Cogitationes rationales de Deo, anima, mundo, et entibus in genere spectatis

151쪽

ris*ie actionibus Empirici olim fa- in casu simili imitantes. ' . g. 3 I'. In hac vero imitatione latet te tia mentis operatio , . perinde ac mentis cum nominibus obvia entia dissim

Quodsi cognitio con usa in distinctam abeat, prior modus argu mentandi redit ad Canonem; Cui competit definitio, illi Conipetit definitum; posterior vero ad alte-Tum: quidquid competit generi vel speciei, illud elim competit Speciei sub genere, vel individuo, sub isto genere, vel stit ista specie

contento. Nullae enim inseruntur conclusiones assirmativae, quae 'non hisce regulis universalinus contineantur, Cum em in deter- minato quodam statu Constituat ' iveluti kertam speciei subester

Jussicia, quae ex duobus aliis hac K ratione

152쪽

uam modus cogitandi omnium.

αψ De Famitatis Cognoscitiva ratione eliciuntur , vocamus Discursiva, & operatio animae, qua judicium discursivum formatur, Ratiocinium vocatur , cujuS repraesentatioSymbolica proprie Syllogismus auclit. g. 3I3. Usu autem non contemnendo

eminet Syllogismus, si quidem di

stincte explicare voluerimuS, quo modo, ex praesenti aliqua sensatione non interrupta serie ceterae perceptiones deducantur, quae memtem successive subeunt, donec ista series nova sensatione interrumpatur.

Apparet hinc primo Comunem cogitandi modum non differre ademonstrationibus Geometrarum, S. 22O. Log. g. 3IS.

Apparet secundo, quodlibet j

dicium peculiarem exprimere ani

153쪽

. Parte Superiori.

mae statum, nimirum in primo ratiocinio judicium intestivum refert statum praesentem, judicium alterum, quod succurrit, status praeteritos plerumque plures, & judi- Cium , quod infertur discursivum, statum sequentem, qui enascitur eX praesenti vi praeteriti. Ut adeo

nunc comprehendamuS, quomodo in anima ex statu praesenti per' praeteritum impraegnato enasci ipossit sequens.

Apparet tertio, literis operam' ra- navantes a naturali cogitandi mo.

do deflectere & facultatem cognoscitivam corrumpere, si vel comfuse percepta memoriae infigant , vel demonstrata non naturali ordine evolvant, ut ne Matheseos sim

dio perficiatur intellectus. Parit autem demonstratio scien- tinn; quippe quae absolvitur Habitu asserta ex principiis indubita tis demonstrandi. Log. S. I 8. Κ a S. 3I8.

154쪽

a 8 De Reultatis cognoscitivaeg. 3I8. Ar, ἐαυε- sunt, qui habitu pollent ex qui-m νήι busdam veritatibus cognitis alias incognitas eliciendi, quem Artem inveniendi adpellamus. . , i S 3 Ι9. d. μη- Cum ex cognitis inveniuntui veritates incognitae, primi inVentores ex Veritatibus plebi obviis, quat invenere, deduXerunt.

R- tiocinandi habitu Oqus est, g. 3I8. 313. 3I . sed experiendo discimus, alia quoque artificia adhiberi, ex. gr. Principium reductionis, quo casus, in quo quid quaeritur , reducitur ad alium similem nobis cora, nitum, ut in Arithmetica additio ad communem numerandi diversae speciei monetas morem. 6. 32I. Ivisium. Ad hoc quidem opus est, uti acumine polleas ad ovservandam

155쪽

Arte superiori.

49 similitudinem: quam facilitatem observandi rerum similitudines In

. ε- 3 a. . Veritatum universalium nexum demonstrationes loquuntur, Log. S. IOS. quem intuendi facultas Ra tio dicitur. 323.

Rationi eonfome vocatur, quod Rationi con- Cum veritatibus cognitis connectitur, seu ex iis legitima consequentia deducitur. Contrarium rationuhabetur, quod MeritatibuS univer- ὸ salibus contradicit.

g. 32 . Rationi opponitur Experientia , quae nexum j udiciorum intuitivorum ipsi debitorum cum veritatu hus universalibus non patefaciti is- 3os. 'g. 32S. Hinc dupIex datur cognoscendi Dud' et modus , quorum alter dicitur pro-

, Κ 3 cedere

156쪽

,so De Facultatis Cognoscitium Fe. cedere Epriori sive per rationem,' recto intellectus usu ; alter autem Eposteriori sive per experientiam, recto sensuum usu, ab intellectu, sicubi opus est, adjutorum.

a iis pura. Quamdiu ex solis notionibus a priori ratiocinamur, ratio pura est; sed ubi notionibus & judiciis im tuitivis inter praemissas locus Conceditur, ratio pura non es id

quod in ceteris disciplinis plerumque obtinet, praesertim in Physicis.

g. 327, Mittimus ea, quae de certitudine cognitionis humanae, de probabi- Iitate, de opinione, de erroribus dici

poterant, ne repetamus ea, quae

in Logica prolixe sunt tractata. Vid. Log. pag. 22S 28 I.

157쪽

SECTIO III.

Facultate Appetiti .

De Facultatis Appetitivae

Parte Inferiore.

- rior est , quae a perceptione confusa ortum trahit. A perce- ptione ad appetitum non fit pro- ,

gressiis per saltum. Quamobrem omnis progressus distinctς expo

plati ejus perfectionem intuemur, Voluptas oritur, quae adeo cum Canesio Epist. Part. I. per sehssim . - seu intuitum perfectionis definiri potest , sive illa fuerit vera , sive apparens, hoc est, nostro saltem

jumcio, etsi erroneo: -

158쪽

-- a J 2 De Faeuitatis petiti si g. 33O.imia in Si persectio tantum fuerit apparens, errore animadverso Voluptas , evanescit, g. 329. atque hoc in Casu voluptas mutabilis; in casu OP, positu constans est g. 332.

Aa ιν, Intenditur autem voluptas tum lim i , per gradus perfectionis, tum per gradus certitudinis nostri de eadem iudicii. Unde est, quod artificiis opus consummatum insigni voluptate perfundat artificem peritum,

cum idiota nil ejus percipit

Conei sis Atque eadem est ratio, Cur pro-

, funda rerum cognitio actu delis . ctet intelligentes. g. 333- .mia is sensit impersectionis sive v sive apparentis oritur Taedium pita enimVoluptatis Oppositum aspellare liceL Qtiae de mutabilitate , constantia, & gradibus v

159쪽

Iuptatis dicta sunt , Valent etiam de Taedio.

Differt autem Taedium a nudo Naturis. Voluptatis defectu, qui locum habet , ubi omnis di persectionis di imperfectionis sensus abest. g. 33s Differt etiam a dolore , qui eX- 'solutione continui in corpore orb

g. 336. Quidquid nos statumque nostrum perficit, Bonum; quidquid, 'nos statumque nostrum imperie eliores reddit, Malum audita. t S- 337. Unde quod Voluptatem parit Iudisium sensuum judicio Bonum reputatur; q. 329. quod Vero Taedium parit Malum. 9 333. Hanc autem --tionem subinde fallere facile P tet. S. 33 Q K s S. 3384 ' -

160쪽

risitatis Appetitiva

Qui solo sensuum stant itidicio , gradus bonitatis atque mali eX gr dibus voluptatis atque taedii seudolὀris aestima e solent, qui tamen ex persectioiiis vel imperfectiqnis nostri statusque nostri 'aestimandi

q. 339 Ex confusa boni repraesentatione oritur Appetitus Senstivus; ex confusa mali repraesentatione Aversatio Sensitiva.

i m. Ut adeo Appetitus Sensitivus inmesinatio mentis ad objectum pro ratione boni confuse in ea perce

pti. -

Aversatio vero sensitimasst reclinatio mentis ab objecto pro ratione mali confuse in ea percepti. τ

matur im Disserta desectu adpetitus, ubi

disserens.