Cogitationes rationales de Deo, anima, mundo, et entibus in genere spectatis

71쪽

Continuario.

64 De Mundi Definitione, D' iis, quae se invicem consequuntur. Mundus igittir f. Universum in genere,

est qαaedam Iimultaneorum V succestivorum series.

Enim vero id multae dissiculta

tis esse videtur, num simultanea&successiva sint interse connexa. NΟ-tandum itaque ea inter se connexa dici, quorum unum continet rationem alterius, nempe cur alterum una existat, vel posterius sequatur priUS. Talem, Vero in universo nexum denuo experientia

sum illum deprehendimuS.

Ex. gr. Sol est propter tellurem, quam illuminat &foecundat, ut ab hominibus & animantibus habitari queat. Pluvia terram irrigat, ne calore Solis exuratur & plantis pabulum desit. Imo in corporibus organicis pars una est propter alia

am. Et in eo consistit nexus simultaneorum. Nihil in Natura contingit, quod non siuas hibeat incientes, in quibus ratio exi entiae sise continetur. 8. 8. & 7. plincipio rationis sufficientis confimmiter. Atque in hoc consistit xus succo orum. S. I λο.

72쪽

Denique notandum , quod quidem per se patet, per congeriem non intelligi quamcunque parti-CUlarem , V. g. horologii , musicae &e. sed inmerstatem rerum omnimn. Ceterum cum in Theologia Naturali demonstraturi si-mUS , mutuOS rerum usus esse fines a Deo intentos; nexum simultaneorum esse dependentiam a causis finalibus patebit; quemadmodum jam constat, uexum fluccessivorima 4ge dependemiam a causis incientibuS. b. II 6. I 2I, Sunt adeo in Mundo coexistentia connexa quoad spatium per causas finales, S. IzO. & s a. 'MO- ad temptis per causas emcientes, g S . 119. quamvis finalis in alterum quoque nexum quodammodo influat, atque sic uterque nexus connectatur.

73쪽

66 De Mundi Desinitione, Er rari

Est .nι Per causas igitur finales & effi- cientes Universum in esse suo determinatur, quibus variatis alius prodit mundus. Et hinc obnexum

quoad sipatium N tempus Universum est Ens unuVI, S.I9. corpo ra Vero cum totalia, tum partialia cum eorum mutationibus f statibus diversis , veluti partes unum totum constituunt. 6. I 23. Mundus s Cum Mundus ex compositis ve-gmps luti partibus componatur, g. Iaa. ipse quoque in numerum Entium composetorum referendus, g. q. &ejus adeo essentia in modo comp0stionis ex diversitate partium &combinationis determinando consistit, S. 6o. atque in eo ratio phaenomenorum Universi continetur.

Mundus est me in .

g. Ia . Ceterum quia vIachinae sunt entia composita, quorum operationes

74쪽

qua bino consequuntur. ad regulas motus structurae comvenienter consequuntur, idem Vero obtineat cum in singulis corporibus, experientia teste, tum in toto mundo, 6. Ia 3. corpora ac

Amidus Machinae lingua Physicorum appellantur, & omnia in universo mechanice fieri dicuntur. Apparet adeo, eum de corporibus mechanice philosophari, qui mutationes, quae ipsis accidunt,eX eorum structuris , texturis &mixtionibus secundum regulas motus intelligibili modo explicat. S. I 26. Ob mechanismum igitur datur in rebus naturalibus veritas, . quo sublato Universum non distingueretur aso i0. S. 34. S. I 27. Cum contingentis oppositum

perinde ac ipsum possibile sit, y

Contingen tia Mundi.

75쪽

ε8 Mundi Definitione,Wiis,s6. peressentiam suam si issicienter determinatum non est , i g. I 6. Ut igitur existat, seu possibilitas compleatur, g. II. aliud extra ipsum adsit necesse est, quod actum determinet, consequenter rationem contineat; qua possibilitas compleri intelligitur, g. II. Consequenter causa opus habet ut

existat. f. 83. Qiodsi igitur haec

causa itidem sit contingens, patet eandem denuo causa opus habere, ut ex stat, atque ita porro. Ut

adeo actus contingentis naturaliter

non determinetur, nisi per seriem causarum, quae a sie invicem depem dent ut essectus a sua causa. g. I 2O. Ostendemus autem jn Theologia' naturali hanc seriem non posse Continuari in infinitum, sed vi principii rationis sussicientis in

causa aliqua prima necessaria terminandam esse. f. I 28.

C . - . Enim vero cum entia composita

in universo etiam a contiguis in actu

76쪽

qua bine consequuntur. 6sactu suo dependeant, Veluti existentia corporis humani viventis ab aere , quem respiramus, & a Calore ambiente, quo fluiditas 1anouinis conservatur vi nexus si

multaneorum, S. I 2o. actus contingentis praeter seriem eausarum succe1sivarum etiam rerum Amuli mearum inter se commarumsupponitseriem; quae dependentia CO porum in actu suo a contiguitate aliorum in Physica distinctius explicatur. Contingentis itaque actus naturaliter non determinatur nisi per siliquod Universum.

g. II 3. s. Iam Unde evidens est, quod, quae in C νιλ hoc mundo actum suum consequuntur, habeant in eodem veritatem determinatam , & quod non 'nisi ea evenire possint, quae Vertitatem determinatam in eodem habent, ceteravero possibilia actum

non consequantur.

77쪽

o De Mundi Definitione,=iis,

c.j.st. Sunt igitur 'pothetice necessa- ris , g. 28. quae tamen hypothetica nece istas conti gentiae non incit

S. 29. cum absoluta tantum eidem ' repugnet. g. I 3I. N.tostas Quoniam Vero Genius rerum P s naturales sunt hypothetice neceς Mundi sarii, futuritIO earum certa eir.

Vocatur haec necessitatis hypotheticae species, quae a constitutione universi & causarum serie pendet, seu, ut alii loqui amant, a praesenti rerum ordine), nece fitas Phuica f. Naturalis, quia n Veritatibus Physicis f. rebus naturalibus obtinet, atque physicae scien- 'tiae fundamentum est.

g. I 32. ano. Nondum nobis res est cum comtingentibus illis, quae ab actionibus hominum liberis dependente de iis enim in psychologia agemus,

78쪽

quas hinc consequuntur. Iubi libertatem humanam, &mentis cum corpore commercium eX-plicabimus. Neque huius est loci, ut inquiramus, quia DeuS per c

Concursum extraordinarium em- Ciat, Cum hoc argumentum ad

Theologiam Naturalem pertineat.. g. 33. Etsi autem hoc in universo seu

praesenti rerum ordine non omnia contingentia actum consequantur, tum 1arum. nondum tamen exinde cum Spinosa aliisque fatalis necessitatis defensoribus inferre licet, nullum . alium possibilem esse ordinem rerum , quo & ipsa ad actum perducantur; quin attendenti contrarium patet. g. I 3 . , Quoniam contingentia opposi- Mundus sta iis, quae ad actum in hoc uni Verso pertingunt, existere possunt,g. 26. etsi nunquam eXistant, nul- , lius autem contingentis actus na-

79쪽

'1 De Mundi Desinitione,=iis, turaliter determinari possit, nisi per integrum aliquod universum,s ia8. Nura omnino universa , seu si mavis, plures mundd pqsbiles

sunt. Mundus adeo in numerum Entium contingentium est referendus.

S. 133, uti Haec totius universi contingentia instar scalae est, qua in Theologia Naturali ad Deum adscendimus,

ejus existentiam necessariam & cetera attributa cognituri. g. 136.

πω.η- eVentus Contingens , qui Mundus a causis mere naturalibus pendet,

N. C integrum Universum in actu

suo determinetur, S. I 28. si po- namus, ut naturaliter eveniat contrarium ejus, quod accidit, Omnis praecedens universi status ab eo, qui in praesenti rerum ordine obtinuit, diversus ponendus est. Et quoniam vi nexus seu mutuae depen

80쪽

a bino consequuntur. dependentiae in causarum contingentium sene, una causa mutata mutentur succedentes Omnes, S. 133. in quantum antecedentes in-

fluunt in actum sequentium; si

Unus eventus Contingens mutari

Ponatur in oppositum, sequens mundi pars non amplius erit eadem , quae alias futura erat, 6. ΣΟ. Consequenter universum idem non

subsistet. vi S. cit. S. 37.

Quae hactenus de Mundo seu Illustr/M rerum universo dicta sunt, simili pq si ε . quopiam illustrari possimi. Mun- dus enim fere se habet ut Horologium. f. I 38. Apparet autem, dum doctrina Mis, inna generalis de Universo, simili ab pararisui horologio desumto illustratur, tertium comparationis minime esse modum agendi necessarium in oppositione ad libertatem hominisse E s euem