장음표시 사용
61쪽
Not. quart. quod duplex finis est assignandus in actione , seu actu voluntatis, Vnus intrinsecus, & proximus, qui est idem cum obiecho, & vocari solet finis operis, alter extrinsecus, & remotus, qui differt ab obiecto, dc videtur spere ad circunt antias, appellatur finis operantis, exem-elum primi sit, si pauperi eleemosynam des corporalis miseriae subleuandae causa. Exempl. secun d. ii eam des causa captandi vanam gloriam, vel pro peccatis satisfaciendi. Ita
contingere potest, ut actio ex operantis arbitratu ad finem extrinsecum, tanquam circunstantiam moraliter assicientem, referri possit,quod optime insinuat Layman. & Becan ubi supr. duo tamen spectare ad rem nostram videntur .Prima cum actus ex obiecto bonus resertor ad finem malum, ut dare eleemosynam propter vanam gloriam. Secundum, Cum actus ex obiecto bonus refertur ad finem extrinsecum
bonum, ut dare eleemosynam gratia satisfaciendi pro pec- , catis. In hoc secundo casu circunstantia finis boni, dum- 'modo sit diuersae speciei, addit nouam speciem bonitatis bonitati finis intrinseci. Ita Becanus, & Layman. ubi supr. In primo casu circunstantia finis extrinseci mali ex multorum doctrina omnino destruit, SI essicit actum,qui ex obiecto bonus esset, simpliciter malu .eXempl. gr.pergis ad templum gratia 'audiendi Missam,& gratia captandi vanam gloriam, iste ultimus,'extrinsecus finis inficit totam b nitatem actionis. Ratio horum videtur esse , quia bonum est ex integra causa, malum vero ex particulari quocunque
vitio oritur. Ita sentaunt Bonavent. rn 2.dis . O. art. Σ. q. I AZor. tom. I. lib. 2. cap. F. q. 6. FilliuC Vbi sep r. n. I Os. Vasq. I. 1. disput. TO. qinest. I'. art.T. refertur etiam S. Thom. I 2. quaest. I 8. art. 6. &quaest. I'. art. 2. Fateor , hanc doctrinam
habere suam probabilitatem, non carere tamen aliqua rigiditate praesertim pro Religiosis bonis operibus continuo deditis,quamobrem dicendum arbitror,quod unus,& idem actus nequit esse bonus simpliciter. & malus simpliciter,id test icthaliter peccaminosus, quatenus est imperatu S a VΟ- ἰluntate
62쪽
Untate operantis, a fine extrinseco ducta mortaliter ma-o, ut dare eleemosynam mulieri gratia subleuandi eam anileria , simul eam ad inhonestos actus alliciendi, quia isti luo fines inter se directe opponuntur, implicat enim esse imul in eodem actu conuersionem ad Deum, & totalem uersionem a Deo, ideo lethalis malitia finis extritae cilc struit totam bonitatem actus a fine intrinseco habitam,c in hoc sine difficultate omnes DD. conspirant: Verumanaen est, quod bonitas actus insurgens ex fine intrinseco, cu opcris non destruitur a malitia finis extrinseci ab ope- ante intenta, quae tantum sit venialis , quia inter se non ip pomin tur directe. Moueor, si quis enim eliciat actinanternuria obedientiae, spei, dc alterius virtutis , ut indeumat occasionem vane gloriandi, ille prior actus est in-rinsecc sonus , utpote conformis rectae rationi, aliuando ordinis supernaturalis, quomodo ergo potest tota- iter vitiari a malitia veniali vanae gloriae , dum intrinsecet er dependentiam semper respiciat suam causam bonam, tuus gratiae a voluntate principaliter fuit productus, ma-ime quia non satis intelligitur, quomodo actus internus halitatis pollit vitiari ex fine aliquo superaddito operan- S, cum sit cilentialiter bonus, nec malitia vanae glorixi recte opponatur illi. Addo , quod circunstantia viola onis alicuius praecepti obligantis sub veniali ncquit asse una charitatis hominis vitiare, qui per unum actum amar eum sta per omnia in obseruatione alicuius praecepti in-endit. Praeterea malitia consistit in priuatione bonitatis C bitae, potest autem. fieri, ut uni actui interiori debita situ plex bonitas una temperantiae, altera Religionis, Ut con-ngit iii homine religioso, qui non solum ex virtute i Cm-
Crantiae, sed ex voto tenetur temperate vivere: ergo taliS chas potest priuari una bonitate, dc alteram retinere, quiana cum altera non est necessarib connexa : nec obst Elud axioma a SS.PP. relatum, a D. Thom. aliisque D D.pro- attam, bonum ex integra causa, malum CX quocumque
e se elu, quia ad eius veritatem sufficit, quod bonitas in- inseca actus fit ex omni parte integra, licet exurinsece lcm actus patiatur aliquam imperfectionem V Cnialem,
63쪽
seu, ut melius dicam, illud axioma intelligitur de summa
perfectione, ac totali, implicat enim actum esse flamme perfectum cum aliquo vitio veniali , non implicat tamendari perfectionem cum aliqua culpa in eodem actu, alias mille incommoda soquerentur , nam Certe infinitae confessiones hominum, ac mulierum forent inualidae, ne dicam sacrilegae , quia fere semper corum actus ab omni culpa veniali non expurgantur: plurima etiam ita storum opera, quae bona videntur, defraudarentur sua bonitate, merito, dc mercede, imo impetratione pro benefactoribus , quod est maximum in conueniens, quia raro fiunt opera ab homini
bus non valde perfectis, quibus non aliqua imperfectio, dc negligentia misceat tar, ut habetur ex Iob s. & Isaia 64. adde , quod oratio debita benefactoribus, qui non parua bona largiti sunt Religiosis, frustraretur suo effectu non sine periculo peccati mortalis ob negligentiam in cXpurganda oratione ab omni culpa, ut apud Deum non amittat Vires impetrandi: nec obstat, quod idem actus esset simul meritorius , 5 demeritorius, quia nulla insurgit implicantia, quando actio emanat a duplici fine, intrinseco 1 ci licet, a quo sumit essentialem bonitatem , dc extrinseco , a quo excitatur leuis imperfectio r nec obstat, simul in eadem actione indiuidua posse hominem mereri poenam purga toxij, dc satisfacere pro illa, quia non videtur in conueniens eandem actionem , quatenus procedit a causa bona, poste satisfacere pro poenis debitis aliis peccatis, quae etiam in hominibus iustis non desunt,quia septies in die cadit iustus jpeccato e X. gr. vanae gloriae, quod committitur in ipsam et actione bona, 8c posse mereri poenam ob culpam, quae actu contrahitur. Huic benignae opinioni adhaerent Caiet.
Praelatus quicumque ille sit seu Generalis, seu Prouincialis, seu Guardianus, qui utitur subditorum personis,
64쪽
orumque actionibus, ac toto regimine principaliter prora conseruatione, minus principaliter pro boni communisugmento , & subditorum utilitate, nequit excusari a le-hali culpa. Suadetur : tunc insurgere videtur malitia rortaliter peccaminosa in actione agentis, quando eius biectum aliquod notabile rectat rationi repugnans in esuit, ut stiperias adnotaui: Sed, dum Praelatus intendit uti ibditis, eorumque actionibus, ic ordinare regimen adroprium commodum, & conseruationem ibi sistendo taniam in fine principali ,& primario, secundario tamen in ficij fine, iniurgit maxima inordinatio multum rationi re-ygnans, nam primo, si in Praelatia regulari daretur du- ex finis, esset summa inuer fio, quia principaliter non dinaretur ad promouendum bonum commune, subdito-mque utilitatem , sicut de facto ad ista solum ordinatur. .
cun d. quia ibi praefigitur finis ab eius ambitione, quem
quit habere, ut dictum est in tert. not.ergo nequit amor-li culpa excutari, quare optime dixerunt Sol. Valent. itet. ubi sup r. quibus addo S. Anton. 2.p. tit. 3. Cap. F. I. .rs. Quaerere crgo, hominem licet dignum, appetentem iaetaturam ratione bonorum temporalium, vel celsitudi,
; gradus, illa sibi constituendo tanquam finem princilem peccare omnino mortaliter. Praeterea, esto ambitio .nsistens in appetitu inordinato honorum, ac dignitatum. genere suo sit tantum veniale, Ut docent S.Thom. 2.2.:
est. 33 i .ari I. ibi Caiet.&alij communiter, nihilominusando mediante aliquo peccato Iethali intendit quis di-itatem consequi, concludunt Sylvius in D. Thom. ubi ir. Tolet. lib. 8 .cap 13. LesI.de iustit. lib. 3. cap. 2. dub. 3. n. . & alij, se ipsum lethali culpa vincire: Sed huius di Praelatus mediante culpa graui summae inordinati finis propriam ambitionem touet, quae Praelatiae conlationem intendit: ergo habendus est tanquam letha r ambitiosus.
cdhuc huiusmodi Praelatus, esto principaliter intendati
65쪽
bonum commune Praelatiae , & mimas principaliter, seu secundario propriam conseruationem, nequit eximi a lethali culpa , quia est quidam praetextus , seu bonum commune ab inordinato intellectu inventum ad volandam lethalem ambitionem, ad obstandum conscientiae stimulis, unde talis ordinatio finium transiit in naturam primae conclusionis. Percipe ambitiose Praelate probationes Sole clariores: huiusmodi fines inter sese repugnant: ergo primus est tanquam quidam pretetextus ab ambitione inuentus: antecedens suadetur: de ratione intrinseca boni communis Politiae, seu Reipublicae , sub qua morantur omnes Regulares, quia ad omnia bona Religionis habent ius, est, ut homines sibi inuicem praestent commoda , &. incommoda, honoreS,
de reg. Princip.cap. 8 ille ait. Mani fisum est, quod permul tas causas necessaraum est, ut omnes similiter participes sint vicissim imperandi, o parendi, aequum enim idem similibu . Hi Cinquit: Assumendi sunt Recrores vicisiim in politia, flue consu
tis , e magistratus vocentur , e quocunque alio nomIne,dum
modo idonei reperiantur. De ratione finis secundarij Praelati, nempe propriae Conseruationis est, quantum in sic est, Obstare naturae huiusmodi boni regiminis, nam intendit multos arcere a Praelatura , frui semper eius commodis, subdi rorum incommoda non subire : ergo inter sese repugnanr: ergo clare apparet, illum finem primarium csse quondam praetextum , lub quo celatur ambitio dominij cum aliorum opprellione. Addo,quod etiam ratio intrinseca boni communis postulat, ut multae dignitates, Bc officia aliis conferantur , ut apti fiant ad regendas illas, quae possidentur ab ipso ambitiosis Praelato , ut optime insinuat Emin. Lugo de iustit. tom a . disp. 3 I. sech. F. num. J 8. multum, inquit, CXpedire ad bonum commune, ut multi apti fiant ad regendum sed Euiusmodi conseruatio criam sic cundario intenta obstat tali iustae distributioni, nam eo ipso, quod talis Praelatus intendit se ipsum conseruare, intendit etiam officia , ac honores,per quos tandem facillime locus est arripiendus, aliis denegare, quare mille rationes ambitio ministrabit pro οὐ
ficiis, dignitatibusque denegandis, dc maxima cum facilitates
66쪽
tate, quia non est homo mortalitate indutus, qui non habeat , in quo reprehendi non possit: ergo. Praeterea , nilniagis timet bonum commune Reipublicae,quam eius conseruatio, 6c nil ei magis aduersatur, quam eius destructio: scd talis conseruatio Praelati destruit boni communis conseruationem,nam eo ipso,quod eam intendit, intendit etiam arcere iustitiam distributiva, per quam conseruatur Respublica, dc Religio,vi optine inllnuat S.Th. ubi sup r. lib. .c. 3. Iustula, ait, es constans, o perpetua voluntas ius suum vnicuique tribuens, quae quidem sue legalis, quae dominium ciuisum vocatur a Philosopho, siue destributiua ,siue commutatiua , quae partes intrinsecae omnes sunt Politicae, in riuitatibus sunt praecipue necessariae , imo sine eis exerceri non possunt, ut Philosophus tradit in Ethmee etiam conservari. Quare dicebat S. Ambr.
relatus a D.Thom. 1. et . quaest. J 8 .art. li. Iunitia est ova unicuique quod suum es tribuit, alienum non vendicat, utristatem propriam ne tigit, ut communem aguuatem custodiat, adhuc
intendit excitare factiones, ac seditiones, quae sunt illud destructi uti e dire isto destruens, dc annihil ans bonum commune cuiuslibet Imperij, quod est unitas, & pax, ut dicit
Caiet. in summatit.seditio , unde aiebat Arist. S. Polit. c. . Seditionem autem concitant in paucorum quIdem potentia, murutitudo indigne ferentes, quod, cum i sint pares, non pariter honorantur: ergo ille finis primarius intentus a Praelato nequit considerari, nili ut quidam praetextus ad velandam ambitionem , ac ad obstandum stimulis conscientiae , unde clare apparet talem ordinem finium pro lethali culpa transire in naturam primae conclusionis.
QVamuis ille finis primarius Praelati quandam rationem
praetextus non indueret, adhuc nequit mortali culpa vacare , dum per finem secundari tun in suo regimine utitur subditis , ςortisque actionibus ad sui conseruationem : secus si alienat a se omnem propriam utilitatem,
inhaerendo tantum fini officij assumpti. Suadetur primo : usurpare iurisdictionem non sibi debitam ex ge-E 3 nere
67쪽
nere suo est peccatum mortale , ut inquiunt D. Thom
dum Praelatus in regimine utitur subditis, eorumque actionibus ad propriam conseruationem, usurpat iurisdictionem non sibi debitam , quia in subditos sub illa ratione, ac fine extrinseco nullum habet ius: ergo eximia lethali culpa nequit. Respondet forsan quispiam , qui suam ambitionem
velamine boni communis primario intenti teger Conatur, μVeram esse doctrinam, quando usurpatio iurisdictionis tantum extenditur in subditos, non vero quando est simuheum bono publico primario intento. Sed contra,finis extrinsecus lethaliter malus ab operante intentus inficit totam bonitatem actionis insurgentem ex obiecto, seu fine intrinseco bono, ut ex communi DD. sensu supra firmatum est, no e Contra: at talis Praelatus vledo in suo regimine subditis Corumque actionibus licet secundario ad sui conseruationem, vere usurpat iurisdictionem in subditos non sibi debitam , quod sub mortali ei prohibetur: ergo tota bonitas exprimario fine intenta destruitur: ergo totaliter , & icthaliter peccaminosum videtur esse regimen, dc quis non argue zPradatum de lethali culpa 3 Rursus respondebit ille ambitiosus, qui exoptat conteruationem ossicij habere: licet sit vera doctrina allata in argumento, nihilominus illa bonitas intrinseca actionis emanata a primario fine boni publici, subditorumque utilitatis a Praelato intento refundit, Vt ita dicam, aliquid bonitatis in finem extrinsecum, quod videtur temperare malignitatem usurpationis iurisdictionis, ita ut nequear imputari nisi ad veniale. Doctrina. seu potius tergiversatio ad nutriendam ambitionem. Sed contra, in quacunque actione, in qua tota ratio peccati mortalis inueniturAEst tanta malignitas,ut nequeat tolli,manes in eodem genere moris per quamcunque bonitatem, ut optimὶ insinuat D.Thom. l .2.quaest. 88.art. . Sylvius ibi. Medina t. 2.quaest. I9 art. i.& alij: sed in secundatio fine Praelati inue nitur tota ratio peccati mortalis, quia vere,& realiter usurpat iurisdictionem non sibi deestam, & s: habet tanquam
68쪽
Dominum erga subditos cum non parua iniuria eorum: er-R PCr quamcunque bonitatem ei extrinsecam nequit ab-1Ciridi eius malignitas, ita ut transeat de mortali in veniale. F. t Confirmatur, malignitas lethalis culpae inuenta in suspensi cine furis facta a iudice ex affectu propriae vindictis, MCRU1t temperari, ita ut transeat de mortali in veniale per bonitatem ctiam primario intentam ab ipsomet iudice ratione vindictae publicae, ut omnes fatentur: malitia letha lis colpae ratione dominii absoluti, quam habet Praelatus regularis in distributione bonorum communium, quamuiS in vendat primario regulas iustitiae distributivae seruare, non aufert ab eo peccatum proprietarij, ut etiam omnes fatentur et ergo malitia usurpationis iurisdictionis talis Praelati neqUit temperari per bonum publicum primario intentum quin mortifera culpa sito Suadetur secund. quia prae figit o ficto Praelaturae finem talem , qui repugnat ei inesse, Vnde, re funditus considerata , insurgit maxima inordinatio , quae nos cogit ipsam lethale crimen iudicare, & propter e X cellentiam officij, quod tantum respicere vult animarum salutem, propter fidelitatem, quam talis Praelatus Religioni non seruat, curis vice Praelaturae munus exercet, & propter iniuriam , quae subditis irrogatur, nam inuiti hoc sustinent, quia tantum per obedientiae votum se obligarunt Religioni inseruire: ergo huiusmodi finis extriniectis nequit a culpa lethali excusati. Addo , quod, licet ex hoc deprauato sine tantum culpa venialis inlurgeret, dissicile potest eximi talis Praelatus a
culpa mortali ob periculum proximum ruendi in mortale . nam se vincire culpis venialibus cum proximo periculo elabendi in mortale est mortale, ut omnes fatentur DD. sane, . proximum periculum in casu satis dignoscitur ob naturalem inclinationem , quam unusquisque habet ad imperandum, ob actualem malitiam, quae quamlibet actionem Prae lati pro sui conseruatione inuoluit, unde ambitio est tanti ponderis, ut flectat omnem voluntatem etiam ab omni malitia alienam, ut insinuat D. Ambros. de tent. teri. Christi in
cap. . Luc.Non Euam,ait,cibus flexerat, non mandatorum deni-iserat obliuiosed proximi honoris illicebra deeipit. Ob propen
69쪽
sonem, quam unusquisque ad se ipsum habet, quare dicebat Tiraque Il. de poen.temp. casu J I. a n. 82. Tantus es amorsi, ut quisue etiam sanctissimus caecutiat in propriis. Ob caecitatem etiam , quam ambitio ingerit intellectui, notatam aD. Bernard. in serm. 6. in Psalm. Qui habitat: Ambitio Iubtile malum, secretum virus, excaecatrix cordium, dc C. Quae Omnia sis ut unita cum infinitis actionibus, quibus animarum regimen quotidie est propagandum , satis ostenditur, di ficillime posse Hiem Praelatum su si i nere tantam molem actionum absque in uersione intentionum in multis casibus grauibus, & sic saepe non incidere in lethalem culpam.
rent multi viri graues, ut testatur Salon.) asserentibus , iudicem, qui habet propositum caeteris paribus semper ferendi sententiam pro amicis , esse regulariter in periculo peccandi mortaliter, sicut etiam Episcopum, qui haberet animum conferendi semper beneficia caeteris paribus suisaonsanguineis, quia, cum affectus facile iudicium perturbet , saepe imparia iudicabit ob talem amechum paria: ergo multo magis in proximo periculo lethaliter peccandi versabitur talis Praelatus, quia affectus propriae conseruationis ob circunstantias stiperius descriptas sit magis coecus, S potens, 'Vare magis perturbabit eius iudicium, maiori facilitate fines intenti confundentur, R. quando iudicabit
prae oculis se habere bonum commune , saepc feretur a propria conser atione, maxime quia bonum commune semper postulat, ut mensurentur subditorum merita . quorum re-etitudinis cognitio ab affectu deprauato impeditur, quamobrem Emin. Lugo de iust. disp. 'sech. 2.nUm. 2 6. to m. I . praesens periculum inspiciens docuit: maius, & quasi radicate Praelati periculum oriri ex desectu intentionis in suo regimine, & Cicero i . ossi c. aiebat. Facit me ad res iniuris impellitur, ut quisque es altissimo animo, o gloriae cupido. Secunda pars non indiget probatione, quia Praelatus tantum in tendit ossicia finem , ad quod est electus. Dices, si quis appetat beneficium, modo sit dignus, principaliter ut prosit, ic minus principaliter ob utilitatem,
70쪽
Honorem , non peccat, ut optime insinuant Nauarr. Iiti. 3 . Const. de sent. excomm. coni. IT. n. 7. HomΟbon. octioriis humanae vitae statibus, p i cap.6. 6c alij alibi citandi: ergo Ctiam huiusmodi Praelathis, qui suis functionibus pr: n-CiPa. iter intendit prodesse , esto secundario intendat pro-Pviam conscruationem , dc honorem dignitatis , non erit levis alis culpae reus. Res p. concedendo antecedens, dc DC- Larido consequentiam, ratio disparitatis oboritur, quia licet Mneficia ex sita primaria intentione sint erecta ad cul-tiam Dei, animarumque salutem, sectandario tamen sunt instillata ad sustentandum ministrum Ecclesiae, dc in cibum paxa perum, Ut dicunt DD. citati, non ita Praelaturae regu larium , sed tantum sivit erectae ad conseruandum , promouendumque bonum commune, ac subditorum Utilita , . .' ..tem , Vnde nequeunt Praelati eis uti in sui commodum nisi peccando in iurisdictionis usurpatione Aduertant lectorCs, quod non loquimur in conclusione dC appetitu Praelati , scd de propria conscruatione in officio, quae tanquam finis extrinsecus mouet eum ad producendas actioneS , regimCn-
Dices, nullum videtur inconuenien', quia bonum commune, animarumquc salus ob finem primarium intentum non pcriclitatur. Res p. quod peccatum non exoritur ex
bono publico laeso secundum hanc conclusionem , sed ex usurpatione iurisdietionis non sibi debita ob fincm cxtrin-iccum adiunctum fiat intrinseco, secundum Vero prat cedentem ex bono publico laeso ob rationes ibi rccitatas. Dices, satis honet inur conscruatio Praelatiae secundario 37. intenta a Praelato, quia sub eius imperio regimen pacatum extenditur, nam subditi magna pace fruuntur , iustitia distributiva in omni b is ob: critatur , dc obseruatio regularis propagatur. Rc p. else falsiim, quia non obserit antUr regulae iustitiae distributivae iuxta doctrinam in prae cc denti conclusione relatam, quare regimen ratianabiliter ne tu textendi pacat ram,quod si tale ita surgir, potiu3 ex opprcssonesista cum timore poenae infligendae , quam ex rcctitudinC. regiminis : Sed addo aliam responsionem asserendo esse velamen ad tegendam ambitionem, nam regimen aliorum