장음표시 사용
61쪽
mir hoste, si crinita ira Increto mouebitur,ut appareat in orium ab casti serti r qui motus manitatior erit in si tu vopertino, siquidem hoc pacto crinita i cedens Sole magis recedit,quam in matutino, quod tunc verius Solem seraturaexquo sit,ut tunc breuid litvicat da lin Solis umbrata, ut interdum diebus ismet ranspiciatu non amplius: sin crinita steterit, ulum nona peregrin sed sinitimo hosteinseretur. et tu, enim ille crinitae a loco in locum, notum quoq; h stilem ab um in alteram regionem indicat. Haec ille, quae etiam carminibus piaclare admodum cecinit. In seniose quidem,& quantum Altrologorum ratio pati tur,exposita, sed tamen voluntaria potius, quam rati nem ullam in se habentia Sed de hu&tota cometarum
Quo autem modo, o rex caula procreetuis , cPudiremiaest, iamdic M. Sesqua Gallis antea ricta sinit,de hoc quoque prius --πι. Eorum ergo,qvi Pyragaici aruncupantur,nomiilli, Ham bane earum, alii demθήcilia das i ,r in eo interitinquiThae di ste Grefer accidisse, deciderit dialis mimin-quimi solem per huncincutim actus motum misee.Hune 1gitur locum ex eorum motione veluti risse, aut realia
Quoniam eam coeli plagam, quae ad septentriones, di ad austrum declinans extra Tropicos, ici est,sbliliciales orbes la coloris c jicitur, ob eamque caubmlacteae nomen accepit, non rem reclinem ac seimite nam, sed quandam elementorum assinionem est quae in sibi imi illa aeris parieon qua sices, Ae cometae accenduntur, eadem, ex qua cometae, materia procreetur,
Aristoteles contra aliorum placita verisiimile este, de probabile putauit, dem in hoc inre idque post com tarum tractationem disserit: clim praesertima eo an aliter disseris eam censeat, quam magnitudine&paruitate: si quidem cometes unius syderis coma sit, semita autem lactea circuli unius . ob quam semitael cteae magnitudinem,& eandem,quae cometae est, concretionem de naturam, in possiemis de cometa verbis, raro illos fieri dixit, quia materia ad circuli lactei procreationem, absumeretur. Quanquam& illud discrimen est,quod cometes tametsi aliis ignibus,qiii in acre accenduntur, diuturnior, diuturnitate a circulo lacteo plurimum vincitur: siqvijem ille ad duos, aut tres, aut si velis, etiam sex mentes plurimum protenditur, cum circulus lacteus nunquam non in coelo conspiciaturcuius etiam maioris diuturnitatis rati ne,cum ab his unibus, qui parum durant, tractationem Aristoteles inc pisset, merito rest cometas, quorum mediocris est cli ratio, de eo disserendum iudicauit. Itaquecum una sit
causa, cur in hoc opere ae libro de via lactea disserat, quod videlicet igneam esse,& in sublimi aeris parte procreari arbkretur, triplex ut Olympiodorus docet
esse potest. r de ea cometarum tractationem diasputet tempe quod sit magnus, uti quida imo vom maximus cometes, totum coelum circundam: quod in fine disputationis de cometis, eius meminerit, de cometarum materiam in eam absumi tradiderit tino nes ignes,qui in aere visuntur iuturnitate si peretaria
vero de lacteo circulo disputanda proponit, quomodo oriatur, qua ex causi, & quid sit. Quaequanquam tria
videntur n unum tandem redeunt, quippe cum cogniloquulsit,causa eius,& modus quo oritur, cognoscumtur, praesertim si desnitru reddarur, quae a labun es.
8 sed cur si declaretimesia vii in circula lacteo, quali cometa pertractando ingreditur. nia .variae de eoenent sententi illas primum, ut in dis latione dec r is, commemorat,desnde illis, a salsi es viderentur, restitatis,propria exponit: illam quidem ut verum fateamur cum eius principi, consentientem, sed tamen non satis firmam,& magis qu ni aliquas alias dubiam,ne dicam selsam,&ὶ vero prorsas alienam.Sed de ea in pro- grinu. Nunc sententiae aliorum Ae opiniones comm morandae. Hae,ut diximus variae fuerunt, non ante Aristotelem tblum,aut ipsus tempestate, sed post eius quoque satem, quemadmodum videre licet,lum hoe ita loco,tum apud posterioris aetatis philosophos At si go in inter impretereamus,qus et praeter id, quod inniti adidit,de circulo eiusmiai sinuerunt.Quas omlin opiniones breuiter exponemus, ab his exorii ,quae ab Aciliore. corni nemorantur.Pythagoricorum igitur quorundam sentctiam in primis restri, qui lacteum circulum, viam quandam esse senserunt. Qimrum etiam dupleximit opinio, cum alij putauerint viam etia sinodi ex syderis alicuius eorum, quae ex conflagratione& intericii, sui Phaethontis accidisse temporibus semir,d lissu iactam esse: alij vero Solis, qui eum locum interdum peragrauerit, cursu & motu. Locum iusnodi aut ex sydcris delapsa, aut ex Solis curiu veluti conflagrasse, aut simile quiddam perpessiim sitisse, propter quod lactis colorem specienis; reserat .Quam posteriorem sententiam Miluanilius ita carmi escripsit. An melius manet illa fides per secula pristat Isiac tis rapinos diuersis cinxibus isse, , Atque aliam triuisse Mam ; longums, per aeuum Exustissides, incoctaque I era remis Couleam verso speciem mutasse colore. Inquit autem Philopontis, Pydragoricos, P; hane de Solis eursu & motione fibulosim sententiam habuerunt, aliam de eiusdem Solis ad ortum ccmuersione, que tempore Atrei ob Thyestis satrix Andum sicin cum ei filios, quos ex Merope Atrei uxore susceperat, in coma apposuisset, lacta est, Ebulam secutos fortasse esse de qua Solis conuersone Euripides, -o his es est 'ARγλὼυ si πλιν 'μα τοῦ et si Dμονοπωλον eis Mi neατόρου R 'δρομμα in is surris, eis ραναλω
De Phaethonte fibula perspecta est,ut pote a multis poetis, & Ouidio praesertim nostro post Homerum in tua Metamorphoti de stata, quod videlicet Solis filius
cum esset,patrisque currum,quo singulis diebus uniuersum circuit, regere cuperet, eo a patre tandem impetrato,male sit usus, quippe qui hac& illae nullo di nevectus,vicino igni omnia conflagrarito selmine ictus in Eridanum fimen cecideriti Unde Zon quae combustas torrida dici conlecit. nibustio ardorque m ximiis ortus sit. Inde igitur Pythagorici nonnulli, i ctes circuli colorem casavidum, combustionem eam in se commenti sunt, quae ea parte tum ficta est,qu sed rum unum aliquod ex ijs,quae in ea consta rationed riderunt, delapsum est. Has duas si lotis leuis Aristisese de circulo lacteo commemora circuli eius eandorem lacti similem in adustionem reserentes,quarum priorem de Phaethontis casa, de conbustione pereum
62쪽
ncti olympiodorus α γου as interpretatur. Plia: thonte cometen laniscari inquiens , qui a Sole, veluti
bonorum omnium authore, ortus, eiu motum consequi contenderit, itaq; calore suo nimio de afore maximos aestus de squaliores amiterit,ium fulmine, id est vaporibus extinctus sit, & in Eridano, id est humore t tu Quae interpretatio ingeniosa quidem est, sed ab in
siluto aliena,nec causim docet, cur via hara lactea, c meta illo extincto,cematur, madmodum nec Platonis in Thimaro explanatio,cum ait,id quod de Phae thome dicitur, quavis sabulassem videatur verum quo dammodo esse.Longo enim temporum interuallo lestis circuitus permutationem quandam fieri, quam inflammationis vastitas necessario consequatur.Cum ro sententiae ab Aristotele,commemoratae in accensi nem lacteum circulum retialerint, suerunt & aliae L lo quidem , sed coloris eius propiorem causim reserentes.Eratosthenes enim ait, Iunonem insciam, Me
curio insanti lac dedi si scit postquam Maiae filium esserescierit, m se reiecisse. Ita lactis prosuli splendorem inter tydera apparuisse.Alij finxerunt dormienti Iuno. iii Herculem suppositum sui siti & experrectam, idem, quia nunc de Mercuriodictum est, secisse. Alij rursis
Herculem propternimiam cupiditatem,multitudinem lactis appetiuit se,nee in ore continere potuisse, idque ex ore prolusum circulum signata. Alii Saturnum, cum lapidem ei pro palmops attuli set,lusiisse ei lac praebere, quaecum prinisset mammam, profuse lacte circulum formatum sitisse. Rec mihi inqvit Namui relandassa a gara vetustis,
Nini ονἐ niueo lactis fluxissem 'rem
refecisse sis': quapropter lacteus orbis
Dicitur, trimen eis desereditabis. Sed haeomnes sententiae, quamis udi eici li ea sim propiorem videntur asseris, fabulosae nimis sunt, iam ut a philosophisdebeant, utrecenseri,aut expenci. Quae a atem ab Aristotele relat* sunt, etsi si lasae,
caulini aliquam naturalem in se complectuntur, προ- sterior praesertim: quam etiam obeam causim,priori veluti nimis commentitu tinterpretes censent Praeterita, non grauatur resiliere: relatauo aut hic est, quam nunc subiungiti
Absurdi autem es res sivisi intilligere, fibrast causa, signifero quι ιe hoc idem, magis quaistimo circulo euoire oportu sie. Vagae erum omnes sella, est non sol virus in eo feruntur. Est veris vrduersus chro
itis Miscim picuus, cram eius medietas seuere noctu apparet) hec tamen re ulla elusi di assectus ridetur, nisqua sui partecum lacteocsrcido copulatur. Opinio posterior, quae Solem circuli lactei causim
ponit,duobus contineturi. vniam est, lem per eum circulum interdum serri: alterum, cum per eum locum sertur, eum veluti accendete, candoremq; in eo exa 'censione relinquere. Primum, ut euidenter sil sum de Astrologiae contrarium, non resellit: quandoquidem perspectum est, eundem cursum Solem perpetuo ten ire, nempe per circuli1m signorum, nec a linea eius m dia, quam Eclipticam nominant, ullo modo declinare.
Alierum, si ob Solis ardorem, qu am videbatur habere probabilitatem,resicit quis diceret: Et si admitterem Solem per hunc locum, cursum filum aliquando
E R. C O M. peragere, quodquidem sit sim est, Se imposiibile, eius
tamen cursis seu motio coloris eius candidi, qui in es culo lacteo cernitur, seu conflagrationis , causi non eiata: quandoquidem lignorum circulum, per quem non
solum ipse & aliae omnes si s vagae semper seruntur, ita & longὰ etiam magis allectum esse Opori ret. Cum luitur in circulo eo nullus eiusmodi candor cernatur, Acitur, ut nec circuli lactei cauu esse Sol possit,quanuis per illum serrenar. Potest etiam prior de 3 deris casu sententia hae ratione reserari, ut doceatur, Si tot vagarum stellarum, atq; etiam Solis ipsus cursi, candoris nihil in loco. per quem feriatur, relinquitur, multo minus unus uti syderis casti resinqui potuisse. De circula autem signorum, Solis pereum perpetuo motu, ac quemadm clum eius semper medietas noctu conspiciatur,priclare Aratus insitis Phaenomenis. Cum im eum quartum incivi esse circidum, eiusque obli qum inter ducis Tt ossint,ac duodecim imagines,
quibus diuisiis ely r ledes ripsisset, tum ita sibi iti
. Quae M. Tullius huc in modum in Latinii conuersia Haec sol aetereo conlisit lumine lustram,
. nua conficiem vertentia tempora cursus. Hic quantum terrisco ex unititur orbis, Tantumdempatens upra mortes lus extat St.
Sex omni semper cedunt labentia nocte, Tot caelum rursusIugientia signa revisint. Circuli eigo si norum medietas noctu , qua nque hora nobis se aperit,non quidem eadem semper,sed aliati alia, ut tangem singulis noctibus totus conspiciatur rvt si ponatur Sol in cinero, eo occidente omnia signa, quae a Cancro sem ad Capricornum statim cernuntur, paulo autem ante ortu reliqua cernennati eodem modo Sole in aliis signis constituto. Rem vero illius, medietas se r cernitur . Est enim E circulis magnis, quorum ea est conditio, ut in partes uas ab horizonte secentur, una sepra illum extante, altera terram subeunt et quod circulis parui . ut Tropicis,& Polaribus non e lenit. Alia autem se alia medietas semper consipi citur, motus diurni ratione: quo fit, ut insta borirantem, aliud & aliud signum semper subeat, aliud & aliud exoriatur. Porro & vagas quinque stellas per circulum hunc moueri idem Aratus docuit.
Nam quae perbissis signorum labier orbe.u, uesolentitisimili ratisne notari
Cum igitur haee Zodiaci ratio sit, nihilque in eo ex stellarum vagarum & Solis motu candidum relinquatur, fit pro o, ut ne alio quidem in loco relinqui dic sit per alium serierur. Qi iam tamen Zodi is ita ad lacteum circulum suis es , ut copulari cim et, idq; duobus in locis videatur, nempe in Geminis & Sagi tari ineas partes Aristoteles excipi livae ob illam cop lauonem candidae videnat. Dela autem circuli situ
63쪽
infra ' evmque vim Tropie ad Septentriones&.ad Austrum se extendere doc sit: ita vero sinas est, ut
per Samarium di Geminos,Zodiacum sicando, sera. tur.Quenladmodum Ptolomaeus libro octauo Magne
constructioni straditatius sium & mu Zodiaci partibus commemoratis cel lationem M. Manilius post Zodiacum deis plum. ita describiti term aduersumpsit succedit ad arctos. Et paulum a Boreaeorosia reducit, Transitqueininis perodera Cassi eae, Inde per obli ruum destiadem rami olorem.
i Mesu ;Manufines, Primquesupinam. Temporias. aequauemoram,rmamque fere solis equos nura caudam, a Scorpius ardet, - Εxmnum: u Sagittarii uuam atque sagittam. Et i eliqua quae in verborum sequentium explanati
Anax nras autem er Democritus P mdam ode rum lumen lacesserium.Etenim Solem,dumstatem Iortur, sidera quaedam min aeticere'. meorum, qua ab eo circini, uniu=, quod eius radiis prohibeantur, tu nrum videritvibus autem terra se ob cim via Sale mu ciamur torum lumen promimn lactse inquisit.At,
per missidem est seribus. quod videm cis lus maximus esse eermim . abis autem a lenon*ectantur quis
eodem in loco non maneant Ara perpetvUunt alia..cteum igitur cinculum, se locum mutante oco insferri oportebit quod fieri minime videtur. Sententia hac, In thagoricoriun qRidem ea,que cxpolita est inione longe pmbabiliorest, sed tamen &ipsa aliquid inducit, quod es non potest. sariamautem peccat, partim quod causam alteri, quae causa non
est,panim quod ne id quidem esse possi quod ut causa
assertur. Causam enim lacies circuli Ana oras & Democritus lumen stellarum, quae ob terrae interuentum, noctu a Solenon si 'antur,nec illius obscuratiar splendor esse aieba riuasi terrae interiectae umbra ad sydera usque illa, in quibus circulus lacteus' initur,perti
Gret.Quod quidem nec esset tin, nec, si eger, circuli lactei causi dici posset .Quae cu'huius sententiae peccata ab Aristotele deteguntur,ac reprehenduntur. ac primum quidem docci, si seri posset , ut quaedam si dera
ob terrae interuentum Sol non aspicerri, interadi, suis illuminaret, eorum proprium lumen obscurando, non propterea circuli lactei causa esse . Illud autem sumit, circulum huncin iisdem semper syderibus cerni: quod, cum verissimum sit,& quia maximus sit circulus, qui aspectum emigere non potest) ipsius aspectus testimo ni coprobanim,esse tamen non posset, si ex stellarum, Sole obteriae interiectum non consipiciuntur,i mine propi oriretur, quandoquidem alias & alias ii emmes stellasalijs N at is tempori istisi a fila latione Sol spicia ac non aspiciat, alias quidem, cum i n signis est australibus lias, cum in septentrionalibus, alias, cum in circulo Aquinoctiali. La m vero circulum maximum esse eo pater,quod & largitudine totum coelum in duo semiper Sasinarium& Geminos ut diuimus transeundo.' latitudine amplaHuemadmodum
S Zodiacus, constet. ita ut aspectu sicile possit diiudi- ari,cum praescietim sibi similis undiq; non sit, sed alicubi latior icubi angustiori alibi item clario alibi obscuriori rursus simplex quadam sui pane, alia duplic tus: quae omnes disiuentiae eaedem scinperspectantur,
nulla, ex Solis insexa motione, mutatione Acta. Quae autem astra sint, in quibus cernitur, Ptolomaeus libro octauo Magnae constructionis inditauit, sina eius uniuers crassiti & latitudine licata.Lacteum inquit cirritum, non simpliciter circulum esse, sed Zonam
quadam,qua colorem lactis tota retineat, de nomen
quoq; sibi attributum est , quaeque non aequalis& sibi similis sit, sed latitudine,& colore, & stellarum se uentia, & situ denique differens & varia, & in quibusdam
partibus duplex ips' a ictu faei se perspicitur.Quae vero magis emicularias uia quibus curiosa obseruatione opus est,sic se habere inuenimus. Duplicita igitur Z nae pars, alteram quidem habet ciuiiunctam usque ad Thuribulum,ilteram vero usque ad auem gallinam: &praecedem quidem Zona alteri non copulatur,defeetiis enim habet in coniunctionibus, tam ad Thuribulum quam ad auem, sequens autem reliquae lactei circuli parti coni a est, &c. Particulariter enim sudera omnia eorumque conditionem, in quibus lacteus circulus speciatur,describit. Quanquam Aristotaronita ut Ptol maeus in syderibus illiscircissum hunc cerni velit.Siqui Hem Ptolomaeus in coelo eum re vera statuit, Aristot
les in aere sub iusin 'deribus. Quae a Ptolomaeo
simpla M. Manilius in his, cpis paulo antem eo comemorauimus,& his, quae nunc subiyiuntur,ita describit:
Inde suos sivinat flexus per crura pedesque
centauri alte s. ruri queascendere lum Incipit. Argivamverat peraplustria summa,
Et medium mundi gyrum geminosique per imam Signast t,subit Hrax tam teque unde profectustas iopea petens super ipsum Persea transit,
Orbemque ex illa coeptum ea ludit in illa. i Quibus omnibus Manilij carminibus , has esses eram,in quibus lacteus circulus cernitur, imagines,lς
que modo sitas intelligimus, ut , circulo ardesco inesia pilan Cassiopeam primum insecomplectatur,tum per obliquum versus Tropicum Cancri gestendedo, Cy num tanga atque ita Tropicum secet, deinde per Aquilam & aequino lem circulum transeat, Scorpij udam attingendo tremamque Sagittarij uana de sagittam, inde flectedo se ad ripainoctialem, retrocedendo per crura& pedes Centauri progrediatur,ratem que Argivam comprehendat, demuti aequinoctialem &Geminos secans qeni oci iam subear,& super Perseum transiens, Cassiopea,vnde exorsius est, rursus petat./haesistasis, ut in theorematibus de Actrologia demonstratur, Solvique magnitudo maior est quam terrae, O interuallum quod a Bderibus ad terram porrigitur, miltiplex seius quoda Sole, nonsecus atque id, quodaMisad terram est, eius quod a Luna, profecton procul a terra turbo,clus a Sole est, radios alicubi criniunget '. nec rens Imbra,quae nox vocatur. adoriraperuemetr sidnere' erit, Heracrumia a Sole alta via eorum terram Ieseis cere. Quod qua am*dera a Sole obte interirentum
noctu non aspiciantur, causam non esse docuit, cur ci cuius lacteus in coclo appareat: nunc ne in quidem seri
posse, his, quae tum in Astrologia, tum in Perspebita
ostenduntur, 'cinonstrat: imo vero sudera omnia 3 Sole necessario aspici, necterram ulli eorum lesepos leobij rere. Qitae in Astrologia ostenduntur, huic demonstrationi acommodata, v sunt: Solis magni incmma- iorem esse quam terr p& interuallum,quod a b deribusponditur ad terram, multiplex esus elis, quod a Sole,
64쪽
a Luna. Quae Astroli giae ili finiata paulo potianitium huius libit explicata suerunt,atque traditum, S lem, authore Ptolomaeo, centies &ieptuagim terram continere,quanquamHeraclitus de Epicurus non maiori,qtam cematur agnitudine esse cum puta:unt. Traditum item, Astraeo , & his, quorum p:oprium est
interualla dimetiri,uiuum esse, alium, quo a terrae centro Sol distat, vicies. paulo etiam masis id continere, quod inter idem centrum de Lunam interiectum est. Quod eo ut Philoponus ait) demonstrant,quia compererint interuallu , quod a Luna est ad terrae centrum, eo quod ab eius terrae superficie ad idem centrum est, nempe semidiametro terrae, sexagies maius esse: quod autem a Sole est,millies,duceties, di decies. Mille enim ducenta Ne decem, sexaginta incies continent, ac decem adhuc si persunt.Ex quo intelligere tu et, quanto maiori interuallo sydera inerratia, inter quae & Solem trium errantium sydcrum cipsarum etiam Astrologorum sententia, qui Solem medium statutino orbes sunt interiecti, t tradisiunguntii ran Peripectivae autum parte ea. quae ad umbras attinet,ostenditur, umbram, quam coras opacum laminosis obiectum facit, si magnitudine
himinolo vincatur,terminatam esse, nec in infinitum
abite,sed eous protendi, ubi radi j a splendrdo co pore prociunto, ab opaco non impediit, per tergum illius rex procedentes sese committunt, & congriai mri
ob eamq; causam turbinatam umbram fieri & acutam, atque eo breui rem, id ab opaco corpore minus protensani , ao splendidi maior, quam opaci fuerit magnitudo, ita ut minor umbra seinpostat, qu m sit interuallum, quo ab opaco corpore splendiὸum distat. Ex quibus omnibus in Persipela demonstratis, Astrolosi ratiocinantur, terrae umbram terminatam esse & turbinatam, ac minorem quam sipatium sit, quod inter Solem& terram interiecitam est. itaque enis turbuiem, Solis magnitudine Se terrae pantitate confici rata, Mercurijsi Lam solum attin re, nec eam transire, de omnino ducentis tantum & sexagies octio,id spatium superare, quod a terrae centro est,ad eiusdem superficiem, cum tamen id, quod a Sole est ad terram, interuallum, millies ducenties dicies illud idem contineat. Cum igitur ducenta sexaginta & incto 2 mille ducentis de decem si d trahantur, noningenta & quadraginta duo remaneant, perspicuum est, id interuallum, quod ad Solem usque duntaxat sine umbra relinquitur,triplo & amplius umbram ipsam superare. Mato igitur id maius erit, quod ab umbrae extremo ad sydera usque inerrantia porrigituri Hunc in modum Aristoteles concludit, umbraetrurbinem,qui Solis beneficio a terra efficitur, non procul a terra radios coniungere, cumbram ipsam ad sy-dera usque peruenire. t tam *dera omnia a Sola aspis, nec terram impedimento esse,quo minus ullum eorum aspiciatur, quae tamen esset, si eius umbra ad illa usque pertii ret .illud vero est animaduertendum hil num interualla haec ita descriptisse', ut putauerit ab e
tremo umbrae ad Solem, o taenia tantum de in sinta duo illorum remanere,quorum unum est, 1 terrae
superficie ad centrum, se quorum stant umbrae ipsius ducenta de sexaginta octo. deceptus est, quia ducenta uti,de sexaginta octo,quae umbrae sunt, a mille de centum & qui mi inta, quibus Sol , Luna distat, subtraxit,cum tamen non ab eis mille ducetis de decem, quae inter Solem de centrum terrae interiecta sunt,d mere debuisset. non enim 2 Luna terrae umbra las,si scit ab ipla terra. Olympiodorus in Astrologorum do.
monstratione aliquantulum variavit. Demonstratum enim esse ait, viginti eorum Solem a terra distare, quo rum uno Luna, terraeque umbram ad quinque tantum
ex ris protendi, ut ab a ad solem quindecim relinquantur. L tur etiam tosthenem aliam Solis&Lunae distantiam a terra trecentis & octo stadiorum myriadibus quae stadia ter millies mille & octingenta millia conticiusidistaressiunam vero septuaginta de octo m riadibus, quae inlapenta & octoginta millia stadi rum numerum compim, ut distatiae Solis ad ea quae Lunae est, proportio iit circiter quadrupla,cum in sep riore demonstratione vigecupla esse diceretur. sed tae Mathematicis demonstranda relinquamus, quando satis est,nosse,icino magis Solem a terra quam Lunam distare errae iue umbram ad Salem non pertinger muntoque minus ad inerrantia sydera. Illud tamen mone
dum est, hoc ipsum multo magis demonstrari posse', si Sol proximὸ supra Lunam,ut Aristoteles,& ari veteres
tarum,statuatur.Cum enim multo mi pus a terra diactet , quis si in errantium medio ponatur, breuiorem etiam multo terrae umbram producet: itaque fiet,ut longiori adhuc. interuallo umbrae illius extremum ab inerrantibus syderibu&distet.Nec vero illud praeae udum est, quemadmodum noctem. hane umbram vocari diaxerit: re vela enim nihil aliud est nox, qutin terrae umbra totum id, in quo degimus, hemispharium occupas. Hinc poetae noctem terra ortam fabulantur. hinc etiam smasse ducti,nigram terram saepe appellant, ad noctis, quam illaesiueisi Meuritatem animum aduertentes.
Tertia qMedum praetcrea de me ldam ut comem, se Lae astribu moliri ad solem re lixis nem esse inui: t. Sed Meptoque est: potest. V δε haec invia id οἱ ridet, curum, quod videtur, qudeuero, ea presect) imaginis, qua apparet , pars, eodem inferati m. m appareb t. insit Jecurum, O id,
quod ce tu mouean idem quidem ad id quod νι- detoe quiescit, interualian sit, sed rerum inter Aenuaquam celeritas, nec idem simper interuatam ieri non potest,ut eademrci, Me cernitur imago, in eadem oecua parte appareat. At Fera, ous tu lacteosunt circulo, pr terea γ SMM quem est reflario insentis unobis moueretur Cysimister,cyparia nobis, ira storem non pari interuari distantia. Delphinus enim um quam nocte media, aliquando ante lucem exoritur. Lam autem partes eaedem in quaque permanent : ood, siesset imio,
in appareret, nec in ipsis locis Suis haec inesset, beribu sereret.. Vt cometam, appa tem quandam in vapore, qui in sublimi euectus ebi, imaginem esie, quae ex aspectus nostri ab eo ad Solem reflexione exoriretur, nonnulli putarunt i sic aliqui inuenti sunt, qui lacteum orbem revera non esse arbitrarentur, sed in sederibus duntaxat illis, in quibus cemitur, Viniti in jeculo, apparere, aspinus nostri ad Solim ab eis reperciissu. Quorum sententiam Aristoteles nunc commemorat, refellit, rationibus usus,quae parum ex Perspectio,ia quam tota reflexionis radiorum,aut luminis ratio pertinet, principiis: partim ex Astrologia, seu Physicae ea parte,quae sydera cosiderat, ducuntur.Ac prior quidem rati quae in his verbisconcluditur,ob multa, quae assumi capita,
aliquam habere dissicultatem videtur: sed si diligenter
65쪽
eam quis inspiciat Acileni δε nullis inuolutam dissicii latibus esse intelliget. Mi in re cum omnes sese ante pretes , ac ii 'ri potistimum, n mirentes fuerint, tactadmodum in elusinodi rationis intestigentia peccarunt Quorum errores, tam huius loci verbis numerose aequentur, si aperire velim, in immensiun quasi commentanus hic excrescat necesῆς est. in igitur ne iust prolixiores simus, tum quod ratione, α omnibus, quae in ea assumuntur, rectὶ explanatis, s cile quisque per sqeos animaduertet, ab illis & recensendis,& refutandis,' & alias plurimum sacere cosuevimus, abstinebimus,
in i ue unum incumbemus, ut veram Aristotelis sei tenuam aperiamus. Atque illud primum notabimus, hanc, quae nunc recensetur, opinionem, cum quarta estqvideantur, tertiam ab Aristotele dici, quoniam priore duae, quM Pythagoricis quibusdam tribuiti cum viam quandam ex ultione ortam, orbem lacteum posverint, pro una accipiuntur. Nec illud p tereundum est, cum haec sententia ex aspectus nostri ad Miem reflexione lacteum orbem oriri statuat, reflexionem non me ligere, quae ab exhalationes ut Alexan Lexposuit ἀ-ciatur,sed quae , syderibus, in quibus conspicitur. Sydera enim veluti speculum, cuius proprium est re tre, in ratione sumuntur.Hane ergo reflexionem cum poneret, Aristoteles eam improbat, ex Perspectiva haec sa- mens : Si id luod videt, hoc est culus, & speculum, in O videt,& res quae videtur, immota constiterint, eandem rei, quae cernitur, imaginis partem in eodem speculi puncto apparere. Si autem specillum & res, quae in eo
cernitur, illa immoto moueantia uita tamen,ut utrunque ab oculo quidem,eodem semper, inter se vero alio ec si' interuallo distent, eque eriter non mota, sieri non posse, vi in eodem speciali puncto eadem imaginii pars appareat. Haec igitur ex Peri eoi sumit. Ex/serologia alitem & Phusices parte stellas considerant accipit, stellas, quae in lacteo sum orbe, nobis stantibus sim ter moueri, ita ut astio interuallo mbis, inter se autem non aequo semper distant: quandoquidem inter caetera De illini sydus interdum nocte media 1 Sole distans, interdum rite lucem ilh prppis utor exoriatur. His ex Perspectiva& Astrolopia sumptis colligit, sta-oeus orbis exaspectus nostri a stellis ad Solem reper ista excitaretur, suturum, ut in eadem stellatum e riui parte, eadem imaginis,quae apparer,parvon semper appareret: in eadem autem semper λpparere, nec flis modo variari. Ex reflexione igniu ilia lacteum o bem non ς istere. Haec Aristotclis ratio est, cuius pro positione ea Pe spectiva sumptas veras esse, facile est intelligere, si teneamus , comunem Mathematicoriam, quam nunc cu alibi saepe ille sequitur, istientiam si iis res in 'eculi cerni, radio aspectus , oculo prodeunte,
di ad ioculum profecto, eodemq; a speculo in puncto
illius ad rem, quae cernitur, reflexo: ac eius quidem re imaginem in puncto illo, quod punctum concursus nominatur, videri concursus inquam radij, qui ab oculo prodit, se eiusdem, ad rem, quae cernitur, reflexi. Hoc unctum quandiu idem est,eundemq; situm ha-cit, ut in eadem speculi parte res, quae cernitur, appareat: si autem locum mutet, in alia de alia. Locum
autem mutat, aut ex rei quae cernitur,aut ex si, eculi, aut
cx eiu , qui cernit, motione: quae tria si euntim situm mineant,nec ullo modo moueantiar, illud quoque immotum & in eodem loco permanet. acidi enim radius,
per speculi locum desinit: ex eodem etiam ad rem, quae cernitur, semper reflectitur : quae si in eodem loco est, esitatur,ut eodem moelo di loco cernatur. Idem etiam puncti eius locus est, si moueantur quidem, de res quae cemitur,& speculum c oculus, qui cernit, sed aequa v
locitate, eodem senitar inter is ac situ sese aspicie
tia. Eorum aurem uno aut duobus, aut etiam omnibus hiat qualiter motis, alius de alius eius locus est. Ac qua Uiams,quod cernitur,speculum verius, v contra, aut etiam unum, alterum versus inaequaliter muratur,in eadem speculi raru res intor dum app rere vidcatur, id in 'e' solum euenit,tangitudinis ac latiuidinis sp sei habita ratione, altitudinis autem seii proiiinditatis miniri . Id enim quod cernit,quo piopinqui lectilissus
rit, eo in suoci sciis eius magis apparet; quo autem is gius ab eo distabit, eo magis in profundo. Aliquo igitur modo locum mutatareque id tamen tollitur, quod dicitur,si speculumi& id,quod cernitur,moueat in , c idem quidem utriusque ad id quod cemit, interuallum iit, sed eorum inter sς mc aequa sit laritas, nec idem semper interuallum, fieri non restrivi eadem rei, quae cernitur, imago, in eadem speculi parte appareat. Quanquam itulud , quod diximus, in eadem speculi de longitudine delatitudine imaginem interdum apparere, & si res quae
cernitur,aut speylum, aut utrunia inaequaliter moue tur, hanc pro sitionem, hoc etiam nomine, non labiuctat, quod in ea is motus intelligatur, quo in eandem partem, e speculum,& res,quae cernitur, mouetur, nautem is, quo alterum versus, alterum mouetur. Si igitur in eandem partem speculum, S rorius videtur moucantur,& ea quidem inaequaliter, unum videlicet celetali eliquum tardius si ab oculo aequaliter distent,utpote immoto, omnino in eadς speculi parie videri non poterit. Quod si aliquis co tendat seri posse, ut oculorum moto,specula autem dc re quae videtur, locum mouentibus δε aquo ab eo lateri: alta distantibus, concursiis punctum in eadcm speculi sit pariti dici potest, in eadem qui cim parte punctum illum elle posse, sed non
dem modo meam . sinere, nec radium incidunt in speculum, eundem ad illam litum habere: non item eundem,cum resectitur, angulum sicere. Sed radium modo per pedicularem eis modo obliquum, angulum erdum rectum, interdpm maiorem aut minorem seri: ex qua varietate,imaginis, quae cernitur, aut laci, in quo cernitur, varietas consequatur necesse est. Quae igitur ex Perspectiva sumpta sunt, ita se habere persi scibinest. non minus sunt vera, aut fortasse etiam m gis,si spinum in specula per ret,quae cernitur, spe-ςiem, ex eo ad oculi im reflexam seri, quae Aristotelis vera est sententia,statuamus. Ita enim rei ipsius, si speculi: minio inaequali punctum concursus varium, ali
quere alta in speculi loco pei spicue efficit. Qirpniam autem haec ae Perspectivae propria sun .catis is ni explanata: idque etiam, quod ex Astmlagia, de naturaliphilas hia sumptum est. lem de stellas mpueri sensis compertiam est, explicadum illud est, quemadmodum quietae tu is nobili de pari a nobis inter valla, inter se
autem non pari,disiuncta moueantur.Aequaliter igitur a nobis distantia mouentur, quoniam terra cum coelis
comparata sensilis puncti & centri ut antea traditum est θ obtinet ratio m. Vt igitur lineae a centro ad ci cuni rentiam ductae xquai sim ita a nobis ad sydera, quacunq; in coeli sita sint parte, si lines ducamur, uales riter se erunt. Nec enim ullum terrae diamcter, aut ambituis
66쪽
bent: quippe cum quacunque mundi in parte simus, ocunque etiam in loco θdera sint polita eadem ma
sinitii dine & iisdem luter L interii allis distantia ut Inolomaeus in primo Magnae constructionis docet co seiciuntur. Sol etiam ob eandem causam a nobis aeque cistare semper dicitiar quanquam ad Austrum ac ere,de a nobis sese abducere, Ie rursus ad nos venire communiter dicatur. Diserentia enim illa veluti insimillis est, quemadmodum & disserentia interualli, cum est in Au ,Δ in opposito Augis, eiri 9 δ γω ν
Ptolom. rus nominat quam tamen disterentiam Aristoteles non agnouit, qui orbibus omnibus idem quod mundo centrum tribuit nec ullos ecce tricos ut alutat
positit quorum eatis, Astrologi Augem de Augis oppotitum inducunt. Omnia igitur sydera, n quibus lacte Drbis conlpicitur, aequo semper interuallo a nobis dusiunguntur.Sol item squali diliantia sic nitri r distat.Nec enim aequaliter lix ca nobis distare accipiendum est, quali non maior sit 'derum inerratium 1 nobis, qu ni Solis distantia: loni enim maiorem esse perspectum est.Sed inaualitas ad utrunque per se reserenda est, videlicet ad sydera per se,& ad Sciem per se, quorum singula aequo semper interitatio distent, nec nunc maiori,ni minoricum autem hunc in modum a nobis aequaliter distent, non tamen inter se ita distam, quandoquidem nec a γῆ ccleriter mouentur, nec etiam omnino Aristotelis quidem sententia 2 ad pat tem eandem. Sol et enim spatium suum circuitu annuo,sydera uno die consciunt. Ad eandem etiam partem non mouentilr, quia
Sol ad ortum ydera ad occasum conuertuntur. Qi anquam Astrol posteriore ,'dera inerrantia ab occa-ha similiter ad ortum singulis centum annis uno gradu moueri obseruarunt. Sed hoc praesenti rationi nulluid incommodum assert, quandoquidem inaequalitas interualli in eis relinquitur. Porro Solem, & orbis lactei 'dera,non aequὰ semper inter se distare Delphini imagine corroborat: quam ideo inter caneras imagines ait
sit quia ad lacteum ipsum orbem aliquo modo pertinet, nempe inter Cygni ini de Aquilam ad latus polita. Haec
igitur, nocte media nonnunquam exoritur, tumque,
sole tribus f sni ,hoc est, so gradibus distat. le nempe medium ciaeli punctum in hemisphaerio insono te nente . lmcrdum una cum Sole, aut paulo amὸ exori tur, quod ipsi in & aliis inerrantibus syderibus ei lenitruod neueniret, ii aequo semper inter se interuallo illarem. Qui id autem dicitur,quiescentibus nobis illa
moueri, dupliciter accipi poteti: aut quia in eodem l co conlistere possimus, illis subinde locum mi istibus; aut quod terra cocti ut dicti im est comparatione,puncti sit at rationem, & quomodocunque lociam in ea mutemus, immobiles esse ad coelos dicimuri siquidem in eodem semper puncto. Quod ad orbis lactei partes aininet, easdem in iisdem syderibu, seu et esse obserauatum est, latiores quidem 5e duplieatas in his, murus latas S simplices in illis,eodemque modo& de clarioribus aut ijsqua' minori claritate sunt praeditae , ita vin hil unquam tu eis fuerit immutatum. Cum autem
id non possi , si tellexione In eus orbis existat, peripi
cuum est in reflexionem referri non debere.
cientibus apparet. Pli autem,eri potest, vi ad Solima
Earum lumen, nee reflexionem. Atque haec tantumstro sunt rua ad hane usit; cratem ab aliis*nt tradita. Haec quoq; ratio Perspectivae facultatis propria est,
mea quidem sententia esticax, quanquam aliorum qu
nuadam ad pavea respicientium iudici non efii ax. Ponit autem,orbem lacteum in aqua & silmilibus corpori bus,sus speculi habent rationem,ut oleum 3t alia liais.sima corpora, ioctu conspici. Quo posito,colligitur neu ipsum orbem resexione existere non pone. ndoquidem oporteret duas reflexiones esse, unam a pectus ex aqua ad sydera,in quibus ire cernitur, neficio cuius in aqua conspiciaturi alteram ex illis ad Solem, pcr quam in syderibus ipsis appareret. Id vero Arist teles absurdum esse existima , quod re vera ouidem absurdum videtur. Nam quantiis in speculis duae inter dum sant reflexiones cui cum in speculo uno imagi nem, quae in altero speculo ὀ regione illius Usito apparet,intuemur id tamen incinculo lacteo tieri non pota se ob nimiam distantiam videtur. Maxima enim in primis ab aqua ad sidera, tuna ab ξllis ad Solem distantia est.: quae distantia in aliis speculis non est . Quod si aliquis obijciat,eandem esse nobis ad sydera,cum in illis
lacteum orbem intuemur, quae ab aqua ad eadem est, distantiam, is diuersam rationem esse intelligat. Cum enim in syderibus licteum orbem intuemur, abctus ad illa rectὶ perducituri cum autem in aqua, repex Est autem in Perspectiva demonstratum, omnem flexionem debilistare, seu radios aspectiis, si ille radi
rum emissione iniciatur, sim luces de colores, & omm
fio imas omnes, si per specierum in oculuitares suin, siciamus, ut te ita quinii Vitellio demonstra . Quoniam igitur ab aqua ad sudera aspectus reflectitrer, imbecillis redditur: qui etia ex maxima, quae inter aquam
est 5: 6dera, distantia.imbecillior inicitur, ita ut ad Solem ab eis, si est tur, perduci non queat. Hoe igitur modo in Aristotelis ratione cacitas cernitur. In epilogo propterea dictum est,feia haec esse, ac non simplictes haae esse, quoniam Ne alia quaedam c ut antea in
imimus de uti orbe, seu a poetis, seu abali, set bantur. Sed haec, quae recensuit, probabiliora esta phiatandum est.
Nos autem dicamus principium, quia ambis positi more is mendo. Antea enim dictum G, aeris eat re in ignis V m habere, ita ut aere per motum disiecto. alis concretio siecernatur, Palem erinitas fellas esse dicimus .m,iddam vero tali, semodi feri intelligendum est , Palain illis, cum tum ipsa prest secretio coaluerit, se sub alia qua stella, vel fixa, vaga. Tales. n. tinnstellae crinita
apparent, quod earum m)tionein consequatur, non aluerae solem talis concretio, in qua ex reflexione coronans tum dicimus apparere, cum aerem ita ege temperat
contigerit. Quis autem uno inli ere euerit, illud idem in toto calo, motioneque si pera Hiuersa foris endum est. Nam rationi e Isin m est, si vii iusseris motio a
credit, omnium etiam tale quiddam ocere, ignemque
excitare idque eo in loco, ubi sidera Irequentissma sunt,ptannia O maxima. ae sita ipsius de lacteo orbe sententia sit, expone te ita reditur. Censet igitur lacteum inbem exhalati nem Calidam si eam esse, stellarum frequentissim nam de maximarum quae in ea parte sit, in qua ille cernitur, motione accensam, quei am veluti illarum multarum stellarum magnum de perpetuum cometen, qui
ob alimentum,quod semper ascendit, moti m ue illa a
67쪽
mnquam cessantem, perpem a census conseruetur Gontentaneum enim rationi uir, ut quemadmodum nius syderis motu,ea, quae sub eo Hrtesertum est, aspiratio, ad flammam copcipiendum idonea accenditur,stderis criniti speciem exhibens, accursum eius syderis
consequens, non aliter ac Solem talis concretio conse qui interdum videtur, in qua ex reflexione corona a paret, ut Sol coronatus videatur, ita omnium sydcrum
motu totus halitus, qui sub eis accensioni aptus est,stanimam corripiat di is maxim quem sab eo loco es. contigerit,in quo amplissima sint, & Dequentissima sivd ni Ita de lineo orbe in his verbis statuit, reliqua A ij iquae Miuuntur persecuturus : matentia quidem probabilitatem 5e verisimilitudinem aliquam habens lied cum multis ut docebimus) dissicultatibus coniundis.
Sunt autem ad eius intellirentiam ea in memoriam re uocanda, quae deaere, eluiq; parte altera coelo proxima, vae ignis vim habet, motuque in accenditur, di sunt Ea item,quae de cometae procreation eius hue genae illo, quodsydus aliquod videtur ambire, quandoquidem di alterum esset in inseriori loco excitam,quod ad nullum sydus attinereia ursi ea, quae de corona Solem aut Lunam cingente, ad syderis illius criniti illustrationem, in exemplum allata de qua corona in tertioli Nodisputatur. Ist quoetiam exemplo illud quemadmodum eo in loco monuimus est animaduertendum, secretionem illam, hoc est vaporem humidum,i n quo
ex reflexione corona apparet, non eo modo Solem consequi, tuo exhalatiocometae sydus id,quod videtur ambire.Nec enim, cum in loco aeris, qui in orbε una cum coelo non risitur,inseriori vallor ille concrescat, lem re vera confisi potest, ut aer illet accensus, qui in sup riori parte una cum coelo conuersi, accenditur. Conis qui autem Solem videtur: propterea quod concretio copiosa est, lata magnumque locum occupat, aliaquedi a subinde reflexio ex ea essicitur,solemque conse qui corona videtur: quemadmodum eius, qui in fluminis ripa ambulat, impo, quae in flumine cernitur,consequi illum videtur,cum tamen alia siti alia imo, ita & alia reflexione subinde exorta. Hoc vero eo tioni accensae non euenit Huippe quae rς vera acceu ini motum syderis, ab aere, in quo est, rapta nsequitur:
quia etiam extra lationi, ex qua lacteus orbis est, cor
fruit, si quidem cesi motu in coem perpetuo raptatur Illud praeterea in lactei orbis e coli tione P te
reundum non est, secretionis accensionem, non Solis
tantum motui hoc in loco, ut antea huius sere libri initis,attribui, sed stellis etiam de omnino coelesti toti motioni: eo tamen praesertim in loco ubi sydera frequentissima sent de amplissima. Quam sine ipsius Aristotelis eo in k, ,etsi Solis tantum mentio fieret, sententiam esse dicebamus,quam in i ndo de Coelo apertius edocuisset. Totum autem Rium pro primo omnia ambiente, hoc in loco accinisse videtur. Siquidem sydera, de quibus asit, in eo sunt fixa, eiusque propria est motio, qua aer circunsertiar.Nec obstaliquod stellarum vagarum etiam meminerit: siquidem illud ad cometas, qad lacteum circulum attinet. Nec enim stollae vagae in
orbis lactei procreatione moess rio aliquid esset Q nisi
in ea parte,sub qua ille cernitur,eas ei se conlitari Non rem igitur coetu pro toto ccclo Philoponus accipi posse putauit,quemadmodum nα rectE Aristotelem arguit quod stellas fixas HA Alora ideo vocaverit, quia cirri proprium centriim non moueantur,sed una cum oci
bei cui sent alligatae, si quidem dc vagae, non aliter m
uentur.Non enim ob hanccapsim, quae de vagis re vora communis est, oh Dis hoc in loco Aristoteles nominat sed quia cellam re veluti alligata,non vaga
de erradiem, quemadmodum aliae, motionem habent.
Certis enim in locis: iisdem temporibus & horis quotidie cem tur,quod vagis non euenit quae ob polos aliter Se alita sitos, variamque earum inter se vis talem - atque illac vagari in c*lo vid tur, nullam certam sedem hab tes. Signorum quidem orbis os Solis Oere num stellarum motionem elusi di conciretionem di solvit: qua Usani ob causam cometarum plurimi extra 'itiales circulos murraeterea nec circa Solem coisca nam spargitur coma, quod celering discutiam, quam ut concretio
huiusmodi 'siit cogi. Aecinctilus, in quo tactis species
constricientibus apparet, mimus est, eumque tum habet, visolstitiales circulos multum excedat. Plenus item ferarum est, tum maximarum. tum Mendiis grum rea mitem P met s. id es ne nominanturiquindquidem oculis intueri licet , ut ob haec ipsa continenter perpetu3 omnis haec cogatur sereretis. Curturei signum est, quodin ipsius orbis altero qui duplicatur,semicirculo, lumen maius inest. In hoc enim plura oe dei fora, q amin altero, suntorea quasi nulla alia eas sit, cur Plendor oriat siquam siderum motio. Nam si in hoc circulo
oritur in quo piarm pGraesunt stellae, tu ea ipsinis carculi parte, in qua O magni rudine ct multitudine γγ rum I is densis apparet,verisimile acrit mi celὸ-ctionis hanc maxime proprie causam esse e Ponare. Sed tam circulus, quam ea quae in illo thdera, ex descrip me spectentur. Quoniam in lignorum orbe non minus qu m in I cteo amplissima sunt i eademque splendidissima ac si quentissim nec tamen sub eo h derum illorum
motione exhalatio ulla accenditur, simile quid lacteo circulo restrens, poterat quis lactei ipsus orbis causam traditam, veluti non necessariam relallere, Aristoteles igituro unens ausam cur sib orbe signorum id non eueniati ait qsse, quod exhalatio si beo in sublimem
cta concreta, lis& stillamin errantium, ire cursiis sit in per 'm perpetuo conficiunt, motione cissipetur, ita ut ad ignem concipiendum cogi non queat. Atque hanc etiam causam este, cur & pauci cometae intra sol nitiales circulos, plurimi extra eos lem,& nulli circa Solam, de Lunam excitentur. Exhalationem enim,quae cometarum materia est, lis& Lunae,ac suderum errantium vi ac motu disjei, nec ita cogi ponet ut accendatur. Cum autem de stitera errantia peream coeli partem tib qua lacteus orbis conspicitiar, non moueantur, nihil impcdire, quo minus concretio sub illis 6 Gribus posita,eorum vi* motione flammam concipiat.
Illam enim coeli tartemiseu orbis lactei jdera, sic collocata esse,ut orbis,qui ex eis constatur, extra tropicos prodea' extra quos Mc sol nec errantium syderum vulum iter suum infimit, quippe cum omnia sub orbe sugnorum,qui Tropicis concluditur c ut dictum esto moveantur. Hunc in modum quaestioni quae de signorumor esse poterat, currit. Ac quod ad lactei orbis, seu
bderum,sub quibus accenditusisitum attine antea docuimus, quemadmodum per Sagittarium & Geminos orbem signorum secaret,ac versui utrunque Iublum i clinaret. Cuius situs , quemadmoduni nec alio ni o bium
68쪽
smiant i ait estis esti dinumerare cluis potest,omnibus perspectum est. Sed cum tanta eorum sit multitudo, certum quendam eorum numerum Astrologio Obseruarunt, utpote illorum, quae & magnitudine insigni essent, o sulgore prae ceteris praestaren . Quae etiam
ut magis agnoscerem, omnia ue coeli loca nota comisperi que luberent, incenas animalium ess es,aliaru-que etiam rerum inanimatarum formas in .habra m nincta distinxeriint, luti Tauria e nihCoronae Navis luminis S aliarum huius generis renam. Ad i etiam agendum,varia'; illas imagines biducedas, tum diuersis syderum uiribus, ex proprie atibus ad anim
Iium illorum aliarumque rerum trim & naturam accedentibus inducti sunt, tum uero ὶ poeti qui fibulas uarias effinxerunt,quibus res elusimodi,& animalia uariis decausis Ique,& alijs coeli colis in coelum transsata es se commenti sunt. Vadriginta igitur de una imagini hus coelum totum diuisiarum, quarii nomina haec runt: Duplex Arcto ,hoc Vrsa maior & minor ,'ex quihus Arcticus polus dictus est, Draco inter illas collocatus,Bootes siue Axctophylax, cuius manum sinistram, circulus Arcticus includit Corona, quam Bootes sint siro humero tae.1 uHercules seu Di natis inter Arcticum,de aest tuum circulum positus: ra,cuius testudo ad Arctio um circulum spectat: Olor iuxta Lyram, Captaus ὶ tergo minoris Arcti constitutus,nec procul Cabiopeia, iuxta quam Andromeda, deinde Perieus, Aur a b rpentarius, seu Ophiclus, Sagitta, Aquila,
Delp in i,Pegasus, Des toton, seu triangulu: Zodiaci duo decim signa, Aries aurus,Gemini,Cancer,Leo,Viγρο ..ibr Scorpius agittarius, Capricornus, Aquarius Di estTum Cetus siue pistrix,Eridanu Lepus Orio, Canis, Ocyon, Argo, Cetaurus, Araalydra,&Pisos, uarum imaginum hae, quae posterius commemoratae sunt, a libra incipiend Australem patrem tenent, reli tuae Septentrionalem,omneli i oa r .syderibus seu sterutis,quae tantum ab Astrologis obseruata suerunt,coniutes.Praeter has igitur Inumerabiles alue sunt stellis. ὶ Ium nec numerum, nec sitiam Astrologi obsei uai unt, diaque necnomina ulla illis indiderunt,nisi quod c5muni tiocabulo,cum certum situm non haberent, sed absq; ullo ordine staris essent hac re illac , απροω. hoc est stellas sparsas nominariini: quomodo S i illulis, quae mari Cretico&AEgeo inclusae ob eam ipsam causam idem nomen acceperunt. Quod nomen etiam ab
Arato post Aristotelem stellis elusinodi tributum l gia
c. s. eruta Y- ρελν Tia. Histe ergo sporadibus stellis lacteum orbem res tum esse Aristolaradit, ita ut interualla syderibus ins
snioribus δε se Aioribus ab Astrologisobseritatis interiecti earum sunt plena, quod aliis orbibus non niat, ueluti Zodiaco,in quo lata spatiarum horum sederum multitudo non cernatur. ii quam ne illi quidεμω eis destituuntur. Cumq; soprades hi manifestum in cilis situm non habeam, in sphqra ait non adeo licere eas ordinare atque describere, veluti alias imaginibus distinctas ta minare coelum oportere,& earum ultiditie quae in orbe lacteo marivi cernitur, considerare minesi causa ui eme apparea H mediocriter traditam ampli a. de Lactiscuoq; specie, eode modo
habere putata est. oram ibi in unotectis a est.
Ollia velari 'de in tes ita dicamis, maximi elaetiti exsecretio e es, i Ideo ut diximus nec multi mcisi fiam cometa, ropinea quia in his locum iusmodi cocinio fecretasimperfuerit,er in quoque esuri
tu minentersicernatur c de his quidem, quae inmudo. qui terram ambit Aperi que morioribus continuatus
et tur,uidelicet de5derim discursu, de flamma suceda de cometis,est eo quod γάλα dest Ocnominatur dictu es. to . eiasunt uti es praetae Noctapparet. Silam de lacteo orbe sententiam concludit , qua , ut perspi uum est,statuilinis masnitudine ac tempore, lacteum orbem I cometa eo,qui circa aliquod sydus arparet,n5 distare. Magnitudine,imiia 'cometa linius
sideris affectio sit, nepe coma circa aliquod sydus sparia: lactem autem orbis unius circuli maximi,in quo sy-dera frequentissima sunt,& si istentissim ut eius quae ticoma uideaturn empore uero, ν cometa no diu durat nec enim semestre excessisse unquam obseruatum est , cum tamen lacteus orbis peiycetum sit, ac perpetuo aP paruerit, perpetuo item uisendum se sit praebiturus. Quod ait in causa est ut nec multi nec plerianque co metae appareant: squidem materia, e qua cometae excitantur, in circulum lacteum absumpta semper sit,&ωtinenter absumatur Quot autem,& quoties merae appareant,cum de eis ageretur, dictum est In eandem ergo caulam,& cometen,& lacteum orbe refert: ac, si ea,
quae de cometa tradita sunt, ut mediocriter,hoc est, noexquisite quidem,& necessaria quadam ratione, sed qua patietam tradita amplectimur, pro babiliaque uidentur,eodem modo timuit, & hane de lacteo ot be sistentiam accipiendam esse'uandoquidem ut dictum est quod in uno sudere euenit, nullum i commodum est, ut in uno sederum circulo, quanquam
maximo, eueniat. Atoue h. est non ea malum Λ e
illac procreatur, sed praecipua tantis,ut alias monuimus,mmmemorauit. in autem disputationis huius initio. Atiliotelis de orbe lacteo sententiam, probabilem illa quidem,non latis considerantibus videri, tamen cumultis dissicultatibus coluncta esse monuimulinon omnino alienum,ctsi Griasse non ita interpretis explanatoris ue proprium, erit,si breuit creas commemo aueria
muli&quae nobis Erobabilior de orbe lacteo sententuelle uideatur,exposuerimus.'uer,aute error primo loci, aperiendus est, i cum eam qu-x rata Altra veram non esse multis rationibus intelli eret.
dri interpretς quietus mentem no fideliteia si titi
a i , putauit. Alip uero Arisin lini isse.
luminis reflexione, quam ignis coelo contanuatus, aut exhalatio inter ignem de aere media efficiat, existere. In ea enim resexione lumina earum permisini, longit luminis specia exhiberi, unius luminis cire uitione
eam, quae alterius est, ingrediente, atque ita ueluti cat nam conficientibusataque partim ex stellarum lumine
partim ex igne propinquo lumen illud reflectemti circuli lactei imaginem reddi. Hanc igitur Aristotelis
de P lacteo sententiam filisse, eamq; Ariasse Al
xandrum quoque reserre uoluisse, quamuis, uel quod limiter locutus sit, luminis reflexione praeterita,vel mis interprete conuersiis se te, ex esus verbis non
69쪽
colligatur, uerrois censet, quod ipsum etiam in media sua exposition nam duas quoq; alias, ut omnibus iam tum eil, in Aristotelem conscripsit) testatur. Cumin videat dubitationem de reflexione non paruam existere, eam proponit,&dilui alijs duobus modis adiectis, quibus lacteum orbem esse ocipere animo possumus. Du bitatio est. qui stellanam lumena cra re raro,& tenui, quale cisis ais coelo continuatus renecti non possiet vi cleatur: quam dubitationem diluit, inquiens, ignom qui deni illum,ini aerem rarum esse, sed lumen adeo imbecillum ob stellarum paruitatem ad illum mitii, ut ex eo possit facile resilire. Reflexionem.n.non ob speculi statuis, seu corpori ὸ quo sit, crassitiem fieri, ob eius Uri cive, quod reflectitur, imbecillitatem, ut in aspectu contingit. Alium deinde lactei orbis mcisum subheit, ac fieri posse ait, vi csti, in qua cernitur, pars illa , stellis per se,non per ullam reflexioncm lumen accipiat, quo li te accipere Luna solita est. Ac stellarum quidem earum frequentiam, usam esse, ut lumen illud multiplicatum conseruetur, paruitate autem earundem sera, ut
illud valde splendidum non sit, sed colori potius, quam
lumini simile esse videatur. I lis etiam csti partem, ob earum stellarum propinquitatem,sbrtassis sipistiorem esse, eamq; spissitatem adiumento es ut lumen in ea appareat . Hanc igitur ait lactei orbis causam esse posse, aut eam, quae primo loco dicta est, aut ambas simul. Esse vero& tertium modi'.quo orbem illum seri animo conci here possimu nempe stellas plurimas in eo loco adeo
exiguas esse, ut ob earum paruitatem non conspiciantur,earum tamen lumen videri, qm admixtione inter se
intensum, ita factum sit, ut conspici valeat, Haec Auer de lacteo ori quae apud eum longa,& illa quidem per Gra orat me tradita lepuntii in quibus cum tres lactei orbis causas reddideri si nulla Aristotelis sententiqcongruit, quanquam posteriores duae probabilitate magna praeditae videantur, usi licet cum Aristotelis mente
non consentiant, ad veritatem in ipsam quodammodo propius accedant. Primi .causa easdem, quas ea,quam Aristo. attulit,difficultates, quae complures fian patitur. Eas vero iam exponamus. Ac illa cui dem primu occurri qui seri possit, ut, cum aeri seu ignis . seu exhalatio umida tot tamq: varias accipiat mutatiqnes, nihil in in iublimi illo loco nitum, seu faces sin .seu st laeduc remes se ipsi cemetae, idem diu permaneat. imo v pe metuisiubi, iatur mutationibus i qui in am fieri possisivi lacteus hic orbissi exhalatione accensa costat,
idem semper eodem vi modo habens conspiciatur, nec totus,ncc parte aliqua sui mutatus, non longior, aut latior, non breuior, aut angustior sactus,situm eundem, Iesiguram perpetuo habens, nec, qua parte duplicatus est,
simplex redditus, ausiqua simplex,duplicatu in iisdem semper stellis apparens ' Cometae alii maiores, alij minores, alij rotund alii prolixi, alij splendidiores, alij minus spi id alij uno tepore& locinalij alio apparet. Quindi idem cometes has ipsas omnes mutationes subit, nucmaior,nunc minor, nunc splendidior, nunc obscurior, nunc uno in loco, nunc in alio cerniturinullus vi est, qui tandem non intercidat. Cur igitur lacteus orbis, si eadem, qua coinctus, constat materia, iisdemq; de causis incitatur, ac magnus quidam veluti cometa est, non iis ipsis mutationibus subiicituri Nam si ob syderum multitudinem,que in Sagittario sitiit,& Geminis, quibus in locis Zodiacum seca Macteus orbis, sub eis excitatur,exhalatione ab illis syderibus perpetuo attracta, cur non,& sub Or e, aliisque imaginibus multis coelestibus: quae multis, iisq; splendetibus, & magnis sideribus constant,idem euenilivi eadem pei tuo ab illis exhalatio attrahatur ' Qv o modo item sq, Luna,silai; errantibus stellis locum temper mutantibus, aliudq; & aliud
Zodiaci signum occupantibus, nulla in lacteo orbe mutatio existi cum tame Solis ad Austrum, aut ad Septentriones transitus magnam in aere mutationem esiiciat rquin R ipse Aristo. sub signorum orbe lacteum non seri tradidit, quoniam Sol& stellae errantes, quae per eum circulum ii haedunt, exhalationem ditatuant. Quomodo igitur ad Sagittarium,& Geminos, alias'; Ham Z diaci , quaei lacteo orbescantur, partes Sol accedens, non eam exhalationem, e qua ille constat issipabihmagnamque in eo mutationem inducet ' Qui etiam seri
potest, ut circulus aeternus, cuius nullum unquam obseruatum suit initiit, ex materia, quae orinar&interit,m
ex halitu conficii Qus si hunc quoq; orbem perpetuo & interire, de oriri per parici quis dixerit, ali
eius partibus consumptis, aliis in locum earum succe dentibus, quemadmocium de cometa antea dicebatur, qui ob halitum perpetuo e terra ascendetem ad aliquot menses seruaretur, hic similiter intelligat, nihil sub Lim orbe, quod ita per panes gignatur& interea aliis in eorum, quae absumunt usilocum succedetibus, perpetuo idem manere, eodemque semper modo se habere: sed cum varias alterationes, accretiones, imminutionesque patiatur, ad interitum tandem deduci. Quod ergo in omnibus eius seneris rebus conspicimus, cur non re lacteo orbi, si eiusmodi est, tribuemus i Aut cur ipsum
eiusmodi esie affirmabimus, si nihil aliud eius generis 1 mutatione,quae nulla in eo cernitu siexpers est in non Aristotelis,& recia quidem, nos docuisi nemini quidpiam concedere, quod non in omnibus, aut ceria in pli rimis ita se habere perspectum sit i Sed alia etiam disi-
cultas existilivioniam nec tantum exhalationis, quanta orbi illi maximo generando, & semper conseritando requiritur, a terra perpetuo secemi, quin illa iampridem absumpta,& in exhalatio m tota conuersa illi videtur posse: necti terra huiusmodi exhalationem suppeditare possit, vi tamen stellarum illarum, quae tantum a terra distant, aut euocari,aut cogi. Ac si utrunq; possibile e se admittatur,tum admiradum videtur,quomodo non totus aer,& aqua iamdiu cosumpta sinς terram ipsa maximas siccitates,& squaliores non perpetuo patiatur: quandoquidem unus tantum cometes longe minor orbe lacteo, si appareat, maximae& siccitates, & aestus&squaliores, ut antea traditu est,cons utitur. Illud etiam absurdum videtur, orbe lacteo, si inua Lunam ex Ealitu accensis constet,sydera, quae ab aliquibus cernuntur, aliis non occultari: quemadmodum contingit,cum Sol, aut Luna, aut omnino aliud h dus nube aliqua tegitur: quin etia cum Luna subiens Llem eius desectionis causa est. Nec.n omnibus h dera haec teguntur,sed quibusndam tantum, iis videlicet inter quos& jdus nubes est interiecta. in & illud oporteret, errantia lydera, qui Zodiaci,& lactei orbis intersectiones subeunt, tum, cum subeunt, aut lacteum colorem ab orbe illo accipe Ie,aut cerae occultari: nec errantia istum sydera, sed &inerrantia omnia, quae lacteo ipsi orbi ad perpendiculusuperstant. Sunt & aliae ex Astrolo aes incipiis ductae rationes,quq omnino taceant, seri non posse, ut lacteus orbis insta Lunam ex aspiratione concretus sit,ut, quod& derelinqui eum ab inerrantibus syderibus, uomodo
70쪽
Zd totus ignis derelinqui exissimatur, & syderiam aspectus varietatem inducere oporteret, quorum tamξ neutrum euenit: siquidem sub iisdem perpetuo lyderibus coiispectus est,nec, vel pilum quidem latum ut aiunt derelictus,& nulla omnino aspectus varietas per eum contingit. His N huiusmos aliis rationibus, quae Blui vix rimini polieriores Peripatetici, Lmmmius, Dama niussi Illo Vinus: vmpiaclorus, Aue A , Aristote Iisde lacteoorbe sententiam improbarunt idetur autem d At illinei quanquam summa in rerum naturalium caulis inueniendis perspicacitate praedito accia disse, quod ipse de Py. hagoricis in Sundo de coelo testatur. Ilia .cum principia quaedam statuissent deiurio
numero conclusa, atq; omnia ad ea conarentur reducet re, multa salsa,& veluti somnia, ut id i-rent, prosere- bant. Non secus Aristinetes, cum duplicem exhalati l cem, vesinimium omnium, quae in sublimioriuntur,
vera non fiunt,reduxit, probabiliusq; putauit,orbem l oesi ex eiusmodi exhalatione conitare,qu)m et umillum de aeterna materia constantem fateri.Hasce porro dis scultates tuae eius sentetiam consequuntur,ei etiam sintentiae, quam Averrois illi tribuit, praeter alias proprias accidere , siquis considerauerit, facise intelliget. Cumar partim ex halitu, partim ex rellexione fieri orbem illum inquiat, qua ex pane ex halitu fieri statuit,ea omnia, quae sunt, incommoda sequantur necesse est. Illo. mvariato, refexi nem quoq; variari oportet, premadmodum nec idem semper,eodemq; minio temper se habens acteus orbis cimet euar. Eundem autem, nee tibi semper similem halitum, pec lantum, quantus ei orbi procreando requiritur,ese post ac si e ser,muru i incommoda evenire, antea ostensul est. Alixduae,T Averrois tradidit, lactei orbis causae minores qui
patiuntur duscultates, ac longe probabiliores videntur: Aristoteli tamen,& sensui repusnant. Vterq; M. testitur frequentissima eademque maxima. & splendiis dissima sydera eo in loco haberi. mare, quod dicitur siderum paruitate,admitti non potest. Nis splendi da illa, & magna stdera, quanquam frequentia, ut ad sp orem, ita ad colo tin illum lacteum in tota illa parte inducendum non susscere diceretur,eorsim vateruallis,quae etiam maxima sunt, 'derum eiusmodi paruorum non plom.In haec igitur pydera parua, quorum lumen remissius est,atque interie ob maximam sequentiam admiscetur , ita ut totam illam coelestem partem illuminet, seu verius colore candidoob luminis imbecillitatem afficiat, lactei orbis causam praecipuam resci xi Ita causae illae defendi possent, ac Pic omaeus Artasse, epileius circuli stellissatim commemoratis, de lactes evncoloris caulis nihil tradidit, alterutram cederet. Ideo Albemiso lacteum circulum Ptolomaei Bumitia aliud nihil este qii in stellas paruas, quas stantiguas,
aenum videri. Eius autem longitudinem existere, quia inter paruas illas stellas magnae quada intermistae sint, uarum hunen cum e tum in eas a Sole landitur, a et iustetur, qui modus postremo Averrois parum disserit quaesert e suit causa, ut ipsius ain Averroises.se Albertus diueriti disci men autem ast, ut Die quiar tamen Solis hie adijchur, cuius nullam Averrois fruittionem. In eo utem longe Peccauit Alberius inii,
inristotelis fune sui se de lacteor entiam snunc auit. Sinu vero, Ad delicius didi UzE o R. A R. 6s
niones, partim nanarales, partim sibulosae. Qui u sunt Theophrastum dixisse, orbem hune quandat duorum liemisphaeriorum icompasem esse, quandoquidem ex duobus hemisphaerijs coeli sphaera fuerit Glidata. Qua igitur hemis haeria illa copulantur,& in unam sphaeram coagmentantur, claritatem videri. Quam opini nem M. Manilius ita cecinit: coeat mmos, duplici Jue extrema ea emaco enim cretique oras,Erodera tangant,
Per uel os iungat nexus mamfesta cicatrix, H ramfaciens mundi, stipatus o orbis Aeriam in nebulam clara compagine versus. Diodorus voluit ignem esse dentae, & concretae naturae, in unam curui limitis stinitam concretum, dis retione mundanae fabricae coaceruante, ideoq; aspectum intuentis admittere,reliquo istaec esti lucem suam nimia subtilitate dissuum abscondente.Nee dissimilis videtur Possidonius sententiae sitisse: qui etiam causam, propter quam extra Zodiacum prodeat, nullam aliam, quam hanc ex igne seu calore sydereo constitutionem, ut videlicet ea illam coeli partem seisi diis imam ut antea tiaditum est temperaret, asiignauit. Empedotimus ut ex Ramascio Philoponus resert ait via esse,qua animae ex interno ad qlum conscendunt, & per u inambulant:quam lententia,ut sabulosam de vanam,Damalcius multis rationibus refutauit. De ea Ouid.in. I. Metam.
Est viasublimis coelo manifesta sereno:
Lactea nomen habet, eandore notabilis ipsi Hae iter et superis ad magni regna tonantis. Ali. non longe diuersum sesitientes, aiunt, virorum festium,& magnanimorum iustorumque animas in orbe illo sabitare, de quibus Manilius: . .in saetherei, qua candet circulus orbis, - Illa Deumsedes, haec illa proxima Diuum, ααι virtutes similes vestigia tanginti Peripicuum aut est,has riores opiniones,quemadmodum,S quas initio Arist. citauit, atq; etiam ea, quae de Iunonis lactea nobis comemorata est, fibulosas vile, ac veteres eiusmodi sibulis aliquid occuluisse, exquibias nihil certi de lacteoorbe accipere possimus.Fabulosum etiam quiddam, quae I heophrasto tribuit ut
de hemisphaeriotu coagmentatione, sententia continet. Quod quanquam concederetur, non in fieret, rica pari uacoagmentata essent, lucidiora merentur cit .s etiam eius inaequalitas Obstat, cum Omni ex parte aequaliter copactam esse sphaeram si compacta su) oporteat Diodori aut de Possidonij opinio sydera ignea α itra Aristotelis sententiam,statuum.Qum de rigor maximus pii ad utrunq; Polli percipitur,Possies mj sente
tiae aduersaturaut igitur corii modorii, qui polieriorelio ab Auermetrati sunt, alter accipiendus est aut .
quod Philopono magis placet dicendu est, parte illam
ccxli, quae colore lacteo consimiliar, natura sua ita affectam esse, nec colorem eum aliunde accipere. Cuius rei
causi nobis c ta sit, quemadmodum de causi magnitudini sit usq; vati j sydenim. Atq; haec deticteoo . Vbinc autem desco , pilabiae quidem positicinest
eundus est, at circa terrammmus hicar 'at' edi aerii communis est lucus P cibis item, qua Neraciusv-
neratione accidunt,dicamus. Horum aut m ommumprin
cipia, idi causae eodem modo sumenda sunt. Principum igitur ut mouens, O praecipuum, προ morta est,m