장음표시 사용
111쪽
iquid est quod, ct ex ipsis exemplis concluditur ρ quid aliud orto, quam quod ratione prius est, non omnim ιγ substantia prius esse ζ non ob hoc tamenpillerius o. album nan ue cum sit prius ratione albo homine, prius est secundum ip ιm substantia. etsi dixerit quis, quod etsi non sit homine prius ,saltem albo homine Prius esse debet. sed hoc qu idem concedatur , ct ponatur esse quaedam quae cum sint ratione
priora, cum bis tamen subI tantia concurrunt, quibus ratione priora erant . quid igitur ex his aliud concludimus quam geometricas magnitudines, cum sint priores ratione, substantia nec priores rec posteriores esse sensibilibus ipsis i etsi uniuersa ratio uim habet , acsi ex abstractione sen bilium sumatur mathematica materia. unde O huiusmodi conclusione usus est. Ouare materiam quod neque quod est ex ab Iractione, prius, neque quod est ex appositione ,posterius , attamen cum O hoe praeripuisset, quod falsim est, et ex his quae in principio ad inquisitionem posita sunt, videmus quantum conclulit. sed si quis dimen iones circa quas ge
metria negotiatur recte cliderare uoluerit in omnibus pri res ipsas esse materiali corpore reperiet, si immaterialia materialibus, o uniuersalia particularibus , aterna core
ptibilibus omnes fatentur esse priora. o D igitur neque substantiae magis corporali
I p s E quidem ac si haec demonstrata sint ,sic utitur conclusione. nos uero rationes quidem ipsarumsubstantias imparti biles esse O causas imaginabilium,oe sensibilium d mensiorum iuxta rure, nostras ostendimus .formae uero O imensiones, quae una cum impartibilibus rationibus in imaginatione seu&1sunt ea causa, quod in anima sunt ut in subiecto,sunt O' ipsae substantiae antiquiores corpore et corporeis partitionibu , O hoc mediocriter roborauimus .sed quia quod nuper ab eo i dictuin
112쪽
tialibus anima rationibus, sita classententia infensibilibus et conceptibilibus separantibus a sensibilibus communitates
ipsas. t cum de motu etiam meminerit dicens, multos esse de his qua mouentur fer mones, cum non sit motus siparatus . Cum enim dicimus quae aequae uelociter mouentur in aquali tempore idem spatium pertransiunt, nihil quidem a tingimus subiectas res . sed de motu ipsorumsolo disserimus, non ob hoc tamen O motum esse separatum opinamur. D tendum es primo quidem non esse semila, quod circa motum es ipsis figuris. qui enim non uult motum esse extra sensibi
lia, non vitelligit motum, qui e la immobilibus certiorem. Geometra uero vitelligitsensibilibus figuris certiores. Diciamus etiam quod totumfasosumitur: est enim O motus in incorporeis O figura O magnitudo , sed non huiuscemodi quales in sensibilibussunt impliciter uero ad universam eius opinionem est hoc dicendum, neque ins exisse nos omnes mguras, aut omnes numeros insiensibilibus, circa quaecunqueo quoscunque matbematicae uersantur . neque possbile est tantae esse certitudinis ea quae ex sen bilibus sumuntur. Sed F respondeat nos addere id quod deest O certiora facere, O hoc pacto ipsa considerare. primum quidem unde possimus ipsa perficere necesse est duere. non enim aliam ueriorem inuenerimus causam ea quae d priscis dicta est . animam si licet in substantia omnium rationes prae assumpsisse. postea
uero si aliquid addiderimus his quae abstra Iasiunt ex sensibilibus, non certius ipsum uerius ,sed fictilium magis facimus. formam quippe Socratis criminans quis ,siquidem qualem ex sensibiti Socrate suscepit obseruat imaginatione magis utique cognitionem ipsius assequetur. Stasi in decentiorem transformare uoluerit, totum id potius quam fommam Socratis penes seipsum considerauerit. In aequalibus
uero Osimilibus numeris oe figuris non hoc ipsi patimur, sed quanto ad certius oe persectius ipsa deducimus, tanto propinquius
113쪽
propinquius ad impartibilemsiuiformam accedentia manifestiora nobis O notiora sunt, memorem tamen omnino ex sensibilibus nobis intuitum fieri ,sed formationem ab ipsis admittere ipsum, nefas est dicere . nam que ad imaginationem procedere possunt,quae persensum ad nos forma tran tuntur , quae profecto etiam in ipsa imaginatione indiu due permanere uolunt, O hmuscemodi quales ingressae sunt, sed cum intellectus deinceps ab his ad uniuersale , o ad ea quae cena ratione stetulabilia sunt, transcendit, manifccte Uenditurse quae sua sunt consederare, unde O beata est haec operatis, O non negociosa, uimq; habens excitandi oculum animae obcaecatum O obstructum ex multis exercitiis. quod quando natura operaraposset,si circa ea,quae ex abstra Itone sunt, uersaretur ρ contrarium igitur faceret potius, obcscaretq; partem intesectus quae uidet O alfigeret eqrpori,
cohiberet eiusad uera entia trandaticium impetum, se, Mi
inquit Alexander . brodisieus intelligibrem quaeque seipsa lingens quae intelligibilia propria natura non sunt, circa haec ipsa si Gra ueluti circa umbras laboraret .se enim μ stantialia cisunt Ad similia esse substantialibus ponerentur. maxime quidem O hoc mirandum esset, quo pacto illis simialia sunt quae non sunt pubstantialia. nihilominus reliquum. est eis dicere, quod cum exercuerit se Iureus circa illa comiungi poterit quandoque intelligibilibus formis. ueluti rhetores excogitantes fictilios quosdam siermones ad uera certa mina praeparatum iter habent ob id quod similia sunt figmenta iudiciariis circunstant f ,sed quoniam nec ideas esse uolunt, nec mathematica diuinarum formarum imagines esse, nec penitus esse nisi ex abstractione sensibilium , non uidest luo pacto ad reductionem animae iuxta has suppositiones nou eo usque conferre possint, aut positionibus similia sint trafferentibus nos a sensibilibus ad veram intellectionem, O quo pacto rectius non sit sensilem magnitudinem , ut na
114쪽
ta est,fensu comprehendere, quam ipsam a subibino expoliantes addere et eam, quae nec inest, nec inessepotest, certitia nem, ipsamq; considerare non quatenus exiisit ,seta quat nus nec est, nec esse potes. idcirco et Aristoteles ipse hoc se 1 ciens, ne si circa sensibilia uersari diceret geometria, det riorem ipsam sensu esse dicere cogeretur, non dicit ipsam circa sensibilia uersari, nisi per accidens. quemadmodum nee medicum circa alba etiam si omnia sana alba sunt ,sed circa
sana, eodem modo O geometriam circa magurtudines O mguras , etsi nulla extra siensibilia minitudo aut gura fumsistentiam habeat. staprimo quidem nec circa sana implic rei se medicina non magnificiens ea, in quibus sunt, nisi cuiusque formae rationem haberet in anima, quam reuoluens scientiam de illo ipso constituit . unde enim uniuersales rationes O apud medicos O alios scientiarum compositores, nisi ex frequenti speculanta ab ipsis formae reuolutione ἐDeinde uero nec ile omnino exemplum est. Medicina Gnim cum sit activa quaedam ars , sensilem finem habens , necessario circa sensibilia protenditur. Geometria uero cum sit speculativa quaedam philosophia, etiam eiussententia , nisi circa entia uertatur, O meliora entia quam siensibilia
sint, nihil uticue studiosum efficiet. propterea sanorum scientia nihil habet de albis quoad sui considerationes as mare ,sed geometria de iis, quae in caelo sunt, demonstrat,
quod utique nonposset nisi circa perfectiores ipsorum rati nes uersaretur. unde enim ex uniuersali, quod es in caelo particulare, monstraretur e nisi aliquod uniuersalium eorum quae in caelo sunt habeat pro causa, quae etiam in animabus
' ris speculabiliter sunt. O tot quidem ad hanc argum mtationem dicta simi. Sed quia cum de his quae per se magnitudinibus accidunt geometria pertractet, dicit posse ipsam etsi inseparabiles sint 2 siensibilibus, magnitudines circa ea quae perse inseparabilibus insunt uersari. Alijs etenim insto partilibus
115쪽
parabilibus quaedam infunt per ρ , Demininum nanque Ominulinum ab animalibus insiparabilia sunt, proprias uero quasdam partitiones habent, quorum hoc quidem generativum est, alterum uero nutritiuum O receptinum seminalium rationum. Dicendum es primo quidem quod foemin num masculinum ubique sunt, oe non in 'sibilibus δε-lis animalibus, etenim in ictis O in generibus quae nobis meliora sunt, nec utique ipsa mortalis haberet natura nisi exsuperioribus procelsissent. deinde quid demonstratur coelestum aut diuinorum per certam marium aut femininarum intellectionem l ut per geometrica caelestia , cum etiam norit iterum quantum istent in certitudine geometricae doctrinae astnsibilibus , quod utique non haberent nisi circa studioso pura uersarentur ubiecta simplicitatem pubi I rum , O certitudinem accusat. ad quem dixerimus utique quod si quidem si bc- hoc substantia sit prius et praepantius compositiori, recipiet utique certam Posiderationem quemadmodum aequalis caelestum motus obliquiori O maxime composita myrtalium animalium translatione magis
cognoscitur. Sed si mplicius imperfectius sit compositiori, quonam pacto receperit plures O praestantiores O veriores rationes ' nam nec dealbedine, nec de redolentia huius odi demonstrationibus est uti. Osi omnes qualitates omnesq; habitudines simpliciores affectis o habitudinem recipient bus corporibus lint . quapropter duorum alterum, aut nousunt naturalibus rationibus matbematicae demonstrationes certiores, aut circa magna entia versantur mathematica
quam naturalis . non enim habet rationem quod magis est ut ad cognitionem sit obsecurius, neque quod minus est mansectius cognoscitur. Sed et cum hoc accidit circa aliquod inte ligibilium, ex imbetillitate nostra fit, non ex rei proporti
ne, es enim etiam hoc Platonis in bis dictum ueri simum
116쪽
unumquodque ut ueritate O esseparticipat sic luciditate et cognitione. Idem quoque huic in minori a. manifese ab hoe philosopho distum est . quapropter opus es a commuibus ipsus O Platonis dogmatibus nec tantillum nos recedere. EADEM quoque ratio de Musica & Perspectiva est. Quo D quidem non de forma visus perspectivus , aut ea quae est uocis musicus consideret. Sed hic quidem de radi', alicr uero de numeris relatis, quae sunt per se uisus O u cum passiones concedatur. Attamen illa ueritas est quod pergentiva a luminoso nostro spiritu missos radios ad uim lia similes facit lineis quae in imaginatione O eodem stiritu subsistentiam habent. idcirco etiam ipse Aristoteles in a-
I s naturalibus lineis ut mathematicis uti perstestiuum diaxit recte hoc facientem ad proxima exempla imagines referentem, cum nec alio modo istur smilatam rem noscemsi ex relatione ad causam exemplarem. Musicus quoque
ipse, in subiecto O in algs subsistentiam habentes numeros ad separabiles remittit, qui O effectui inarumsunt ememplares O illinc certitudine O non aliunde participare possunt. eodem modo et mechanicus materiam configurans, reducit omnem siuam actioncm ad immateriales figuras,
tuae O in imaginatione dimense O in intellectu imparto em subsistentiam habent. nam omnes hae doctrinae.si ad
materias recurrant θ' ad exteriora inclinentur , cum ta
men sub mathematicis operentur ad illas reseruntur O ex loco utuntur illarum theorematis.
Qv APROPTER siquis po nens separata accidentium considerat aliquid de his quatenus talia. IN HOC, hoc accidere dicimus non ob causam quam ipsie subiungit ,sed quia transit d figura comundia ad inconiuno x Llam,
117쪽
fiam , a particulari materiali ad uniuersalem O immaterialem , in qua et uarietas rationum, O theorematum emergit multitudo. Si Cur neque cum in terra scribat.
No, est bbc simile illi: nam quantitas descripta in propositionem non assumitur. sed de uniuersalibus meminit ex uniuersalibus componitur demonstratio. Quare de eis ess sermo praecipuus matbematico , O non de ijs , qua in sensibilibus sunt figuris magnitudimbus ue.
OPTIME autem sic unumquodque consideratum fuerit. HOC omnino uerum est. nam quod in Abiecto est, ct i nam causamnan habet separabilem, optime in subiecto potius cognitum fueru. - eram forma in Socratis corpore
magis utique nota fuerit, et manifestius, quam siquis'ipsam auellens seorsum consideret . O quia hoc acciit accidit e vim in omnibus corporeis communitatibus nulla alia de causa fit optima earum intellectio cum separantur, quam quia habemus singulorum formas apud nos ipsos , quas reuolue tesscientiam de unaquaque conflamus. Quon arithmeticus facit, & geometra. Irus TANTIA u hic latam contra suam opinionem uult disesoluere . si enim, inquit, non concedis esse separabiles numeros neque figuras, de nyn entibus matbematici disserunt. neque enim de his quae in sensibilibus corporibus: quia huius ipsa materialia non sunt: nec de separabilibus: quia nec mninos arabilia sunt: de non entibus igitur. Hic uero dicit de non entibus quidem actu, entibus uero potentia: quo pacto igitur potentia sunt haec O non actu, docens utitur exemplo hominis, O icit quθd unum quidem et indiui bile est
118쪽
iamo actu, hoc est unum subiecto .sed arithmeticus quidem accedens ad ipsum, singularitatem eius O iniuiduitatem considerat, geometra uerosolidum eius omniquaque dimensam peculatur. insunt enim ei Otac. non curat igitur geometra quod in ipso est indivisibile ,sed haec. insunt enim ei cuindiuisebili, inessentq; etiam si indivisibile non esset . quapropter recte enunciat trifariam ipsum esse dimensum, crin infinitum sectilem, O quaecunque uniuersaliter de solidis geometra dicit O ostendit. Ad quae dicendum primo quiadem quid est quod ex potentia in actum figuram ducit et magnitudinem. non enim certe potentiam struans ,potentia
ipsam intelligit geometra ,sed cum adactum ipsam duxerit. Si autem hoc est, format ipsam ct certiorem facit O perficit . quo pacto igitur posset haec facere, nisi haberet ea quae actu fiunt in seipso in suum enim es. ideo Aristoteles ab eo solo quod actu est id, quod potentia est, perfici, ad actum duci. Praeterea nec omnino a sensibilibus potest sumere geometra. multas nanque figuras figurarumq; positiones hyeculatur, quas sin s mundus non recipit. Deinde si haec quidem a-ἱtu in sensibilibus sunt, sic enim Aphrodimus hoc dictum exponit 9 potentia uero seorsum considerantur, quomodo certius est quod potentia eo quod actu est ἰ Quod cum timeret etia iunior ristoteles, expositor ristotelis philosophi, ἡ contra dixit philosophum dicere potentia quidem esse in sensibilibus ipsum unum,quod considerat arithmeticus, O figuram geometricam, actu uero i scientiis considerari. Et ego uolo sic potius d philosiopia dictum ese, ut vhrodisieruexistimauit, ut O in ceteris fiat eius opinio syncerior, et cum maiori fiducia expetamus ipsum dicere, quὼ est quod perserit potentiam O ipsam in actu firmauit.
Quo N I A M autem bonum & honestum alterum. naillud quod in actione semper est &c.
119쪽
IN MIs inuehitur valde decenter contra Arsippum, etsi quis alius uituperauit matbema ta nullum ipsa honestis, aut bonum putans considerare, O inquit eius quod utile est, O conferi in practicis c hoc enim nunc bonum uocat nil intem esse mathematicarum , cum neque a principio ciuilis aliquis habitus sit mathematica, bonum tamen ipsum quod bon stum est maxime sequi mathematicos circa commensurata, O terminata, o ordinata uersantes . nam etsi bonum non nominent in conclusionibus ,sultem ostendit se eorum tractatus omnes commensurationes, Osimilitudines O proportiones θ' ordines considerare .sed plurima etiam in natura bonum faciunt id quod ordinatum es O finitum. Haec ergo ab Aristotele recipientes primum nolumus ipsum dicere, unde bonum commensuratum Ofinitum accommodetur m thematicis . nam sensibilia ipsa etiamsi caelestia sint particularius his participant, σχα- eum huiuscemodi certitudine . Intelligibilia uero meliora sunt bac diuisione O reuolutione rationum. superest igitur ipsa ut puto mediam habentia nat uram inter intelligibiles formas O materiales. puta
quidem esse magis odivi a quam intelligibilia Oplurificata ,sed esse unita magis quam sensibilia ordinata esse oemen*rata uniuersalibus qtubusdam rationibus, ct immaterialibus formis decenter perdurantia o sensilibus prex mam dispositionem instrentia. Super omnia uero hac cum fiducia ipsum alloquemur dicentes non ex alia causa tenuitatem thematicis tradidissse ea spemantes, quam quia non
dederunt eis siubstantiam si aratam. sed opinati sunt esse imaginationis iocularia diuellentis Usa E sensebilibus, cui δε ipse opinioni auctoritatem praebuisset, condemnasset profecto eos qui bonum quidem mathematum non persenserunt, consiquentius tamen ad suas suppositiones dei is sunt opinari. nam in rebussubstantia uacantibus O posteriingeni
tis siensibilium sim stitudinibus, quid utique fuerit quod
120쪽
ex bono aut ordine pendeat ἰ nam assimilabilium obscuritatem, O nullitatem, O ignorantiam in omnia omnino. eis non aliunde ,saltem ex his quae de diuisione lineae in de republica dicta sunt certe nouimus, ad quae si quis ipsa mathemata referat, ut sensibilium imagines existentia, quamnam amplius demonstrationem aut ordinem, aut terminum, a ut bonum mathematicis distribuerit, qui dictorum suoru uult concordiam siustinere. est ergo mathemata rationis necestas etsi nihil nos inferamus. si dicatur tamen magis quam I leatur, manifessa fiet. Si enim est exsiensibilibus quodsu
licitur mathematis nullum habre bonum neque ordinatum, neque terminis exornatum. vltimum nanque bonum Oo
scurissimus gradus, O ultimi icrmini in siensibilibus sunt. sed post sensibilem naturam se aliquid est, inbonesum ipsim esse O inordinatum necesse vi , , infinitum, O subita
tia racans. ac sisepulchritudinis, O ternum omnim darum propositionum o uarietatis theorematum O admirandi orinis receptaculum est, melius utique sensibilibus fuerit O prius o tanto praestantius quanto quod secundum eadem, O semper eodem modo se habet, eo, quod nunc, sic nunc alio modo asscitur. nam si etiam in sensibilibus aliquides, quod semper eodem modo se habeat, non aliunde quam ex med is anima rationibus deductum est. DE MATHEMATICIs igitur & quod entia sint, &quo pacto sint, &quo pacto priora, &quo pacto non priora toties dicta sint. Essa quidem ipsa concessi ueritus o demonstrationes, qua in ipsis sunt, Omeuitabilem de ipsis communem siententia , sed ex abstractione esse, quod idem est quod obscurius esse , simulachra potiussiensibilium. Priora uero rationest ybilibus non tamen O substantia. O- ea quidem de quibiui e dixit. Manifesta omnibus puto facta esse qiu solertior