceret:ergo. a. Natiuitate. Nisi esset verus Deus non assereret rem cum adeondigneribtisfacienclum pro veniali sussi di m Anselmus lib.de eonceptu virginali cap. II. Ide. Dciat actus contritionis .vel dilectionis Dei a persona Denisectusest homo, quia non si ceret adreaemendo elicitus. cereser quod ad remissionem ve-
77쪽
Disp. V. De necessiate dicam. adcond Destis C. Sect. VIII. 19
quoad actum'. quia demeritii dae quoad actum et communicatur innibus , non Christ meritum, quia illud per naturalem generationem, hoc per voluntariam regenerationem , quae requirit cooperationem regenerandi saluari debet in ma- Iori efficacia quoad actum I. ut scilicet poten-ltius sit meritum Cliristi ad saluandum quotquot ex Adamo propagabiles sunt , quam demeritum Adae ad perdendum. DicEs, Saluari hanc in me trito Christi praelationem per uberiora auxilia, donoriim spiritualium copiam , ut ibidem Paulus, indicat. Sed
adaequasse te excessisse debit lim naturae humanae: non potuisset ex sola extrinscia acceptatione: quia Deus non acceptauit illam, nisi in ordine ad peccata,quae de facto futura erant ergo ex valore
Grauior dissicultas est in assignanda radice, n- 1 7. de opera Christi susscientem tuum valorem ad Issuintu condigne satisfaciendum pro si ligulis hominum H offensis, debito totius generis humani, accepe
Psi MA. per Christi susscientis fuerunt va- , contra non solum praesert meri uoris, quia ad illa physice influebat Verbum. Sed, ; . .
tum Christi demerito Adae in effectu uberiori contra r nullum suppositum creatum , cuius vi-iisim msed etiam in virtute essicaciori, ut notarunt, Leo cem gerebat Ucrbum, physice influit in operitati s 3 in .se .ir de passibi validius, ait, sic donum It lies naturae, nisi quatenus substantialiter om-bertatis , quam debitum seruitutis . Christique ' plet illam, in quo tantum sensu actione dicun- sanguinem appellat diuitem ad pretium . quoditur esse suppositorum 2 nullum silppositum diuinum habet proprium influxum ad extra', qui non sit illi eoinmunis cum reliquis personis, e quod principium agendi ad extra in Deo,
non est relatio, sed natura. . elim talis influxus attemperandus foret actui creato finito, essetereatus iunitus, sicut cst actus ipse ergo eon-serre non posset nisi valorem finitum ordinis
SLevsnA. per Christi valoris condignita Ἀνν. .
tem ad satisfaciendiu pro omnibus offensis sum a Ratiripserunt ex voluntate increaci Verbi, a qua , mul&a voluntate humana Christi proficiscebantum ex utriusque cnim voluntatis actu una com ponchatur inlinitae dignitatis operatio, quae theandrica, hoc est Dei virilis eo quod a Deo viro, procedit, dieitur. Sed contra dupliciter potest 3; . ex duabus operationibus fieri una . . in gene impra 're naturae, . in genere moris neutro modo potest ex operatione increata Uerbi ., creata naturae fieri una. Non primo nam implicat duo e tia completa eoalescere in unum e nulla enim fieri potest physica compositio, nisi aliqua interee dat perfectibilitas in extremis componi bilibus;
sed operatio increata Verbi, creata humanita Nequis extis, sunt duo entia ambo in genere operationis in Hii ui .
completa totalia, quia utraque operatio habet zizz
suum principium completum i a quo procedit εὸν
nempe operatio creata naturam humanam , operatio increata naturam diuinam completa principia sormalia operationum: neque ex carum unione
in vita persona desinunt esse completaeis totales, non fuisset ad perfectam redemptionem simplici quia non uniuntur ad componendum unum inrater necessaria nam etiam satisfactio puri hominis tione naturae. potest esse condigna ex acceptatione Dei: Tum Ec secundo iam ut ex duabus operationi 3or.exijs, qui aperte docent, satisfactionem Christi l bus fiat una in genere moris , requiritur, ut vel N int 'suisse condignam ad debitum soluendum cxvni tota libertas unius derivetur in alterum, ut appa ποῦ' ne ad Verbum , non igitur ex sola acceptatione ciet in opeiatione exteriori; quae quia totam liberia Dei r nam unio ad Verbum non est cxtrinseca talem accipit ab actu interiori, facit unum ines- sed intrinseca satisfactioni Christi. Vnde Cyril semotis eum illoci vel ut vir operati imperetur ab alia: neutro autem modo potest operatio humanitatis Christi facere virum in esse moris elim ope ratione increata Verbi. Non primo quia operatio humana Christi non est libera formaliter ex operatione increata Verbi, sed ex voluntate creata humanitatis, a qua immediate elicitur, a causa proximi. Non secundo quia operatio humana Christi immediate non imperatur ab increata, seda creaia voluntate humanitatis: quia Verbum non nititur humanitati in ratione naturae, sed in ratione suppositi, clinquens humanitati plenam potestatem ad suos acetiis imperandos. Neque cccci,quod
aliquando illam praecipit, proprie imperat illam: nam praecipit illain, relinquendo ei plenum imperium ad se ipsam operi imperato applicandam riti
es scaciam denotat in seri chr)sostomus iamd roin hunc locum, Christi meritum comparaticla-go , nostrum debitum guttulae exigitae Hieronymus ibidem, non ficut eluctu m. ita est donum, ne informa , inquit, qualita putaretur Anselmus in eundem: n sis est fax peccatum e de addamnationem, ut gratra rarasti adseruationem. Et infra ex his colligit, Christi donum non solii in esse copiosius quoad flectum, quem causat, sed etiam in seipso quod autem demeritum Adae ex se fuerit condignum,absque imputatione Dei, addamnandum omnes, admittit ipse Surandus ina ἀ-Prρ ηιμ . Inct. ao. quasi 2. probatur peccatum ex se cst dignum tali poena ; ergo posito quod Adam sucri constitutus caput omnium , eius peccatum natura sua fuit dignum damnare omnes, alioqui non iuste Deus ex peccato dae damniasset om
Probatur 2 ex s. Nebrare.ubi dieitur Christus exauditus pro reuerentia sua , O quod esset s-lius Deiri non igitur sola voluntas acceptantis, sed Maiestas pellonae orantis causa fuit, ut Christus exaudirctur a Patre Vult, inquit, homiL8. in hunc locum, Chrysostomus, endere,quodgestum est, magis esse opus suum , quam De gratiari tanta
enim seu eius reuerentω, ac pιetas, tu leo eum reuereretur Dem.
TERTio ex Patribus, qui assirmant, necessariam suisse Incarnationem ad homines perfecte redimcndo li enim satisfactio Chtalti non Dset ex secondigna, sed ex sol a Meeptatione Dei, Ius Alexandrinus M.ad Regmaι ante meae inde prO
L-- e Lia: n. - . . in iens pretium pro nostra salu-
bat, Christuin suffciei, pretium pro
te dedisse, Quia natura Deus Verbum ex Patre ea,c proprium eius corpus fuit auod pro nobι in orirem suauitatis Deo ct Patri oblatum R. Theodotus Epistopus e nuranus homi 2 de natiuitate an Concilio Ephesimo parne .pag. 38o fine. . sortis, inquiti tyrannidem soluit quouiam simulDeus er homo erat. Damascenus yde fide cap. attenti, inquit, e-m concessa erat iumnitas, salutares cruciatus sisiens. Ctimen. VI. Clemens I ru extram ante nigenitus, docet,
modicam tantum Christi sanguinis guttam sufficere pro redemptione totius generis humani, pr pter unionem ad Verbum Demum omnes sere
Patres affirmant, satisfactionem Christi non modo
78쪽
ue Di p. V. De necessiate Incarn ad
praecipit nobis, relinquendo plenum ac liberum dominium nostiae voluntati ad se ipsam operi praecepto applicandam. 161 TERTIA. Humanae operationes Christi condi-3. gnum valorem ad satisfaciendum habuerunt calfectu voluntatis diuinae, in qua eoniungebantur in ' in eandrica operationes scilicet natura humana O. aii .isi, Christi erat instrumentum coniunctum diuinita-Chνstetim is, ad omnes actiones humanas exercendas: instru-vorum at mentum suum alorem essicaciam sumit a cau-D pli' si principali , aqua immediate mouetur igitur
operationes humanae Christi valorem , quem ad
condigne satisfaciendum habuerunt, immediate acceperunt ex affectu diuinae voluntatis, a quavia causa principali imperabantur : sicut operatio corporalis moralem dignitatem sumit ab anima rationali, a qua ut a causa principali immediate
mouetur corpus. Probant ex Sophronio atriarcha Ierosolymitano, qui in Epistola approbata in 6. Synodo docet, ipsum velle christi fuisse desticatum c Damasieno lib. 3. Meι cap. is.ubi post allatum exemplum de gladio ignito seriente, quo utriusque Christi naturae actionem explicat, ita concludit Se or in Chratu dimnitatu tam aemna
omnipotens actio : humanitatu autem rim, eaque secundum humanitatem , operationu absolutio. Humanitatis quidem, quod tenuit puellam minis erexι Damnitatu vιm icatio e Giudenim hoc,
audiatad, etsi ab inuicem inseparabiles sunt in Dei vera actione. Et infraci Agit igitur Christmsecundum viri que natuinam cst agit utraque in monatura cum alterutrim comminricationes: Perbo quidem
operante quae sunt Verbi, propter inhoritatem potestatem diuinitatu, quacumque sunt praecipua orregis : corpore vero absoluente quacumque sunt corpo-m munia ad Mintatem Verbi, quod Ut connitur, cauti ita factum est proprium. Non enim astipse ad naturales passiones alacritatem opera tu , ne que ipsam ex tristibin occasionem O refutatιonem, aut ea, qua extrinserem accidunt, passim esto sed morti Da uebatur secundum Ulmum natura , Verbo volen-mU te o permittente secundum H sensitionem Pat ipsam, a agere propria mper opera, natura crederetur
io, SED contra etsi haec opinio vera sit de opera-3. Ratio v. tionibus miraculosis, falsa tamen est de satisfacto- μή - rijs, quia priores elim sint supra omnem naturam 'mis...t,s r ax- , tribui non poterant humanitati , ut eausa principali, sed diuinae voluntati, cuius nutu imperio exercebantur in quo sensu interpretatur Sophronium Vasque dissut se cap. I. loquitur amascenisci quamquam eos interpretari possimus de deiscatione morali derivata ex persona inereata Verbi mintentum Damascenitico citato fuerit, ostendere contra Eutrchetem, in Christo suisse dupliees operationes , humanam, de diuinam , quae duplicem ostendebant natu-D.se Ua ram. Posteriores vero operationes principaliterctoriri sat erant ab humanitates quia neque in physica ense. titates, neque in modo, quo fiebant cxcedebant illius virtutem de habitus supernaturales , alioqui valor moralis, qui in his actionibus erat praecipuus, derivari poterat ex ipsa diuinitate, quatenus antecedebat omne velle diuinum nam posta unione humanitatis ad Verbum, sua natura hie valor derivabatur in omnem humanam Christi operationem. a. .. ti , cor priores operationes suam essea, titutivi ci*m sumant ex diuina voluntate, posteriores ex natura diuina , antecedente omnem actum diuinae voluntatis , etiamsi ad utrumque gcnus ope-
condignesatisfac. se Sectio VIIL
rationum concurrat diuina voluntas, ea est: quia in illis non tam spectatur moralis valor, quam physicus et fectus qui eum si supra omnem naturam creatam, non potest nisi a diuina voluntatepi incipaliter oriri: quia Dcusnoo operatur miracula, sicut o caetera opeia ad extra , quatenus
est , alioqui necessario illa operta etur; sed quatenus vult, quia libcre illa operatur. In his poste 'rioribus operationibus praecipue spectatur moralis valor personalis, qui etsi principaliter ex totaliter sumatura Verbo, non tamen ab illo sumitur, quatenus vult, sed quatenus est. Quia hie nil aliud est, quam moralis cffcetus sormalis proueniens ex persona increatam postatice coniundia humani rati.Omnis auicni forma suum effectum formalem tribuit subiecto non quatenus vult, sed quatenus est; quia tribuit illum physica unione non libera actione. Itaque si per impossibile Verbum
non concurrereticeas cctum voluntatis ad satisfactorias operationes adhuc illae forent condignae. ex eo praeeisc, modessent actiones naturae humanae Verbi Contra vero si eus non concurreret sui voluntate admiraculosos operationes, etiainsialioqui essent operationes naturae coniunctae diuinitati , non idcirco ad illas derivaretur vis efficacia ad effectus supra naturam patrandos. Ex quo sequitur, ii manitatem solum suisse instru Coroll. mentum coniunctum diuinitati in ordine a laetiones miraculosas non inordine ad satisfacto quia de ratione instrumenti est, ab alio ad RMise
operandum determinarici humanitas autem non determinabatur ad eliciendas actiones satisfactorias immediate a diuinitate, sed a propria voluntate, ad cuiusliberam determinationem sequebatur vi csseeius formalis in eius operationem condignitas valoris ex personi operante: ad opera vero miraculosa non a seipsa , sed a diuinitate immediate applicabatur. Hinc patet ad exemplum de adtione corporali , quae totam suam moralem dignitatem sumit ab arum. nam haec non habet libertatem a corpore, sed ab antina, ideo mirum non est, si ab illa sumat suam motalem dignitatem. Qiraria opera Christi susscieliteiri valorem sumpsi runt ex gratia accidentali infinit; nam quo maior est gratia in subiecto , eo maiorem valoici communicat opi ri ab ipsa procedenti ergo infinita gratia infinitum communicabit valorem infinitus autem valor non mod est sui liciens , verum etia in superexcedens ad totius humani generis debitum , elim hoc sit finitum fundamentum in actione peccaminosa fisentia. Sed contra implicat gratia accidentalis infinita. Et esto, daretur; adhue sufficiens non esset Uctituri ad satissaei cndu in pro culpa mortali, quae est in altiora ordine scilicet increato in ratione offensae, quam sit gratia accidentali ian ratione operis satisfactorij, quae est inordine creato unde neque in infinitum aucta sussciens erit. Vcra ratio, cli iam citat Patres assignant, est; ideo opera Christi fuisse condigni valoris ad satis ti Milosacicndum pro offensa illat. Duvi,ac pro toto de Ommum bito generis bilinan quia erant opera personae in- --εLcreatae, quae per assumptam naturam operabatur.
Pro ex ptisatione distingui debet in actibus Chri tos. stivator, alter physicus Dintrinsecus operi, pro ζ' Σ'
ueniens ab intrinseca entitate physica actus,peror ch,igi dinem ad obiectu in quod respicit,& ad principium a quo immediatu moducitur et alter moralis cxtrinsecus, res usus a persona operante. Prior clim defama
79쪽
Diab. V De necesitate dicam. adcondi estisfac Secto VIII. 9
desumatur a forma errata finita , nempe ab ipsa honestate intrinseca actus, quam habet ab obiecto,circumstantiis,&creata voluntate Christi, non est pio offensi illati Deo condignus: nam ratione huius valoris actus Christi non discriminantur ab
actibus purae creaturae, quos supra ostendi, esse uincientes ad satisfaciendum pro offensa Dei quae in ratione iniuriae est in ordine increato. Posterior, refusus a persona increat Verbi condignus fuit ad omnem offensam, debitum soluendum. Quod autem huiusmodi valores in morali aestimabilitate inter se distinguantur clarum est: nam eadem actio quoad omnia physice intrinsece inuariata, exercita a persona priuata,nullum aut exiguum habet valorem exercita vero ab eadem ut publica persona, magnam habet aestimabilitatem. Quod verbi te valor sumptus a persona operante debeat in satisfactione Christi comparari cum ostensa illati Deo,constat tum ex ipsa satisfactione humana, cuius condignitas ad illatam offensam
non tam attenditur penes intrinsecam honestatem operationis, quam penes extrinsecam dignitatem personae satisfaeientis. Quo fit, ut idem opus exhibitum a persona nobili, sit eondignum pro OD sensa illata;non sit condignum exhibitum ab ignobili persona. Tum quia per satistactionem satisfaciens non solum offert offensoan compensationem iniuriae, limis opus sed eo mediante suam personam 1 obsequium offensi. Ergo notissimus valor, qui in satisfactione attenditur , sumitur ex dignitate
personae inlisiacientis seipsam offerentis in obsequium offensi. Tandem quod valor satist actionis Christi sumptus a persona increata Verbi, sit funiciens & eon- dignus ad extinguendum totum debitum naturae humanae, sic ostendo: Christi satisfactio sufficiens fuit ad condigne soluendum debitum offensaemam, ut latisfactio sit eondigna offensae, sufficit ut sit in eo ordibe moralis aestimabilitatis, in quo fuit offensa: a satisfactio Christi est in eodem ordine moralis aestimabilitatis,in quosvit offensa illata Deo,scilicet offensa in ratione iniuriae est in eodem ordine moralis aestimabilitatis, in quo est persona ipsa increata,euius est offensio: sed in eodem ordine mo- ralis aestimabilitatis est utisfactio Christi: nam in eo ordine moralis aestimabilitatis est satisfactio, in quo est persona satisfaciens , scilicet increata, ut prob. i. ex ipsa satisfactione humana, quae est eiusdem aestimabilitatis cum persona satisfacienternam quo erescit persona satisfaciens in dignitate , cierescit ipsius satisfactio in morali aestimabilitate: maioris aestimabilitatis est satisfactio exhibita a peris sena publica,quam tum uata; a Rege, quam a C mite a vi offensa participat eundem ordinem proportionalem aestimabilitatis, in quo est persona offensa, ita &satissas lici ordinem aestimabilitatis, in quo est persona satisfaciensa uia sicut OR sensa malitiam sumit a dignitate personae , quam contemnita ira satisfacetio a dignitate personae, quae satisfacit. . persona ad operationes naturae concurrit ut intrinsecum substantiale eomplementum: ergo moraliter dignificat illas dignitate eiusdem ordinis saltem proportionalis,quam habet in se, quia digniscat illas in genere causae formalis hypostaticae serma autem nequit alterius ordinis dianitatem conserres, quam habet in se. Nec referto quod Verbum non sit immediat unitum eum operationibus naturae altam pix: nam sussicit ut sit eum illis unitum media natura
assumptiaci seu nee persona ereata est immediate
unita eum suis operationibus , sed mediante naturi, a qui tantiam physice procedunt, in qua
tantum immediate lubiecitantur eum tamen persona creata digniscet suis operationes eodem ordine moralis dignitatis, quo ipsa est in se. Nee refert r. quod altior iit valoris dignitas in persona Verbi, quam in operationibus naturae asinsumptae,eo quod in perseia Verbi sit physice 4ntrinscce, in operationibus extrinsece &denominatiuer nam hoc ad summum probat, hos valores esse quidem ditiersi idinis, utrumque tamen esse in- creatum,&in suo genere supremum di infinitum. unum inordine valoris physici, alterum in ordine valoris moralis. Cum nec dari queat 3ltior valor physicus valore personae increatae, nec altior valor moralis valore actuum eiusdem personae increatae per assumptam naturam operantisci eadem quippe forma quae reddit personam infinite dignam physice reddit ipsius actus infinite dignos moraliter Coissimatur, licet valor satisfactionis Christi sit inferioris ordinis valore persenae eiusdem Christi est tamen ordinis increati, quia mimediate participatur ab ipsa persona increata, quaecum communicet Gmaliter, non potest communicarenis valorcinis dinis inereati , cuius ipsa est licet quia illum non communicat physice, sed tantum noraliter, extrinsece,non communicet eiusdem ordinis,sed inferioris,intra eundem tamen ordinem increatum.
r. Probo satisfactionem Christi fuisse eondi , gnam pro debito poenae , quam natura peccando. 2.--ο
contraxit: contraxit autem priuatiuam gratiae,glo- δε-riae , omniumque supernaturalium auxiliorum, poena
donorum, quae gratis a Deo in primo parente posteris transfundenda aceeperat:& fuit priuatio b ni creati finiti; satisfactio Christi fuit ordinis in-ereati infiniti Iongὸ dignior, quam fuerint bona omnia peccato amisia Alteram postium sensus . r haee autem licet sit in ratione actualis tristitit&poenalitatis infinita extensu Christi passio in ratione actualis tristitiae moenalitatis sinita,adhue tamensuit pro illa sussiciens&condisna,tum propter dignitatem personae patientis, tum proptet nobilius excellentiusque bonum . quo Christ moriendo R, a Diapriuatus est,icilicet vita Dei, que est longe nobilior, is i η- quam sint vita omnium . md etiam infinitorum , - , smul, cuius unius vitae vel ad tempus priuatio apta est causare infinitam tristitiam intensuam, si possis bilis esset: quod egregie docuit e Uelm.bb. 2. O
que magis amabilem fuisse vitam Christi, quam sine odibilia peccata,etiam in infinitum multiplicabilia. Dicus: Satisfactio Christi non eompensat infini I. 3νν. tum excessum,qui est inter personas offendentem P 'Doffensam est enim a persona aequali erga aequale; offensa est a perseia vilissilina contra dignissimamrat satisfacetio conuigna& aequalis debet omnia , quae
sunt in otiunia .resarcire. Distinguo ant .non com pensatiarinaliter eoncedo no compensat mutualenter, nego. nam exhibendo pretium infiniti val ris moralis , eo valore eompensat infinitum ex-eessium inter personam offendenturi offensam,prae- is: :rperi sertim cum iste infinitus excessus in offensa limit turi cognitiones niti offendentisc unde materialiter tantum concurrat ad offensam: cum tamen persona Christi satisfaciens tormaliter concurrat ad satisfactionem,quia illa non digniscat ut eognita,sed ut physice unita cum naturi operante.
Fundamentum Caluini ad summum probat, opera Christi non suisse condigna ex iustitia, Ad Disd. non ex aequalitate satisfactionis ad offensam, Cquae tantum spectat aequalitatem valoris operis satisfa-
80쪽
6 Gy. V De necessitate Incarn. ad condi resatisfac se Sectis VII
sitissachora in motali aestimabilitate
Fundam. Sesti solum probat de valore physi- eo, non morali, refuso a persona increata in opera creata: qui valor licet extrinsecus operibus in morali tamen aestimatione plurimum valet, utrate tum in persona ereata , quae et extrinseca operi,quo tamen dignior est, eo maiorem eommunicat suo operi valoris aestimabilitatem : Tum in actu attriticinis, qui ut antecedens gratiam haratis, sed solum illos moraliter dignificat, quae moralis dignificatio non sit per realem influxum, sed per solam coniunctionem cum illis,ut cum actibus propriae naturae. SEcvNDA docet, esse en rationis. Sed con , tradiens rationis sormaliter non est, nisi dum a stu
fingitur: at nullo intellectu fingente actus humani Christi sunt inereati valoris Maestimabilitatis. Confirmatur, Deus aestimat illos ut actus in is creat valoris, Hebra--s Christus exaravdisinest in subiecta peccatore , non habet va pro sita reuerentia: at Deus nullum fingitens rati loris eondignitatem ad gloriam, quam habet poes nis, cum omnia intelligat sicuti sunt i igitur valor sta gratias. Cum igitur operationes naturae assum operum Christi non est en rationis formaliter,ptae ante omnem extrinsecam acceptationem, sint quamuis praebeat humano intellectui personaliter operationes filii Dei, ante omnem erunt condignae ad omnem offensamis debitum soluendum,etiam pro infinitis hominibus, etsi illatum fingendiens rationis. Dico, aloe operum Christi est moralis is quaedam aestimabilitas infinitae ae increatae digni desacto exhibita non fuerit,nisi pro finitis , qui des tatis, necessario consurgens ex ins nita Minereata facto ex Adamo propagandi erant. Maiestate personae operantis. Fundamentum, Ad fundamentum Duranda nego anteeedens scum hunc valorem non possimus in operibus de quo infra; consequentiam: nam plus requi- ad compensanda beneficia a Christo acee pisci quam ad condigne pro nobis satisfaciendum, eoquδd altioris ordinis fuerint dona, quae Christus ut homo acceperat, scilicet personam increatam quam debitum totius naturae humanae, quod tam in ratione offem , quam maculae poenae est inferioris ordinis. Estoisitur non potuerit reddere aequivalens pro beneficiis acceptis, adhue potuit condigne pro peceatis satisfacere:&esto non potuisset condigne pro suo, adhuc potuisset pro aliorum peccatis. Sive quia grauius altiotuque ordinis suisset proprium, quam aliorum peccatum: siue quia per proprium amississet, ni nem hypostaticam, qua amissa non potuisset amplius, nee pro suo, nec pro alieno peccato condiagne satisfaeereri sue qui , adhue ea cum peccato retenta,non fuisset eius satisfactio ita Deo accepta, uti nunc est .
sECTI IX. si uid formaliter fit moralis se malor in
PRIMA sententia affirmat esse respectum re lem ad suppositum Verbi ratione cuius omnes humanae operationes Christi sunt increatiae infiniti valorisci Cabrer . . partem furax. Dcon
sed contrara hie respectus est erratus Iniatus ergo nequit conferre valorem ordinis inerrati&infiniti Neque dicas valorem immediate eonferri ab ipso supposito increatori nam hoc modo frustraneus esset iste respectus eum sufficiat unio humanarum operationum cum Verbo, ut eum supposito operant . t infra. 2 nullus
est actus creatus in C isto, qui fieri non possit ab eadem natura in proprio subsistentes: Ergo nullus actus creatus in Christo dicit realem respe-Crum ad Uerbum nam talis respectus si esset e set intrinsecus anseparabilis ab actu quia sun- daretur id entitate actus. Vnde si omnis actus creatus in Christo dieit realem respectum ad Vesebum, nullus fieri posset a supposito creato stiliaeet eum intrinseco respectu ad Uerbum. . ad illud tantum principium habet actus realem respe-esum, quo realitercausatur et nullus autem actusereatus in Christo realiter causatura Verbo i quia Verbum non influit realiter inactus suae Christi fundare in aliqua forma intrinseca,cum sit creata intra . recurrere debemus ad Armam extrinsecam, quae illa non physice , sed moraliter tantum dignitice r haec autem alia esse non potest, quam ipsa increata ae infinita persona Verbi, quae facta propria hypostasis huius naturae,dignificat omnia opera ipsius, non minus ac si esset natu ratis hypoliasis ipsius. Vnde sicut omnia opera hu P sua ἐI. ius naturae dicuntur verei proprie euge opera hu-1 in ius personae , illa per assumptam humanitatem, 'ut per tuam naturam, exercentis ira eadem op
ra ut sua propria dignificat, eadem dignitate, qua digna est persona operans; cum non minus persona Verbi per unionem hypostatieam faciat sibi sua omnia opera huius humanitatis . quam quaevis persona faciat sibi sua opera omnes oper tiones suae naturae r Ergb Mut quaevis persona dignificat opera suae naturae, eadem dignitate, qua digna est ipsa operans ira increata Verbi dignuficat omnia opera suae naturae assumptae e dem dignitate . qua digna est ipsa Imo tanto persectius persona Verbi dignificat opera suae naturae assumptae , quam quaevis personaereat opera suae propriae naturae, quanto persona Verbi non extrinsece ex humana deputatione, ut fieri s lent dignae personae creatae , sed intrinseeeis ex propria sua natura est supremae ae infinitae digni
An Verbum non solum dignificet dignitate .c.
increatae aestimabilitatis , operationes imma Supresnentes in natura assiimpia receptas , sed in σοι -; etiam transeuntes, in alieno subiecto pr dui Assirmant Sa reea 'eo tomo I. instin. q. RI. 3 T. q. crure m*M. . . . nam ed magis aestimatur α' donum , qud a digniori persona eonsertur sedi
donum est extrinsecum donanti ergo non solum operationes immanentes in se reeeptas, sed etiam transeuntes, quibus Christus sua dona hominibus conserebat, erant inereatae dignitatis Λaloris.
Nota duplex hie quaestio altera, an eadem ita. moralis dignitatis aestimabilitate Uesbum digni Distia scet operationes immanentes . a transeuntes ' altera, an etiamsi dignificet transeuntes , non tamen eadem moralis dignitatis aestimabilitate, qua dignificat immanentesin in se ipso re
DICO 2. Verbum etsi transeuntes operationes CZ a'
digitifieet, non tamen eadem moralis dignitatis aesti ρνιον astam bilitate, qud immanentes, scilicet actio non se ri- - .lum