장음표시 사용
301쪽
A Bonorum ingeniornr ara est indoles, in verbis disserentium veru a -- re non verba. Quid enitapro de hclauis aurea, si Verire quod volumus no potest aut quid obest lignea.si hoc potest quando nihil quaerimus nisi patere quod clausum est. De homin. e peccatore. ec I xv II. Omnis peccator in antum peccator, non est diligendus: & omnis homo in uuantu homo diligedus est propter Deu : Deus vero propter seipsum quo habet omnes qui eu diligunt,& quod sunt, Se quod eu diligunt. De incommutabisi bono.
cclxv I I IDominus ait, Ego sum via veritas & vita. Hoc est, per me venitur,ad me Peruenitur, in me manetur. Cum enim ad ipsum peruenitur.etiam ad patrem peruenitur: quia per xqualem ille cui aequalis est,cognoscitur vinci ε- te atque glutinante nos spiri u sancto,Von summo allincommutabili M. no sine fine maneamus.
ee IdiicMultos inuenimus, qui fallere vesint qui autem salii, neminem. Cum vero hoc alius sciens faciat,alius nesciens patiatur satis apparet, in una ea, - demo; re illum qui fallitur,eo qui mentitur ei te meliorem. quan quidem y Pu meliusest iniquitatem,quam facere. De dii cliene aeternorum bonorum.
eel xx. Inter temporalia atq aeterna hoc interell,quod temporale plus diligitur uriteouam habetur,vilescit autem cum aduenerit Non enim satiat animum. misi incorruptibilis gaudi j vera & certa aeternitas. Elemviri vero ardentius
dii titur adeptu.qua desideram. Nemo enim plusae illo aestimat qua de se habet .vt fiat vilius,quia speratu est amplius ed tanta est ibi Tellenti, multo plus adeptura sit cliaritas,qua vel fides credidit, vel spes desidera l.
oui in scripturis sanctis non inueniunt veritatem quam quaerunt, fame laborant: qui autem non quaerunt quod in prom tu habent,falliduo marcescunt e par Vtrorunque periculum est,dum sapientis cibum 1l- Γ, obcaecatio, Sc his inedia subtrahit. . im laboribus peccatorum.- eclxxit. Non sunt condignae passiones huius temporis ad superu enturam gloriam quae reuelabitur in nobis. Saeuiat & fremat muniuus, increpet linsula ora et armis:quicquid feceritiquantillum erit ad illud quod accepturis Lib. . de
302쪽
mus Appendo quod patior contra id quod spero: hoe quidem sentio, ita c
lud spero:& tamen incomparabiliter maius est quod speratur, quam quod infertur. Quicquid est quod contra Christi nomen saeuit,si potest vinci, to .lerabile est Ii non potest proficit praemio citius consequendo, & finis temporalis mali transiit in perceptionem aeterni boni.
De Charitate. ee l xae r II. Cum duobus princeptis charitatis tota lex pendeat&prophetae, quan-t5 magis est euangeliu quo lex no soluitur,sed adimpletur : & de quo dominus dicit, Mandatu nouum do vobis, ut vos inuicem diligatis Charitas enim inuo uat homines: ὀc sicut malignitas veteres, ita dilectio nouos facit.
Ai 1 Quando corripit Deus genus humanu,& flagellis piae eastigationis exati athie sitat exercet ante iudiciu d sciplina,& plerunqi ' diligit quem flagellat,no-- Iens inuenire quemdan et . Flagellat autem simul & iustos Se iniustos, quia nemo est,qui positi gloriari castum se habere cor, aut naudum se esset pec-ς xo. Ita de gratia misericordiae eius veniunt etiam coronae iustorum.
Labor piorsi exercitatio est.non damnatio. Nee enim conturbari debe- timus,cum aliquis sanctus grauia & indigna perpetitur, si obliti non sumus, quae pertulerit iustus iustoru sanctusq: sanctorum : cuius pasito omnes suis Perat pasiiones: quia cum autore uniuersi alis nulla cuiusquam est compa
De originao peccato. ee Ixx VI. Miseria generis humani, cuius nullum hominum ab exortu usqi ad obitu videmus alienum, non pertineret ad iustum omnipotentis iudicium. si non esset originale peccatum. De prouidentia Dei semper operantis. eclxxv II Li,4 e Creatoris omnitenentis omnipotentia eausa est subsistendi omni creatu ης si Πς- α quae virtus si ab eis,quae condidit,regendis aliquado cessaret. simul om-- 4 λ μ - nisi rersi species & natura cocideret. Proinde quod dominus ait, Pater meus . t usqi nuc Operatur: cotinuation E quanda operis eius, qua simul omnia continet atqi administrat, ostendit. In quo opere etia sapientia eius perseuerat de qua dicitur, Pertingit a fine usqi in fine fortiter.& disponit omnia suauiter . Ide etia Apostolus sentit,cum Atheniens bus praedicans ait, in quo viuimus,movemur,& sumus. Qui si opus seu rebus creatis subtraheret, nec viuere, nec moueri, nec esse possiemus. Et ideo se Deus intelligendus est requievisse ab omnibus operibus suis,ut iam nullam nouam conderet creatu ram ion ut condita, continere, de Subernare cessaret.
303쪽
a De vero sabbato. C et XX VIII. Obseruatione sabbati,quae vacatione unius diei figurabatur, ablata. perpetuu sabbatu obseruat,qui spe futurae quietis,sanctis est operibus intentus: nee ipsis bonis actibus suis quasi de proprijs, Sc de his quet non acceperit, oriatur: illiu in se operari cognoscens,qui simul operatur de quietus es
Requies Dei recte intelligetibus ea est,quae nullius in cyget bono. Et ideo certa requies nobis in illo est,quia beatificamur bono quod ipse est: non ipse eo quod nos sumus.Nam Sc nos aliquid b' num ab ipso sumus, qui fecit omnia bona valde in quibus fecit & nos. Porro alia res bona praeter ipsum nulla est.quam ipse non fecit: ac per hoc nullo bono alieno eget, qui bono quod secit,non eget. De initia temporum.
eclxxx. Faste creaturae motibus eceperunt currere tempora. Vnde ante creaturam frustra tempora requiruntur,quasi possint inueniri ante tempora. Motatus eni si nullus esset vel spiritalis,vel corporalis creaturae quo per prapiens pr teritis futura succederent, lepus nultu omnino esset. Moueri aute creatura ut i no posset i no esset.Potius ergo lepus a creatura, quam creriura, coepit a tempore: utrunque autem ex Deo. Ex ipso enim,de Per ipsumes in ipso sunt omnia. ominia Dei arbitrio regi.
Cusaluator dicit,unu passere no eadere in terra sne voluntate Dei ,εe. quod tanu agri,quod post paululu mittendu eli in clibanu, ipse tamen sormet.ae vestiat nonne confirmat,non solum ita mundi partem rebus moria talibus Se corruptibilibus deputata: veru etia vilissimas eius, abiectis imas . particulas diuina prouidentia regi: ne fortuitis perturbari motibus ea, quo rvm causas pomprehendere non possumus aestimemus
De anima rationasi. eclxxx Ii. Anima rationalis in ea debet erigi, quae in spiritualiu natura maxime encellunt: ut quae sursum sunt sapiant,non quet super terram. De miraculis naturalibus. eclxxx D J. Naturam coditor Deus nisi sin miraculis contra natura facit, nec quod nouu est cosuetudine, repugnas est rationi. Nobis ergo videntur cotra nais tura insolita,quibus aliternaruretcurses innotuit,no aute Deo , cui hoc est
tuta quod fecerit. i Dε incommutabili ratione operum Dei.
304쪽
Omne corpus in omne corpus posse mutari credibile est:quodlibet a st e L eo us in anima rationalem posse conuerti, credere absurdu est. Quoniam Genesi Deus sic est omnipotens, ut nunqua suae rationis instituta conuellat. ad literδ De merito voluntati
Sicut aer ex praesente lumine non factus est lucidus,sed fit: quia si factui esset, non autem fieret,etiam absente lumine lucidus permaneret. Sic homo Deo praesente illuminatur, absente autem tenebratur: a quo non locorum interuallissed voluntatis auersione disceditur. Deo obediendum.
Magna est utilitas hominis,lubenti Deo etiam incognita iussionis ratio- me servire.Iubendo enim Deus utile facit quicquid iubere voluerit: de quo metuendum non est,ne noli profutura p citiata. nec fieri notest ut volutas propria non grandi ruinae pondere super hominem cadat,si eam volutati superioris extollendo praeponat. De bono humana naturae. ee I xx xv I l. Quam excellenssonum sit natura humana, hoc maximὸ apparet, quod datum ipsi sit ut possit summi & incomutabilis boni adhaerere natur . Quod si nolueriti bono se priuat,& hoc ei malu est.Vnde per iustitia Dei etia cru- Diuatus consequitur. Quid enim tam iniquu.quam ut bene si desertori boni Aliquando autem amissi superioris boni non sentitur malum, dum habetur quod est amatu inferius bonu.Sed diuina iustitia est,ut qui voluntate ami-iit quod amare debuit,amittat cum dolore quod amauit. & naturam cre tor ubiq; laudetur. Adhuc enim bonu est,quod dolet amissum bonu. Na ni
si aliquid bonurematisissetin natuita, nullius amissi boni dolor esset in poenim pote te nocend2.
Nocendi cupiditas potest esse a suo cuiqi animo praua.Non est aua potestas nisi a Deo,&haec abdita,altaqi eius iudicia, quoniam non est iniqui, ras apud Deum.
Quantum, se quale bonum sit Deus. etiam ex hoe euidenter ostendutur,quod nulli abeo recedenti benῆ est: quia Ae qui gaudent in mortiferis voluptatibus sine doloris timore esse non possunt. Et qui omnino malum desertionis suae maiore superbiae stupore non sentiunt: alijs, qui haec discernere nouerunt,quanta miseria premantur apparet:'visi nolint recipere medicinam , talia deuitandi valeant ad exemplum qui possunt habet
305쪽
Quod nulla creatura mala sit in natura.
c CXC. Sicut vera ratio docet,meliorem esse creaturam quam prorsus nihil delectat illicitu ita eade ratio docet,etiam illa bona esse, quae in potestate habet illicita delectatione ita cohibere,ut non solum de caeteris licitis, rectri: factis,uerumetii de ipsius prauae delectationis coercitione laetetur. De magnis operibus d ini.
Magna opera domini exquisita in omnes voliintates eius. Prae uidet bonos futuros,& creat: praeuidet suturos malos,& creat: seipsum adseuedum praebens bonis,multa muneru suoru largiens etia malis, misericorditer ignoscens,iuste ulciscens item limisericorditer ulciscens iuste ignosces: nihil metuens de cuiusquamalitia nihil indigens de cuiusquam iustitia: nihil si bi contulem de operibus bonoru,3c bonis consulens etia de poenis malom. De superbiaia l
Csim superbia si amor excellentiae propri ,inuidentia vero sit odiu felliseitatis alienae,quod unde nascatur in promptu est. Amando enim quis excellentiam suam, vel paribus inuidet,quod ei coaequentur, vel inferioribus 'ne sibi coaequentur, vel superioribus quod eis non coaequetur. Superbie- do ergo quis'. inuidus,non inuidendo superbus est.
De plenitudine diuinitatis in Christo.
Plenitudo diuinitatis in Christo dicta est corporaliter habitare. no quia diuinitas corpus est,sed quia sacramenta veteris testamenti appellatur umbrae futuri. Propter umbram comparationε corporaliter dicta est in Christo plenitudo diuinitaris habitare quod in illo impleantur omnia, quae illis umoris figurata sunt.Acsc quodammodo umbram praecedentium ipse sit corpus. hoc est, figurarum, de significationum illa n ipse sit veritas. De vitiis expugnandi
Actio in hae vita pia est.Deum colere,& in eius gratia eontra vitia intemna pugnare,eiscli usq; ad illicita instigantibus,eogentibusve non cedere: &Vbi ceditur,indulgentia atq. ut non cedatur adiutomu Dei astedita religio- sae pietatis exposcere. In paradiso aute si nemo peccasset,non ei let actio pie ratis expugnare vitia: quia felicitatis esset permansio .vitia non habere.
De sortitudine Christiana ct gentinum.
Portitudinem gentilium mundana eupiditas,sortitudinem autem Chri- tastianorum Dei charitas facit quae diffusa est in cordibus nostris, non per 'Voluntatis arbitrium,quod est inobis: sed per spiritium sanctum, qui datur est nobis.
306쪽
Vitium nisi in aliquo bono esse non potest. CC CXCVI. Enni i- Non potest esse ullum malum nisi in aliquo bono: quia non potest esse dij v xς nisi in aliqua natura. Omnis autem natura inquatum natura, bona est. eade imo se 'S. Nullis meritis gratiam prauenis i.
vsh e,nis Debetur merces bonis operibus,si fiant: sed gratia, quae non debetur.
De circuncisione O baptisma. CCXCVIII.
Circunciso carnis lege praecepta est,quia non posset melius, per Christusignificari regenerationis autorem tolli ori inale peccatum. Cu p putio quippe omnis homo nascitur,quemadmo au cu originali peccato . Et octauo die lex cir cidi carne praecepit: quia Christus die dominico resurrexit. qui post septima sabbati octauus est. Et circuncisus praeputiatu gignit.traij- ciens in illu quo ipse iam caruita. scut baptiZat us in filium que generat ear-ne,reatum tamen trahcit originis,a quo ipse iam liber est. De Adam primν ct secando. ita j.
Primus homo Ada sic olim defunctus est.ut tame post illu secudus homost Christus, cu tot hominumilia inter diu & hune orta sint:&ideo manife- ostu est pertinere ad illu omne,qui ex illa succesilone propagatus nascitur: sicut ad lita pertinet omnis,qui gratiet largitate in illo renascitur. Unde fit, ut totu genus hamanu quodammodo sint homines duo, primus Se secundus.
De iudicise Dei. CCC. Nullo modo iudiciis hominu comparada sunt iudicia Dei: que non dubit du est,esse iustu,etia qua do facit quod hominibus videtur iniustum.
Iustiis ex Deo.non ex hominibus nascitur quoniam renascendo,no nas Alias k tendo fit iustus. Unde etiam ' renati filia Dei vocantur.
regeneraei. i tom natura human e quasitate.
Natura humana etsi mala est,quia vitiata est,non tamen malum est,quia natura est Nulla enim natura,inquantum natura est, malum est: sed pror' sui bonum,sne quo bono ullum esse non potest vitium: quamuis sine vitio possit esse vel nunquam vitiata,Vel sanata natura. talia De morte peccaterum
307쪽
Iustum Dei iudicium est, ut peecato suo quisque pereat, cum peccatum Deus non faciat,sicut mortem no secit: & tame quem morte dignum sen sit, occidit.Vnde legitur: Mors & vita a Deo est. Quae duo inter seno esse cotraria profecto videt,quisquis ab operib diuinis iudicia diuina disternit: quia aliud est creando non instituisse mortalem. si ad iudicando plectere
De pama peccati. . e certo. Deus quide mundu secit,&corpora prorsus omnia. sed ut corpus cor' si ο. ruptibile aggravet animi,& caro concupiscat aduersus spiritu,non est prae- .cedens natura hominis instituti,sed consequens poena ν peccati. λ' - De vrre in quacunque natura.
Q atisibet vitiJs turpetur quaecunqi natura, institutio eius semper est bona. Nam sicut innitutio corporis bona est,etiam quando nascitur morbi- a& institutio animi bona est, etiam quado nascitur fatuus: sic institutio ipsius dus: hominis bona est,quando nascitur peccati originalis obnoxius.
Sicut ouida parentes aggravat originale peccatu, ita quida releuant led nullus tollit,iu ille de quo dictiim est, Ecce agnus Dei. ecce quitollit pec cara mussi: cui nullu bonum hominis impossibile.nultu malu est inta uile. llim gratia Dei.
Non ad merita hominu,sed ad Dei misericordia pertinet, eu ex illa massa o*ῖ primi hominis,cui merito mors debetur,qui'. liberatur.Non est enim inuequitas apud Deu: quia neqiremittendo.neq. exigendo quod debetur, ita uus est. Et ibi gratuita est indulgenti ubi iusta posset esse vindicta. Neminem iis Deo miserante aluario
Natura humana.etiam si in illa integritate,in qua est condita, permane ret,nullo modo seipsa creatore suo non adiuuante, seruaret. Unde cum sine Dei gratia calutem non posset custodire quam accepit: quomodo sine Dei gratia potest recuperare quam perdidit Ex radperistola, Nihil excusationis competere peccatori. γ pςςIM IE .uin In excusabilis est omnis peccator vel renu originis, ut additamento etia eiusdem propriae voluntatis: sue qui nouit,sive qui ignorat,suequiiudieat, siue qui ios. Non iudicat: quia &. ipsa ignorantia in eis qui intelligere noluerunt, sine dubitatione peccatum est: in eis autem qui non potuerunt, pinna peccati. Ergo in utrisque non est excusatio,sed iusta damnatio.
308쪽
D. PROSPERI A QNIT. LIBERM his qui stiritu Dei aguntur.
Plus est proculdubio agi,qua regi : qui enim ruitur, aliquid agit: & ideo regitur, ut rectε agat. Qui autem agitur, agere i pie aliquid vix intelligitur. Et tamen tantum praestat voluntatibus noliris gratia saluatoris ut non dubitet Apostolus dicere, Quotquot spiritu Dei aguntur,lii fili j Dei sunt. Nee aliquid in nobis libera voluntas melius agerepotest, quam ut illi se commedet,qui mala agere non potest. De resurrecti ene.
Liberari a corpore mortis huius,omni sanato languore concupiscentiae carnis,eth non ad poenam corpus reciperesed ad gloriam.
cccx II. Multa Deus facit in homine bona quae non facit homo: nulla vero fa- est homo,qui non Deus facit ut faciat homo. De vera iustitia.
Iustitia, eundnm quam iustus ex fide vivit, quoniam per spiritum gratit homini ex Deo est,uera iustitia est:quae licet non immerito in aliquidus iussis pro huius vitae capacitate perfecta dicatur: parua tamen est ad illam Dmagnam,qua capit aequalitas angeloru: qua qui non tu habebat,& propter illam quq ia inerat, perfectu: Se propter illa quae adhuc deerat . imperfectu. se esse dicebat. Sed planὸ minorista iustitia facit meritu: maior illa facit prpmium.Vnde qui illam non sequitur, illam non assequetutim mortassitate Chrissi secundum carnem.
De uno solo mediatore Dei 3e hominu homine Christo Iesu fides catholica nouit quod F nobis morte, id est, peccati poena sine peccato subire dignatuς est. Sicut enim solus ideo factus eii hominis filius,ut noς per illum Dei fili j fieremus: ita solus suscepit sine malis meritis poena,sicut pos per illusne meritis gratiam. Quia sicut nobis non debebatur aliquid boni, ita nee illi aliquid mali. Commendans ergo dilectio nem sua in eos quibus daturus erat indebitam vitam, pati pro eis indebitam mortem voluit. De natura ct gratia.
Sicut eis, qui volentes in lege iustificari,agratia exciderunt, verisii me di- , ilia b Apostoluβ , Si ea lege iustitia est, ergo Christus gratis mortuus est: , b es.st kic pis , qui grati/m quam commendat & percipit fides Christi. putant eDe,no ii. se naturam, verissime dicitur : Si per naturam iuilitia est. ergo Christus secu. co- gratis mortuus est. Iam sic enim erat lex, & non iustificabat: iam hie eratci Arau, dc natura, Sc non iustificabat. Ideo Christus non gratis mortuus est, ut Selex
309쪽
lex per illum impleretur qui dixit: Non veni soluere letem, sed adimplere:& natura per Adam perdita per illum repararetur,qui dixit, venisse se quaerere & saluare quod perierat. i
Demisericordiactiudicio. , L .st et
Posse habere fidem sicut posse habere charitatem, naturae est hominum. Ex Iib.x Habere autem fidem queadmodu habere charitate gratiae est fidelium. Sed de prae lacum voluntas credendi alijs praeparetur, alijs non praeparetur a domino, i: Π Ru dilectu endum est,quid veniat de misericordia eius, quid de iudicio. niuersae enim viae domini misericordia Se veritis. Inuestigabiles autem sunt Hae ' 'ipsius. Inuestigabiles igitur sunt Se misericordia, qua gratis liberat, de veritas,
De auxiliando.' CCCXVII. Nacio erigit quicquam ad id in quo ipse est.nis aliquantum ad id cin quo est ille descendat.
Iad A. De contemnenda mundi gloria. Quas vires nocendi habeat humanae gloriae amor, non sentit, nisi qui ei In epist. - bellum indixerit: quia etsi euiquam facile est laudem non cupere,dum nega- μ' ov. M tur: difficile est ea non delectari,cum offertur.
De temporalibus bonis relinquendis.
Omnes mundi opes contemnit,qui non solum quatum potuit, sed etiam Epist.aa quantum voluit habere contemnit. In quo cauendum est,nesurrepat elatio. . r-ulin Utilius enim terrena opulentia humiliter tenetur,quam superbε relinquitur. De cohibenda ira.
Nulli irascenti ira sua videtur iniusta. Unde ab omni indignatione cito redeundum est ad mansuetudinis lenitatem. Nam pertinax motus facilε hi. eius odium transit,cui non celeriter ignoscitur. De lege ct gratia.
1IQui dedit legem ipse dedit x gratiam: sed legem per seruum misit, eum EX ei Iratia ipse descendit: ut quia lex ostendit peccata.non tollit: volentes legem Idς- buis viribus exequi nec Valentes cogantur ad gratiam, quae de impossibilitatis morbum, Scinobedientiae aufert heatum
Verum sabbatum Christianus obseruat, abstinens ab opere seruili. id Ioan. q. est,a
310쪽
D. PROSPERI A QNIT. LIBERAE, peccato: quoniam qui iacit peccatum,semus est peccati. De bis qua hominum propria sint.
Estri ca Nemo habet de suo nisi mendacium M peccatum. Si quid autem habet non ς ix homo veritatis atque iustitiae, ab illo fonte est, que debemus stire in hac er i 90 Φj mo ex eo quasi quibusdam guttis irrorati,non deficiamus in Via. ni fastior
go libro. rum de doctrin. christ.
De inseparabis vere patri . ut inV. i uidisti eccXXI . Quod pater eum Christo facit Claristas facit:&quod Christus cum p itre facit, pater facit: nec seorsum aliquid agit inseparabilis charitas, maiestas, potestas. Sicut ipse dominus dicit: Ego & pater unum sumus. Cui prasit baptismi sacramentLm. At V D DP cccxx ., Regenerationis gratiam ita etiam hi non minuunt, qui eius dona non sem ant: sicut lucis nitorem loca immunda non polluunt. Qui ergo gaudes baptismi perceptione,vive in noui hominis sanctitate : & tenens iidem quae Gal.f. per dilectionem operatur tabe bonum quod nondum habes, ut prosit tibi ubndiu quod habes.
sie est veritas Christus,ut totum veru accipiatur in Christo e verum verbum Dei Deus aequalis patri vera anima: vera earo: Verus homor verias Deus veranatiuitas vera passio vera mora: vera resurrectio. Si aliquid ho- is rum dixeris nisum. intrat putredo: de veneno serpentis nascuntur vermes initi t. medaeiorum. Se nihil integrum remanebit:quia ubi fuerit falsi alicuius corii 'Optio,ibi veritatis integritas non erit., De charitate.
Quanta est charitas quae si desit,frustra habentur caetera: s assit, habemtur omnia.
Luomodo Christus resiquerit patrem ct matrem.
Philip x. . Resiquit Christus patrem:quia cum in forma Deresset, non rapina arbi-z tratus est,esse se aequalem Deo sed semetipsum exinanivit, se a serui accipiens. Hoc est enim. Reliquit patrem: non quia deseruit, & recessit a patre,. 3 sed quia no in ea forma apparuit hominibus,in quatqualis est patri. Reliquit autem matrem, relinquendo synagoga Iudaeorum, de qua secundu carnem natus est: 3c inhaerendo ecclesiae,quam ex omnibus gentibus congregauit. De comparatione primi Adam ct secundi. C C C X XIX. Dormit Adam,ut fiat Eua: moritur Christus,vitat Ecclesia. Dormi eute Ad ν