장음표시 사용
181쪽
lo, siue potioni generaliter sumptae: & proprictas panis, quae est rumpi, desertur vero corpori Christi,quod pro nobis datum suit:& id quidem per hypallagen , id
est,proprietatum commutationem,ad insculpo idam tam arctam esse coniunctionem corporis & sanguinis cum speciebus panis de vini, ut commeant hinc & inden fisred, b. tropietates,& Vna Ira alteri sua propria communicet. Tertium genus hypallastes
'synecdochen & metonymiam coplectitur. A synecdoche Lutheranorum ab Gremus,quam astinguiaqquasi dictum sit a Christo, si corpus meum quod liceat anterpretari, In, cum, vel sub pane est corpus meum. Sed non serimus scripturis addi, in quibus non habetur, panem esse corpus Christi,ut fiat enuntiatio synecdochiuca continentis,& contenti. Non auersamur tamen omnem in Coenae verbis synecdochen. Nam non dubium, quin ibi, Hoc poculum est nouum testimentum, siue, Hic sanguis esZ nouum testimentum, insit vera synecdoche partis ad totum. Non enim potio sanguinis Christi, siue sanguis ipse, proprie & perfecte est nouum testametum,
ted tantum eius pars sigilum nempe & arrabo, quo initur & obsignatur: alias suas habet partes, quibus constat de absoluitur testamentum, testator, & foederis procurator, ac quasi iacialis, Christus est:haeredes,& foederis participes, Omnes credentes existunt. Legata & ex foedere pacta promissassent remisso peccatorum,
atque vita aeterna. Contractus & tabula testamenti, necnon initi foederis, continentur contextu Coenae Pignus, quo intercedente sancitum est foedus, corpus &languis Christi censentur cum pane & vino exhibita ad manducandum de bibendum:vt hoc thesauro intra nos i umpto certificemur de gratuita per Christum cum patre coelesti reconciliatione, gratia atque misericordia, & ut nostra fides confirmetur de remissione peccatorum & vita aeterna, cuius propter Christum facti sumus haeredes. Obligatio vero, qua haeredes tenentur, est obseruatio mandatorum,&aslidua recordatio ac meditatio passionis & mortis Domini, praesentissimum aduersus ignita diaboli tela,& aduersiis omnes tentationes carnis, peccati, mundi atque inferni remedium siue antidotum. His partibus conflatur testamentum ac foedus nouum. Metonymiam etiam apud Paulum in Eucharistiae mentione avnoscimus, ubi scribit, Non potestis participes esse menta Domini, de menis dae- moniorum: &, Nonne qui edunt hostias,participes sunt altaris λ in quibus mensa -& altare collocantur propositis in mensa & altari per metonymiam continentis pro contento. Eadem figura dictum placet Sacramentariis ac Lutheranis multis, Hoc poculum est nouum testamentum in meo sanguine : ut poculum vasculum designet, quod per metonymiam continentis pro contento vinum connotet. In probationem asserunt mensam & altare simili figura in eadem materia ab Apostolo tradi. Nobis non ita videtur, nec ratione destituimur. Nam quoties dictio ex sua natura ad multos significatus est ambigua, & uni applicatur perappostas dictiones, iniquum est in uno tantum signiscatu illa accipere, & asserere, n5 nisi per figuram alteri competere, quem aeque naturaliter indicat, & cui per adiuncta magis congruit. ἀ -- Graecis, & Poculum Latinis de sua nativa signiscatione aequaliter&i indiffersntervasiculum & potioncm ipsem complectitur:ita ut prolata poculi Voce, sius ensius haereas, vita in significatione sit discernendum, nisi aliquid videris vel audiens quod ex duabus unam determinet intelligentiss. Non huiu generis est men aut altare, quae unam rem tantum de sua natura declarant, & ideo non nisi per figuram possunt ad alias inflecti. Admonemus insuper ultra usum inguarum Grecae & Latinae siue calicem, ut vertitur ab antiquo interprete, collocari in semis literis pro ipsa potione frequentius, quam pro vasculo,&o id in ei dem literis habendam rectam & naturalem poculi pro potione significatio
182쪽
DE VERITATE E V CHARISTI C. cy
ficationein,& non eam quae vasculum importet, cum dictionis significatio dc putetur ea naturalis, ruet sit magis communis de usitata: figurata vero dicitur,' is longius a communi usu recedit. Sed his omisiis consideremus ad poculum addita, vasculo conuenire non posse, & ex incerto poculi signiscatu eum scligam is, quem distingunt & secemunt adlucta. Hoc poculum, quod pro vobis funditur, inquit Lucas: Hoc poculum quod benedicimus, ait Paulus: quae duo non nisi ridicule &impie vasculo accomodari postulat, potioni vero quam tum administrabat Christus conuenientis sine, nempe proprio sanguini, quem demonstrabat initio generaliter in potionis nomine, sed nominatim de singulariter postea exprestit, in sanguine meo, cuius potioni generaliter inquam dei pecialiter designatae proprietates illae duae iure & alabre quadrant. Nam antequam ipsa potio generalis sit sanguis,
benedicatur & benedictione immutetur oportet, ut ei sciatur sanguis: & eadem
potio sunditur pro nobis in sanguine Christi, siue propter sanguinem, in quem
Denedictione conuersia fuit. Nevideamur hunc intellectum de nostro cerebro depromere, latthaeus & Marcus omnem metonymiam tollunt,& simplici oratione efferunt, Hic estsi uis meus novi Testamenti, pro, Hoc est poculum in Nume meo. Idem enim valet, Haec est potio insinguine meo, &, Hices inguis meus.Adhaec Christus manifeste ostendit in Coena non se poculum pro vasculo monstrasse, cum a pud eundem Lucam bis porrexisse poculum narretur. Nam antequam sacramentum institueret, accepto calice gratias egit, de dixit, Accipite & diuidite inter vos. - Dico enim vobis, quod non bibam de hac generatione vitis, donec regnum Dei -veniat. Quod prius poculum dixerat, postea indicat se interpretari de generatione vitis,non de vasculo, quod quidem illi minime curae fuit. Praetcrea obseruandum Christum eo sermone, Hoc est corpus meum, Hoc poculum cst nouum Testamentum in meo sanguine, usum fuisse ad reddendam rationem diligentioris sui mandati, quo suos Apostolos inuitabat ad edendum & bibendum, de ad rem inculcandam,quam edi & bibi iubebat Nam Coniunctionem rationalem in Matthaeo interiecit ad sanguinis poculum,quae ctiam locum liabere debet in corporis clausula, τῆ : Γεθαῖαὶμ , ' Hic enim est finguis meus: & per eandem rationalem elucidari sic debet oratio de corpore, oc e enim corpus meum. Ex quo palam est, Christum
studuisse quam apertissime effari si is quid exhiberet, ideoque consulto abstinuis
se in is a demonstratione rei quam traderet, a tropis & figuris, quae intentionem &dcmonstrationem possent remorari,& incertam atque obscuriorem reddere. At si verum est, quod Sacramentarij &Lutherani de poculo aflirmant, tantum abest utrem nude & simpliciter ostenderit, quὁd in ea sena dictione nactonymias conduplicarit, inio multiplicant: si quide aduersariorum coscnsse,in poculi prolatione una est metonymia continentis vasculi pro vino colento .Deinde in vino ipso siccu- dum Lutheranos alia est metonymia, tanquam continent is vi ni, pro conteio Christis inguine.Sic enim,vinum est sanguis, interprctantur, quasilicum, vel, sub vino est sanguis. Alia vero metonymia in eodem vino constituitur a Caluinistis, no continentis pro contento,sed signi pro signato, cuius nomen gerat: ita ut in unius poculi dictiunculam tres discrepantes metonymias i sarciant, nec obscurius loqui Christus potuerit, cuius ad euoluendam unicam vocem tot metonymiis opus sit. Itaque me copellunt ista,ut credam a Christo non demonstratum fuisse vasculum, sed sanguinis potionem, siue potionem in sanguine, nec ullam puto ilicsse metonymiana. Cur enim figuras recipia, ubi nulla cosit neces liras, & scrinonis obsistit euideria. Neque Vero metonymia in poculo reformidamus, 'liasi quicquam iuuet Sycramentariorum causam, sed alienum ab omnibus disciplinis S literis iudicamus,
183쪽
figuras ubi opus no est fabricare. Gratiscemur tame hoc loco aduersariis,& demus metonymia inesse poculi vocabulo:an propterea sanguis Christi aberit a poculo, an propterea Vinu metonymice sanguisChristi nominabitur,tanqua illius absentis signum 3 Vnde istae tam ingeniosae illationes & coclusionesi Sit ita sane, ut pocula pro vasculo ponatur aChristo per metonymia: quaeritur quat is illa sit, an signi ad signatum, atapotius continentis ad contentum. Certe nemo primum cogitarit.
de enim vasculum designabit sanguinem Christiὶ Si vero metonimia conceditur
continentis pro contento, ipitur vasculo aliquid capiatur oportet. Vinum cum Lu-
theranis Sacramentarij respondebunt. Liceret quidem ipsis quiduis fingere, nisi
Euangelistae nobis contra eorum figmenta cauillent. Non vinum demonstratum
intra vas a Christo docent Matthaeus & Marcus Euangelistae, sed sanguinem verv. Hic est aiunt sanguis noui testamenti, qui pro vobis effunditur in remissionem
peccatorum.Approbemus insuper nouum commentum Bezae, ut Latine de Graeco textu vertendum sit contra omnium qui hactenus vixerunt translationem, Hoce angius meus noui testamenti, ut hoc,sicuti illi placet, poculi vasculum significet, do
a Matthaeo dicatur,Hoc poculum est sanguis meus noui testamenti. Profecto cum vasculum non sit sacramentum sangit inis, idcoque metonymia, quam vocant sacramentalem,signi & signati nequeat consistere,metonymiam continentis & coimienti in Matthaeo & Marco atque aliis Bezaapnoscat necesse est, ut continens sit poculi vasculum,& contentum sanguis ipse, cum aliud non demonstretur,nec declaretur ab Euangelistis. Hac igitur posita metonymi elegans concinnitas & consonantia etiam in Evangelistis inuenitur. Lucas enim& Paulus id quod continet,
nimirum vasculum, commernorarunt: Matthaeus vero & Marcus colentum, nempe Christi sangui ncm verum,ne quid aliud supponamus & ementiamur. Tam abcst vero, ut talis figura ab Euangelistis explanata quicquam pro Sacramentariis &Lutheranis faciat, ut virosque claris lime redarguat. Quamobrem etiamsi fateamurvcrbis Ccenae, ut omni sermoni, aliquas siguras admisceri, negamus tamen ullas, quales sinsunt aduersari j, extare, nempe metaphoricas ac metonymicas signi & si- ati, ut signum vocetur de nomine rei signatae, qua priuatur. Deinde illae, de quius in Coena vix ambigi potest quin sint figurae, magis veritatem & praesentiam corporis & sanguinis Domini confirmant, quam destruunt, ut perspicitur de Enal lage,nec metonymia, si certa potest constitui, quicquam ossicit. Praeterea figurae in Cama apparentes, vulgari & trito sermoni sunt familiares, quas deprehendant S: agnoscant homines etiam parum in scripturis exercitati primo intuitu verborum de auditu. Non ita sit in locutionibus istis, Accepit Iesus panem, gratias egit, fregit, ac is dixit, Accipite δ: comedite, Hoc est corpus meum quod pro vobis datur. Quid enim .. simplex,& ad proprietatem verborum capiendum erit in tota Cama, imo in omnibus scripturis,si ista transseruntur, & in peregrinam, aut citam raris limam, atque a verborum sono alienissimam sguram explicantur & peruertuntur Z Sin tantum placet ista transscrri, Hoc est corpus meum, cur potius ista quam priora translationi subiicientur, cum ad priorum explanationem proferantur a Christoi Protulit enim ut scirent Apostoli quid esset quod porrigeret, & edere iube ret. Nemo sanae mentis illustrat propria verba per sgurata obscurissima, nec ignota de incerta per ignotiora & incertiora patefacit. Q ijd si postremo excogitatς ab aduersariis figurae verbis istis nequeunt haercre, etiamne inuita & repugnante quacunque arte & sorma dicendi, scripturas suis imaginationibus seruire cogent Sacramentarii De figuris quidem inclitis, & quae carent sensu communi, superuacancum
arbitror disputare, ut de suent set dij caiba est quasi corrus suum nominarit
184쪽
Christus pro diuinitate,& de heterosibus ac similibus, quas phanatici homines prcanimi morbo somni .ant. Probabiliores & quae nactae suerunt plures ac doctiores desens bres,habentur Mctaphora & metonymia,a quibus abhorrere potissima ver- i Imra ρή ba illa Christi docedum es inprimis nemo Grammatices aut Rhetorices, aut lin 'Σ suarum peritus existimauit este metaphoram in pronomine demonstrativo, Hoc, vel in verbo subsistendi, est. Nam tametsi verum est et quod Caroli adius voluit, Hoc exponendum pro demonstratione corporis visibilis, quod mensae assideret,& quamuis largiremur Cinglianis suam expositionem,ut caperetur est, pro significat: non tamen metaphorica concederemus esse pronomen demonstrativum , de
ipsum verbum sit bstantivum. Nam licet per alia cognatae significationis explicari interdum pos lint,non tamen metaphorica dicuntur, neque tanquam translata exponuntur : quoniam ista simplicem habent demonstrandi & enuntiandi rerum quibus apponuntur, qualemcunque significationem& conditionem, siue naturalem, siue figuratam .Funguntur semper suo naturali & recto ossicio si qua vero incidit significationis varietas in adiunctis cosistit. Imperite itaque faciunt Cingli, ni & Beetani, qui metaphoricas & metonymicas locutiones in verbo illo si ibstantiuo reponunt, quod per significat exponunt: Nam nusquam metaphorae enucle: tur per significat: quod accitis his communibus exemplis elucescet, Achilles est leo, Christus est ostium,vitis, pastor, panis. Attributum siue praedicatum gerit trasse lationem,non verbum,quod nequit in significat veni. Non enim Achilles significabat leonem, sed revera leo crat, siue leoni similis, non natura nequc essentia, sed qualitate, seu animi robore atque sortitudine: Ideo per similitudinem aliquam leniri debet propositio,non per significationem: utpote, Achilles est tanquam leo.
Sic Christit, non significat ostium, sed est ostium illud per quod nobis aditus fit incassum: Vitem non significat, sed est vitis illa vera scilicet, cui nos sumus insiti per sdem surculi. Est pastor, sed verus, qui animam pro ovibus proludit: nec panem significa sed re era panis est is,qui de coelo descendit, non panis triticetis. Quare ut nulla metaphora per significat declarari debet, sic verbum substantivum, quo
enuntiantur translatillae locutiones,numquam illud admittit, neque per significat explicatur. Et quanquam in scholis magistri parabolas & allegorias aperiant per verbum Significat, tamen imperite faciunt & ineptc. Quanto rectius Christus, dicendi perfectissimus artifex & magister, similitudinem de eo qui sementem faciebat, interpretatur,non per significat, quod facerent homines indocti, sed per verta 11 ob 13. - bum substantivum. Exiit inquit qui seminat, seminare semen suum,& dum semi-- nat, aliud cecidit sectis viai de alia quae ibi sequuntur. ubi loquitur non de aratore, sed de Ecclesiae doctore, eiusdemque os scio,& doctrinae genere. Itaque verba rustica eo textu comprehensa non usurpantur proprie, sed translate. Semen igitur, quod ut Dominus interpretatur, est verbum Dei, non est illud granum tritici, quod spargit in agrum colonus: spinς sunt sollicitudines seculi, bona terra est cor rectum, ager est mundus ipse. In his non commutauit Christus substanticium verbum in Significat, sed ipsum retinuit in suo naturali sensu,& quae essent translata vocabula,
aperuit. Quamobram mirandum est ullos Sacramentarios, cum omnes sint egre
gij rhetores,& dicendi artifices, metaphoram dc fixisse in pronomine demon trativo, de substantivo verbo, praesenim in his propositionibus, Hoc est corpus meum quod pro vobis traditur: Hiceninguis meus, qui pro vobis effunditur. Restat con - ωiam siderandum, an corporis & sanguinis dictiones in ista locutione recipere possint
metaphoram,scu metonymiam. Lutheranorum synecdochen damnauit Cinglius. os .
Oecolampadio non placuit Cinglij heterosis, ut est pro significat intelligeret: ob
185쪽
id corpori & sanguini vim fecit, atque metaphorica dixit. Ne quidem istud proba
uit Caluinus, sed eadem naotonymica asseruit. Nihil horum ratum habuit Be a, sed metonymiam aliquando ad verbum substantivum, aliquando ad totam orationem retulit.Tanta leuitas atque inconstantia figurarum certissima praebet argi mem non solum vertiginosi spiritus, sed anxie reclamantis conscientiae. Vt autem
in Oecolampadiuiti agamus,corpus in Christi verbis in corporis figuram trasserti nequit,& pro figura corporis de pane affirmari. Nam si corpus meum metaphorice sumitur pro figura corporis, is erit sic usus ex Christi propositione eliciendus adn. sti. mentem Oecolampadij, Hic panis est figura mea. Nam si corpus Christi ponitur t 'si se pro figura in illius locum indi fierenter licet liguram substituere, atque ita enun- . tiare, Hoc sue hic panis est figura mea:Hoc sue vinum hoc est mea figura noui testamenti quae pro vobis effunditur in remissionem peccatorum.Inde sequetur non corpus Christi, sed figuram eius pro nobis traditam esse,non eius substantiam, sed qualitatem, non quod tangi potest, sed quod oculis solum cernitur,non rem, sed istum eius imaginem, ac veluti picturam, de relabemur in vetus testament una. Quod si Oecolampadio placuerit utendum figura, cum genitivo corporis, atque eloquendum, Hoc est figura corporis mei, primum violat leges metaphoricarum locutionum, quae solui nequeunt in figuram,sicuti nec in significationem Non enim recte exponetur, Achilles est leo, id est, leonis figura, sea est tanquam leo, aut leoni simili , non corporis forma & habitu, sed cordis robore, animique viribus. Deinde si se licet metaphoricas clausulas explanare, licebit igitur interpletari istas,Christus est pastor bonus,via,vitis, petra, ostium, agnus, pro figura pastoris boni, vitis, viae, petrae,ost ij, agni. Quaeretur postea quisnam verus sit ille pastor bonus,via,Vitis,pctra, ostrum, agnus,quorum omnium Christus sit sola figura, & in execrandas absurditates atque impietates deuoluemur. Postremδ si coqius& san guis transferuntur a sua proprietate in figuram in locutione Christi, eodem iure
rit transferedum in scripturis de Eucharistia,ubi sie obtulerit. Itaqye apud Paulum, Panis est communicatio corporis,& calix participatio sanguinis, vertctur in s ram corporis & sanguinis, sicut & in illis locis, Reus erit corporis & sanguinis Domini. Patet igitur metaphoram verbis Coenae inconcinnam ac dissentaneam esse.
Porro neque hic Caluini metonymia potest consistere: atque hic Caluinus & Beeta
obliuiscuntur naturae metonymiae & artis Rhetoricae, q iam tandiu sunt profesti. i. Nam Cicero scriptum reliquit, metonymiam a metaphora discrepare, quod haec
proprium vocabulum cum alieno & figurato, metonymia autem proprium pro- prio commutet, neque in ea ullum est verbum schum,aut translatum. Itaque mu-
tata verba dicuntur, in quibus pro verbo proprio subiicitur aliud quod idems-'gnificct. Haec Cicero. Nos itaque largiamur Caluinistis metonymiam latere in Christi oratione. Concedamus vicissim ex rhetorum praeceptis oportere, ut oratio illa Christi verbis propriis conflet, si metonymica suerit. Qua de causa corpus propriam significationem retinebit, de verbum substantivum in sua proprietate manebit.Tantum metonymia immutat dictiones, sed non earum significationcs : ob
idque ipsa transbominatio, seu immutatio nominum vocatur. Deinde natura metonymiae fcri,ut signum esteratur pro re signat sed non ipsa adiungatur de una apponaturivi arma pro bello proferuntur,toga pro pace, laurea pro triumpho,tinguam his, . - pro cloquentia,faces pro magistratu. Illustrat hirquidem oratio harum dictionum permutatione. Dicendum itaque suit a Christo, Edite panem, nihil addendo de corpore: tum enim datur locus metonymiae, cisa signum solo verbo enuntiatur, res autem signata non expressa intelligitur. Tertio metonymia signi & signati re
186쪽
tro no comem neque est reciproca,ut sicut signu collocatur pro signato, vicis limsignatu vicem si beat & locu signi Neque enim bellu pro armis,neque pax pro toga, neque victoria pro palma, rit eper metonum iam pronuntiatur aut reperitur. ΑChristo vero iuxta Caluinu non signum pro re, sed res cotra naturam metonymiae pro signo, corpus nempe pro pane signiscante corpus ipsum effertur. Nec denique si metonymiam cile annuerimus,obtinebul Caluinistae quod desiderant, rem videlicet signatam esse seiunistam & separatam a signo.Non enim metonymia expellit a signo indicatae rei praesentiam:nam bellum fere cum armis semper est con
iunctum,toga praesentis pacis est synabolum, eloquentia sine lingua non habetur: Columbae,linguis,& statui Christi in Apostolis aderat Spiritus sanctus. Non igiturritὸ colligunt illi dis locatum esse corpus Christi a pane,quia metonymice Christus effatus sit. Quinetiam si metonymica est assirmatio signi pro absente signato,ut illis etiam placet, non euincent ex verbis Christi nos quicquam participare de corpore Domini, ne quidem spiritaliter, cum non debeant plus nobis de Coena Domini polliceri, quam eius institutione de Christi verbis promittatur: quibus aiunt
tantum offerti 5c commonstrari signum,a quo res signata toto coelo absit: atque ita neque vigor corporis Dominici, neque virtus, neque essicacia praesto nobis erit,
quae panis signo designatur. Quod si rem signatam seorsum a signo dari, quamuis non expressiam finxerint, sita quidem stuantur insania & fictione sine verbo Dei de
Christi. Quocirca impudenter Caluinus in Harmonia cocludit,quoties externum signum dicitur id esse, quod figurat, omnium consensit metonymiae locus datur: imo ex praeceptiunculis rhetorum & doctorum atque indoctorum consensu metonymiae natura violatur. Solet quidem Caluinus, cur panis dicatur corpus, duplicem rationem comminisci:unam, quia sit figura corporis: alteram, quia virtutem eius coniunctam habet, ut sit eficax sacramentum. Condat igitur oportet nouas regulas δc figuras,& omnibus Theologis incognitas,ut saepe nomen rerum tribuatur earum virtuti ita ut Caluino duplici metonymia opus sit,aut potius nulla.
AD ARGUMENTA ADVERSARIORVM DE PATRI
bus,qui merba Christi videntur interpretari pro bura corporis oesigno. C A P. V o N I A M sacramentalis aduersariorum regula solido destituitur in scripturis fundamento &testimonio, ipsam commendant tanquam ab Augustino acceptam.Nonnulli Cyprianum, alii Cyrillum Alexandrinum eiusdem authores citant. Sunt etiam qui ad- iungui Theodoretum, ut multorum asscnsione comprobetur,ip-- sique quasi rei indicatae assentiamur. Tribus insuper modis iactat, a Patribus opinionem suam propugnari ac defendi: quas nimirum passim ab ipsis,
Hoc est corpus mese,in figura corporis mei transformeturiquasi corpus Christi inesse tantum quodammodo Eucharistiae dicatur, quasi sine fide vacuum sacramentum,& non rem ipsam sacrament hedi ab eisdem concedatur. Isti sunt tres articuli Quibus continetur omnis Sacramentariorum de Coena Domini impietas. De prioridisquiretur hoc capite: de duobus posterioribus suo loco particularis habebitur. disputatio. Vbique igitur ex Augustino proclamant ista: Si sacramenta quandam , '.
. similitudinem earum rerum, quarum sunt sacramenta, non haberctat, Omnino sa- .u r . . cramenta non essent. Ex hac autem similitudine plemiaque etiam nomina accipitii. is tald,s . Sicut ergo secundum quendam modum sacramentum corporis Christi, corpus
. Christi est,sacramentum sanguinis sanguis Christi,ita sacramentum fidei fides est.
187쪽
N. li I.i . Addamus etiam quod idem Augustinus contra Maximum vehementius pro ad-- uorsariis,ut apparet,pronuntiat: Haec sacramenta sunt, ait in quibus non quid sint, ,iah,M. sed quid ollcndant, scimper attcnditur: quoniam signa sunt rerum aliud existentia, AN Vm A aliud significantia. Ac ne quid reticere vi damur,apertius in Leuiticu ait: Solet resis
quae significat, eius rei nomine vocari quam significat, sicut scriptum est, Septem
spicae sunt septem anni, &, Petra erat Christus. Cyprianus vero ita habet: Dedit Dominus noster in incaua, in qua ultimum cum Apostolis participauit conuiuium, propriis manibus pancni & vinum: in cruce vero propriis manibus corpus tradidit vulnerandum: ut in Apostolis secretius impresia sincera veritas, & vera sinceritas, exponeret gentibus, quomodo panis & vinum caro essct & sanguis, & quibus ra- tionibus caiis, essectibus conuenirent, & diuersa nomina vel species ad unam re- ducerentur et lentiam,&sgnificantia & significata iisdem nominibus censerentur.
Porro Cyrillus ita loquitur: Quomodo maiores Iudaeorum panem Angelorum ti spiritalem comederunt Θ Conspicuum est, quonia Christi, qui uniuetia continet ata mque nutrit, figura quaedam erat,blana sensibile. Idcircὁ quod umbra veritatis erat, veritatis nomine in spiritu appellauit, & eo quod Angeli terrestri cibo participare nequeunt, vel nolentes ad veritatem a figura impellit auditores, & ad Christum,
L. Arre, qui etiam ipsorum A ngclorum panis est,aenigmatica oratione reducit. Theodor tus quoque iii haec vcrba scribit: Manifestus est scopus his, qui sunt initiati sacris. Voluit enim eos, qui diuina rnysteria participant, ne ad eorum quae Videntur natu- ram attendant,sed per nominum mutationcm credant quae ex gratia facta est trans- mutationi. Qui enim naturale suum corpus, frumentum & panem appellauit, at- que item seipsum vitem nominauit, idem ipse etiam ea quae videntur symbola, corporis & sanguinis sui appellatione honorauit, non equidem naturam ipsam transmutans, scd adiiciens gratiam naturae. Ex his Sacramentarij triumphant, & re-- gulam suam omnium Patrum suffragiis, tanquam legem ratam & inuiolabilem esse iubent. Hanc monet Caluinus sine ulla exceptione obsciuari, ut quoties Patres
scribunt in pane edi a nobis corpus Christi & sanguinem,addatur in mysterio, seu
sacramentaliter, scumetonymice, sicque omnis cesset contentio. Ita se edoceri ab
Augustino & Theodoreto Bera defendit, & ex Cinglianis repetit Patrum authousIM . ritat es, quibus Hoc est corpus meum Videntur interpretari pro figura,signo,antitypo,
P- exemplari,similitudine,imagine, signiscatione, memoria, commemoratione, ac
. .. ι; . '' repraesentatione corporis Christi. his enim dictionibus opinor comprehendi om--ιοι an nia Patrum dicta, quibus Sacramcntari j solent abuti. Oecolampadius vero genera- 'PU liter ita concludit: In summa, ad quoscunque solidos diuerteris authores, nullum in non inuenies corpus Christi exponere, & dicere esse sacramentum, vel sacram fi- guram corporis Christi,vel mysterium quod idem est. Et similiter inuenies sangui- nem Christi exponi calicem mysticum,uel mysterium, vel sacrametum sanguinis. in Petrus Martyr inter suas tanquam duodecim Tabularum leges illam eandem illustriori loco ponit. Nos autem ante omnia flectemus aduersariorum in quadam aD sectata consonantia etiam a semetipsis discordiam. Cingliani quidem priores ex Patribus illam corraserunt tanquam regulam & expositionem, quam suae spiritali P g ηtra m manducationi admodum fauere putarunt: nihilominus dux eorum Cinglius huicia; non incumbit.Non enim corpus est collocari a Christo pro figura corporis, sed ip-- sis, sum verbum Est,in Signiscat vertit. Quod si cum Oecolampadio,Caluino, atque aliis dicatur in Christi sermone corpus nominati pro figura corporis, quid ex Coena per eius institutionem manducari conuincetur praeter panem Domini coiroris
figuram ad passionis memoriamZEx quo verbo institutionis, aut ex qua phrasi prς-
188쪽
ter nudum signum apte & euidenter colligetur sipiritalis esus eiusdem veri corpo iis Dominici ZQuod si corpus Chris hi in eius sermone in figuram transponitur, cur non pari ratione caro Christi apud Ioannem transferetur in figuram carnis, praese tim cum longe plura hic concurrant adminicula, quae carnem ad spiritalem tensum videantur inflectere Θ Sin Cingliani & Caluiniam contenderint non inania esse signa, nec per regulam vacua reddi sed nec sane ex vi regulae efficacia definiuntur esi1ea Patribus, aut intelliguntur, quae aliud praeter significationem de re signiscata
asserant vel exhibeant,cum inter exempla lacramentorum, quibus competit regula,numeret Augustinus annos passionis & resurrectionis Dominicae dies, nomine
passionis & resurrectionis appellatos, a quibus de passione ipsa & resurrectione nihil praeter memoriam & significationcm suggeritur. Si vero ex aliis loci; scripturae hinc Cinglianus,inde Caluinianus suam voluerint stabilire opinionem de re,quam arbitrantur in Coena percipi, erit mirandum a Christo eam rem quam donct in Coena,manifestius fuisse declaratam, vel etiam simpliciter expressam alibi ab ipso, praeterquam in Coenae institutione, quae ad hoc instituebatur, ut sciretur quid agedum, & quid preti j ex actione reportandum. Quapropter Caluinus acerrimus t
cramentalis regulς assertor quoties ad sanam mente rediit,toties eidem renuntiat,
ac negat in Coena solam figuram corporis sumi, vel in oratione Cluilli corpus nominatum pio figura corporis a se explicari & intelligi, quoniam no scribatur, Haec est figura corporis mei: eoque rapitur aliquando, ut corpus poni pro figura, tanquam prodigiosam locutionem inlectetur, quae nulli unquam suorum exciderit, quemadmodum in sua Apologia V vesti' halus annotat. Bezae itidem plerunque religio est,corpus pro corporis sgura interpretari: sed metonymiain in copula pro positionis cum Cinglio, aut in tota propositionis phras& attributione collocat. Caeterum quando in alicuius veteris Theologi de corpore Domini sententiam incidi hium Cinglianus ad regulam restigit,& corpus pro corporis signo apud ipsos accipit.Bucerus aflirmat neminem in suis libris inuenturum, Est pro Significat, & sistis .m MAcorpus pro corporis figura, tametsi eos defcnderit,qui talibus uterentur locutioni bus, cum non putarct, inquit, eos sentire de absentis corporis figura. Vides itaque t
Christiane lector, quam parum aduersarij sibi constent in regula, nisi quoties aliter non datur ex scripturis de clarissimis Patrum testimoniis clabi. Sed nos vitandem emergamus ex labyrinthis & absurditatibus, in quas se temere per imprudentiam dant praecipites aduersarij,ordine meditemur I euoluamus omnia. Quod an tea monuimus fideli memolia tenendum solitos aduersarios gloriari, quod ex solis scripturis religionem hauriant, cum interim regulam illam cui toti incumbunt, Reg- si a non habeant in sacris libris expressam, sed quorundam Patrum alte de ingenio fa- iabricatam, atque ita ex hominum traditione silain deprehenduntur metiri de Cou- Iin .. na Domini doctrinumNotemus eosdem haereticorum more venari obscura quaedam dilata Paulina,& pauca, ut plurium ac clariorum luminibus ossiciant. Notemus insuper aduersarios falli ac decipi potissimum ex appellatione signi & figurae, seri, atque ex regulae falsa intelligentia&applicatione. Fatemur 'uidem Patres saepe in et ' Eucharithiae tractatione,& in dictionibus, non quibus ipsa instituitur, sed quibus z 'explanaturi: elucidatur,llatuere symbolum, signum, figuram, & sacramentuin, non tamen in una& eadem intclligentia. Nam Nicena prima synodus vocat Eucharistiam digne perceptam, symbolum nolΙrae resurrectionis, quod sane non signum eius sed arram di pignus signiscat. Quinetiam figura, species, symbolum,
signum, similitudo& imago non raro ponuntur pro apparentia rerum omnium quae oculis subiiciuntur,& pro eo quod de pane relinquitur in Eucharistia,eius fa-
189쪽
clatranssubstantiatione, uti alias declaratur. Adhaec non quoties figurae fit in ista materia mentio, protinus de ipso subiecto sacramenti intelligitur,sed aliquando de ritu quo celebratur Coena Domini, S de oblatione quae in ipsa fit, quae symbolum
gerunt de figuram passionis Dominicae ac sacrifici j in ea oblati: nec quoties esse tur figura corporis Dominici, semper designatur corpus Christinaturale, sed alia quando mysticum,quod panis figurat. Demus nihilominus communiter illas vo ces in ratione signi ae corpore Christi vero poni, negamus ob id excludi verit Mur. tem ac praesentiam corporis Dominici ab Eucharistita nam falsa est in scripturis de Patribus ista ratiocinatio, Est figura aut signum, igitur re figurata vacat. Quin ipsi-met patres saepe testantur in Eucharistia non existimandam esse nudam fguram,
sed inesse veritatem carnis Domini. Idcirco totus Sacramentariorum impetus multis modis ruit de figurae dictione & similibus:ruit,inquam, in maiore & in minore,
ut ad Dialecticorum normam eorum regulam metiamur. Principio non dubium
est ab Apostolo Christum vocari figuram & imaginem diuinae est entiae. Si quis ta-
naen vocaret in controuersam, an propter illas dictiones Christus vere ac natui aliter esset filius Dei, iuberet eum Caluinus cum Scrueto viuuin ustulari. Incarnationem, pastionem , resurrectionem, atque ascensionem idem Apostolus magnum pietatis nominat sacramentum, ipsumque Christum sacramentum ac mysterium appellat. Certe Marcionitae,Manichaei,ac reliqui omnes,qui de vera Christi humanitate litem mouerunt, hos textus obtrudebant, Habitu inventus ut homo, In similitudinem hominum facitis: eodem quo utuntur in nos aduersarij argumento:
μα- ι .s, quibus cum respondet Tertullianus, idem nostri sibi responsum habeant. Plane substantia Christi putant de hic Marcionitae suifragari Apostolum sibi, quod phantasma carnis fuerit in Christo, cum dicit,quod in effigie constitutus,no rapinam existimauit pariari Deo, sed exhausit semetipsium,accepta essgie serui, noveritate,& in similitudine hominis,non homine,& figura inuentus ut homo, non substantia, id est,non carne, quasi non & figura, de similitudo, & efigies substan-tiae quoque accedant.Bene autem quod & alibi Christum imaginem Dei inuisibilis appellat Apostolus Numquid ergo & hic,quia in esssie eu Dei collocat, aeque non erit Deus Christus vere, si nec homo vere fuit in estigie hominis constitutus3 Vtrobique enim veritas necesse habebit excludi, si effgies,& similitudo, & figura af f F phantasmati vindicabitur. Ambrosius itidem clim Apollinaristarum argumentum ex figura ad tollendam veritalcm humanitatis in Christo retundit, eadem opera in Sacramentarios impetum facit. Nec sibi aitὶ blandiatur virus Apollinare,quia ibi a
legitur, Et specie inucntus ut homo. Non enim negatus est homo Iesus, cum albabi ipse Paulus de eo dicat, Mediator Dei & hominum Christus Iesus, sed confr- matus. Id enim usus& moris est scripturae ita significare. Sic & in Evangelio legimus, Et vidimus gloriam eius, gloriam quasi unigeniti a Patre. Sicut ergo uasi unigenitus dicitur , & non abnuitur unigenitus Dei filius, ita ut homo iaicitur: & persectio hominis in eo fuisse non negatur. Eodem dicendi genere ia,M . . scripsit idem Ambrosus, filium Dei pati, per corporis sacramentum, a quo tomen diti initatem nusquam distraxit: eademque locutione Augustinus dixit Christum csse sacramentum si ij Dei: atque idem ut demonstret in specie hominis abb. 2. δε rn- non apparui sic filium Dei, tanquam in nudo signo , de signis prolixam adhi- l , et distinctionem: ut alia tantum significent, sicuti vellus Gedeonis, alia non tum significent, sed exhibeant rem quam designant, ut Columba Spiritum
sanctum: alia vero non tantum denotent, aut rem denotatam offerant duntaxat,
sed ut in eandem affirmationem recidant signum de res signata: cuiusmodi me
190쪽
moratur ab illo Christus homo, filius Dei: de Eucharistia quae per spiritu sanctum& verbum Dei fit, corpus Christi in tali essiste. Quamobrem non estugient adue fari j, quin is ud eorum praeclarum axioma,Est figura corporis,no est igitur veritas, multis inarietatibus &falsitatibus contra fidei articulos, scripturam & Patres implicetur: cum eadem res composita, seu ex pluribus conssata, suimetipsius sit figi ra 5c veritas,quamuis fuerit simplicissima modὁ variis modis spectetur de consideretur. Qua de causa probe monuit Augustinus, in figuris distingui oportere, quid sint in se,&postea quid significent, ne ex signi ratione & appellatione ipsum omni veritate de omni substantia spoliemus. Quod si omisio senerali axiomate sit sularis de Eucliaristia instituitur disputatio , iterum assentimur illam a Patri bus nuncupari figuram, signum & sacramentum, atque aliis vocabulis quae antea recensuimus: nihilominus credimus nullum Patrum unquam scripsisse, repellendam, aut non retinendam esse proprietatem sermonis Chtilli de sua Cos mis ' na, aut in Eucharistia ruram si uram quaerendam. Fidenter istud concludit Ni- cena illa secunda synouus cotra Iconomachos habita, cum ait:Nemo unquam fm- rura' ctorii Apostolorum,qui tubae sunt Spiritus sancti,aut gloriosorum Patrum nostro- - Ni - rum, incruentum nostrum sacrificium in memoriam 'passionis Christi Domini no-- stri,& totius suae dispensationis factum imagine corporis illius dixerit. Legas quo-- usque voles, numquam inuenies ne ue Domini neque Apostolos, neque Patres, - incruentum illud sacriscium,quod a sacerdote offertur, imagine dixisse, sed ipsumia corpus de ipsum sanguinem. Hoc quidem verum est in eo sensu, quo tum de imaginibus disserebatu K& quo tum proserebatur, quasi in Eucharistia Spiritu sancto perfusa, ut assentiebantur Iconomachi, sola resideret imago corporis,& non re vera corpus ipsius quod a mete veterum scriptorum fuit alienissimu,qui non abhorret tamen ad imaginis de figurae vocabulis, cum de Eucharistia sermo habetur. Imo uoties de ipsa disserere incipi ut Graeci & Latini Patres, videas ipsos verboru Chrii proprietatem atque escaciam defendere & extollere. Videas eosdem non alio nomine antiquet legis figuris Eucharistiam anteponere, quam quod veritatem &corpus ipsum ac sanguinem Christi cotineat Tertio videas illos rationem reddere, cur decuerit veram Chris hi carnem de sanguinem sub panis ac vini signo aut velamine praeber ideoque ipsam Eucharistiam duabus rebus constare, terrena &coelesti. Non negarunt sane in Eucharistia figuram csse de nominari: imo ex variis causis id accidere docent, uti hoc capite explicabitur: sed falsum est ab ipsis verba Domini in figuram transferri, aut puram spuram in altaris venerabili sacramento constitui. Illa duo sunt, quae Patribus iniquius per aduersarios imponuntur. Sanctissimi illi Patres adeo cauerunt errandi causam de occasionem da- Dis, s sebore, ex signi ac figurae nomine, ut statius ubi de signo hic mentionem fecerunt, ilico occurrant obiectioni, nec nudam figuram subesse declarent. Quinetiam '' damnant eos, qui Christi verba conabantur in tropum dissoluere. Haec duo omdine persequamur. Si a magno Dionysio exordiri placet, imposita vocat cincto Dis,
altari signa, per quae inquit in Christus signatur & sumitur. Profectὁ sicut extra panem Christus non signiscatur panis ligno, nec extra panem simitur, tan- quam panis instrumeto,ne tergiversentur aduersa ij suo more,quasi sumatur Christus extra panem,& tamen mediante panis otio ac vacuo instrumento. Primi qui dem qui ausi fuerunt peruertere Hoc est corpus meum, in figuram corporis mei, comperiuntur suisse Marcionitae,& quicunque alij a Christo non crediderunt naturale ac veru corpus sumptu,sed imaginarium:mul id vero minus adduci poterat,