Cogitationes rationales de Deo, anima, mundo, et entibus in genere spectatis

81쪽

tuum ex rationa

ν Do Mundi Desinitione , eriis, expensum, prouti argutantur, qui Coram tribunali rationis causam dicere non didicerunt. g. 39. Hactenus de nexu rerrim corporearum, qui sufficit ad id, ut necessitas existentiae rationis supra mundanae exinde erui possit.

Datur vero etiam nexus inter j

spiritus, & id quidem salva liber

tate.

f. I I. Explicandus autem ille nexus ita uti iritibus adscribi solet. Intelligitur ille, si noris, quid sit ra- stio sufficiens respectu spirituum eX ratione enim 1ufficiente pendet

6. In spiritibus scilicet duo atten duntur, repraesentationes rerum

82쪽

qua bino consequuntur. 7s& appetitus. Oritur igitur vel ex repraesentatione appetitus , vel ex appetitu repraesentatio, vel ex repra sentatione una oritur altera , vel ex appetitu uno oritur alter.

porum ac pendentibus inde affectionibuS. S. I 3.

ENtia composita , ex quibus

tanquam partibus componitur Mundus, g. Iaa. corpora VO- cari solent. 6. I . Cum . ergo Speciei competat, quidquid generi competit, /Log. S. IOS. etiam corporibus omnes compositorum proprietates conveniunt; omnia igitur corpora sunt extensa, S. 9. & ob finitudinem determinatam habent magnitudinem , & spatium determin tum

83쪽

νε De Essentiae natura Corporum tum replent, g. 6. determinata quoque gaudent figura, g. 37. divisibilia uint, s. 39. oriri ac interire possunt citra cujus, piam eX nihilo productionem vel annihilationem, g. 6 I. locum mutare pos sint, etsi ipsa maneant immutata a. non aliam autem pati pos sunt mutationem, nisi quoad figmram, magnitudinem, partium situm, motum intestinum & locum, quem Occupant, S. 6s. ipsorum denique essentia in modo compositionis consistit, nempe in diversitate partium & combinationis, 6O. consequenter in structura , si corpora fuerint organica, Veluti corpus animale, &in mixtione atque textura, si in , organica, ut

metalla. i

Maria e Corporibus mutationes accidere possunt nullae nisi mediante mo-bus acci- tu. Aut enim mutatur figura, aut

partium situs, aut locus totius corporis, . I . Locum totius partium-

84쪽

aependentibus inde assessionibus. 'ν' partiumque situm sine motu haud mutari posse manifestum est. g. 8. Figura mutatur partibus ablatis vel adjunctis, vel trans positis, g. 6a. & magnitudinis variatio non alio modo fieri posse concipitur, consequenter figurae etiam ac magnitudinis mutatio sine motu, inempe loci partium mutatione fieri nequit. q. s8. Nulla igitur me motu corporibus acciderepotes mutatis.

Experientia docemur, Corpus motui resistere : unde est , quod non quaevis vis movendo corpori Cuicunque par sit, quemadmodum experiri licet, si alteri lanci, quae fulcro supposito sustinetur, pondera diversae gravitatis successive imponasatque lancem alteram deprimere nitaris sive sola manu sive contrapondio adjuta pondus elevaturus. Illud quo corpus motui resistit, vocatur termino Mathematicis solemni item

85쪽

8 De Essentia est' natura Corporum f. I 7. Cum extensio consistat in di sitfione multorum a se invicem distinctorum, sed simul unum constituentium, g. 9. illa vis inertiae ex extensione non sequitur, sed in Extensosupponitur. Quamobrem

Cartesius a vero aberrat, dum naturam corporis in genere in sola extensione consistere arbitratur. Qitoniam autem vis inertiae stuppOnitur in eo, quod per sui diffusio nem extensionem gignit, extensione prior est. , 6. I 8. Extentum vi inertiae praeditum

nominatur corporis. Corpus igitur ob materiam motui resistit. S. I 6. g. I 9. Si corpus quiescens ab altero, quod in ipsum impingit, ad motum concitatur; in utroque quid piam observare licet, quod antea

86쪽

ae pendentibus inde Gectionibus. snon inerat. Nimirum mOVenS movet, quiescenS moVetur. Cur mo-Vens moVeat, ratio in ipso movente continetur, atque adeo agit, reei raca. g. 8o. Cur quiescenS moVeatur, ratio extra ipium , nempe denuo in movente quaerenda, quia nimirum

hac celeritate & directione impingit, consequenter ipsum patitur, g. 8O. Eodem modo perspicuum evadit, duo corpora inse invicem

'aut agere , N a se invicem pati,

si secundum contrariam directionem in se mutuo impingentes a se

invicem recedant. g. II o. Corpus adeo in motu constitu- Corost.

tum vi agendi praeditum est. Vis igitur activa Corporum motui localli adhaeret, qui cum sine dato celeritatis gradu , dataque directione concipi nequeat, nec vis activa corporum determinata celeritate atque directione carere Valet. S. ISa.

87쪽

so De Essentiastnatura Corporumvis prema QUOniam Vis illa celeritate, nem in με quemadmodum extensio figura ibmitatur, S. ST. modlΠcatio Vero mi limitum Variatione consistens com' cipi non possit sine re quadam permanente , quae variis modis limbiari poLest; vis quaedam permanens in eorporibus exi tit, unde tanquam a principio motus consequuntur. 6. Is3. Motus eo Quam ob rem cum vis Activa: ia 'seu MotriX motui locali adhaereat,

cum Viris illustiibus de Tychirn- hausen in Med. Ment. & Leibnizii in Actis Erud. An. I 69S. p. I l .

' omnesm materiam in continuo motu/ . concipimtis, etsi extus non semper adpareat, nec totum corpuS locum

mutet. Natura. Haec Vis activa corporum, unde actiones ejus pendent, g. I 9. est id, quod Naturae nomine compella-

88쪽

nopen ntibus inde .ectionibus. 8rrunt Veteres , ut adeo naturam h beat ens, quatenus Vi activa praeditum. Atque in eo corpus natu-

rate ab artificiaIi distinguitur,quod

illud praeter essentiam atque m teriam habeat naturam, hoc non nisi materiam latque essentiam.

6. ISS. Differt adeo natura cum a ma- MatmAE,U teria, quae eX partium congerie resultat, g. I 8. tum ab essentia , erepors.

quae in modo combinationis illarum partium consistit, g. 6o. ut adeo in corpore , esentia,&natura distinguenda sint. '6. I 6.

Cum ratio eorum, quae rebus Hismuistis conveniunt, inessentia contineatur, I 6. nulla autem in corporibus mutatio sine motu, g. I S. cui vis activa adhaeret, g. ISI. concipi possit ; mutationes, tuae corporibus accidunt essentiae ac naturae eorum conformiter sunt, seu

89쪽

t, o Essentiastnatura .

per Usentiam ρο naturam intelligi bili modo explicari polsunt.

f. Is 7. Quoniam omnis materia in uni-Vers' in continuo motu subsistit, g. I a. vis activa per totum untiversum diffunditur, & per corporum conflictum seu mutuum impulsum continuo modificatur. Atque haec vis in universum spectata dicitur Natura rerum universa, itemque Natura simpliciter. Liquet igitur recentiorum nonnullos' vocabulum naturae tanquam terminum ignorantiae perperam rej cjsse ac sine ratione Naturam a Veteribus defensam pro idolo venditasse.

P. IuDE Legibus Motus. VIs corporum tam passiva,

quam activa in conflictu eo

90쪽

rundem juXta certas regulas modificatur, quas Motus regulas appellant, & in recentiores Mathematici demonstrant. Insunt autem istis regulis principia generalia, unde clemonstrari possunt atque solent, atque haec princi- pia Legum naturalium Motus nomine Veniunt, Zc a Mathematicissum tur, non probantur: id

Quoniam c6rpus ob materiam Malmis motui ressistit, S. I 8. st movere nequit, consequenter Vi dam. principii rationis sussicientis causa indiget ut moveatur.5 Isio. Ex eodem principio rationis a sussicientis sequitur, corporiS motum, ad quem concitatum fuit,

iterum demere non poisse, nisi adsit -- g. 93