Syriani antiquissimi interpretis In 2. 12. et 13. Aristotelis libros Metaphysices commentarius, a Hieronymo Bagolino, ... Latinitate donatus

발행: 1558년

분량: 260페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

121쪽

SYRIANUS IN LIB. XIII

sint .sed si quis legitimis Platonicorum dogmatibus conarungatur ociet lucide uniuersa mathematicae scientia su stantiam , O potentiam, O operationes , O quae sit eius communis consederatio , ad quot extenditur genera, O quae sint principia eorum, quae tantum mathemata sunt,

O quo disserant ab aliis principiis, qualia abarum substantiarum principia, O quo pacto commune causam imus mori principia uniuersis matbematis praebent, qua iterum singulorum mathematum sint principia , ut numerorum, figurarum, concentus, O quam habeant inter seproprietatem, quamq; discrentiam, nec non ad cetera omnia quotus modo entium principia, quae communiter subuciantur mathematis, de quibus pertractant Pythagorici, O quo pacto liceat circa ipsa uniuersalem facere considerationem, quisset optimus UusMD circa mathemata, O ad quem finem

referre oportet optimum cisca ipsa tractatum, quid si gulis mathematicis scientiis sub ciatur non ut scibile. quod si commune mathematum omnium micatorium, O quo pacto ex siectione linea reperiatur quam Archytas tradit: utrum in anima potentia sit mathematum terminata siuia flantia, aut etiam ante animam, quoniam anam quidem motus est, haec uero immobilia, quod praecipuas mathematicas rationes animae seubstantia complementum si facit, ut O Plato, O ante Platonem Timaeus 'magoricus demonstrauit: quod sit opus mathematicae steculationis, O quom to acquiritur, oe quo pacto conueniens sit nomini matbematicae tanquam uniuersam reminiscentiam nobis speciersi generans, qua sint potentia mathematicae scietis, et quos ordines habeant inter se , quibus disserentiis dividantur, O quot modis intelligantur: quae sent genera o obiecta ma thematicae scientiae, O quo pacto elementa, quo pacto etiagenera, eadem sint ad similitudinem generum entis: quo

etiam disent haec ab intelligibilibus O generalibus substa

122쪽

tiis . Desimilitudine, O dissimilitudine mathematicae, es quae sint O quousque extendantur, quo disserant ab intelligibilibus , Osiensibilibus similitudinibus, O di similitudin

bus, quo pacto permeat in uniuersam philosophiam math matum cogni tio, quot artibus bona conferant O uniuersis,

Ostingulatim iussis, ut speculatis O intelligibilibus O aEcti

uis: quis sit ordo deductionis quae est in mathematicis, etsi naturalem ordinem habet, O eum qui ad doctrinam, coe an alter alteri ordo consonet. Qui sint propris modi Pythagorica traditionis mathematum, O quo pacto ipsis utebantur, O ad quae, et quod id, quod proprium es, sempπ rebus rebant O discentibus. quae sit more Pythagoreorum diuisiocto fiat, O quam utilitatem ad scientiam conserat . quasi demonstratiua , O and se ipsa aut aliunde hanc ferat.

qui principes in secta Pythagorica mathematicae scientiae praecesserint . quae propria in scholis illis mathcmaticae scientiae excogitatio DLM lit . quid oportet expetere dimathematico cum infruIIus est, O quo pacto oportet iudicari eius Dculationem, O ex qtubus temunis rectitudinem assumere . quo panto plerunque etiam deprimis intellectionibus, et sensibilibus mathematicae disserimus, O qua de causa boedieri natum sit. Haec itaque omnia O cum his adhuc in En quaque mathematum consideratione demonstrationes ab ipses matbematicae scientiae principibus cum receperit quis, experimento deicerit quo piato ex ipsis instrumetum quoddam animae cuiusque expurgatur θ' reuiuisicit, quod abestatur oe obcaecatur ab alijs exercitiis, quod construari saluues mille oculu, veritus utique fuerit, conseruantem nos

cdeo pulchram, O rationibus scientificis, O intellectual bus euariatam speculationis speciem ad insubstantialesubiectum attrahere. At si alicui ex reuolutionis, O latioris P enarrationis

uniuersae mathematica scientiae in genera Ospecies propriis Simas. quae sit desinitiva matbematicae doctriira, coe quo pa

123쪽

sYRIANUS IN LIB. XII.

enarrationis quaesionum quas descripsimus desiderium insit do Irinae cupidum , occurrens hic Vicomachi collectionibus othagoreorum dogmatum diui Iamblichi de his eisdem

expicat desiderium. cum horum unus narratorie omnia, O cum ueritatis amore ponat . alter uero probationibus, Odemons rationibus, ct intellectualibus magis adre Iionibus ipsa exornet. est autem manifestum, utro uero modo uoluerit . oe de mathematicis quidem quaeque Aristoteles dixit O nos contra ipsum dissentimus, ad haec usique in praesintia susticiant. Deinceps ucro, quo pacto aduersus ideas dubita

uit, consideremus.

D s log autem primo ipsim quantum ad ideam, opinionem considerandum. o N I A M etiam numeros ictales Plato ideas uocabat sequens Uthagoricos, prius ιnquit ut ideas ipsas examin mus nullam de numeris memoriam facientes, sint ne numeri hi, autnon sint .sed ut in ipsam intelligentiam deueniamus, eorum qui primi separabilibus formis hanc appellationem imposuerunt, quamuis quo ab illis dicta sunt, examinaturus nihil eiuscemodi diuisione indigebat. non numper aliud quidem idea, per aliud uero ideatis numerus den minatur . sed siquidem uerum est dictum illud, numero a tem omnia similia sunt, non occultum est quod ob exemplarem proprietatem numerus etiam uocatus es, O maime omnis ideatis. sed si etiam ex vi no vis uelit quis hoc ipsum cognoscere, cuilibet promptum est, ideam ueluti participantia sibi similia reddentem, O speciem, O ordinem, O pulchritudinem O unitatem Usis communicantem sic nomen sortitam

124쪽

sortitam esse tanquam eandem semper steriem seruantem, o ad quaecunque plurima suam expandentem potentiam ,

O eandem l eciem aetern participantibus asserentem . numerum quoque cum in omnibus proportionem et concinnitatem exponat, hanc sortitum esse appellationem . nam aris antiqui aptare, seu componere uocant. unde arithmos dici tur apud Graecos quod numerum apud Latinos significat. unde illud, bene autem Libramptes , anasion apud Graecos, hoc est incompositus, O illud, numerum et amicitiam. sed etiam illud, numerum una cum illis posuerunt,ex quibus omnibus ψομιδι apud Graecos,hoc est numerus es uocatus, mensurans omnia σ componens O amica faciens, quod formalis seu ideatis causae proprium esse dicimus. Sed haec quidem exterius assumptaset .sed hoc tantum prius dicentes , quod plurium accusationum occasiones ibi astruens, diuisit prius consideramina ,stquamur cotra qua de ictis describit. Acci DIT autem de ideis opinio dicentibus. IN RIs quod ex Heracliticorum opinione in exiIlimationem de ictis diui uiri deuenerint , falso dictum est. Nam neque Heraclito perfecte consentiust de sensibilibus Socraties OTlatonici, ut declarant Theaetetus, O quae in Cra0llo dicta sunt. neque ex horum fluxu ad determinatas entium causas deuenerunt, O quod in bis est confusum inquietum O infirmum O errabundum ex sybriantia illa opinabantur discretionem O identitatem O firmam quietem , O ordinationem sortiri. quantum erat ei fas ab illo principio distositioni quod est omnium maxime causa . Dentium uero non esse scientiam non Platoni modo, O Socrati O Uthagoricis.

sed O uidetur ei qui haec sicribit. Verum nec singularium mue in totum fluant ut uult Heracliti sermo P siue ant quidem semper o corrumpantur . permaneant uero secundum

sui totum, ob causam idealem, ut Plato uult, siue etiam

125쪽

sYRI AN Vs IN LIB. XII.

quis ipsa entia uocet, ut Aristoteles consueuit. siue etiam sola esse dicat, ut Stoici escunt, esse tamen scientiam de imdividuis apud omnes es negatum . nise quis scientiam sensationem uocare uelit .sed ut multa praetermittam O Dem critum quidem solum parum attigisse definititiam, Pythagoricos uero pro definitionibus nomina rebus numerorum imposuisse , opportunitate quidem septenarium, iustum uora quinarium, nuptias uero senarium uocantes, Socrati principium quidem demonstrati scientiae attribuere, sed non omnem diuinam, O animas sursum ducendi uim habentem dialecticam, quia noli ut ipse diale Iicam Plato uocat. quod in Socrate O Platone non habet uim, qui contra omnes deceptorios O peruersorios sophistas decertarunt, ut haec ιnquam omnia praetermittam, cum nec ipse principalem nunc de his sermonem proposiverit: quod cum his omnibus iIIum es, Socratem sciueri causa donitionum ad umuersalia deuenisse, O haec facere inseparabilia, Platonem vero O Socratem ignorantem aut transgredientem uniuem salium usum,abstractam eis essentiam attribuisse: diZIorum omnium uidetur mihi infelici ismum esse . nam nec Socrates

definibilia sola uniuersalia esse putauit. sed ante haec etiam rationes in anima existentes, ut ostendit Plato in Phaedro , in Phaedone,'ubinam cum esset iustissimus oe omnia hominrem fide digni simus, quae Socratissunt nobis non enuciauit ἰ aut qui ab eo philosophiam fusicepit, transgressus est aliquid eorum quae a praeceptore disposita suntἰ Quod transegrediens eidem illi imponat in nullo ei conuenientia dogmata , quinimmo contrariae potius illius tractui se habentia. Nunc uero in de republica decimo libro tradidit ipsum si parabiles furmas, quae in intellectu diuino repositae sunt, uenerantem, ιγ in Phaedro dicentem sursum ductas ammas intueri ipsam iustitiam, ipsam temperantiam, θ' adhuc ipsam scientiam, O in Phaedone ex suppositione fora rum separabilium

126쪽

separabilium animae immortalitatem a uentem etiam P eque a Socrate ortum habuisse hanc considerationem diacit philosophus, sita altius ά othagora et principibus Ela tici ludi . nam σmticus, qui ' thagoricus est, non alium degenerationem disponit quam a separabilibus formis, O astruens quiset, O quΘdiu causa eorum quae lac sunt, Parmenides,neq; superesse dicit quo quis intellectum uertat

si ideae non sint. O in Sophista eo qua in Hearum amicos inuehuntur,ngantibussimiles esse dicit, ueluti caelestibus an mabuso sublimia petentibus obsissentes. sed ne nunc cise

ca enarrationem claram existentes tempus conteramus, dia

cenda est una ratio pro Socrate O Platone O Parmenideis O Pythagoreis contra ipsum, quod idea ab his diuinis uiris nec iuxta locutionem conssetudinis nominum producebantur , ut Chr)sippus Archedemus, Oplures Stoicorum posterius putauerunt. multis nanque disserentiis distinguuntur steries seu ideae per se ab his, quae in consuetudine dicuntur, neque eodem modo quo tenues illae uulgatissimae una cum intelles Iu subsistunt, ut dicebatur Longinus praeferre.

nihil enim ommno cum intellectu subsistit, si insubstantialeo quod subsit Ilit . quo autem DIIo idem intelle tum esse σuna subsistere potest ρ uerum nec notiones sunt apud eos ideae ipsae,ut Cleanthes posterius dixit. Neque ut Antoninus permisiens Longini O Cleanthis opinionem cum intellectu assis uni secundum intelle Iuales ideas .sed nec etiam definitiva ratio, nec materialis forma, O dc nibilis est idea, ut in bis O in aliis vicit Aristoteles putasse Socratem. nam haec quiadem in compositione O diuisione sunt O vergunt adg nerationem O materiam . jed hae sunt perfecta , simplices, O impartibilis, O singulares in specie O ingenerales, o immateriales . O quid mirandum es, si quae tantum d se mutuo distant a se inuicem separamus t cum neqPlutam cctum, O Atticum, O Democritum Platonicos in t mc ipso

imitam ra

127쪽

imitamur, quia uniuersales rationes in substatia animae per saecula sunt, putant ese ideas. nam etsi separent ipsas deommunitatibus sensibilium, attamen non oportet in idem comungere animae rationes , O intellectum qui uocatur materialis cum exemplaribus , O immaterialium formis, o opificiis intellectionibus. sed ut inquit diuus Plato , nostrum quidem est in unum ratiocinatione collige ure, O reminisicentiam esse eorum , quae quandoque comspeximus coambulantes Deo. Diuinum vero secundum eadem siemper eodem modo se habere , sic ipsos diuidere

quousque uoluerint Platonici esse. Alfertur quoque Bo thus Peripateticus ex Aristotelis eruitionibus in idem id as cum generalibus ducens, cui ct Cornutum coniungereaquum est . non procul etiam ipsum ab hac opinione delatum,sive enim priora sint generalia gularibus non sic priora sunt ut denudata ab habitudine quam ad ipsa habent , neque ut substantiae ipsorum causae quae quidem isent iacio suem steriora sint, ut multi dicere consueuerunt posterius genita oe substantia carentia. O quae in tenuibus conceptionibus sunt quando opificiarum idearum ignitatem μ- sinere poterunt ἰ quo pacto igitur apud ipsos veritatis amncos spectatoressu sunt ideae ψ intelligibili quidem modo oquatemari, modo in per se animali. Intellectuali autem modo denaris in opificis intellectu. procedit enim diuinus

numerus ex latebra unitatis immortali, quo que ueniat ad druinum quaternarium , qui certe peperit matrem ant quam omnia recipientem, terminum cunctιs imponentem ,

innumerabilem indefessam. Decadem ipsam uocant ven randam immortales in terrigena homines. Dicta est gitur uniuersa veritas more Pythagorae O Orphei. Sed si

opus est consuetius dicere: intellectus perses sciens Opera

sectissima causa uniuersorum praeponatur. huius uero quod dirimisimum esto immaculatum ex operationibus int grum

128쪽

grum custodiatur , O ad fabricationem O ad beneficam mundanorum omnium prouidcntiam. Hic igitur in intellectionibus plenus ealens si cictus uel ictis excludit quiadem non causam O casum a sua actione. Sed cum bona mnia O pulchra essentibus communicet , ad se ipsum vniuersum conuertit, Opbi ipsi reddit consimile. O huiuscemodi et tot θ' operatur, qualia O quot intelligit. intelligit autem omnia cum sit perfectismus. Nullam igitur uereentium derelinquitura substantia intellectus .sita locat sema per infe ipso species non alias exissentes ab eo O sitastantia eius used complentes eius esse, O essectivam pariter o e emplarem o sinalem uniuersis inferentes. Agunt enim uointellectus Osunt exemplaria ut formae, O propter se agunt O sivi bonitatem. Ad talia igitur repugnare oportet eum.qui uere contradicit ictarum amatoribus .sed non inanes causas O suppositiones oraenim contra has ut contra umbras pugnare. QvARs accidit eis eadem fere ratione. I DEAE quidem θ' uniuersaliter sunt, si oportet uniuersalia dicere supremarum rationum causas in uniuersum indivisibilim o praeueniunt ipsas operationes . non omnium tamen quae in conceptibus sunt uniuersaliter dicunt uiri id as esse. nam nec malorum aut turpium, quoniam priuatione potius o absentia ictarum haec in natura submunt. Ideo et praeter naturam se habere dicuntur, neque negatιonum.

fu ut enim haec destructiva termini O finis qui ab ictis rebus omnibus attribuitur pariterq; materialis est potius infinitatis partitio quam idea lisseu formalis . neque eorum qua alias aliter se habent. Hac enim ex causa qua mouetur ue sonem O transmutationem ,sed non ex inuicta O sabibidearum illustratione recipiunt. Sed nec ipsarum partium quaecunque non ex totas ni ideas Vcrelinquunt , at manus, capitis,

129쪽

us YRIANVS IN LIB. XII.

eapitis ,aut digitorum , aut nasi. inteirae nanque existentes rerum causae totas species O formas producunt, non diuisa circa harum partes veluti naturae rationes, verum nec pri rum corporibus accidentium in intellictu determinatas causas reponebant, dulcedinis, uerbigratia, et albedinis, seu cere enim putabant naturales rationes ad actionem accide tium corporibus. sed nec compositorum, ut homirus sapientis. Cum enim simplicessiimi ictae , simplicem cuiusque subsantiam exponunt. participaretiero diuersis speciebus in uet intellectum nostrum ad componendum hoc huic, aut diuidendum Me ab hoc. circa quod igitur est a matio crine gatio , cim hoc O compositio est O diuisio. Idea uero criitiis coordinata intellectioab his omnibus exemptae sunt ob

plicitatis exuperantiam.neque igitur eorum,qua α compilexione di milium generum habent generationem, ponem dum est esse ideas ut ginnorum O mulorum: neque eorum quae 2 diuersis arboribus conascuntur .seunt enim baec omni posterius enita et aduenticia O nos ius naturae opera senecomnino fecundum Has rationes procedentis, scd u luti iniu- oria asse Iae G frustratae stus pensae O laborare coactae. 6T iergo ex his manifestum quod omnis ars quae naturam imita tur O ad solam mortalem uitam utilitatem aliquam praebet, ab Hearum causa derelinquitur. Sed nec quacunque ex. animae proposito opera pendent per plurium causarum concursum perficiuntur, quae certe a fortuna appellare consu rumus, neque haec idearum causae coniungimus, nam qlia

ibi perficiuntur si persunt, O eodem modo si habent cir a contingentium natura sunt liberata. vlinquitur igitur u-miuersalium G perse Iarum substantiarum esse ideas cir e rum qua conferunt ad naturalem harum substantiarum dinspositionem, ut hominis G siquid est hominis perfectivum , sapientiae uerbi gratia o uirtutis . causae enim exi lentrage, nerativa oe persectionis omnium operatius idea Osubstan

130쪽

METAPHYS. ARIST. 6rtus esse praebent O perficiunt, illas ad se conuertentes . est ergo manifestum quod Osubstantiae ipsarum oe perfectio

nis causam in se ipsis praeacceperunt. Habcmus exemplum quam minimis quorum quidem ideae sunt apud i os, quorum ; non sunt , O quod non omnium sunt quaesic umuem satiusmi, ut accusator dicit. E risimiliter ac siquis numerare uolens. PRIMvM quidem cauillum est, ct non redargutio. secundum uero ictum est, ut illis etiam accidentibus ipsis ideas attribuentibus. Si igitur unicuique nostrum plura accidunt, plures singularibus erunt ideae . sed est falsum, quod dictum est. nam nec singularium Jecies sunt, iuxta exactiores Platonico ιm, nec accidentium corporibus. Dicendum est amrem et ad cauillum quod neque equos numerare possibile est, nisi numerum ex unitatibus cogregatum quem monaricum G raeci appellant, costramus alium existentem a numero numerabilium. omnino autem sit no meditemur materiales causas,sed primas operatrices ab ipsis essectibus separatas, necesse es transiendere ad alias naturas , quae aeterno tempore , O immobiliter, O ipso esse suo omnia ornatu Oordine complentes causas eorum , quae sunt in se ipsis, complestuntur numero quidem pauciores , mundanis rebus GL flentes. tanquam ipsi uni propinque existentes, oe quoties ab ipsa unitate progresse potentia quidem inenarrabili totius simul temporis, O eorum quae in eo nascuntur in Atudinem ampi Ienter, per eccellentiam qtiandam ab ipsis . abstractam ct inconiunctam.

Sscv Nnv M singulum enim aequivocumq; &praeter substantias etc.

DIC TvM est quorum ideae sunt quod uniuersalium substantiarum,steorum quae ipsaspersiciendi uim habent .falsum

SEARCH

MENU NAVIGATION