장음표시 사용
131쪽
Parte inferiore. q. 25 O. Ex usu loquendi dicimur cogi- fitaratare , quando nobis consciit sumus sive ejus, quod in nobis Contingit, sive eorum, quae nobis tan
Quatenus mens obje&1m sibi repraesentat, illud percipere dic, =ti tur; quatenus Vero hujus per c ptionis sibi est conscia, stilo Leib-niziano eidem Adperceptio tribuitur. Objectorum repraesentatio
132쪽
ptionem tum adperceptionem involvit. S. ASI. g. Fremtis Differunt perceptiones Vel si nsaliter ves materialiter , hoc est, tum quoad modum repraesentandi, tum quoad Objecta, quae reprae
ramalis. Nimirum si perceptionesjormaliti considerentur, vel clarae stinives obscurae, dc clarae porro vel distinctae vel eonfusae.
6. 2Sς. ac ra. Clara dicitur pereeptio , si rem Qv repraesentatam ab aliis distinguimus; autem si minus. g. as6. Criterium Claritas ergo ab observato di- tr utqμε. in varietate ; obscuritas a defectu discriminis in varietate Observati pendet. q. aF imadus cim Clariora igitur nobis evadunt, in
133쪽
Atre inferiore. 227 quibus plura , quam ante, distimguimus.
Si ea, quae in objecto distitiguimus & per quae ipsum ab aliis di
scernimus , assignare valeamuS, tum perceptio vocatur distin D; in casu opposito adpellatur confusa. Distincta igitur perceptio etia- scitur ex claritate perceptionum partialium, ex quibus Componitur.
Sumus itaque in statu perceptionum distinctarum, si perce
ptiones rerum una repraesentata
rum partiales fuerint clarae, etsi confusae, hoc est, si perceptio rotalis fuerit distincta. S. 2S8.
E contrario in statu perceptionum confusarum, si perceptiones partiales, consequenter & totalis , fuerint obscurae. S. a s.
Confus . miserium. Status perceptionum Distincta
134쪽
Mulia,' Facultatis Cognoscitivae pars cun citi' Inferior est, quae objecta confuse& obscure repraesentat s Superior autem, quae eadem distincte repraesentat. Diff. Maim Materialiter differunt perceptiori iu- nes , quatenus objecta, quae re praesentantur, vel sunt praesentia sensibus, ves absentia.. S. 264. Mnsamno. . perceptioneS,quarum ratio continetur in organis corporis nostri dicuntur Sensationes; organa vero Corporis, in quibus ratio ista con-- tinetur, vocantur organa
' Et saeuitas percipiendi objecta externa mutationem organis sensoriis inlucentiassentiendifacultas seu sensus adpellatur, i
sana m- Cum quinque istius modi orga-Ρ in corpore humano distinguan- . tur, Oculus scilicet, aures, nasus,
135쪽
lingua dc papillae ac fibrilis nerveae
per totum corpus dispersae ; quinque etiam numerantur sensus, via
nimirum, auditus, olfactus, gu-sus & tactus, quorum definitiones singulares ad ductum, generalis modo traditae, S. a . facile
Evidens autem est, sensationes ad animam referri, non quatenus mutationes in organis senistiis accidunt, sed quatenus objecta percipimus; quae istas mutationes in-
Differunt autem sensationes GrMureia gradu claritatis, ita ut una alteram obscuret, Omni adperceptioneprorsus cessante, 6. asI. Quemadmodum enim Optici dudum instar Axiomatis sumsere , lumen majus obfuscare minus, lumen eX. gr. Solis lumen stellarum, ita similiter sonus major impedit minorem, odor major tollit minorem. I
136쪽
a3o De Faevitatis Cognoscitium
Arima mn Nulla animae potestas competit insensationibus quidquam immu i . tandi, V. g. non ab ipsa pendet, qua - Ie lumen Solis percipere Velit. Forma illarum ab arbitrio animae minime pendet, v. gr. anima efficere nequit, ut dulcedinem percipiat, dum linguam tangit amo
nsilii Neque in potestate animae posi- tum est, utrum velit sentire nec nollesentire. ne ' dum objecta externa in organa sensoria rite constituta agunt, V. g. num oculis apertiS Videre objectum, quod radios in eosdem immittit; num Celit audire' sonum, qui in aures illabitur: num velit percipere odorem objecti , cujus e fluvia odorifera cum aere thNares attrahuntur.
Potestas alia Est tamen animae aliqua potestas impediendi sensationes, quatenus organa sensoria aVertere pota
. est ab objectis, ne in ea agant.
137쪽
Objectorum quae sensibus perci- ωwnpimus , reproducere Va: emuS perceptiones, illis licet absentibus Et facultas producendi perceptio- nes rerum absentium facultas imaginandi seu imaginatio adpellatur.
Facilius autem ea imaginamur, stu. σωνὼν quorum perceptiones sensuales 1unt clistinctae, quam quae confuse sinam.
percipimus, dum sentimus. g. a73. Accidit hinc, ut imaginatio Impedim-- non singula clare satis repraesente quae ad objectum pertinent: unde enascitur harum perceptionum obscuritas quaedam, qua objecta, quae imaginamur, distinguimus ab ii., quae sentimus. Sensatio ob majorem gradum claritatis obfuseat imaginationem.
Qtiemadmodum autem sensatio Cusanti minus clara clarior adparet, civiO-
138쪽
α3 2 De Faevitatis Cognoscitivari absente, ita similiter perceptiones , quas producit imaginatio, clariores adparent sensationibus cessantibus, veluti in somno experimur. g. ars. in reisν-- Atque ea est ratio, cur his per-pώς-- ceptionibus claritatem conciliaturi oculos claudamus, & cur vires . . imaginationis majores deprehen. dantur in tenebris & ablentibus ' objectis, quae praeter Oculum reliqua organa sensoria feriunt.
Ruuis Certam autem ad regulam se: ἡὼ attemperat Nimirum. 'si quae simul percipimus, & unius, perceptio denuo producatur, sive sensuum , sive imaginationis vi imaginatio producit B pereeption alterius. Maximi haec regula per omnem philosophiam momenti est, quemadmodum in progressu patebit. Vocabimas eam tegeruimaginationis.
139쪽
Rarte inferiore. ' Σ33 Claret hinc somniorum ratio θη quae a sensatione nondum eXpergefacti ortum trahunt, & ab imaginatione juxta legem ipsius continuantur. g. 278. ' . 'Τendit autem imaginatio non Alia im modo ad olim percepta, sed etiam vires 1uas exercet circa alia, quae sensu nondum percepit, dum Vel absque ratione sufficiente olim per- , cepta dividimus'componimus. g. 279. Prior imaginandi modus dicitur m IM,
facultas gendi, & ideae, quae eo producunturAgmenta ; ubi tamen, notandum est, fingentibus saepissime prodire figmentum diversum ab eo, quod intenderant, cujus ratio ex lege imaginationis haud dissiculter liquet. S. 276.
Posteriori imaginandi modo ni- Posterior. tithiros inveniendi architectorum. ' i ν
140쪽
a 34 De Reultatis Cognoscitiva Utuntur arte ex eodem fonte deri. Vain, qui sermones sacros ex Po sillis, uti dicuntur, & Concordan. . tiis ex scribunt, &c.
Habemus quoque facultatem ideas reproductas recognoscendi, quod eaedem sint, quas antea jam habuimus, V. gr. nos jam Videre hominem , quem jam ante vidimus , Vel hominis alias visi, etsi nunc absentis , imaginem oculis nostris oberrare. Atque haec facultas est proprie illud, quod Memoriam adpellamuS. 6. 282. Vulgo memoriam imaginantur veluti quoddam idearum receptaculum, in quo condantur, & um de rerum usu exigente denuo prOmantur, atque talia fingentes rein productionem idearum ad memoriam quoque referunt. .